LSJ

θέμις: Difference between revisions

Page Discussion

θέμις (view source)

Revision as of 13:27, 3 October 2022

No change in size ,  3 October 2022
m
Text replacement - "(?s)(\n{{ls\n\|lstext.*}})(\n{{.*}})(\n{{elru.*}})" to "$3$1$2"
m (Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{bailly.*}}\n)" to "$2$1")
m (Text replacement - "(?s)(\n{{ls\n\|lstext.*}})(\n{{.*}})(\n{{elru.*}})" to "$3$1$2")
Line 15: Line 15:
{{bailly
{{bailly
|btext=(ἡ) <i>primit. neutre et invar;<br />gén.</i> θέμιστος, <i>dat. inus. ; acc.</i> θέμιν, <i>épq.</i> θέμιστα;<br /><i>pl. nom.</i> θέμιστες, <i>gén.</i> θεμίστων, <i>dat. poét.</i> θέμισσι, <i>acc.</i> θέμιστας;<br /><i>propr.</i> ce qui est établi comme la règle :<br /><b>I.</b> <i>au sg. et invariable</i>;<br /><b>1</b> loi divine <i>ou</i> morale ; loi, droit, justice : [[θέμις]] [[ἐστί]] il est permis par le destin <i>ou</i> par les dieux, <i>avec un dat. de <i>pers.</i> et un</i> inf. ; οὔ μοι [[θέμις]] [[ἐστί]] avec l'inf. OD il ne m'est pas permis par le destin de ; [[εἰ]] [[θέμις]] δ’ SOPH et si je puis le faire sans impiété ; [[ὡς]] [[οὐ]] [[θέμις]] γίγνοιτο SOPH qu’il n'était pas permis par le destin (ou par les dieux) ; φασὶ [[θέμις]] [[εἶναι]] PLAT ils disent que cela est permis ; [[ὥστε]] μὴ [[θέμις]] [[σέ]] γ’ [[εἶναι]] κεῖνον ἀντιδρᾶν [[κακῶς]] SOPH de sorte qu’il n’est pas permis par les dieux qu’en retour tu lui fasses du mal;<br /><b>2</b> règle, coutume : ἣ [[θέμις]] [[ἐστί]] (non ᾖ [[θέμις]]) IL comme c'est le droit <i>ou</i> la coutume ; <i>avec un rég.</i> ἣ [[θέμις]] ἐστὶ γυναικός OD comme c'est la coutume d'une femme ; ἣ [[θέμις]] ἐστ’ ἀγορῇ IL comme c'est chose permise dans une assemblée;<br /><b>3</b> <i>p. ext.</i> volonté des dieux ; <i>en gén.</i> droit, loi établie;<br /><b>4</b> pénalité, peine, châtiment;<br /><b>II.</b> <i>au plur. et fém.</i> [[αἱ]] θέμιστες :<br /><b>1</b> décrets des dieux, volontés des dieux ; oracles;<br /><b>2</b> droits, prérogatives d'un chef ; redevances dues à un roi, impôts, tributs;<br /><b>3</b> lois, arrêts;<br /><b>4</b> procès.<br />'''Étymologie:''' R. Θε, poser ; cf. [[τίθημι]].
|btext=(ἡ) <i>primit. neutre et invar;<br />gén.</i> θέμιστος, <i>dat. inus. ; acc.</i> θέμιν, <i>épq.</i> θέμιστα;<br /><i>pl. nom.</i> θέμιστες, <i>gén.</i> θεμίστων, <i>dat. poét.</i> θέμισσι, <i>acc.</i> θέμιστας;<br /><i>propr.</i> ce qui est établi comme la règle :<br /><b>I.</b> <i>au sg. et invariable</i>;<br /><b>1</b> loi divine <i>ou</i> morale ; loi, droit, justice : [[θέμις]] [[ἐστί]] il est permis par le destin <i>ou</i> par les dieux, <i>avec un dat. de <i>pers.</i> et un</i> inf. ; οὔ μοι [[θέμις]] [[ἐστί]] avec l'inf. OD il ne m'est pas permis par le destin de ; [[εἰ]] [[θέμις]] δ’ SOPH et si je puis le faire sans impiété ; [[ὡς]] [[οὐ]] [[θέμις]] γίγνοιτο SOPH qu’il n'était pas permis par le destin (ou par les dieux) ; φασὶ [[θέμις]] [[εἶναι]] PLAT ils disent que cela est permis ; [[ὥστε]] μὴ [[θέμις]] [[σέ]] γ’ [[εἶναι]] κεῖνον ἀντιδρᾶν [[κακῶς]] SOPH de sorte qu’il n’est pas permis par les dieux qu’en retour tu lui fasses du mal;<br /><b>2</b> règle, coutume : ἣ [[θέμις]] [[ἐστί]] (non ᾖ [[θέμις]]) IL comme c'est le droit <i>ou</i> la coutume ; <i>avec un rég.</i> ἣ [[θέμις]] ἐστὶ γυναικός OD comme c'est la coutume d'une femme ; ἣ [[θέμις]] ἐστ’ ἀγορῇ IL comme c'est chose permise dans une assemblée;<br /><b>3</b> <i>p. ext.</i> volonté des dieux ; <i>en gén.</i> droit, loi établie;<br /><b>4</b> pénalité, peine, châtiment;<br /><b>II.</b> <i>au plur. et fém.</i> [[αἱ]] θέμιστες :<br /><b>1</b> décrets des dieux, volontés des dieux ; oracles;<br /><b>2</b> droits, prérogatives d'un chef ; redevances dues à un roi, impôts, tributs;<br /><b>3</b> lois, arrêts;<br /><b>4</b> procès.<br />'''Étymologie:''' R. Θε, poser ; cf. [[τίθημι]].
}}
{{elru
|elrutext='''θέμις:''' преимущ. indecl., gen. атт.-дор. θέμιτος, эп. θέμιστος ἡ (dat. неупотреб.; acc. эп. [[θέμιστα]] - поэт. θέμιν; pl.: nom. θέμιστες, gen. θεμίστων и [[θεμιστέων]], dat. θέμισσι, acc. θέμιστας)<br /><b class="num">1)</b> (= лат. [[fas]] или [[jus]] в отличие от [[lex]]) установление, (обычное) право, (нерушимый) обычай, долг, священная обязанность: θ. [[ἐστί]] Hom. дозволено, можно, должно; τῷ οὐ θ. ἐστὶ μιγῆναι ἐν δαΐ Hom. с ним (т. е. Посидоном) нельзя вступать в бой; οὔ μοι θ. ἐστὶ ξεῖνον ἀτιμῆσαι Hom. долг запрещает мне быть негостеприимным к пришельцу; ὅσα τείνει πρὸς θέμιν καὶ ἀσέβειαν Plat. что относится к области дозволенного и что - к области недозволенного; οὐ τοὺς μύθους, [[φασί]], μεταξὺ θ. εἶναι καταλείπειν Plat. говорят, что не следует обрывать рассказ посередине; [[λέξον]], εἰ θ. κλύειν Eur. скажи, если можешь (т. е. если ты вправе);<br /><b class="num">2)</b> [[установленный обычай]], [[обыкновение]], [[норма]]: ἣ θ. [[ἐστί]] Hom., Hes. как водится, как повелось, как принято;<br /><b class="num">3)</b> [[закон]], [[законность]], [[справедливость]]: ὃς οὔ τινα οἶδε [[θέμιστα]] Hom. (Арей), не признающий никаких законов;<br /><b class="num">4)</b> [[суд]], [[судилище]]: [[ἵνα]] σφ᾽ [[ἀγορή]] τε θ. τε [[ἤην]] Hom. (площадь), где у них (ахейцев) находились совет и судилище;<br /><b class="num">5)</b> [[судебное решение]], [[приговор]]: οἳ σκολιὰς κρίνωσι θέμιστας Hom. те, которые выносят неправые решения;<br /><b class="num">6)</b> [[возмездие]], [[кара]] (τίνειν ἀντίρροπον θέμιν Aesch.);<br /><b class="num">7)</b> pl. [[веления]] (воля) богов: Διὸς θέμιστες Hom. заповеди Зевса; θέμισσιν Pind. согласно оракулам;<br /><b class="num">8)</b> pl. законы, права, судебная власть, законность, правопорядок, правосудие (δίκαι καὶ θέμιστες Hom.): τοῖσιν οὔτ᾽ ἀγοραὶ βουληφόροι [[οὔτε]] θέμιστες Hom. нет у них (киклопов) ни совещательных собраний, ни законов; [[Ζεύς|Ζεὺς]] ἐγγυάλιξεν σκῆπτρόν τ᾽ ἠδὲ θέμιστας Hom. (Агамемнону) Зевс вручил скипетр и судебную власть;<br /><b class="num">9)</b> pl. [[установленная дань]], [[налоги]], [[подати]]: λιπαρὰς τελέουσι θέμιστας Hom. (Ахиллу) будут платить обильные дани.
}}
}}
{{ls
{{ls
Line 30: Line 33:
{{lsm
{{lsm
|lsmtext='''θέμις:''' ἡ, αρχ. Επικ. γεν. <i>θέμιστος</i>, αιτ. [[θέμιστα]], Αττ. <i>θέμιν</i> (√<i>ΘΕ</i> του <i>τί-θημι</i>)<br /><b class="num">I. 1.</b> αυτό που εδραιώνεται ή καθιερώνεται εθιμικά, Λατ. [[jus]] ή [[fas]] αντίθ. προς το [[lex]]· [[θέμις]] [[ἐστί]], είναι [[ορθό]] και [[δίκαιο]], Λατ. [[fas]] est, σε Όμηρ.· ἣ [[θέμις]] [[ἐστί]], όπως είναι [[δίκαιο]] και σωστό, όπως είναι συνηθισμένο, στον ίδ.· ἣ [[θέμις]] ἐστὶ γυναικός, όπως συνηθίζουν, σε Ομήρ. Οδ.· ομοίως, οι γυναίκες στην Αττ., <i>ὅτιθέμις αἰνεῖν</i>, αυτό που είναι σωστό και [[δίκαιο]] να επαινείται, σε Αισχύλ. κ.λπ.· επίσης και άκλ., [[θέμις]], που χρησιμ. ως αιτ.· φασὶ [[θέμις]] [[εἶναι]], σε Πλάτ. κ.λπ.<br /><b class="num">2.</b> [[δίκη]], [[δίκαιο]], [[νόμος]], σε Αισχύλ., Σοφ.<br /><b class="num">II. 1.</b> πληθ. θέμιστες, οι αποφάσεις των θεών, χρησμοί, <i>Διὸς θέμιστες</i>, σε Ομήρ. Οδ.· <i>θέμισσιν</i>, μέσω χρησμών, σε Πίνδ.<br /><b class="num">2.</b> κυριαρχικά δικαιώματα, προνόμια, <i>σκῆπτρόν τ' ἠδὲ θέμιστες</i>, σε Ομήρ. Ιλ.<br /><b class="num">3.</b> οι υφιστάμενοι νόμοι, οι κείμενες διατάξεις· οἵτε θέμιστας [[εἰρύαται]], που διατηρούν, φυλάσσουν τους νόμους, στο ίδ.<br /><b class="num">4.</b> αξιώσεις, απαιτήσεις, για τις οποίες αποφασίζουν οι βασιλείς ή οι δικαστές· <i>οἳ σκολιὰς κρίνωσι θέμιστας</i>, στο ίδ.<br /><b class="num">III.</b> ως κύρ. όνομα, γεν. <i>Θέμιστος</i>, <i>Θέμιδος</i>, <i>Θέμιτος</i>, κλητ. <i>Θέμι</i>, η Θέμιδα, η [[θεά]] του δίκαιου νόμου και της ορθής τάξης, στο ίδ.
|lsmtext='''θέμις:''' ἡ, αρχ. Επικ. γεν. <i>θέμιστος</i>, αιτ. [[θέμιστα]], Αττ. <i>θέμιν</i> (√<i>ΘΕ</i> του <i>τί-θημι</i>)<br /><b class="num">I. 1.</b> αυτό που εδραιώνεται ή καθιερώνεται εθιμικά, Λατ. [[jus]] ή [[fas]] αντίθ. προς το [[lex]]· [[θέμις]] [[ἐστί]], είναι [[ορθό]] και [[δίκαιο]], Λατ. [[fas]] est, σε Όμηρ.· ἣ [[θέμις]] [[ἐστί]], όπως είναι [[δίκαιο]] και σωστό, όπως είναι συνηθισμένο, στον ίδ.· ἣ [[θέμις]] ἐστὶ γυναικός, όπως συνηθίζουν, σε Ομήρ. Οδ.· ομοίως, οι γυναίκες στην Αττ., <i>ὅτιθέμις αἰνεῖν</i>, αυτό που είναι σωστό και [[δίκαιο]] να επαινείται, σε Αισχύλ. κ.λπ.· επίσης και άκλ., [[θέμις]], που χρησιμ. ως αιτ.· φασὶ [[θέμις]] [[εἶναι]], σε Πλάτ. κ.λπ.<br /><b class="num">2.</b> [[δίκη]], [[δίκαιο]], [[νόμος]], σε Αισχύλ., Σοφ.<br /><b class="num">II. 1.</b> πληθ. θέμιστες, οι αποφάσεις των θεών, χρησμοί, <i>Διὸς θέμιστες</i>, σε Ομήρ. Οδ.· <i>θέμισσιν</i>, μέσω χρησμών, σε Πίνδ.<br /><b class="num">2.</b> κυριαρχικά δικαιώματα, προνόμια, <i>σκῆπτρόν τ' ἠδὲ θέμιστες</i>, σε Ομήρ. Ιλ.<br /><b class="num">3.</b> οι υφιστάμενοι νόμοι, οι κείμενες διατάξεις· οἵτε θέμιστας [[εἰρύαται]], που διατηρούν, φυλάσσουν τους νόμους, στο ίδ.<br /><b class="num">4.</b> αξιώσεις, απαιτήσεις, για τις οποίες αποφασίζουν οι βασιλείς ή οι δικαστές· <i>οἳ σκολιὰς κρίνωσι θέμιστας</i>, στο ίδ.<br /><b class="num">III.</b> ως κύρ. όνομα, γεν. <i>Θέμιστος</i>, <i>Θέμιδος</i>, <i>Θέμιτος</i>, κλητ. <i>Θέμι</i>, η Θέμιδα, η [[θεά]] του δίκαιου νόμου και της ορθής τάξης, στο ίδ.
}}
{{elru
|elrutext='''θέμις:''' преимущ. indecl., gen. атт.-дор. θέμιτος, эп. θέμιστος ἡ (dat. неупотреб.; acc. эп. [[θέμιστα]] - поэт. θέμιν; pl.: nom. θέμιστες, gen. θεμίστων и [[θεμιστέων]], dat. θέμισσι, acc. θέμιστας)<br /><b class="num">1)</b> (= лат. [[fas]] или [[jus]] в отличие от [[lex]]) установление, (обычное) право, (нерушимый) обычай, долг, священная обязанность: θ. [[ἐστί]] Hom. дозволено, можно, должно; τῷ οὐ θ. ἐστὶ μιγῆναι ἐν δαΐ Hom. с ним (т. е. Посидоном) нельзя вступать в бой; οὔ μοι θ. ἐστὶ ξεῖνον ἀτιμῆσαι Hom. долг запрещает мне быть негостеприимным к пришельцу; ὅσα τείνει πρὸς θέμιν καὶ ἀσέβειαν Plat. что относится к области дозволенного и что - к области недозволенного; οὐ τοὺς μύθους, [[φασί]], μεταξὺ θ. εἶναι καταλείπειν Plat. говорят, что не следует обрывать рассказ посередине; [[λέξον]], εἰ θ. κλύειν Eur. скажи, если можешь (т. е. если ты вправе);<br /><b class="num">2)</b> [[установленный обычай]], [[обыкновение]], [[норма]]: ἣ θ. [[ἐστί]] Hom., Hes. как водится, как повелось, как принято;<br /><b class="num">3)</b> [[закон]], [[законность]], [[справедливость]]: ὃς οὔ τινα οἶδε [[θέμιστα]] Hom. (Арей), не признающий никаких законов;<br /><b class="num">4)</b> [[суд]], [[судилище]]: [[ἵνα]] σφ᾽ [[ἀγορή]] τε θ. τε [[ἤην]] Hom. (площадь), где у них (ахейцев) находились совет и судилище;<br /><b class="num">5)</b> [[судебное решение]], [[приговор]]: οἳ σκολιὰς κρίνωσι θέμιστας Hom. те, которые выносят неправые решения;<br /><b class="num">6)</b> [[возмездие]], [[кара]] (τίνειν ἀντίρροπον θέμιν Aesch.);<br /><b class="num">7)</b> pl. [[веления]] (воля) богов: Διὸς θέμιστες Hom. заповеди Зевса; θέμισσιν Pind. согласно оракулам;<br /><b class="num">8)</b> pl. законы, права, судебная власть, законность, правопорядок, правосудие (δίκαι καὶ θέμιστες Hom.): τοῖσιν οὔτ᾽ ἀγοραὶ βουληφόροι [[οὔτε]] θέμιστες Hom. нет у них (киклопов) ни совещательных собраний, ни законов; [[Ζεύς|Ζεὺς]] ἐγγυάλιξεν σκῆπτρόν τ᾽ ἠδὲ θέμιστας Hom. (Агамемнону) Зевс вручил скипетр и судебную власть;<br /><b class="num">9)</b> pl. [[установленная дань]], [[налоги]], [[подати]]: λιπαρὰς τελέουσι θέμιστας Hom. (Ахиллу) будут платить обильные дани.
}}
}}
{{etym
{{etym
Retrieved from "https://lsj.gr/wiki/Special:MobileDiff/2679271"