χλιαίνω

English (LSJ)

fut.

   A -ᾰνῶ Ar.Lys.386: pf. κεχλίαγκα Hsch.: Ion. aor. 1 ἐχλίηνα Hermesian.7.89: inf. χλῑῆναι AP9.244 (Apollonid.):— Pass., aor. ἐχλιάνθην, Luc.Am.40, etc.: (χλίω):—warm, σεαυτόν Ar. l. c., cf. S.Eleg.4; κατὰ μικρὸν χ. τινά Arist.Pr.888b40; χ. ἵν' ἡ ὀδύνη ἔχῃ foment the painful place, Hp.Aff.10; προοπτήσαντα χ. πάλιν warm up meat, Alex.149.11; opp. ὀπτᾶν, Arist.Pr.929b31:— Pass., warm oneself, grow warm, dub. in Ar.Ec.64 (leg. ἐχραινόμην) ; κέρατα χλιαινόμενα τῷ κηρῷ smeared with hot wax, Arist.HA595b12; οἶνος κεχλιασμένος Sor.2.87; of persons affected by fever, Hp.Coac. 154; esp. to be warmed by contact, χρωτί AP5.164, al. (Mel.): also metaph. of passion, εἰδώλοις κάλλευς κωφὰ χ. ib.12.125 (Id.). [ῑ in Ar.Lys., Alex., Hermesian., Apollonid.; ῐ in S.Eleg., Ar.Ec. l. c. (sed v. supr.), Mel.]

German (Pape)

[Seite 1358] perf. κεχλίαγκα (Hesych., der τεθέρμαγκα erkl.), wärmen, warm machen, ούκοῦν ἐπειδὴ πῦρ ἔχεις, σὺ χλιανεῖς σεαυτόν Ar. Lys. 386; von Speisen, Alexis bei Ath. VIII, 379 b; auch durch Wärme erweichen, auflösen; oft in der Anth.: χρωτὶ χλιαινόμενος Mel. 13 (XII, 63), vgl. 81. 93. 102 (V, 172. 151. 165); χλιῆναι γόνυ Apollnds. 15 (IX, 244); χλιαινομένη κάλλεος εἰδώλοις 24 (VII, 125); χλιαινόμενον παιδὸς σαρκί Ep. ad. 33 (XII, 136); u. in später Prosa, wie Luc. Lex. 14 Hipp. 6. – [Ι ist lang bei Ar. Lys. 386, Alexis a. a. O. u. Apollnds. 15, in den andern Stellen der Anth., wie Ar. Eccl. 64 u. Soph. bei Ath. XIII, 604 f kurz.]

Greek (Liddell-Scott)

χλιαίνω: μέλλ. - ᾰνῶ Ἀριστοφ. Λυσ. 386· πρκμ. κεχλίαγκα Ἡσύχ.· ἀόρ. α΄ ἐχλίηνα Ἑρμῆς παρ’ Ἀθην. 599Α· ἀπαρ. χλιῆναι Ἀνθ. Π. 9. 244. -Παθ. ἀόρ. ἐχλιάνθην, Λουκ. Ἔρωτ. 40, κλπ.· (χλίω). Θερμαίνω, σεαυτὸν Ἀριστοφ. ἔνθ’ ἀνωτ., πρβλ. Ἀνθ. Π. παράρτ. 90· κατὰ μικρὸν χλ. τινὰ Ἀριστ. Προβλ. 8. 18· προοπτήσαντα χλιαίνειν τινά, θερμαίνειν πάλιν, «ξαναζεσταίνω», Ἄλεξις ἐν «Μιλησίᾳ» 1. 11· ἀντίθετον τῷ ὀπτᾶν, Ἀριστ. Προβλ. 21. 25. -Παθ., θερμαίνομαι, γίνομαι θερμός, ζεσταίνομαι Ἀριστοφ. Ἐκκλ. 64, Ἀριστ. π. τὰ Ζ. Ἱστ. 8. 7, 2· ἐπὶ τῶν ὑπὸ πυρετοῦ προσβεβλημένων, Ἱππ. Κωακ. Προγν. 143, πρβλ. 1012C. 2) διαθερμαίνω, ἐξοργίζω. - Παθητ., διαθερμαίνομαι, ἐξοργίζομαι, Ἀνθ. Π. 5. 151, 165, 172., 12. 63, 125. [ῑ ἐν Ἀριστοφ. Λυσ., Ἀλέξιδι, καὶ Ἑρμησ. ἔνθ’ ἀνωτ.· ῐ ἐν Ἀριστοφ. Ἐκκλ. ἔνθ’ ἀνωτ. (ἔνθα ὁ Bgk. ἐχραινόμην), καὶ ἐν τοῖς ἀνωτέρω μνημονευθεῖσι δακτυλικοῖς στίχοις· πρβλ. χλιαρός.]

French (Bailly abrégé)

f. χλιανῶ, ao. ἐχλίανα et ἐχλίηνα, pf. inus.
rendre tiède, échauffer doucement, amollir par l’action d’une chaleur douce ; Pass. s’échauffer doucement.
Étymologie: χλίω.

Greek Monolingual

ΝΜΑ
νεοελλ.
(ιδίως σχετικά με υγρά) καθιστώ κάτι χλιαρό
μσν.-αρχ.
θερμαίνω, ζεσταίνω («χλίανε ἐπ' ἀνθράκων ἕως ἄν συνεψηθῇ», Διοσκ.)
αρχ.
1. καθιστώ κάτι μαλακό με θερμότητα («τὴν σελήνην ἠρέμα χλιαίνουσαν ἀνυγραίνειν τὰ σώματα», Πλούτ.)
2. μτφ. διεγείρω, ερεθίζω.
[ΕΤΥΜΟΛ. Αβέβαιης ετυμολ. ρ., το οποίο θα μπορούσε πιθ. να συνδεθεί με τ. άλλων γλωσσών που εκφράζουν τη γενική έννοια της λάμψης (πρβλ. αρχ. ιρλανδ. glē «λαμπερός, αστραφτερός», μέσ. άνω γερμ. glīmen «λάμπω», αρχ. νορβ. gljā «λάμπω»). Εκτός από το θ. χλι- του ρ. χλιαίνω απαντά και μορφή θ. χλι-δ- (πρβλ. χλιδ-ή) παρεκταμένη με οδοντικό -δ- (πρβλ. αρχ. νορβ. glita «σπινθηροβολώ», επίσης με οδοντική παρέκταση). Όλες αυτές οι συνδέσεις θα οδηγούσαν σε μια μορφή ρίζας ghlei-(d)-, η οποία θα μπορούσε να αναχθεί στη γενική μορφή ghel- της ρίζας της λ. χλόη (βλ. λ. χλόη). Η ερμηνεία αυτή, ωστόσο, δεν δίνει λύσεις σ' όλα τα μορφολογικά προβλήματα (όπως είναι λ.χ. η μακρότητα του -ῑ- στους τ. χλίω, χλιαρός) και δεν μπορεί να γίνει ανεπιφύλακτα αποδεκτή. Παρλλ. προς το ρ. χλιαίνω απαντά και το επί θ. χλιαρός, κατά το συνηθισμένο στην Ελληνική σχήμα τών επιθ. σε -ρος που δηλώνουν φυσική κατάσταση και αντιστοιχούν με ρ. μτβ. σε -αίνω (πρβλ. μιαρός: μιαίνω), ένας τ. αρχ. ενεστ. χλῑω, καθώς και ορισμένοι υστερογενείς ρηματ. τ. με θ. χλοιδ- (πρβλ. χλοιδῶ, χλοιδέσκουσαι), σχηματισμένοι από την ετεροιωμένη βαθμίδα της υποτιθέμενης ρίζας ghlei-(d)-. Από σημασιολογική, τέλος, άποψη, το ρ. χλιαίνω έχει αρχικά σημ. «θερμαίνω, ζεσταίνω» και στη συνέχεια «καθιστώ κάτι μαλακό θερμαίνοντάς το», από όπου προήλθε η ειδικότερη σημ. του μαλακού, του τρυφηλού, του πολυτελούς, την οποία εμφανίζουν τ. της οικογένειας αυτής (πρβλ. χλιδή, χλιδῶ)].