ψιλός: Difference between revisions

|btext=ή, όν :<br /><b>I.</b> dégarni de cheveux, de poils, de plumes : ψιλὸν [[δέρμα]] OD peau sans poils, cuir nu ; ψιλὸς κεφαλήν HDT sans plumes sur la tête;<br /><b>II.</b> <i>p. ext.</i> dégarni :<br /><b>1</b> <i>en gén.</i> ψιλοὶ ἱππέων XÉN dégarnis de cavaliers, manquant de cavalerie ; [[γῆ]] ψιλὴ δενδρέων HDT terre dépouillée d'arbres;<br /><b>2</b> <i>en parl. de la végétation</i> ψιλὴ [[ἄροσις]] IL champ cultivé sans arbres ; ψιλὸν [[πεδίον]] HDT plaine sans arbres;<br /><b>3</b> <i>en parl. d'équipement</i> [[τρόπις]] ψιλή OD carène détachée des flancs d'un navire ; ψιλὸς [[νέκυς]] SOPH mort nu, <i>càd</i> non recouvert de terre ; <i>p. anal.</i> sans armes, sans défense ; ψιλὴ [[κεφαλή]] XÉN tête nue, sans casque ; <i>abs.</i> sans armes défensives, <i>particul.</i> sans bouclier, sans lourde cuirasse, <i>en parl. des soldats armés à la légère (archers, frondeurs, etc.)</i> : τὸ ψιλόν XÉN les troupes légères ; ψιλὴ [[σκευή]] THC armement léger;<br /><b>4</b> <i>en parl. du son, de la voix ou du langage</i> ψιλὸν [[μέλος]] PLUT simple chant sans accompagnement ; ψιλὸς [[λόγος]] ARSTT le langage nu, <i>càd</i> dépourvu de rythme, la prose;<br /><b>5</b> <i>t. de gramm.</i> non aspiré : τὰ ψιλὰ σύμφωνα <i>ou</i> στοιχεῖα, les consonnes non aspirées, <i>particul.</i> les sourdes (πκτ) ; τὸ ψιλόν ([[πνεῦμα]]) l'esprit doux;<br /><b>III.</b> seul, unique : ψιλὸν [[ὄμμα]] SOPH œil unique qui me restait <i>en parl. d'Antigone, seul guide d'Œdipe aveugle</i>.<br />'''Étymologie:''' [[ψίω]].

}}

}}

{{grml

|lsmtext='''ψῑλός:''' -ή, -όν, [[γυμνός]]·<br /><b class="num">I.</b> λέγεται για άδενδρη γη, ψιλὴ [[ἄροσις]], ακαλλιέργητη γή, σε Ομήρ. Ιλ.· [[πεδίον]] [[μέγα]] τε καὶ ψιλόν, σε Ηρόδ.· με γεν., <i>γῆ ψιλὴ δενδρέων</i>, γη γυμνή από δέντρα, στον ίδ.· ψιλὴ [[γεωργία]], [[καλλιέργεια]] της γης για [[παραγωγή]] σιταριού, αντίθ. προς το [[γεωργία]] πεφυτευμένη (δηλ. [[καλλιέργεια]] για αμπέλια και ελιές), σε Αριστ.<br /><b class="num">II. 1.</b> λέγεται για ζώα, ζώο [[γυμνό]] από «[[τρίχωμα]]» ή φτερά, [[γυμνό]], λείο, άτριχο [[δέρμα]], σε Ομήρ. Οδ.· [[ἶβις]] ψιλὴν κεφαλήν, [[χωρίς]] φτερά στο [[κεφάλι]], φαλακρά, σε Ηρόδ. <b>2. α)</b> γενικά, [[γυμνός]], [[ακάλυπτος]], <i>ψιλὸν ὡς ὁρᾷ νέκυν</i>, σε Σοφ.· με γεν., [[γυμνός]] από..., στερημένος από, ψιλὴ σώματος [[οὖσα]] (ἡ [[ψυχή]]), σε Πλάτ. <b>β)</b> [[γυμνός]], στερημένος από προσαρτήματα, ψιλὴ [[τρόπις]], γυμνή [[καρίνα]], με τις σανίδες βγαλμένες από αυτήν, σε Ομήρ. Οδ.· ψ. [[θρίδαξ]], [[μαρούλι]] με κομμένα τα πλάγια φύλλα του, σε Ηρόδ.· <i>ψιλαὶ μάχαιραι</i>, μόνο μαχαίρια [[χωρίς]] άλλα όπλα, σε Ξεν.<br /><b class="num">III.</b> <i>οἱ ψιλοί</i> (ενν. [[τῶν]] ὅπλων), στρατιώτες [[χωρίς]] [[βαρύ]] οπλισμό, [[ελαφρώς]] οπλισμένες ομάδες στρατιωτών, όπως οι τοξότες και οι σφενδονήτες, αντίθ. προς το <i>ὁπλῖται</i>, σε Ηρόδ., Θουκ. κ.λπ.· <i>τὸ ψιλόν</i>, αντίθ. προς <i>τὸ ὁπλιτικόν</i>, σε Ξεν.· <i>ψιλὴν ἔχων τὴν κεφαλήν</i>, έχοντας [[γυμνό]] το [[κεφάλι]], [[χωρίς]] [[κράνος]] ή [[περικεφαλαία]], στον ίδ.<br /><b class="num">IV.</b> 1. ψιλὸς [[λόγος]], [[γυμνός]] [[λόγος]], δηλ. [[πεζός]] [[λόγος]], αντίθ. προς την [[ποίηση]] που περιβάλλεται από μέτρο, σε Πλάτ.· επίσης, ψιλὸς [[λόγος]], [[απλός]] [[λόγος]], [[απλός]] [[ισχυρισμός]] που δεν στηρίζεται σε αποδείξεις, σε Δημ.<br /><b class="num">2.</b> <i>ψιλὴποίησις</i>, απλή [[ποίηση]], [[χωρίς]] [[μουσική]], δηλ. επική [[ποίηση]], αντίθ. προς τη λυρική, σε Πλάτ.· [[αλλά]], ψιλὴ [[μουσική]], [[μουσική]] με όργανα, [[χωρίς]] να συνοδεύεται από ωδή, σε Αριστ.<br /><b class="num">3.</b> ο Οιδίποδας φαίνεται να αποκαλούσε την Αντιγόνη ψιλὸν [[ὄμμα]], [[καθώς]] ήταν το μόνο [[μάτι]] (δηλ. ο [[μόνος]] [[άνθρωπος]]) που του είχε απομείνει, σε Σοφ.<br /><b class="num">V.</b> επίρρ. [[ψιλῶς]], [[απλώς]], μόνο, σε Πλούτ.

}}

}}

{{mdlsj