3,274,216
edits
ἀδικέω: Difference between revisions
m
pape replacement
(CSV import) |
m (pape replacement) |
||
| Line 11: | Line 11: | ||
}} | }} | ||
{{DGE | {{DGE | ||
|dgtxt=(ἀδῐκέω) <b class="num">• Alolema(s):</b> eol. -ημι Sapph.1.20, dór. -ίω <i>TEracl</i>.1.138 (IV a.C.), Ar.<i>Lys</i>.1148<br /><b class="num">• Morfología:</b> [jón. impf. ἠδίκεον Hdt.1.121; beoc. pres. part. ἀδικείμενος Ar.<i>Ach</i>.914; cret. perf. subj. ἀδικε̄́κɛ̄ι <i>ICr</i>.4.72.7.13 (Gortina V a.C.)]<br /><b class="num">I</b> intr. o con ac. de cosa o int.<br /><b class="num">1</b> [[violar la ley divina]], [[cometer impiedad]] τῶν ἀδικησάντων τίσις ἔσσεται (al no realizar los sacrificios debidos) <i>h.Cer</i>.367, οὐδεὶς ἀνθρώπων ἀδικῶν τίσιν οὐκ ἀποτίσει Orác. en Hdt.5.56, cf. X.<i>An</i>.1.4.9<br /><b class="num">•</b>c. ac. ἀδικεῖς αὖ τιμὰς ἐνέρων E.<i>Alc</i>.30, τὰ τῶν θεῶν E.<i>Ph</i>.958, c. prep. περὶ τὴν ἑορτήν D.21.175, περὶ τὰ μυστήρια D.21.175, περὶ τὰ ἐν τοῖς νεωρίοις <i>IG</i> 2<sup>2</sup>.1631.400 (IV a.C.), εἰς πόλιν Lib.<i>Or</i>.15.39, εἰς τὸ κτῆμα Lib.<i>Or</i>.31.7<br /><b class="num">•</b>gener. [[obrar mal violando una ley moral]], [[cometer una falta]] οὐκ ἠδίκησεν ἀλλ' ἠτύχησεν (de Helena), Gorg.B 11.15, καὶ γὰρ τούτων ἕνεκά τις ἂν | |dgtxt=(ἀδῐκέω) <b class="num">• Alolema(s):</b> eol. -ημι Sapph.1.20, dór. -ίω <i>TEracl</i>.1.138 (IV a.C.), Ar.<i>Lys</i>.1148<br /><b class="num">• Morfología:</b> [jón. impf. ἠδίκεον Hdt.1.121; beoc. pres. part. ἀδικείμενος Ar.<i>Ach</i>.914; cret. perf. subj. ἀδικε̄́κɛ̄ι <i>ICr</i>.4.72.7.13 (Gortina V a.C.)]<br /><b class="num">I</b> intr. o con ac. de cosa o int.<br /><b class="num">1</b> [[violar la ley divina]], [[cometer impiedad]] τῶν ἀδικησάντων τίσις ἔσσεται (al no realizar los sacrificios debidos) <i>h.Cer</i>.367, οὐδεὶς ἀνθρώπων ἀδικῶν τίσιν οὐκ ἀποτίσει Orác. en Hdt.5.56, cf. X.<i>An</i>.1.4.9<br /><b class="num">•</b>c. ac. ἀδικεῖς αὖ τιμὰς ἐνέρων E.<i>Alc</i>.30, τὰ τῶν θεῶν E.<i>Ph</i>.958, c. prep. περὶ τὴν ἑορτήν D.21.175, περὶ τὰ μυστήρια D.21.175, περὶ τὰ ἐν τοῖς νεωρίοις <i>IG</i> 2<sup>2</sup>.1631.400 (IV a.C.), εἰς πόλιν Lib.<i>Or</i>.15.39, εἰς τὸ κτῆμα Lib.<i>Or</i>.31.7<br /><b class="num">•</b>gener. [[obrar mal violando una ley moral]], [[cometer una falta]] οὐκ ἠδίκησεν ἀλλ' ἠτύχησεν (de Helena), Gorg.B 11.15, καὶ γὰρ τούτων ἕνεκά τις ἂν ἀδικήσειεν; (haciendo el bien a los amigos y el mal a los enemigos), Gorg.B 11a.18, ὡς ὑβρίσας ἠδίκησεν Gorg.B 11.7<br /><b class="num">•</b>más general que conceptos tradicionalmente jurídicos μήτε κλέπτῃ μήτε ἀδικῇ Democr.B 253, παρανομοῦντά τε καὶ ἀδικοῦντα Pl.<i>R</i>.338e, περὶ θεοὺς ... ἠδικηκὼς τῶν μεγάλων τινὰ καὶ ἀπορρήτων ἀδικιῶν Pl.<i>Lg</i>.854e<br /><b class="num">•</b>[[deshonrar]] πατρὸς ... λέχη E.<i>El</i>.920<br /><b class="num">•</b>abs. [[defraudar]] Hdt.4.196.<br /><b class="num">2</b> [[violar la legalidad]], [[cometer injusticia]], [[delinquir]] καλὸν τὸν ἀδικέοντα κωλύειν Democr.B 38, τὸ μὴ ἀδικεῖν A.<i>Eu</i>.85, τὸ ἀ. Arist.<i>Rh</i>.1368<sup>b</sup>6, μὴ ἀ. Fauorin.<i>De Ex</i>.24.2<br /><b class="num">•</b>abs. <i>Act.Ap</i>.25.11<br /><b class="num">•</b>v. pas. [[sufrir injusticia]] οὔτ' ἀδικεῖ οὔτ' ἀδικεῖται Pl.<i>Smp</i>.196b, ἵνα μὴ ἀδικηθῶ para que yo no sufra injusticia</i>, <i>PEnteux</i>.46.8 (III a.C.), cf. [[LXX]] 2<i>Ma</i>.3.12<br /><b class="num">•</b>prob. [[atentar contra el estado establecido]] συνόδοις τοῖς ἀδικοῦσι φίλαις Sol.3.22, Σωκράτης ἀδικεῖ ... ποιῶν ... καὶ διδάσκων Pl.<i>Ap</i>.19b, Σωκράτης ... ἀδικεῖ δὲ καὶ νέους διαφθείρων Sócrates atenta también contra la ley al corromper a los jóvenes</i> X.<i>Mem</i>.1.1.1<br /><b class="num">•</b>c. ac. int. ἀ. ἀδικίαν Pl.<i>R</i>.344c, ἀ. ἀδικήματα Pl.<i>R</i>.409a, Arist.<i>Rh</i>.1389<sup>b</sup>7, οὐδέν Hdt.3.145, ὅσα ἀδικεῖ Th.6.77, πολλά Pl.<i>Smp</i>.188a, μέγιστα ἠδίκησθε Aeschin.3.84<br /><b class="num">•</b>en concursos atléticos o de otro tipo [[hacer trampa]] Ar.<i>Nu</i>.25, Arist.<i>EN</i> 1123<sup>b</sup>32.<br /><b class="num">3</b> [[estar equivocado]] εἰ μὴ ἀδικῶ Pl.<i>Chrm</i>.156a.<br /><b class="num">II</b> tr.<br /><b class="num">1</b> c. ac. de pers. [[ofender]], [[perjudicar]] en rel. c. el juramento ὅς μ' ἠδίκησε λ[ὰ] ξ δ' ἐφ' ὁρκίοισ' ἔβη Hippon.194.15<br /><b class="num">•</b>en el matrimonio γυνὴ ἀδικουμένη πρὸς ἀνδρός mujer ofendida e.d. abandonada por su marido</i> E.<i>Andr</i>.673, cf. <i>Med</i>.265, Epich.270<br /><b class="num">•</b>en el amor τίς σ', ὦ Ψάπφ', ἀδίκησι; Sapph.1.20<br /><b class="num">•</b>abs. Thgn.1283<br /><b class="num">•</b>[[deshonrar]] a una muchacha, Men.<i>Georg</i>.30<br /><b class="num">•</b>en historiadores para designar los motivos que conducen a ruptura de hostilidades o cosas semejantes [[agraviar]], [[causar daños]] οἱ πρότερον ἀδικήσαντες Πέρσας Hdt.4.119, cf. Th.1.86, X.<i>Cyr</i>.2.4.7, en fórmulas de tratados, X.<i>An</i>.4.4.6<br /><b class="num">•</b>gener. [[causar daño]], [[perjudicar]], [[agraviar]] ἀ. τοὺς δεσπότας Hdt.1.112<br /><b class="num">•</b>abs. τὸν ἀδικοῦντα τιμωρούμενος Gorg.B 11a.3, σοφὸς σὺ μάντις, ἀλλὰ τἀδικεῖν φιλῶν eres sabio adivino, pero que gusta de hacer daño</i> S.<i>Ant</i>.1059<br /><b class="num">•</b>c. doble ac. εἰ μηδὲν ... ὑμᾶς ἀδικῶ Gorg.B 11a.31, τί οὖν ἀδικοῦμεν τοῦτό σε; Ar.<i>Pl</i>.460, οὐκ, εἰ ... ἀδικήσομέν τιν' ἢ μείζον' ἢ ἐλάττονα, δεινόν ἐστιν D.20.124, ἃ πολλοὺς ὑμῶν ἠδίκηκεν, τί σε ἠδίκησε Χρύσιππος ...; Arr.<i>Epict</i>.3.24.81, ἅ με ἠδίκησεν [[LXX]] <i>Pr</i>.24.29, οὐδέν με ἠδικήσατε <i>Ep.Gal</i>.4.12<br /><b class="num">•</b>v. pas. con suj. paciente [[ser objeto de injusticia por]] τὸ ὑπὸ ξένων ἀδικεῖσθαι χα[λεπόν, ἀλλὰ τὸ ὑπὸ] καὶ ξυγγενῶν χαλεπώτατον <i>POxy</i>.2713.3, cf. <i>BGU</i> 2061.3, 24 (ambas III d.C.), ἀδικούμενοι μισθὸν ἀδικίας siendo objeto de injusticia como pago de su injusticia</i>, 2<i>Ep.Petr</i>.2.13.<br /><b class="num">2</b> en sent. físico, c. ac. de pers., anim. o cosa [[hacer daño]], [[maltratar]] μηδ' ἀδίκει μ' Theoc.8.64<br /><b class="num">•</b>v. pas. μὴ δῆτ' ἀδικηθῶ S.<i>OC</i> 174<br /><b class="num">•</b>abs. [[LXX]] <i>Ex</i>.2.13<br /><b class="num">•</b>esp. en sent. médico [[causar lesiones]], [[hacer daño]], [[sentar mal]] ἄνθρωπον Hp.<i>Nat.Hom</i>.9, νεφρούς Diph.Siph. en Ath.62f, τέμνειν καὶ θλᾶν καὶ ὁποσοῦν [[ἄλλως]] ἀ. Gal.4.113, cf. Archig. en Philum.<i>Ven</i>.14.9, ἐν ταῖς οὐραῖς αὐτῶν ἡ ἐξουσία αὐτῶν ἀδικῆσαι τοὺς ἀνθρώπους <i>Apoc</i>.9.10.<br /><b class="num">3</b> [[perjudicar]], [[echar a perder]] (ἵππον) X.<i>Eq</i>.6.3, [[ἔλαιον]] καὶ τὸν οἶνον <i>Apoc</i>.6.6, τὴν στήλην <i>SEG</i> 6.427 (Licaonia, imper.)<br /><b class="num">•</b>[[asolar]] γῆν Th.2.71, χώραν Plb.32.9.1, τὴν γῆν καὶ τὴν θάλασσαν <i>Apoc</i>.7.2<br /><b class="num">•</b>v. pas. οὔτε ἀπ' [[ἄλλου]] ζῴου ἢ πάχνης ἀδικηθήσεται ἡ [[ἄμπελος]] <i>Gp</i>.5.30.2<br /><b class="num">•</b>fig. τὸ δὲ μέτρον ἠδίκητο se hizo violencia al metro</i> D.H.<i>Comp</i>.9.8. | ||
}} | }} | ||
{{bailly | {{bailly | ||
| Line 39: | Line 39: | ||
{{elmes | {{elmes | ||
|esmgtx=[[ofender]] a la divinidad, ref. a Helios δεῦρό μοι, ... ὁ αἰλουροπρόσωπος θεός, καὶ ἰδὲ σοῦ τὴν μορφὴν τὴν ἀδικουμένην ὑπὸ τῶν ἐχθρῶν σου <b class="b3">ven aquí, junto a mí, tú, el dios de rostro de gato, y mira tu figura ofendida por tus enemigos</b> P III 5 αὐτοὶ γὰρ οἱ ἀδικήσαντές σου τὸ ἱερὸν εἴδωλον, αὐτοὶ γὰρ οἱ ἀδικήσαντες τὸ ἱερὸν πλοῖον <b class="b3">pues esos son los que ofendieron tu sagrada imagen, los que ofendieron la sagrada barca</b> P III 112 | |esmgtx=[[ofender]] a la divinidad, ref. a Helios δεῦρό μοι, ... ὁ αἰλουροπρόσωπος θεός, καὶ ἰδὲ σοῦ τὴν μορφὴν τὴν ἀδικουμένην ὑπὸ τῶν ἐχθρῶν σου <b class="b3">ven aquí, junto a mí, tú, el dios de rostro de gato, y mira tu figura ofendida por tus enemigos</b> P III 5 αὐτοὶ γὰρ οἱ ἀδικήσαντές σου τὸ ἱερὸν εἴδωλον, αὐτοὶ γὰρ οἱ ἀδικήσαντες τὸ ἱερὸν πλοῖον <b class="b3">pues esos son los que ofendieron tu sagrada imagen, los que ofendieron la sagrada barca</b> P III 112 | ||
}} | |||
{{pape | |||
|ptext=<i>ein [[ἄδικος]] sein</i>, bei <i>H.h. Cer</i>. 367, den Göttern die verdiente [[Ehrfurcht]] [[versagen]]; τὰ τῶν [[θεῶν]] ἀδικεῖν Eur. <i>Phoen</i>. 972; gew. wie Arist. <i>rhet</i>. 1.9 erkl.: τὸ ἀδικεῖν ἐστὶ τὸ βλάπτειν ἑκόντα παρὰ τὸν νόμον, d.i. <i>[[absichtlich]] und [[wider]] das [[Gesetz]] Jemandem [[schaden]], ihn [[beeinträchtigen]], [[beleidigen]]</i>; Aesch. abs. τὸ μὴ '[[δικεῖν]] <i>Eum</i>. 85, 661, 719, wie Eur. <i>Phoen</i>. 527, <i>[[Unrecht]] tun</i>, wo der <span class="ggns">Gegensatz</span> εὐσεβεῖν, wie Xen. οἱ ἀδικοῦντες [[entgegengesetzt]] den ἀναίτιοι, <i>Hell</i>. 1.7.10, und so [[öfter]] in [[Prosa]] [[absolut]] (praes. ἀδικῶ, ich habe ein [[Unrecht]] [[begangen]]); auch im [[mildern]] [[Sinne]], ἠδίκουν ἂν οὐκ ἀγανακτῶν τῷ θανάτῳ Plat. <i>Phaed</i>. 63b, so wäre es wohl [[Unrecht]] von mir, daß ich nicht; – Soph. [[schon]] mit dem acc., <i>Phil</i>. 1024; dah. auch pass., ἀδικηθῶ <i>O.C</i>. 171, und so gew. in att. [[Prosa]], [[seltener]] περί τινα oder εἴς τινα. Auch die [[Sache]] wird noch durch ein pronomen [[ausgedrückt]], im acc. [[hinzugesetzt]]: τί οὖν ἀδικοῦμεν τοῦτό σε Ar. <i>Plut</i>. 460, was tun wir dir [[hierin]] für [[Unrecht]]; so ἀδικεῖν τινα τὰ μέγιστα, τὰ ἔσχατα, Plat. [[μεγάλα]] ἀδικήματα <i>Alc.I</i>, 113d; ἀδικίαν <i>Rep</i>. I.344c, III.404d – γῆν ἀδικεῖν, das Land <i>[[verwüsten]]</i>, Thuc. 2.71, und [[öfter]]; Sp., wie Plut. [[brauchen]] es auch von leblosen Dingen.<br><b class="num">Pass</b>. mit fut. ἀδικήσομαι Eur. <i>I.A</i>. 1437; Thuc. 5.56, 6.87; Plat. <i>Gorg</i>. 509d; Isocr. 2.16 Bekker; <i>[[beeinträchtigt]], [[ungerecht]] [[behandelt]] [[werden]], [[Unrecht]] [[leiden]]</i>, τὸ ἀδικεῖν τοῦ ἀδικεῖσθαι [[κάκιον]] Plat. <i>Gorg</i>. 473a; αὐτὸς ἠδίκημαι τοῦτο ὑπὸ [[σοῦ]] Luc. <i>Tim</i>. 38; vgl. [[τρία]] μέγιστα ἠδίκησθε Aesch. 3.84. Bei Plat. <i>Rep</i>. IV.430e, X.608d, <i>[[Charm]]</i>. 156a ist εἰ μὴ ἀδικῶ eine [[bescheiden]] ausgedrückte [[Behauptung]], etwa: wenn ich nicht irre, d.i. und das mit [[Recht]]. | |||
}} | }} | ||