εὑρίσκω: Difference between revisions

m
Text replacement - "(?s)(\n{{ls\n\|lstext.*}})(\n{{.*}})(\n{{elru.*}})" to "$3$1$2"
m (Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{bailly.*}}\n)" to "$2$1")
m (Text replacement - "(?s)(\n{{ls\n\|lstext.*}})(\n{{.*}})(\n{{elru.*}})" to "$3$1$2")
Line 15: Line 15:
{{bailly
{{bailly
|btext=<i>impf.</i> ηὕρισκον, <i>f.</i> [[εὑρήσω]], <i>ao.2</i> ηὗρον, <i>pf.</i> ηὕρηκα;<br /><i>Pass. f.</i> εὑρεθήσομαι, <i>ao.</i> ηὑρέθην, <i>pf.</i> ηὕρημαι;<br />trouver, <i>càd</i> :<br /><b>I.</b> rencontrer, trouver par hasard;<br /><b>II.</b> trouver en cherchant :<br /><b>1</b> découvrir : εὗρεν Κρονίδην [[ἄτερ]] ἥμενον ἄλλων IL elle trouva le fils de Cronos assis à l'écart loin des autres;<br /><b>2</b> imaginer, inventer;<br /><b>3</b> trouver après réflexion, reconnaître après examen : ἢν εὑρεθῇς μὴ [[δίκαιος]] [[ὤν]] SOPH s'il est reconnu que tu n’as pas été juste ; [[ἄνους]] ηὑρέθη SOPH on a reconnu qu’il avait perdu la raison ; avec une prop. inf., avec [[ὅπως]] <i>ou</i> [[ὥστε]], reconnaître que, juger que;<br /><b>4</b> trouver, rencontrer, obtenir <i>en b. et en mauv. part</i> : εὑρ. δεινὰ πρὸς [[αὐθαίμων]] [[πάθη]] SOPH recevoir un traitement cruel de ceux qui (nous) sont liés par le sang ; [[εὑρεῖν]] πολλὸν [[χρυσίον]] HDT trouver un bon prix, <i>litt.</i> une grosse somme d'or (d'un objet qu’on vend) ; ἀποδίδοσθαι [[τοῦ]] εὑρόντος XÉN vendre pour le prix qu’on trouve, à tout prix;<br /><i><b>Moy.</b></i> εὑρίσκομαι (<i>f.</i> εὑρήσομαι, <i>ao.2</i> [[εὑρόμην]], <i>postér. ao.</i> [[εὑράμην]] <i>ou</i> [[ηὑράμην]], <i>pf.</i> εὕρημαι);<br /><b>1</b> trouver, rencontrer : τὰ δ’ ἔργα τοὺς λόγους εὑρίσκεται SOPH <i>litt.</i> tes actions rencontrent mes paroles, ta conduite (envers moi) provoque mes paroles, explique mon langage;<br /><b>2</b> trouver, découvrir : τιν’ ἑταίροισιν θανάτου λύσιν OD un moyen de sauver de la mort ses compagnons;<br /><b>3</b> se procurer à soi-même : [[κακόν]] OD être cause pour soi-même d'un mal ; ὠφέλειαν [[ἀπό]] τινος THC obtenir assistance de qqn ; εὑρ. [[παρά]] τινος avec un inf. HDT obtenir de qqn que, <i>etc.</i><br />'''Étymologie:''' DELG pas d'étym. certaine.
|btext=<i>impf.</i> ηὕρισκον, <i>f.</i> [[εὑρήσω]], <i>ao.2</i> ηὗρον, <i>pf.</i> ηὕρηκα;<br /><i>Pass. f.</i> εὑρεθήσομαι, <i>ao.</i> ηὑρέθην, <i>pf.</i> ηὕρημαι;<br />trouver, <i>càd</i> :<br /><b>I.</b> rencontrer, trouver par hasard;<br /><b>II.</b> trouver en cherchant :<br /><b>1</b> découvrir : εὗρεν Κρονίδην [[ἄτερ]] ἥμενον ἄλλων IL elle trouva le fils de Cronos assis à l'écart loin des autres;<br /><b>2</b> imaginer, inventer;<br /><b>3</b> trouver après réflexion, reconnaître après examen : ἢν εὑρεθῇς μὴ [[δίκαιος]] [[ὤν]] SOPH s'il est reconnu que tu n’as pas été juste ; [[ἄνους]] ηὑρέθη SOPH on a reconnu qu’il avait perdu la raison ; avec une prop. inf., avec [[ὅπως]] <i>ou</i> [[ὥστε]], reconnaître que, juger que;<br /><b>4</b> trouver, rencontrer, obtenir <i>en b. et en mauv. part</i> : εὑρ. δεινὰ πρὸς [[αὐθαίμων]] [[πάθη]] SOPH recevoir un traitement cruel de ceux qui (nous) sont liés par le sang ; [[εὑρεῖν]] πολλὸν [[χρυσίον]] HDT trouver un bon prix, <i>litt.</i> une grosse somme d'or (d'un objet qu’on vend) ; ἀποδίδοσθαι [[τοῦ]] εὑρόντος XÉN vendre pour le prix qu’on trouve, à tout prix;<br /><i><b>Moy.</b></i> εὑρίσκομαι (<i>f.</i> εὑρήσομαι, <i>ao.2</i> [[εὑρόμην]], <i>postér. ao.</i> [[εὑράμην]] <i>ou</i> [[ηὑράμην]], <i>pf.</i> εὕρημαι);<br /><b>1</b> trouver, rencontrer : τὰ δ’ ἔργα τοὺς λόγους εὑρίσκεται SOPH <i>litt.</i> tes actions rencontrent mes paroles, ta conduite (envers moi) provoque mes paroles, explique mon langage;<br /><b>2</b> trouver, découvrir : τιν’ ἑταίροισιν θανάτου λύσιν OD un moyen de sauver de la mort ses compagnons;<br /><b>3</b> se procurer à soi-même : [[κακόν]] OD être cause pour soi-même d'un mal ; ὠφέλειαν [[ἀπό]] τινος THC obtenir assistance de qqn ; εὑρ. [[παρά]] τινος avec un inf. HDT obtenir de qqn que, <i>etc.</i><br />'''Étymologie:''' DELG pas d'étym. certaine.
}}
{{elru
|elrutext='''εὑρίσκω:''' (fut. [[εὑρήσω]], aor. 2 [[εὗρον]] и [[ηὗρον]], pf. [[εὕρηκα]]; pass. fut. εὑρεθήσομαι, aor. [[εὑρέθην]], pf. ηὕρημαι) тж. med.<br /><b class="num">1)</b> [[находить]], [[обнаруживать]] (θησαυρόν Arst.; χρυσοῦν [[δακτύλιον]] Luc.): εὗρεν Κρονίδην Hom. (Фетида) разыскала Кронида;<br /><b class="num">2)</b> находить, получать, снискивать, (при)обретать ([[δόξαν]], med. [[κλέος]] Pind.; med. τιμωρίην Her.; med. ὠφελίαν τινὰ [[ἀπό]] τινος Thuc.; ἀτέλειαν Xen.; med. Dem.; [[χάριν]] [[παρά]] τινι NT): κακὸν εὗρε и [[εὕρετο]] Hom. его постигло несчастье; [[δίκην]] εὗρε Plut. ему было предъявлено обвинение; τὰ ἔργα τοὺς λόγους εὑρίσκεται Soph. дела находят себе выражение в словах; δεινὰ [[εὑρεῖν]] [[πάθη]] πρός τινος Soph. тяжело пострадать по чьей-л. вине; εὑρέσθαι τι [[παρά]] τινος Lys. добиться чего-л. от кого-л.;<br /><b class="num">3)</b> [[находить]], [[открывать]], [[придумывать]], [[изыскивать]] (μῆχός τι Hom.; ὁδόν Pind.; ἐξ ἀμηχάνων πόρους Aesch.; πημάτων ἄρηξιν Soph.; τὸ φάρμακόν τινος Plat.);<br /><b class="num">4)</b> [[изобретать]] (τὸν βάρβιτον Pind.; ὀχήματα Aeschin.);<br /><b class="num">5)</b> [[находить]], [[обнаруживать]], [[считать]] (τοὺς θεοὺς κακούς Soph.); pass. обнаруживаться, оказываться: ἢν εὑρεθῇ λέγων σοὶ [[ταὐτά]] Soph. если окажется, что он говорит то же самое, что и ты; ἀδικοῦσα [[ἡμῶν]] οὐδὲν [[ἧσσον]] ηὑρέθη Eur. оказалось, что она виновата не менее, чем мы;<br /><b class="num">6)</b> [[задумывать]], [[замышлять]] (φόνον τινί Eur.);<br /><b class="num">7)</b> (о товаре), [[приносить]] (ту или иную) выручку, т. е. продаваться (за известную цену): εὑ. [[πολλόν]] (sc. [[χρυσίον]]) Her. продаваться за большие деньги; ἀποδίδοσθαι τοῦ εὑρόντος Xen. или τοῦ εὑρίσκοντος Aeschin. продаваться за любую цену.
}}
}}
{{ls
{{ls
Line 39: Line 42:
{{lsm
{{lsm
|lsmtext='''εὑρίσκω:''' παρατ. <i>ηὕρισκον</i> ή <i>εὕρ-</i>, μέλ. [[εὑρήσω]], αόρ. βʹ [[εὗρον]] ή <i>ηὗρον</i>, Επικ. απαρ. [[εὑρέμεναι]]· παρακ. [[εὕρηκα]] — Μέσ., μέλ. <i>εὑρήσομαι</i>, αόρ. βʹ [[εὑρόμην]] ή Αττ. <i>ηὑρ-</i>· αόρ. αʹ [[εὑράμην]] — Παθ., μέλ. <i>εὑρεθήσομαι</i>· επίσης Μέσ. (με Παθ. [[σημασία]]) <i>εὑρήσομαι</i>· αόρ. αʹ [[εὑρέθην]], παρακ. <i>ηὕρημαι</i> ή <i>εὕρ-</i>·<br /><b class="num">I. 1.</b> [[βρίσκω]], σε Όμηρ. κ.λπ.· με μτχ., [[βρίσκω]] ότι, σε Ηρόδ.· και σε Παθ., ἢν εὑρεθῇς [[δίκαιος]] ὤν, σε Σοφ.<br /><b class="num">2.</b> με απαρ., εὕρισκε πρῆγμά οἱ [[εἶναι]], βρήκε ότι εκείνο που έπρεπε να γίνει γι' αυτόν ήταν, σε Ηρόδ.<br /><b class="num">II.</b> [[ανευρίσκω]], [[ανακαλύπτω]], σε Όμηρ. κ.λπ.· πρβλ. [[εὕρημα]] II· ομοίως, σε Μέσ., [[βρίσκω]] για λογαριασμό μου, σε Ομήρ. Οδ.<br /><b class="num">III.</b> [[εφευρίσκω]], [[σκαρώνω]], [[σχεδιάζω]], [[επινοώ]], [[μηχανεύομαι]], σε Αισχύλ. κ.λπ. — Μέσ., <i>τὰ δ' ἔργα τοὺς λόγους εὑρίσκεται</i>, τα έργα γίνονται [[λόγια]], δηλ. μιλούν από [[μόνα]] τους, σε Σοφ.<br /><b class="num">IV.</b> [[βρίσκω]], [[παίρνω]], [[αποκτώ]], σε Πίνδ., Σοφ. κ.λπ. — Μέσ., [[βρίσκω]], [[παίρνω]] για τον εαυτό μου, [[επιφέρω]] στον εαυτό μου, κακὸν [[εὕρετο]], σε Ομήρ. Οδ.· αὐτὸς [[εὑρόμην]] πόνους, σε Αισχύλ.<br /><b class="num">V.</b> λέγεται για εμπορεύματα, [[βρίσκω]] αγοραστή, [[πιάνω]] [[καλή]] [[τιμή]], [[κερδίζω]], πολλὸν [[χρυσίον]] εὑροῦσα, έχοντας πιάσει [[καλή]] [[τιμή]], σε Ηρόδ.· <i>ἀποδίδοται τοῦ εὑρόντος</i>, πουλάει σε ό,τι [[τιμή]] θα πιάσει, σε τυχαία [[τιμή]], σε Ξεν.
|lsmtext='''εὑρίσκω:''' παρατ. <i>ηὕρισκον</i> ή <i>εὕρ-</i>, μέλ. [[εὑρήσω]], αόρ. βʹ [[εὗρον]] ή <i>ηὗρον</i>, Επικ. απαρ. [[εὑρέμεναι]]· παρακ. [[εὕρηκα]] — Μέσ., μέλ. <i>εὑρήσομαι</i>, αόρ. βʹ [[εὑρόμην]] ή Αττ. <i>ηὑρ-</i>· αόρ. αʹ [[εὑράμην]] — Παθ., μέλ. <i>εὑρεθήσομαι</i>· επίσης Μέσ. (με Παθ. [[σημασία]]) <i>εὑρήσομαι</i>· αόρ. αʹ [[εὑρέθην]], παρακ. <i>ηὕρημαι</i> ή <i>εὕρ-</i>·<br /><b class="num">I. 1.</b> [[βρίσκω]], σε Όμηρ. κ.λπ.· με μτχ., [[βρίσκω]] ότι, σε Ηρόδ.· και σε Παθ., ἢν εὑρεθῇς [[δίκαιος]] ὤν, σε Σοφ.<br /><b class="num">2.</b> με απαρ., εὕρισκε πρῆγμά οἱ [[εἶναι]], βρήκε ότι εκείνο που έπρεπε να γίνει γι' αυτόν ήταν, σε Ηρόδ.<br /><b class="num">II.</b> [[ανευρίσκω]], [[ανακαλύπτω]], σε Όμηρ. κ.λπ.· πρβλ. [[εὕρημα]] II· ομοίως, σε Μέσ., [[βρίσκω]] για λογαριασμό μου, σε Ομήρ. Οδ.<br /><b class="num">III.</b> [[εφευρίσκω]], [[σκαρώνω]], [[σχεδιάζω]], [[επινοώ]], [[μηχανεύομαι]], σε Αισχύλ. κ.λπ. — Μέσ., <i>τὰ δ' ἔργα τοὺς λόγους εὑρίσκεται</i>, τα έργα γίνονται [[λόγια]], δηλ. μιλούν από [[μόνα]] τους, σε Σοφ.<br /><b class="num">IV.</b> [[βρίσκω]], [[παίρνω]], [[αποκτώ]], σε Πίνδ., Σοφ. κ.λπ. — Μέσ., [[βρίσκω]], [[παίρνω]] για τον εαυτό μου, [[επιφέρω]] στον εαυτό μου, κακὸν [[εὕρετο]], σε Ομήρ. Οδ.· αὐτὸς [[εὑρόμην]] πόνους, σε Αισχύλ.<br /><b class="num">V.</b> λέγεται για εμπορεύματα, [[βρίσκω]] αγοραστή, [[πιάνω]] [[καλή]] [[τιμή]], [[κερδίζω]], πολλὸν [[χρυσίον]] εὑροῦσα, έχοντας πιάσει [[καλή]] [[τιμή]], σε Ηρόδ.· <i>ἀποδίδοται τοῦ εὑρόντος</i>, πουλάει σε ό,τι [[τιμή]] θα πιάσει, σε τυχαία [[τιμή]], σε Ξεν.
}}
{{elru
|elrutext='''εὑρίσκω:''' (fut. [[εὑρήσω]], aor. 2 [[εὗρον]] и [[ηὗρον]], pf. [[εὕρηκα]]; pass. fut. εὑρεθήσομαι, aor. [[εὑρέθην]], pf. ηὕρημαι) тж. med.<br /><b class="num">1)</b> [[находить]], [[обнаруживать]] (θησαυρόν Arst.; χρυσοῦν [[δακτύλιον]] Luc.): εὗρεν Κρονίδην Hom. (Фетида) разыскала Кронида;<br /><b class="num">2)</b> находить, получать, снискивать, (при)обретать ([[δόξαν]], med. [[κλέος]] Pind.; med. τιμωρίην Her.; med. ὠφελίαν τινὰ [[ἀπό]] τινος Thuc.; ἀτέλειαν Xen.; med. Dem.; [[χάριν]] [[παρά]] τινι NT): κακὸν εὗρε и [[εὕρετο]] Hom. его постигло несчастье; [[δίκην]] εὗρε Plut. ему было предъявлено обвинение; τὰ ἔργα τοὺς λόγους εὑρίσκεται Soph. дела находят себе выражение в словах; δεινὰ [[εὑρεῖν]] [[πάθη]] πρός τινος Soph. тяжело пострадать по чьей-л. вине; εὑρέσθαι τι [[παρά]] τινος Lys. добиться чего-л. от кого-л.;<br /><b class="num">3)</b> [[находить]], [[открывать]], [[придумывать]], [[изыскивать]] (μῆχός τι Hom.; ὁδόν Pind.; ἐξ ἀμηχάνων πόρους Aesch.; πημάτων ἄρηξιν Soph.; τὸ φάρμακόν τινος Plat.);<br /><b class="num">4)</b> [[изобретать]] (τὸν βάρβιτον Pind.; ὀχήματα Aeschin.);<br /><b class="num">5)</b> [[находить]], [[обнаруживать]], [[считать]] (τοὺς θεοὺς κακούς Soph.); pass. обнаруживаться, оказываться: ἢν εὑρεθῇ λέγων σοὶ [[ταὐτά]] Soph. если окажется, что он говорит то же самое, что и ты; ἀδικοῦσα [[ἡμῶν]] οὐδὲν [[ἧσσον]] ηὑρέθη Eur. оказалось, что она виновата не менее, чем мы;<br /><b class="num">6)</b> [[задумывать]], [[замышлять]] (φόνον τινί Eur.);<br /><b class="num">7)</b> (о товаре), [[приносить]] (ту или иную) выручку, т. е. продаваться (за известную цену): εὑ. [[πολλόν]] (sc. [[χρυσίον]]) Her. продаваться за большие деньги; ἀποδίδοσθαι τοῦ εὑρόντος Xen. или τοῦ εὑρίσκοντος Aeschin. продаваться за любую цену.
}}
}}
{{etym
{{etym