3,274,216
edits
(CSV import) |
m (Text replacement - "(?s)({{trml.*}}\n)({{.*}}$)" to "$2 $1") |
||
(30 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=pimplimi | |Transliteration C=pimplimi | ||
|Beta Code=pi/mplhmi | |Beta Code=pi/mplhmi | ||
|Definition=in pres. and impf. formed < | |Definition=in pres. and impf. formed<br><span class="bld">A</span> like [[ἵστημι]]; Aeol. 3pl. πίμπλεισι Alc.''Supp.''25.3; Ep. 3sg. subj. πιμπλῇσι Hes.''Op.''301; imper. [[πίμπλη]] cj. in Xenarch.3, ἐμ-πίμπλη [[Aristophanes|Ar.]]''[[The Birds|Av.]]''1310; part. πιμπλάς Pl.''R.'' 586b; but nom.pl.fem. πιμπλεῖσαι Hes.''Th.''880: impf. 3pl. ἐπίμπλασαν X.''An.''1.5.10: other tenses from [[πλήθω]] (which in pres. and impf. is intr.): fut. πλήσω E.''Hipp.''692, ([[ἀναπίμπλημι]]) Od.5.302: aor. ἔπλησα E.''Med.'' 905, etc.; Ep. [[πλῆσα]] Il.13.60, al.: pf. [[πέπληκα]] ([[ἐμπίμπλημι]]) Pl.''Ap.''23e, ''Ly.'' 204d:—Med., fut. πλήσομαι ([[ἐμπίμπλημι]]) Arat.1121, App.''Syr.''7:aor. ἐπλησάμην Il.9.224, etc.:—Pass., fut. πλησθήσομαι ''Ev.Luc.''1.15, Charito 5.5, Him.''Or.''23.14, ([[ἐμπίμπλημι]]) E.''Hipp.''664, Isoc.6.69; also [[πεπλήσομαι]] Porph. ''Abst.''1.16: aor. ἐπλήσθην Il.20.156, etc.; Ep. 3pl. πλῆσθεν 17.211, Od.4.705: pf. πέπλησμαι Babr.60, (ἐμ-) Pl.''R.''518b, 3pl. πεπλήαται Semon.31 A, πέπληνται Hp.''Flat.''8; also shortened form πλῆνται Parm. 1.13: aor. 2 [[ἐπλήμην]], Ep.3sg. and pl. [[πλῆτο]], [[πλῆντο]], Il.17.499, Od.8.57, Parm.12.1; ἐν-έπλητο Ar.''V.''911, 1304; imper. <b class="b3">ἔμ-πλησο</b> ib.603; opt. <b class="b3">ἐμ-πλῄμην, -ῇτο</b>, Id.''Ach.''236, ''Lys.''235; part. ἐμ-πλήμενος Id.''V.'' 424, 984, etc.—In the compd. [[ἐμπίμπλημι]] ([[quod vide|q.v.]]; more freq. in Prose) the second μ is sometimes dropped, as [[ἐμπίπλημι]]; but returns with the augm., as in [[ἐνεπίμπλασαν]]; cf. [[πίμπρημι]]:—[[fill]], c. gen.rei, [[fill full of]]... τράπεζαν ἀμβροσίης Od.5.93; πήρην σίτου καὶ κρειῶν 17.411; <b class="b3">π. τινὰ μένεος, θάρσευς φρένας</b>, Il.13.60, 17.573; καλάμης τὸ πλοῖον [[Herodotus|Hdt.]]1.194; π. κρητῆρα κακῶν [[Aeschylus|A.]]''[[Agamemnon|Ag.]]''1398; πίμπλημ' ὄμμα δακρύων S.''El.''906; <b class="b3">δακρύων ἔπλησεν ἐμέ</b> [[filled]] me [[full]] of tears, [[Euripides|E.]]''[[Orestes|Or.]]''368: c. dat. rei, [[fill with]]... ἰαχῇ τε φόβῳ τε πάσας πλῆσαν ὁδούς Il.16.374; δακρύοις Ἑλλάδ' ἅπασαν ἔπλησεν [[Euripides|E.]]''[[Orestes|Or.]]''1363 (lyr.); simply, [[fill]], ἰχθύες… πιμπλᾶσι μυχούς Il.21.23, cf. 14.35, Hes.''Op.''411, Pl.''Grg.''494a; π. μέλος A.''Fr.''57.4: abs., <b class="b3">πίμπλη σὺ μὲν ἐμοί</b> (''[[sc.]]'' <b class="b3">τὴν κύλικα</b>) Xenarch.3.<br><span class="bld">2</span> [[fill full]], [[satisfy]], [[glut]], E.''Cyc.''146, etc.<br><span class="bld">3</span> [[fill]], [[discharge]] an [[office]], A.''Ch.''361 (dub.).<br><span class="bld">II</span> Med., [[fill for oneself]], or [[fill what is one's own]], <b class="b3">πλησάμενος οἴνοιο δέπας</b> having [[fill]]ed [[himself]] a [[cup]] of [[wine]], Il.9.224, cf. Od.14.112, etc.; <b class="b3">π. νῆας</b> [[load]] [[ship]]s, ib.87; <b class="b3">π.… θυμὸν ἐδητύος ἠδὲ ποτῆτος</b> [[fill up]], [[satiate]] one's [[desire]] with... 17.603; ματρόθεν δυσώνυμα λέκτρ' ἐπλήσω [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Coloneus|OC]]''528 (lyr.); <b class="b3">πεδία πίμπλασθ' ἁρμάτων</b> [[fill]] the [[plain]] [[full]] of [[your]] [[chariot]]s, [[varia lectio|v.l.]] in E.''Ph.''522.<br><span class="bld">III</span> Pass., to [[be filled]], [[be full of]], τῶν… ἐπλήσθη πεδίον Il.20.156; πλῆτο ῥόος… ἵππων τε καὶ ἀνδρῶν 21.16; ὄσσε δακρυόφι πλῆσθεν Od.4.705, etc.; μένεος… φρένες… πίμπλαντο Il.1.104; πλῆσθεν… μέλε' ἐντὸς ἀλκῆς 17.211; <b class="b3">ἀλκῆς πλῆτο φρένας</b>… ib.499; ἀϋτῆς… ἐπλήσθη στέγος E.''Heracl.''646: rarely c. dat., λέκτρα δ' ἀνδρῶν πόθῳ πίμπλαται δακρύμασι [[Aeschylus|A.]]''[[The Persians|Pers.]]''134 (lyr.); δάκρυσι τὸ [[στράτευμα]] πλησθέν Th.7.75.<br><span class="bld">2</span> to [[be filled]], [[be satisfied]], [[have enough of]] a thing, αἱμάτων γένυσιν πλησθῆναι [[Sophocles|S.]]''[[Antigone|Ant.]]''121; <b class="b3">π. τῆς νόσου ξυνουσίᾳ</b> to [[be wearied]] of it by being with it, Id.''Ph.''520; ἡδονῶν Pl.''R.''442a, etc.<br><span class="bld">3</span> of females, [[become pregnant]], [[Aristotle|Arist.]]''[[Historia Animalium|HA]]''576b29, 578b32. (Cf. Skt. piparti '[[fill]]', pūrṇá-, Lat. [[plenus]], Goth. fulls, etc. '[[full]]'.) | ||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape | ||
Line 14: | Line 14: | ||
}} | }} | ||
{{bailly | {{bailly | ||
|btext=<i>impf.</i> ἐπίμπλην, <i>f.</i> πλήσω, <i>ao.</i> [[ἔπλησα]], <i>pf. inus.</i><br /><i>Pass. ao.</i> [[ἐπλήσθην]], <i>pf.</i> πέπλησμαι;<br /><b>1</b> | |btext=<i>impf.</i> ἐπίμπλην, <i>f.</i> πλήσω, <i>ao.</i> [[ἔπλησα]], <i>pf. inus.</i><br /><i>Pass. ao.</i> [[ἐπλήσθην]], <i>pf.</i> πέπλησμαι;<br /><b>1</b> [[remplir]] : πήρην σίτου OD une besace de provisions de bouche ; τινα μένεος IL qqn de courage ; φρένας [[θάρσευς]] IL l'âme de hardiesse ; <i>Pass.</i> être plein, rempli de;<br /><b>2</b> [[remplir]], [[couvrir]], [[obstruer]] : μυχοὺς λιμένος IL le fond d'un lac;<br /><b>3</b> <i>fig.</i> [[rassasier]], [[combler]] : αἱμάτων πλησθῆναι SOPH être rassasié de sang;<br /><i><b>Moy.</b></i> [[πίμπλαμαι]] (<i>ao.</i> ἐπλησάμην);<br /><b>1</b> remplir pour soi : [[δέπας]] οἴνοιο IL se remplir une coupe de vin ; [[νῆας]] OD équiper des navires pour soi;<br /><b>2</b> [[rassasier]] : θυμὸν ἐδητύος ἠδὲ ποτῆτος OD <i>ou abs.</i> π. θυμόν OD rassasier son cœur de nourriture et de boisson;<br />[[NT]]: accomplir.<br />'''Étymologie:''' R. Πλα, [[remplir]], avec redoubl. πι-μ-πλα- ; cf. [[πλήθω]], <i>lat.</i> [[compleo]], [[impleo]], [[plenus]], etc. | ||
}} | }} | ||
{{elnl | {{elnl | ||
|elnltext=πίμπλημι [~ πλήρης, ~ πλέως] naast them. praes. πλήθω en πιμπλάνομαι; Aeol. praes. 3 plur. πίμπλεισιν, Ion. med. 3 plur. them. πιμπλῶνται, imperf. 3 plur. ἐπίμπλασαν, ep. med. 3 plur. πίμπλαντο, ep. conj. 3 plur. πιμπλῇσι, imperat. πίμπλη, them. πίμπλᾱ, ptc. πιμπλάς, f. plur. πιμπλεῖσαι; aor. ἔπλησα, med. ἐπλησάμην (met acc. ), ook athem. ἐπλήμην ( intrans. ), ep. 3 sing. πλῆτο, plur. πλῆντο, ptc. πλήσας, med. πλησάμενος; aor. pass. ἐπλήσθην, ep. 3 plur. πλῆσθεν; perf. πέπληκα, med.-pass. πέπλησμαι, Ion. med.-pass. 3 plur. πέπληνται en πεπλήαται, zonder redupl. πλῆνται, plqperf. med.-pass. (ἐ)πεπλήσμην; fut. πλήσω, zelden med. πλήσομαι act. vullen (met): met gen..; τράπεζαν ἀμβροσίης de tafel met ambrozijn Od. 5.93; zelden met dat..; ἰαχῇ ὁδούς de wegen met geschreeuw Il. 16.374; ook med..; πλησάμενος δ’ οἴνοιο δέπας na zijn beker met wijn te hebben gevuld Il. 9.224; πλησάμενος θυμὸν ἐδητύος ἠδὲ ποτῆτος zijn buik met eten en drinken gevuld hebbend Od. 17.603; overdr.. ἀμφοτέρω... πλῆσεν μένεος hij vervulde hen beiden met strijdlust Il. 13.60. pass. zich vullen (met), vol raken (van): met gen..; πλῆντο... δόμοι ἀνδρῶν ἀγρομένων de kamers vulden zich met mannen die bijeenkwamen Od. 8.57; met dat..; τὼ δέ οἱ ὄσσε δακρυόφι πλῆσθεν zijn beide ogen vulden zich met tranen Il. 17.696; genoeg krijgen van:; ὅταν δὲ πλησθῇς τῆς νόσου ξυνουσίᾳ wanneer jij genoeg hebt van de steeds aanwezige ziekte Soph. Ph. 520; in vervulling gaan:; πλησθῆναι πάντα τὰ γεγραμμένα dat alles wat is geschreven, in vervulling gaat NT Luc. 21.22; verlopen:. ἐπλήσθησαν αἱ ἡμέραι de dagen liepen ten einde NT Luc. 1.23. | |elnltext=πίμπλημι [~ πλήρης, ~ πλέως] naast them. praes. πλήθω en πιμπλάνομαι; Aeol. praes. 3 plur. πίμπλεισιν, Ion. med. 3 plur. them. πιμπλῶνται, imperf. 3 plur. ἐπίμπλασαν, ep. med. 3 plur. πίμπλαντο, ep. conj. 3 plur. πιμπλῇσι, imperat. πίμπλη, them. πίμπλᾱ, ptc. πιμπλάς, f. plur. πιμπλεῖσαι; aor. ἔπλησα, med. ἐπλησάμην (met acc.), ook athem. ἐπλήμην (intrans.), ep. 3 sing. πλῆτο, plur. πλῆντο, ptc. πλήσας, med. πλησάμενος; aor. pass. ἐπλήσθην, ep. 3 plur. πλῆσθεν; perf. πέπληκα, med.-pass. πέπλησμαι, Ion. med.-pass. 3 plur. πέπληνται en πεπλήαται, zonder redupl. πλῆνται, plqperf. med.-pass. (ἐ)πεπλήσμην; fut. πλήσω, zelden med. πλήσομαι act. vullen (met): met gen..; τράπεζαν ἀμβροσίης de tafel met ambrozijn Od. 5.93; zelden met dat..; ἰαχῇ ὁδούς de wegen met geschreeuw Il. 16.374; ook med..; πλησάμενος δ’ οἴνοιο δέπας na zijn beker met wijn te hebben gevuld Il. 9.224; πλησάμενος θυμὸν ἐδητύος ἠδὲ ποτῆτος zijn buik met eten en drinken gevuld hebbend Od. 17.603; overdr.. ἀμφοτέρω... πλῆσεν μένεος hij vervulde hen beiden met strijdlust Il. 13.60. pass. zich vullen (met), vol raken (van): met gen..; πλῆντο... δόμοι ἀνδρῶν ἀγρομένων de kamers vulden zich met mannen die bijeenkwamen Od. 8.57; met dat..; τὼ δέ οἱ ὄσσε δακρυόφι πλῆσθεν zijn beide ogen vulden zich met tranen Il. 17.696; genoeg krijgen van:; ὅταν δὲ πλησθῇς τῆς νόσου ξυνουσίᾳ wanneer jij genoeg hebt van de steeds aanwezige ziekte Soph. Ph. 520; in vervulling gaan:; πλησθῆναι πάντα τὰ γεγραμμένα dat alles wat is geschreven, in vervulling gaat NT Luc. 21.22; verlopen:. ἐπλήσθησαν αἱ ἡμέραι de dagen liepen ten einde NT Luc. 1.23. | ||
}} | }} | ||
{{elru | {{elru | ||
|elrutext='''πίμπλημι:''' (impf. ἐπίμπλην, fut. πλήσω, aor. [[ἔπλησα]] - эп. πλῆσα; pass.: aor. [[ἐπλήσθην]], pf. [[πέπλησμαι]]) тж. med.<br /><b class="num">1 | |elrutext='''πίμπλημι:''' (impf. ἐπίμπλην, fut. πλήσω, aor. [[ἔπλησα]] - эп. πλῆσα; pass.: aor. [[ἐπλήσθην]], pf. [[πέπλησμαι]]) тж. med.<br /><b class="num">1</b> [[наполнять]] (πήρην σίτου καὶ [[κρειῶν]] Hom.; τὸ [[πλοῖον]] καλάμης Her.; σπόγγον ὄξους NT): π. μένεός τινα Hom. придать кому-л. силу; πλησάμενοι [[νῆας]] Hom. нагрузив свои корабли; δάκρυσι [[πλησθείς]] Thuc. весь в слезах; [[ὅταν]] δὲ πλησθῇς τῆς νόσου ξυνουσίᾳ Soph. когда ты досыта наглядишься на болезнь (Филоктета); αἱμάτων τινὸς πλησθῆναι Soph. упиться чьей-л. кровью; πλησθῆναι (о самках) Arst. забеременеть;<br /><b class="num">2</b> med. (о времени) исполняться, оканчиваться (ἐπλήσθησαν αἱ ἡμέραι τῆς λειτουργίας NT) или наступать (ἐπλήσθησαν αἱ ἡμέραι τοῦ [[τεκεῖν]] αὐτήν NT). | ||
}} | }} | ||
{{ls | {{ls | ||
Line 41: | Line 41: | ||
}} | }} | ||
{{etym | {{etym | ||
|etymtx=-αμαι<br />Grammatical information: v.<br />Meaning: [[to fill]], [[to make full]], intr. [[to fill oneself]], [[to become or be full]] (Il.).<br />Other forms: <b class="b3">-άνεται</b> 3. sg. (I 679), rare <b class="b3">-άω</b>, <b class="b3">-έω</b> (Hp.), also [[πλήθω]] (intr., late also tr.; ep. poet. Il.). Aor. <b class="b3">πλῆ-σαι</b>, <b class="b3">-σασθαι</b>, <b class="b3">-σθῆναι</b>, (Il.), intr. <b class="b3">πλῆ-το</b>, <b class="b3">-ντο</b> (ep.), <b class="b3">ἐν-έπλητο</b> etc. (Att.), fut. <b class="b3">πλή-σω</b>, <b class="b3">-σομαι</b> (Od.), <b class="b3">-σθήσομαι</b> (Att.), perf. midd. [[πέπλησμαι]] (IA.), act. [[πέπληκα]] (Att.), intr. [[πέπληθα]] (poet.).<br />Compounds: Very often w. prefix, e.g. <b class="b3">ἀνα-(συν-ανα-</b>, <b class="b3">προσ-ανα-</b> a.o.), <b class="b3">ἐν-</b> (<b class="b3">ἀντ-εν-</b>, <b class="b3">παρ-εν-</b> a.o.). As 1. member in some governing compp., e.g. [[πλησίστιος]] [[filling the sail]] (Od., E.), [[with full sails]] (Ph., Plu.).<br />Derivatives: 1. [[πλέως]] (also w. <b class="b3">ἐν-</b>, <b class="b3">ἀνα-</b>, <b class="b3">ἐκ-</b> a.o. to <b class="b3">ἐμ-πίμπλημι</b> etc.), Ion. [[πλέος]], ep. [[πλεῖος]] = <b class="b3">*πλῆος</b>, ntr. [[πλέον]] [[full]] (Il.). On the comp. [[πλείων]] with sup. [[πλεῖστος]] s. esp. -- 2. <b class="b3">πλή-μη</b> f. [[high tide]], [[flood]] (Plb., Str. a.o.), <b class="b3">-σμη</b> f. <b class="b2">id.</b> (Hes. Fr. 217), <b class="b3">-μα πλήρωμα</b> H., <b class="b3">-σμα</b> n. [[fertilisation]] (Arist.); <b class="b3">-σμιος</b> [[saturating]], [[causing tedium]] (Epicur., medic.); <b class="b3">-σμονή</b> f. | |etymtx=-αμαι<br />Grammatical information: v.<br />Meaning: [[to fill]], [[to make full]], intr. [[to fill oneself]], [[to become or be full]] (Il.).<br />Other forms: <b class="b3">-άνεται</b> 3. sg. (I 679), rare <b class="b3">-άω</b>, <b class="b3">-έω</b> (Hp.), also [[πλήθω]] (intr., late also tr.; ep. poet. Il.). Aor. <b class="b3">πλῆ-σαι</b>, <b class="b3">-σασθαι</b>, <b class="b3">-σθῆναι</b>, (Il.), intr. <b class="b3">πλῆ-το</b>, <b class="b3">-ντο</b> (ep.), <b class="b3">ἐν-έπλητο</b> etc. (Att.), fut. <b class="b3">πλή-σω</b>, <b class="b3">-σομαι</b> (Od.), <b class="b3">-σθήσομαι</b> (Att.), perf. midd. [[πέπλησμαι]] (IA.), act. [[πέπληκα]] (Att.), intr. [[πέπληθα]] (poet.).<br />Compounds: Very often w. prefix, e.g. <b class="b3">ἀνα-(συν-ανα-</b>, <b class="b3">προσ-ανα-</b> a.o.), <b class="b3">ἐν-</b> (<b class="b3">ἀντ-εν-</b>, <b class="b3">παρ-εν-</b> a.o.). As 1. member in some governing compp., e.g. [[πλησίστιος]] [[filling the sail]] (Od., E.), [[with full sails]] (Ph., Plu.).<br />Derivatives: 1. [[πλέως]] (also w. <b class="b3">ἐν-</b>, <b class="b3">ἀνα-</b>, <b class="b3">ἐκ-</b> a.o. to <b class="b3">ἐμ-πίμπλημι</b> etc.), Ion. [[πλέος]], ep. [[πλεῖος]] = <b class="b3">*πλῆος</b>, ntr. [[πλέον]] [[full]] (Il.). On the comp. [[πλείων]] with sup. [[πλεῖστος]] s. esp. -- 2. <b class="b3">πλή-μη</b> f. [[high tide]], [[flood]] (Plb., Str. a.o.), <b class="b3">-σμη</b> f. <b class="b2">id.</b> (Hes. Fr. 217), <b class="b3">-μα πλήρωμα</b> H., <b class="b3">-σμα</b> n. [[fertilisation]] (Arist.); <b class="b3">-σμιος</b> [[saturating]], [[causing tedium]] (Epicur., medic.); <b class="b3">-σμονή</b> f. [[fullness]], [[congestion]], [[(over)saturation]] (IA.; Schwyzer 524, Chantraine Form. 207) with <b class="b3">-σμονώδης</b> (Hp., Gal.), <b class="b3">-σμονικός</b> (Pythag. Ep.) <b class="b2">(over)saturating</b>. On [[πλήμνη]] s. v. -- 3. <b class="b3">πλή-ρης</b> [[full]] (IA.); as 1. member e.g. <b class="b3">πληρο-φορέω</b> [[fulfill]] (Ctes., LXX, NT, pap.); <b class="b3">πληρό-της</b> f. [[fullness]] (Plu.), <b class="b3">πληρ-όω</b>, very often w. prefix, e.g. <b class="b3">ἀνα-</b>, <b class="b3">ἐκ-</b>, <b class="b3">ἀπο-</b>, <b class="b3">συν-</b>, [[to make full]], [[to (ful)fill]], [[to finish]], [[to pay fully]] (IA.) with <b class="b3">-ωμα</b> (<b class="b3">ἀνα-</b>, <b class="b3">συν-</b> a.o.) n. [[filling]], [[filling piece]], [[full number]], [[full payment, (full) crew]] (IA.), <b class="b3">-ωσις</b> (<b class="b3">ἀνα-</b>, <b class="b3">ἐκ-</b> u.a.) f. [[accomplishment]], [[complement]], [[satisfaction]] (IA.; Holt Les noms d'action en <b class="b3">-σις</b> 128), <b class="b3">-ωτής</b> (<b class="b3">ἐκ-</b>, <b class="b3">ἀπο-</b>) m. [[finisher]], [[executor]], [[collector]] (Att.), <b class="b3">-ωτικός</b> (<b class="b3">ἀνα-</b>, <b class="b3">συν-</b> a.o.) [[fulfilling]], [[completing]] (Epicur., medic. a. o.). -- 4. <b class="b3">πλῆ-θος</b> n. [[fulness]], [[mass (of people)]], [[herd]] (Il., Dor., Arc.); often as 2. member, e.g. <b class="b3">παμ-πληθής</b> [[consisting of a whole mass]], [[very numerous]] (Att.); <b class="b3">-θα</b> f. <b class="b2">id.</b> (Locr., Boeot.); <b class="b3">-θύς</b>, <b class="b3">-θύος</b> f. <b class="b2">id.</b> (Ion. Cret. Locr. hell.; Bechtel Dial. 2, 791f., also Ruijgh L'élém. ach. 110 against Leumann Hom. Wörter 294 f.) with <b class="b3">-θύω</b> [[to be full]], [[to become full]], [[increase]], <b class="b3">-θύνομαι</b>, <b class="b3">-θύνω</b> [[to belong to the mass]], [[to agree with it]], [[to augment oneself; to make full]], [[to augment]] (A., Arist., LXX, NT); from it <b class="b3">-θυσμός</b> m. [[increase]] (Procl., Simp.), <b class="b3">-θυντικός</b> [[plural]] (Gramm. a.o.); 5. <b class="b3">πληθ-ώρα</b>, Ion. <b class="b3">-η</b> f. [[fulness]], rnedic. [[plethora]], [[full-blooded]] (Ion. hell.; on the secondary barytonesis Wackernagel-Debrunner Phil. 95, 181 f.) with <b class="b3">-ωριάω</b> <b class="b2">suffer from p.</b>. <b class="b3">-ωρικός</b> [[plethoric]] (Gal.), <b class="b3">-ωρέω</b> to [[be full]] (Suid.).<br />Origin: IE [Indo-European] [799] <b class="b2">*pleh₁-</b> [[fill]]<br />Etymology: The sigmatic aorist 3. sg. <b class="b3">ἔ-πλησ-ε</b> is (except for the <b class="b3">-ε</b>) identical with Skt. [[á-prās]]: IE <b class="b2">*é-pleh₁s-t</b>; with 1. pl. pres. <b class="b3">πίμ-πλα-μεν</b> agrees also, setting aside the secondary nasalisation of the present, Skt. <b class="b2">pi-pr̥-más</b>: IE <b class="b2">*pi-pl̥-mé(s</b>). Also 3. sg. <b class="b3">πίμ-πλη-σι</b> has a non-Gr. agreement, in Av. [[ham-pā-frāi-ti]] [[fills up]] over against Skt. [[pí-par-ti]] from IE <b class="b2">*pi-pel-ti</b>. Both in Greek and in Iran. came in sing. the langvocalic full grade [[plē-]] after other forms (e.g. the aor. <b class="b2">*é-plēs-</b>) for the prob. older Skt. [[pí-par-ti]]. After the pattern of [[τίθημι]]: [[τίθεμεν]] one made sometimes forms like ptc. pl. f. [[πιμπλεῖσαι]] (Hes.: [[τιθεῖσαι]]). With <b class="b3">πέ-πλη-θ-α</b> cf. still Skt. <b class="b2">pa-prā́</b>([[u]]) (on [[θ]] below). -- The [[r-]]suffix in <b class="b3">πλή-ρης</b> (for older <b class="b3">*πλη-ρο-ς</b>? Schwyzer 513) is both in Arm. [[li-r]] [[fullness]] (from <b class="b2">*plē-r-i-</b>) and in Lat. [[plē-rus]] [[for the greater part]], [[plērī-que]] [[most]] (s. W.-Hofmann s. v.) attested. Also [[πλέως]] from <b class="b3">*πλῆος</b> (= Hom. [[πλεῖος]]), <b class="b3">*πλη-(ι)ος</b> can be equated with Arm. [[li]] [[full]] (better then [[li]] from <b class="b2">*plē-tos</b> = Lat. [[-plētus]] a.o.). The [[m-]]suffix in <b class="b3">πλή-μη</b>, <b class="b3">-μα</b> seems also in Lat. [[plēminābantur replēbantur]] (Gloss.; from <b class="b2">*plēmen</b> = [[πλῆμα]]) to be represented. -- Like <b class="b3">πλῆ-θος</b>: <b class="b3">πλή-θω</b>, <b class="b3">πέ-πλη-θα</b> also <b class="b3">βρῖ-θος</b>: <b class="b3">βρί-θω</b>: <b class="b3">βέ-βρι-θα</b> (s. v. and Schwyzer 511 a. 703); with [[πλῆθος]], <b class="b3">-θύς</b> (on which Schwyzer 463f. and Frisk Eranos 43, 221) one compares Lat. [[plēbēs]] from IE <b class="b2">*plēdhu̯ēs</b> (cf. W.-Hofmann s. v.); well-argued doubts in Ernout-Meillet s. v. -- Further details w. rich lit. in WP. 2, 63f., Pok. 799f., W.-Hofmann s. [[pleō]], Mayrhofer s. [[píparti]]1; older lit. also in Bq. On the Greek form still Schwyzer 689. -- Cf. [[πολύς]], [[πλείων]], [[πλήμνη]]. | ||
}} | }} | ||
{{mdlsj | {{mdlsj | ||
|mdlsjtxt=[[ἐμπίπλημι]] [From Root πλε or πλα] [in pres. and impf. formed like [[ἵστημι]] [[other]] tenses formed from]<br /><b class="num">I.</b> to [[fill]] [[full]] of a [[thing]], c. gen., Hom., etc.: c. dat. to [[fill]] with a [[thing]], Eur.:—absol. to [[fill]] up, to [[fill]], Il., [[ | |mdlsjtxt=[[ἐμπίπλημι]] [From Root πλε or πλα] [in pres. and impf. formed like [[ἵστημι]] [[other]] tenses formed from]<br /><b class="num">I.</b> to [[fill]] [[full]] of a [[thing]], c. gen., Hom., etc.: c. dat. to [[fill]] with a [[thing]], Eur.:—absol. to [[fill]] up, to [[fill]], Il., [[Attic]]<br /><b class="num">2.</b> to [[fill]], [[discharge]] an [[office]], Aesch.<br /><b class="num">II.</b> Mid. to [[fill]] for [[oneself]], or [[what]] is one's own, πλήσασθαι [[δέπας]] οἴνοιο to [[fill]] [[oneself]] a cup of [[wine]], Il.; πλ. [[νῆας]] to get ships laden, Od.; θυμὸν πλήσασθαι ἐδητύος ἠδὲ ποτῆτος to [[satiate]] one's [[desire]] with [[meat]] and [[drink]], Od.; πεδία πίμπλασθ' ἁρμάτων [[fill]] the [[plain]] [[full]] of [[your]] chariots, Eur.<br /><b class="num">III.</b> Pass. to be [[filled]], [[become]] or be [[full]] of, c. gen., Hom., etc.<br /><b class="num">2.</b> to [[have]] [[enough]] of a [[thing]], πλησθῆναι αἱμάτων Soph.; ἡδονῶν Plat.; —[[rarely]] c. dat., δάκρυσι [[πλησθείς]] Thuc. | ||
}} | }} | ||
{{FriskDe | {{FriskDe | ||
Line 53: | Line 53: | ||
}} | }} | ||
{{mantoulidis | {{mantoulidis | ||
|mantxt=(=[[γεμίζω]]). Θέματα: α) ἰσχυρό: πλημέ ἐνεστ. ἀναδιπλ. πικαί εὐφωνικό μ → πί-μ-πλημι (παρατ.: ἐνεπίμπλην, μελλ. πλήσω, ἀόρ.: [[ἔπλησα]]), β) ἀσθενές: πλᾰ-, γ) πλεμέ μετάπτωση, δ) μέ μετάθεση καί ἑτεροίωση τοῦ ε σέ ο πολκαί ε) πληθ. ἀπό ὅπου ὁ παθ. μέλλ. ([[πλησθήσομαι]]) καί παθ. ἀόρ. ([[ἐπλήσθην]]).<br><b>Παράγωγα:</b> [[πλῆθος]], [[πληθυντικός]], [[πληθύνω]], [[πληθύς]] (-ύος), [[πληθυσμός]], [[πληθύω]] (=εἶμαι γεμάτος ἀπό κάτι), [[πλήθω]] (=εἶμαι γεμάτος), [[πληθώρη]], [[πληθωρικός]], [[πλημμυρίς]], πλημμυρῶ, [[πλήρης]] (=γεμάτος), πληρῶ, [[πλήρωμα]], [[πλήρωσις]], [[πληρωτέον]], [[πληρωτής]], [[πληρούντως]] (=ἐντελῶς), [[ἀπλήρωτος]] (=ἀχόρταγος), [[πλῆσμα]], [[πλήσμη]], [[πλησμονή]] (=[[χορτασμός]]), [[ἄπληστος]], [[ἐμπληστέος]], [[πλέθρον]] (=ἔκταση γεμάτη), [[πλέως]] -α-ων (=γεμάτος), (ἀνά, ἔμ, σύμ)πλεως, [[ἄπλετος]] (=αὐτός πού ξεπερνᾶ τό μέτρο), [[ἀπέλεθρος]] (=[[ἀμέτρητος]]), [[πολύς]], [[πλείων]], [[πλεῖστος]], [[πλοῦτος]], πλουτῶ, [[πλούσιος]], [[πλουτίζω]], [[πλουτηρός]], [[Πλούτων]], [[πλεονάζω]], [[πληροφορῶ]], [[πλησίστιος]] (=μέ φουσκωμένα τά πανιά). | |mantxt=(=[[γεμίζω]]). Θέματα: α) ἰσχυρό: πλημέ ἐνεστ. ἀναδιπλ. πικαί εὐφωνικό μ → πί-μ-πλημι (παρατ.: ἐνεπίμπλην, μελλ. πλήσω, ἀόρ.: [[ἔπλησα]]), β) ἀσθενές: πλᾰ-, γ) πλεμέ μετάπτωση, δ) μέ μετάθεση καί ἑτεροίωση τοῦ ε σέ ο πολκαί ε) πληθ. ἀπό ὅπου ὁ παθ. μέλλ. ([[πλησθήσομαι]]) καί παθ. ἀόρ. ([[ἐπλήσθην]]).<br><b>Παράγωγα:</b> [[πλῆθος]], [[πληθυντικός]], [[πληθύνω]], [[πληθύς]] (-ύος), [[πληθυσμός]], [[πληθύω]] (=εἶμαι γεμάτος ἀπό κάτι), [[πλήθω]] (=εἶμαι γεμάτος), [[πληθώρη]], [[πληθωρικός]], [[πλημμυρίς]], πλημμυρῶ, [[πλήρης]] (=[[γεμάτος]]), πληρῶ, [[πλήρωμα]], [[πλήρωσις]], [[πληρωτέον]], [[πληρωτής]], [[πληρούντως]] (=[[ἐντελῶς]]), [[ἀπλήρωτος]] (=[[ἀχόρταγος]]), [[πλῆσμα]], [[πλήσμη]], [[πλησμονή]] (=[[χορτασμός]]), [[ἄπληστος]], [[ἐμπληστέος]], [[πλέθρον]] (=ἔκταση γεμάτη), [[πλέως]] -α-ων (=[[γεμάτος]]), (ἀνά, ἔμ, σύμ)πλεως, [[ἄπλετος]] (=αὐτός πού ξεπερνᾶ τό μέτρο), [[ἀπέλεθρος]] (=[[ἀμέτρητος]]), [[πολύς]], [[πλείων]], [[πλεῖστος]], [[πλοῦτος]], πλουτῶ, [[πλούσιος]], [[πλουτίζω]], [[πλουτηρός]], [[Πλούτων]], [[πλεονάζω]], [[πληροφορῶ]], [[πλησίστιος]] (=μέ φουσκωμένα τά πανιά). | ||
}} | }} | ||
{{elmes | {{elmes | ||
|esmgtx=[[llenar]] una lámpara λαβὼν ἀμίλτωτον λύχνον ἄγραφον ἐλλυχνιάσας πλῆσον κεδρίᾳ <b class="b3">toma una lámpara no pintada de rojo ni grabada, ponle una mecha y llénala con aceite de cedro</b> P XII 132 un cuenco πλησάτω ταύτην ὕδατος <b class="b3">que lo llene de agua</b> P LXII 48 | |esmgtx=[[llenar]] una lámpara λαβὼν ἀμίλτωτον λύχνον ἄγραφον ἐλλυχνιάσας πλῆσον κεδρίᾳ <b class="b3">toma una lámpara no pintada de rojo ni grabada, ponle una mecha y llénala con aceite de cedro</b> P XII 132 un cuenco πλησάτω ταύτην ὕδατος <b class="b3">que lo llene de agua</b> P LXII 48 | ||
}} | |||
{{lxth | |||
|lthtxt=''[[impleri]]'', to [[be filled]], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:7.75.4/ 7.75.4]. | |||
}} | |||
{{trml | |||
|trtx====[[fill]]=== | |||
Arabic: مَلَأَ; Egyptian Arabic: ملى; Moroccan Arabic: عمّر; Armenian: լցնել; Aromanian: umplu; Azerbaijani: doldurmaq; Bengali: ভরা; Bulgarian: пълня; Burmese: ဖြည့်; Catalan: emplenar; Cherokee: ᎠᎧᎵᎢᎭ; Chinese Mandarin: 裝滿, 装满, 填滿, 填满; Cimbrian: büllan; Dalmatian: emplar; Dutch: [[opvullen]], [[aanvullen]]; Esperanto: plenigi; Finnish: täyttää; French: [[remplir]]; Friulian: jemplâ, implenâ; Galician: encher; German: [[füllen]]; Gothic: 𐍆𐌿𐌻𐌻𐌾𐌰𐌽; Greek: [[γεμίζω]]; Ancient Greek: [[πίμπλημι]], [[πληρόω]], [[μεστόω]]; Guaraní: myenyhẽ; Hebrew: מלא; Hungarian: megtölt; Irish: líon; Italian: [[imbottire]], [[riempire]]; Japanese: 満たす, 一杯にする; Khmer: បំពេញ; Korean: 채우다; Ladino: inchir, yenar; Latin: [[pleo]]; Lithuanian: pìldyti; Malayalam: നിറയ്ക്കുക; Maori: whakakī; Middle English: fillen; Occitan: emplenar; Polish: napełniać, napełnić, wypełniać, wypełnić; Portuguese: [[encher]]; Quechua: hunt'achiy, hunt'ay; Romanian: a umple, împlini; Romansch: emplenir, amplanir, amplaneir, implir, stuppar; Russian: [[заполнять]], [[заполнить]], [[наполнять]], [[наполнить]]; Scottish Gaelic: sàsaich; Serbo-Croatian: pȕniti; Sicilian: jìnchiri, ìnchiri, ìnciri; Slovak: naplniť, napĺňať, vyplniť, vypĺňať; Sorbian Lower Sorbian: połniś; Spanish: [[llenar]]; Swedish: fylla; Thai: ทำให้เต็ม; Ugaritic: 𐎎𐎍𐎀; Venetian: inpir, inpinir, inpienir; Volapük: fulükön; Walloon: rimpli, rapleni; Welsh: llenwi | |||
}} | }} |