scribo

Latin > English

scribo scribere, scripsi, scriptus V :: write; compose

Latin > English (Lewis & Short)

scrībo: psi, ptum, 3 (
I perf. sync. scripsti, Plaut. As. 4, 1, 57: scripstis, Enn. ap. Non. 153, 28, or Trag. v. 239 Vahl.; inf. scripse, Aus. Sept. Sap. Lud. 1; cf. 2. dico init.), v. a. root skrabh-, to dig; whence, Gr. γράφω;> Lat. scrobis, scrofa; cf. Germ. schreiben, prop., to scratch, grave, engrave with a sharp point; hence,
I In gen.
   A Lit., to write, draw, or otherwise make lines, letters, figures, etc. (cf. scalpo): in libro cum scribuntur calamo litterae, Plaut. Ps. 1, 5, 131; cf. id. Bacch. 4, 4, 76 sq.: litteras, tabellas, id. Ps. 1, 1, 28: (littera M) etiamsi scribitur, tamen parum exprimitur, Quint. 9, 4, 40; cf. id. 1, 7, 28: nostri praeceptores cervum servumque u et o litteris scripserunt, id. 1, 7, 26; cf. id. 1, 7, 4; 1, 7, 20; 1, 7, 30; 12, 10, 28; 12, 10, 30: terra in augurum libris scripta cum r uno, Varr. L. L. 5, § 21 Müll.: hic carmen mediā scribe columnā, Prop. 4 (5), 7, 83; cf.: scribitur vestris Cynthia corticibus, id. 1, 18, 22; Ov. M. 9, 527; Luc. 2, 343: in aquā, Cat. 68, 4; cf. also: fac lapis his scriptus stet super ossa notis: hic jacet, etc., Tib. 1, 3, 54 (but the better reading is inscriptis): scribere decore, to write a good hand, Amm. 30, 9, 4: erat scriptum ipsius manu, Cic. Cat. 3, 5, 10: suā manu scripsit, Liv. 37, 10.—Of drawing, etc.: si quis fugitivo stigmata scripserit, has branded a runaway, Quint. 7, 4, 14; cf.: charaxat ambas ungulis scribentibus genas, Prud. στεφ. 10, 557: totius vobis Frontem tabernae scipionibus scribam, Cat. 37, 10: (Diodotus Stoicus) geometriae munus tuebatur, verbis praecipiens discentibus, unde, quo quamque lineam scriberent, Cic. Tusc. 5, 39, 113: ut formam (porticus) secundum rationem loci scribas, draw, design, Plin. Ep. 9, 39, 5; Stat. S. 1, 3, 9: quae Attalicis variata per artem Aulaeis scribuntur acu, i. e. are embroidered, Sil. 14, 660: scripto radiat Germanicus auro, i. e. sculpto, Juv. 6, 205; cf. Mart. 11, 5, 3.—
   B Trop.: memor essem? etiam nunc mihi Scripta illa dicta sunt in animo Chrysidis De Glycerio, graven, imprinted (syn.: inscripta, insculpta), Ter. And. 1, 5, 48: arva sanguineo scribit rutilantia gyro, Stat. Th. 11, 514.—
II In partic., with the accessory idea of intellectual action, of written composition of every kind, to write, write down, compose, describe, depict; to draw up, communicate, announce in writing (syn.: compono, perscribo).
   (a)    With acc.: quoniam de re publicā multa quaesierint et scripserint, Cic. Rep. 1, 7, 12: Cn. Aufidius praetorius (caecus) Graecam scribebat historiam, id. Tusc. 5, 38, 112; so, historiam, id. de Or. 2, 12, 51; id. Brut. 75, 262: bellum, Liv. 21, 1: res gestas, Hor. A. P. 74; id. Ep. 1, 3, 7 al.: librum de rebus rusticis, Cic. Sen. 15, 54: scripsi etiam versibus tres libros de temporibus meis, id. Fam. 1, 9, 23: in Catone Majore, qui est scriptus ad te de senectute, id. Lael. 1, 4: carmen in aliquem, id. de Or. 2, 86, 352: Furius defensionem causae suae scripsit, id. Verr. 2, 5, 43, § 112; cf. Quint. 2, 15, 29: libellos, Ov. Tr. 5, 12, 61; id. P. 4, 13, 19: notas, id. ib. 3, 2, 90: Diphilus Hanc (fabulam) Graece scripsit, Plaut. Cas. prol. 33; Ter. Heaut. prol. 43; id. Hec. prol. 6 (cf. also infra, δ): versus, Lucr. 1, 24; Hor. S. 1, 9, 23; 1, 10, 60: carmina, id. ib. 2, 5, 74; id. Ep. 1, 19, 3: poëmata, id. ib. 2, 2, 66 et saep.; cf.: scripsere alii rem Versibus, Enn. ap. Cic. Brut. 19, 76 (Ann. v. 221 Vahl.): formam et situm agri alicui, to describe, Hor. Ep. 1, 16, 4 et saep.—Of written communications, letters, etc.: epistulis tuis perdiligenter scriptis, Cic. Att. 1, 11, 1; cf. Planc. ap. Cic. Fam. 10, 4, 1: haec scripsi properans, Cic. Att. 2, 19, 5: litteras, quas ad Pompeium scripsi, tibi misi, id. ib. 3, 9, 3: litterae extemplo Romam scriptae, Liv. 41, 16: plura ad te scribam, si, etc., Cic. Att. 11, 10, 3: scriberem ad te de hoc plura, si Romae esses, id. ib. 6, 4, 11: haec ad te scripsi verbosius, id. Fam. 7, 3, 5: scriptā jam epistulā superiore, id. ib. 1, 9, 26: non quo haberem, quod tibi scriberem, id. Att. 4, 4, a: epistulam, Plin. Ep. 7, 9, 8 et saep.: scribere salutem, to send a greeting, Plaut. Bacch. 4, 9, 77; cf.: laudes atque gratias populo Romano, Gell. 3, 8, 5.—With a personal object: nullos habeo scriptos (homines), memini tamen, written down, Plaut. Mil. 1, 1, 48: per eum Marium, quem scripsissem, Cic. Att. 12, 49, 1: quis Martem digne scripserit aut...Merionem aut...Tydiden? who could depict, represent, etc., Hor. C. 1, 6, 14; id. S. 2, 1, 16; cf. in the pass.: scriberis Vario fortis et hostium Victor, id. C. 1, 6, 1.—With two acc.: cum auctor pugnae se A. Cornelium Cossum consulem scripserit, subscribed himself, declared himself in the inscription to be, Liv. 4, 20, 11.—
   (b)    With object-clause: in foribus scribat occupatum esse se, Plaut. As. 4, 1, 15: ut Africanum avum meum scribit Cato solitum esse dicere, Cic. Rep. 1, 17, 27; id. Att. 1, 8, 1; cf.: Romae quod scribis sileri, ita putabam, id. ib. 2, 13, 2: quod ad te scripseram me in Epiro futurum, id. ib. 3, 13, 1: Graeceius ad me scripsit, C. Cassium sibi scripsisse, homines comparari, qui, etc., id. ib. 15, 8, 2: Cicero quodam loco scribit, id esse optimum, etc., Quint. 11, 1, 92: post paulo scribit, sibi millia quinque Esse domi chlamydum, Hor. Ep. 1, 6, 43 et saep.—In pass., with nom. or acc.: eadem haec avis scribitur conchis se solere complere, etc., Cic. N. D. 2, 49, 125: scribitur nobis, magnam veteranorum multitudinem Romam convenisse jam, etc., Brut. et Cass. ap. Cic. Fam. 11, 2, 1: scriptum est item, quaesivisse (Socratem), quid esset, Cic. Div. 1, 54, 123.—
   (g)    With rel.-clause: nec scribis, quam ad diem te exspectemus, Cic. Att. 3, 7, 1: scribe aliquando ad nos, quid agas, id. Fam. 7, 12, 2: ad me Valerius scripsit... quem ad modum ducta esses, etc., id. ib. 14, 2, 2.—
   (d)    Absol.: quo (Platone) nemo in scribendo praestantior fuit, Cic. Rep. 2, 11, 21; cf. id. ib. 3, 8, 13: Demophilus scripsit, Marcus vortit barbare, Plaut. As. prol. 11; id. Trin. prol. 19: poëta quom primum ad scribendum animum appulit, Ter. And. prol. 1; id. Heaut. prol. 7: sumite materiem vestris, qui scribitis, aequam Viribus, Hor. A. P. 38: sic raro scribis, ut toto non quater anno Membranam poscas, id. S. 2, 3, 1 et saep.: Samiae, ut ibi (i. e. in oratione) scribit Laelius, capedines, Cic. Rep. 6, 2, 11; cf. id. ib. 1, 16, 25: ut, quemadmodum scribit ille, cottidiano, etc., id. ib. 6, 2, 8: denique non video de tot scribentibus unum, Ov. Tr. 2, 495.—So freq. of written communications, letters; usually with ad aliquem (less freq. alicui) or de aliquā re: tv si, ut scribis, Kal. Jun. Romā profectus es, etc., Cic. Att. 3, 9, 3: ego te, ut scribis, cito videbo, id. ib. 3, 27: nihil habeo, quod ad te scribam, scribo tamen, non ut te delectem, etc., id. ib. 14, 12, 3: senatusconsultum si erit factum, scribes ad me, id. ib. 5, 4, 2; cf.: scripsi etiam ad Camillum, ad Lamiam, id. ib. 5, 8, 3: in quā (epistulā) de agro Campano scribis, id. ib. 2, 16, 11: ut nuper me scis scripsisse ad te de Varronis erga me officio, etc., id. ib. 2, 25, 1; cf.: Hermae tui Pentelici, de quibus ad me scripsisti, id. ib. 1, 8, 2; 1, 9, 2 et saep.— With ut, ne, etc.: velim domum ad te scribas, ut mihi tui libri pateant, Cic. Att. 4, 14, 1: ad me scriberet, ut in Italiam quam primum venirem, id. ib. 11, 7, 2; 5, 11, 6.— With dat.: consules Fulvio, ut ex Falisco, Postumio, ut ex Vaticano exercitum ad Clusium admoveant, scribunt, Liv. 10, 27; 42, 27; Tac. A. 1, 29.—With ne: Scipioni scribendum, ne bellum remitteret, Liv. 30, 23.—With simple subj.: scribit Labieno, si rei publicae commodo facere posset, cum legione ad fines Nerviorum veniat, Caes. B. G. 5, 46 fin.—In Tac. also, with inf.: scribitur tetrarchis ac regibus, jussis Corbulonis obsequi, Tac. A. 15, 25 fin.—In eccl. Lat. as a formula of quotation from the Scriptures: scriptum est, i. e. it is said in Holy Writ, Vulg. Matt. 4, 4; id. Luc. 19, 46; id. Rom. 11, 8 et saep.—
   B Publicists', milit., jurid., and business t. t., of written plans, drafts, and other writings of various import.
   1    Publicists' t. t., to draw up, draught a law, decree, treaty, etc.: quod proditum memoria est, X. viros, qui leges scripserint, etc., Cic. Rep. 2, 31, 54; so, leges, id. ib. 2, 36, 61; 2, 10, 18; id. Rosc. Am. 25, 70; id. de Or. 1, 19, 86; id. Inv. 1, 38, 68 al.; cf. in a transf. signif.: cui non apparet, inopiam et miseriam civitatis istam legem scripsisse, etc., Liv. 34, 6 fin.; and: testamentum, quod pietas, fides, pudor scripsit, Plin. Ep. 8, 18, 7: haec senatusconsulta non ignoro ab amicissimis ejus, cujus de honore agitur, scribi solere, Cic. Fam. 15, 6, 2.—So very freq.: senatusconsulto scribendo, or simply scribendo adesse, or also, ad scribendum esse, to witness the drawing up of a decree of the Senate; to subscribe it: erat nobis dictum, te existimare, alicui senatusconsulto, quod contra dignitatem tuam fieret, scribendo Lamiam affuisse, qui omnino consulibus illis numquam fuit ad scribendum, Cic. Fam. 12, 29, 2 Orell. N. cr.; cf.: senatusconsulta scribuntur apud familiarem meum (i. e. Caesarem). Et quidem cum in mentem venit (Caesari), ponor ad scribendum (i. e. he adds my signature to it), id. ib. 9, 15, 4: quod me esse ad scribendum vides, id. Att. 1, 19, 9; id. Fam. 9, 15, 3: S. C. auctoritas. Pridie Kal. Octob. in aede Apollinis scrib. affuerunt L. Domitius, etc., an official formula ap. Cic. Fam. 8, 8, 5 sq. (v. assum): Boeotorum gentem numquam ad scribendum amicitiae foedus adduci potuisse, to make, enter into, conclude, Liv. 42, 12.—
   2    Milit. t. t.: scribere milites (legiones, supplementum, etc.), to enlist, enroll, levy: milites, Sall. J. 43, 3: legiones, id. C. 32, 1: exercitui supplementum, id. J. 39, 2: supplementum legionibus, Cic. Fam. 3, 3, 1; Liv. 8, 8: exercitum, id. 4, 43; 9, 8; 9, 19: equites, id. 10, 25; 21, 40; 35, 20: socios navales, id. 37, 2; so, too: sex milia colonorum Albam in Aequos, to enroll for the purpose of sending, to send, id. 10, 1: socios scribere in urbem, id. 4, 11, 4.—
   b Poet., transf.: scribe tui gregis hunc, enroll him among your retinue, Hor. Ep. 1, 9, 13.—
   3    Jurid. and business t. t.: dicam scribere (alicui), like δίκην γράφειν τινί,> to bring an action in writing against any one (v. dica); of a lawyer, to draw up legal instruments (complaints or charges, contracts, wills, etc.): Servius hanc urbanam militiam respondendi, scribendi, cavendi secutus est, Cic. Mur. 9, 19; id. Fam. 7, 14 Manut.; cf. id. Leg. 1, 4, 14: omnia testamenta tu scribes unus, id. de Or. 2, 6, 24; Dig. 28, 2, 25.—Hence, transf., with a personal object: aliquem heredem, to appoint or designate any one as heir: testamentum palam fecerat et illum heredem et me scripserat, Cic. Mil. 18, 48; cf.: in testamento Ptolemaei patris heredes erant scripti, etc., Caes. B. C. 3, 108: quem Micipsa testamento secundum heredem scripsit, Sall. J. 65, 1; Auct. B. Alex. 33; Plin. Pan. 43, 1 sq.; Tac. A. 14, 31; Hor. S. 2, 5, 48; Juv. 3, 161; 9, 87: aliquem coheredem, Tac. Agr. 43 fin.: aliquem exheredem, to disinherit any one by will, Dig. 37, 4, 8, §§ 1 and 6: aliquem tutorem liberis suis, to appoint as guardian by will, Cic. Clu. 14, 41: libertatem servo, to bequeath to a slave his freedom, Dig. 29, 2, 71.—Of contracts, notes, drafts, etc.: pulchre scripsti: scitum syngraphum! Plaut. As. 4, 1, 57: nummos, usuras, etc. (alicui), to give a note or bond for: scribit nummos, id. ib. 2, 4, 34: sibi creditam pecuniam, Dig. 26, 7, 9, § 7: genero usuras praestandas quasi ex dotis promissione, ib. 4, 4, 17: lecta est cautio hujusmodi: Lutius Titius scripsi, me accepisse a Publio Maevio quindecim mutua numerata mihi de domo, etc., ib. 12, 1, 40: scribe decem (tabulas) a Nerio, give ten notes or bonds drawn up by the usurer Nerius, Hor. S. 2, 3, 69. scriptos expendere nummos, v. l. ap. Hor. Ep. 2, 1, 105 (Hold. cautos); cf. rescribo.—Hence, scriptum, i, n., something written, viz.,
   A (Acc. to I.) A line; so only: duodecim scripta, a game played with colored stones (calculi) on a draught-board marked into spaces by twelve oblique lines: tibi concedo, quod in duodecim scriptis olim, ut calculum reducas, si te alicujus dati poenitet, Cic. Fragm. ap. Non. 170, 30; cf.: in lusu duodecim scriptorum cum prior calculum promovisset essetque victus, etc., Quint. 11, 2, 38; v. also scriptula, and Becker, Gall. 3, pp. 261 and 264 sq.: duodecim scriptis ludere, Cic. de Or. 1, 50, 217.—
   B (Acc. to II.) A written composition, writing, treatise, book, work, etc. (most freq. in plur.): ex scripto et sententiā controversia nascitur cum videtur scriptoris voluntas cum scripto ipso dissentire, the writing, the written expression, Auct. Her. 1, 11, 19: incredibile dictu est, quam multi Graeci de harum valvarum pulchritudine scriptum reliquerunt, have left something written concerning it, speak of it in their writings, Cic. Verr. 2, 4, 56, § 124; so Quint. 6, 1, 7; cf. in plur., Cic. Rep. 1, 22, 36: quod a Democrito et Platone in scriptis relictum esse dicunt, id. de Or. 2, 46, 194: utinam exstarent illa carmina, quae multis saeculis ante suam aetatem in epulis esse cantata, in Originibus scriptum reliquit Cato! id. Brut. 19, 75: ut ipsis scriptis non ea mandaremus, id. Off. 2, 1, 3: in quo libro scriptum hoc invenitur, Quint. 1, 1, 15: Hortensius erat memoriā tantā, ut quae secum commentatus esset, ea sine scripto verbis eisdem redderet, quibus cogitavisset, without notes, Cic. Brut. 88, 301; cf. on the contrary: de scripto dicere, to speak or read from a written paper: recitetur oratio, quae propter rei magnitudinem dicta de scripto est, id. Planc. 30, 74; id. Phil. 10, 2, 5; id. Brut. 12, 46; id. Att. 4, 3, 3; id. Fam. 10, 13, 1: laudavit pater scripto meo, in a speech composed by me, id. Q. Fr. 3, 8, 5: adire aliquem scripto, Tac. H. 4, 39: cum eorum inventis scriptisque se oblectent, writings, Cic. Rep. 1, 17, 28: ardeo cupiditate...nomen ut nostrum scriptis illustretur et celebretur tuis, id. Fam. 5, 12, 1: scripta recitare, Hor. S. 1, 4, 75: nosmet Lucili scripta legentes, id. ib. 1, 10, 56: Graecorum Scripta optima, id. Ep. 2, 1, 29: si non accipiet scriptum, Ov. A. A. 1, 469: debueram scripto certior esse tuo, id. H. 6, 4.—
   2    (Acc. to II. B. 1.) Scriptum legis, and simply scriptum, a written ordinance, a law: quam tu mihi ex ordine recita de legis scripto populi Romani auctionem, Cic. Agr. 2, 18, 48: (Crassus) ita multa tum contra scriptum pro aequo et bono dixit, ut, etc., id. Brut. 39, 145; cf. id. Inv. 2, 46, 135; 2, 47, 138; cf.: (senatus) scripto illo istius sententiam dicere vetabatur, rescript, id. Dom. 26, 69.

Latin > French (Gaffiot 2016)

(1) scrībō,⁶ scrīpsī, scrīptum, ĕre (cf. γράφω), tr.,
1 tracer, marquer avec le style, écrire : lineam Cic. Tusc. 5, 113, tracer une ligne ; cervum servumque u et o litteris Quint. 1, 7, 26, écrire les mots cervum, servum avec un u et un o [uo ; ex. seruom ], cf. Quint. 1, 7, 4 ; 1, 7, 20, etc. ; litteræ, quibus scita scribuntur Cic. Leg. 2, 11, les caractères, avec lesquels sont écrits les décrets ; terra scripta cum r uno Varro L. 5, 21, terra écrit avec un seul r || alicui stigmata Quint. 7, 4, 14, stigmatiser qqn || [poét.] : arva sanguineo gyro Stat. Th. 11, 514, tracer sur le sol un cercle de sang, cf. Catul. 37, 10
2 a) mettre par écrit, composer, écrire : historiam Cic. Br. 287, écrire un ouvrage historique ; scripta multa sunt et scribentur fortasse plura Cic. Fin. 1, 11, j’ai beaucoup écrit et j’écrirai peut-être davantage ; laudationem mortis Cic. Tusc. 1, 116, écrire, composer un éloge de la mort ; multa præclare Cic. Br. 32, composer beaucoup d’écrits remarquables ; librum Cic. CM 54 ; litteras ad aliquem Cic. Att. 3, 9, 3, composer un livre, écrire une lettre à qqn ; in Catone Majore, qui est scriptus ad te de senectute Cic. Læl. 4, dans mon Cato Major, qui t’a été dédié et qui traite de la vieillesse ; litteræ honorificentissime scriptæ Cic. Att. 14, 13 b, 2, une lettre écrite en termes si flatteurs ; b) [officiell^t] rédiger, établir des lois, un sénatusconsulte] : Cic. Rep. 2, 54 ; 2, 61 ; Verr. 2, 5, 177 ; Fam. 15, 6, 2, etc.; [un testament, un traité] Cic. de Or. 2, 24 ; Liv. 42, 12, 5 ; non scripta, sed nata lex Cic. Mil. 10, une loi non écrite, mais innée, cf. Cic. Leg. 2, 23 || [en part.] scribendo adesse Cic. Fam. 8, 8, 5 ; ad scribendum esse Cic. Att. 1, 19, 9, assister à la rédaction d’un sénatusconsulte || [d’où] scribere, employer tels ou tels termes dans un acte : Cic. Br. 195 ; 197 ; quod scriptum est Cic. Br. 196, la lettre d’un acte ; c) rédiger des discours déjà prononcés] : Cic. Br. 91 ; Tusc. 4, 55 ; d) écrire = décrire, raconter : rem versibus Enn. d. Cic. Br. 76, raconter les faits en vers, traiter un sujet en vers ; res gestas alicujus Hor. P. 74, écrire les exploits de qqn ; bellum Liv. 21, 1, 1, raconter une guerre ; scriberis hostium victor Hor. O. 1, 6, 1, tu seras (décrit) célébré dans ta victoire sur les ennemis ; e) [avec prop. inf.] écrire que, mentionner que, raconter que : Cic. Rep. 1, 27 || [pass.] hæc avis scribitur solere... Cic. Nat. 2, 124, on raconte que cet oiseau a l’habitude, cf. Tusc. 1, 114 ; scriptum est quæsivisse Socratem... Cic. Div. 1, 123, on rapporte que Socrate demanda... (nous lisons que...); f) abs^t] écrire, composer, faire des ouvrages : Cic. Off. 2, 4 ; Tarentinis scribere Cic. Fin. 1, 7, écrire pour les gens de Tarente || Plato quo nemo in scribendo præstantior fuit Cic. Rep. 2, 21, Platon, que personne ne surpassa comme écrivain, cf. Cic. Rep. 3, 13
3 [en parl. de lettres] faire savoir par écrit, écrire : a) scribes ad me Cic. Att. 5, 4, 2, tu m’écriras ; scripsi ad Lamiam Cic. Att. 5, 8, 3, j’ai écrit à Lamia ; ut scribis Cic. Att. 3, 27, comme tu me le dis dans ta lettre ; scripsi ad te de Varronis erga me officio Cic. Att. 2, 25, 1, je t’ai parlé des bons offices de Varron à mon égard, cf. Cic. Att. 2, 16, 1, etc. ; b) [avec prop. inf.]: Græceius ad me scripsit C. Cassium sibi scripsisse... Cic. Att. 15, 8, 2, Græceius m’a écrit que C. Cassius lui avait écrit que...; c) [avec idée d’ordre, de conseil] ou subj. seul ou ut et subj. : scribit Labieno... veniat Cæs. G. 5, 46, 4, il écrit à Labiénus de venir ; cf. Cic. Fam. 16, 4, 2 fin ; ad me scripsit ut in Italiam quam primum venirem Cic. Att. 11, 7, 2, il m’a écrit de venir le plus tôt possible en Italie, cf. Cic. Att. 4, 14, 1 ; scribam ad illos ut... ne cui negent Cic. Phil. 2, 32, je leur écrirai de ne répondre non à personne ; Scipioni scribendum, ne bellum remitteret Liv. 30, 23, 5, [il disait] qu’il fallait écrire à Scipion de ne pas ralentir la guerre [av. inf.] Tac. Ann. 15, 25
4 [en part.]: a) inscrire, enrôler des soldats : Cic. Fam. 3, 3, 1 ; Sall. C. 32, 1 ; J. 43, 3 ; Liv. 21, 40, 3, etc. || sex milia colonorum Albam in Æquos Liv. 10, 1, 1, inscrire six mille colons pour Albe chez les Èques || [fig.] scribe tui gregis hunc Hor. Ep. 1, 9, 13, inscris-le dans ta troupe, parmi tes compagnons ; b) mentionner qqn dans son testament, instituer qqn comme héritier : aliquem heredem Cic. Mil. 48 ; aliquem secundum heredem Sall. J. 65, 1, instituer qqn héritier ; héritier en second, cf. Hor. S. 2, 5, 48 ; c) inscrire sur le livre de comptes : nummos Pl. As. 440, faire un billet [de reconnaissance d’une dette], cf. Dig. 26, 7, 9, 7 ; scribe decem (tabulas) a Nerio Hor. S. 2, 3, 69, fais souscrire dix billets avec les formules dictées par Nérius. pf. sync. scripsti Pl. As. 802, scripstis Enn. Scen. 211 ; inf. scripse Lucil. Sat. 818 [noté scribsisse ou scribse par Marx].
(2) scrībō, ōnis, m., qui inscrit, recruteur : S. Greg. Ep. 12, 30.

Latin > German (Georges)

scrībo, scrīpsī, scrīptum, ere (vgl. griech. σκάριφος, Stift, Griffel, meton. Umriß, Zeichnung, σκαριφασθαι, ritzen u. zeichnen), mit einem spitzen Griffel graben, einzeichnen, zeichnen, Züge, Linien, Figuren, Buchstaben machen, schreiben, I) zeichnen, reißen, ziehen, 1) im allg.: stigmata fugitivo, einen entlaufenen Sklaven brandmarken, Quint.: lineam, Cic. – 2) prägn.: a) bezeichnen, bemalen, totius frontem tabernae scorpionibus, Catull. 37, 10: arva sanguineo scribit rutilantia gyro, Stat. Theb. 11, 514. – b) etwas zeichnen, entwerfen, beschreiben, von etw. einen Abriß machen, in linea trigonum paribus lateribus et intervallis, Vitr.: formam, Plin. ep.: scribetur tibi forma et situs agri, Hor. – II) schreiben, 1) im allg.: litteram, Cic.: meā manu scriptae litterae (Brief), Cic.: erat scriptum ipsius manu, Cic.: itaque terra in augurum libris scripta cum R uno, Varro LL.: Ch. Fassus es Charmidem dedisse aurum tibi. Suc. Scriptum quidem, ja, geschriebenes, ja, auf dem Papier, Plaut.: ut scriptum (schwarz auf weiß) aut obsignatum aut depositum, Cic.: nihil erat clausum, nihil obsignatum, nihil scriptum (als vorhanden aufgeführt, inventarisiert), Cic.: liber minutioribus litteris scriptus, Sen.: historia minutissime scripta, Sen.: absol., scribere decore, eine schöne (hübsche) Hand schreiben, Amm. 30, 9, 4. – bildl., mihi scripta illa dicta sunt in animo, eingeprägt, Ter. Andr. 383. – 2) insbes.: a) etwas beschreiben, unam (sortem) excĭdisse ita scriptam, Liv.: columna litteris gentis eius scripta, Curt. 10, 1 (2), 14: postes hinc et inde totos, Mart. 1, 117, 11: ceram ossibus (= stilis osseis), Isid. orig. 6, 9, 2: scriptus et aeterno nunc primum Iuppiter auro, mit einer goldenen Weihinschrift für ewig versehen, durch eine goldene Inschrift verewigt, Mart. 11, 4, 3. – b) an jmd. schreiben, ihm schriftlich melden, ad alqm u. alci, Cic.: ad alqm de alqo (einen an jmd. empfehlen) accuratissime (sehr), Cic.: salutem (einen Gruß), Plaut.: m. folg. Fragesatz, diplomata, quorum dies praeteriit an omnino observari et quam diu velis rogo scribas, Plin. ep. 10, 45 (54); vgl. 10, 116 (117), 1. – Passiv m. Acc. u. Infin., scribitur nobis multitudinem convenisse, Cic.: mit Nom. u. Infin., haec avis scribitur solere etc., Cic. – c) schreiben, schriftlich auftragen, verlangen, bitten, befehlen, si quid ad me scripseris, Cic.: m. folg. ut od. ne u. Konj., velim domum ad te scribas, ut mihi tui libri pateant, Cic.: collegae scripsit, Aquileiam ut veniret, Liv.: Scipioni scribendum, ne bellum remitteret, Liv.: m. folg. bl. Coniunctiv, scribit Labieno, veniat, Caes.: mit folg. Infin., scribitur tetrarchis... iussis Corbulonis obsequi, Tac. – d) schreiben, schriftlich aufsetzen, verfertigen, verfassen, niederschreiben, libros, Cic.: defensionem, Cic.: historiam, Cic.: epistulam ad alqm, Quint.: scripsisse aliquid in Antonium, Liv. fr.: sunt alii scriptae quibus alea luditur artes, andere haben die Kunst, mit Würfeln zu spielen, beschrieben, Ov. – dicam alci scribere, gegen jmd. eine Anklageschrift (Klage) einreichen, Cic.: leges, Gesetze machen, schriftlich verfassen, Cic.: foedus amicitiae, machen, Liv.: senatus consultum, Cic.: so auch adesse scribendo, gegenwärtig sein, wenn der Senatsbeschluß schriftlich abgefaßt wird, Cic.: ebenso auch esse ad scribendum, Cic. – absol., α) schreiben = etw. Gelehrtes ausarbeiten, bes. Gedichte, ad scribendum animum appulit, etwas zu schreiben, zu dichten, Ter.: se ad scribendi studium contulit, zum Dichten, Cic.: ad scribendum se contulit, er wurde Schriftsteller, Hieron. de vir. ill. 80. – β) schreiben = von etwas schriftlich handeln oder reden, de Alexandri laudibus, Gell.: ut Plutarchus scribit, Gell.: hac super re scribam ad te, Cic.: scripsit super hoc plenissime octo voluminibus, Hieron.: maior scribendi diligentia, eine sorgfältigere Darstellung, Eutr. – γ) von Rechtsgelehrten, Urkunden aller Art (Testamente, Verträge, Klagformeln usw.) abfassen, haec urbana militia respondendi, scribendi, cavendi, Cic. Mur. 19. – e) m. dopp. Acc., α) als den u. den schreiben, auf etw. setzen, cum... se A. Cornelium Cossum consulem scripserit, sich als Konsul A. Kornelius Kossus daraufgesetzt (auf das Weih, geschenk), unterschrieben hat, Liv. 4, 20, 11. – β) schriftlich ernennen, einsetzen, festsetzen- alqm heredem (zum Erben), Cic.: alqm heredem secundum, Hor.: alqm alci scribere coheredem, Sen. u. Tac. (vgl. in testamento alcis heredem scriptum esse, Caes.): so alqm tutorem, Cic. – f) schriftlich aussetzen, alci legatum, vermachen, Plin. ep.: u. so servo libertatem, ICt. – g) als t. t. der Geschäftssprache, bei Wechselgeschäften, Anweisung zur Auszahlung von Geld an jmd. geben, durch Anweisung od. Wechsel an jmd. zahlen, alci nummos, Plaut. asin. 440: scribe decem a Nerio, laß (dem Schuldner) 10000 Sesterze durch (den Wechsler) Nerius auszahlen, Hor. sat. 2, 3, 69; s. Bentley Hor. sat. 2, 3, 76; ep. 2, 1, 105; vgl. rescribo. – h) beschreiben, besingen, schildern, von jmd. schreiben, singen, Marium, Cic.: Cyrus ille a Xenophonte non ad historiae fidem scriptus, Cic.: fons supra scriptus, Vitr.: scriberis Vario fortis, Hor. – i) als publiz. u. milit. t. t., Kolonisten, Soldaten usw. anwerben, ausheben, milites, Sall. (vgl. ex his tribubus scriptos iuniores duo tribuni ad bellum duxere, Liv.): exercitum, Liv.: legiones, Sall.: quattuor milia peditum, Liv.: milites in supplementum, Liv.: supplementum legionibus, Cic.: socios navales, Matrosen ausheben, Liv.: quinque milia colonorum Capuam (nach K.), Liv.: u. so sex milia colonorum Albam in Aequos, Liv.: novorum militum ea pars, quae scripta in Histriam provinciam esset, Liv. – übtr., v. anderen Personen, scribe tui gregis hunc, zähle ihn unter deine Freunde, Hor. ep. 1, 9, 13. – k) m. dopp. Akk., als der und der unterschreiben = seinen Namen setzen, cum... se A. Cornelium Cossum scripserit, als Konsul A. Kornelius Kossus (auf das Weihgeschenk) seinen Namen gesetzt hat, Liv. 4, 20, 11. / Synk. Perf. scripsti, Plaut. asin. 802: scripstis, Enn, fr. scen. 211: Infin. scripse, Auson. sept. sap. lud. 1. p. 105 Schenkl. – auch scribsisse u. scribturum geschrieben, Lucil. 818.