λανθάνω
Ἢ μὴ γάμει τὸ σύνολον ἢ γαμῶν κράτει → Aut caelebs vive aut dominus uxori tuae → Bleib ledig oder herrsche über deine Frau
English (LSJ)
Pi.Fr.75.13, etc.:—also λήθω (which is the form of the Act. generally used in compds., διαλανθάνω being the sole exception), Il.23.323, S.OT1325 (lyr.), X.Smp.4.48; Dor. λάθω [ᾱ] S.El. 222 (lyr.); inf.
A λᾱθέμεν Pi.O.1.64: impf. ἐλάνθανον Il.13.721, etc.; ἔληθον Od.19.151, S.El.1359; Ep. λῆθον Il.15.461; Ion. λήθεσκεν 24.13: fut. λήσω Od.11.102, Ar.Ec.98, etc.; Aeol.inf. λᾱσην Alc.Supp.22.8; Dor. λᾱσῶ Theoc.14.9, al., so (in late writers) λήσομαι, v. infr. c. 11: aor. 1 ἔλησα Nic.Al.280 (but Hom. has ἐπέλησα, Alc. ἐξέλᾱσα, in causal sense): aor. 2 ἔλᾰθον Il.17.676, etc. (for λέλᾰθον, v. infr. B): pf. λέληθα Semon.7.9, Sol.13.27; Aeol.part. λελᾱθων Alc.Supp.26.8: plpf. ἐλελήθειν, Att. ἐλελήθη, Th.8.33, Ar.Eq.822, Nu.380, Luc.Pr.Im. 15; Ion.3sg. ἐλελήθεε Hdt.6.79.
B causal ληθάνω, aor. 2 λέλᾰθον, v. infr. B.
C Med. and Pass., λανθάνομαι Arist.Po.1455a25 (s.v.l.), λήθομαι Il.11.790, A.Ag.39; Dor. λάθομαι [ᾱ] Pi.O.8.72: Ep. impf. λανθανόμην Od.12.227: fut. λήσομαι 1.308; Dor. λᾱσεῦμαι Theoc.4.39, also λελήσομαι E.Alc.198: aor. 1 ἐλησάμην or λησάμην only in late Ep., Maiist.47, Mosch.3.62 (Dor. λᾱς-), Q.S.3.99, etc.; also ἐλήσθην, Dor. inf. λασθῆμεν Theoc.2.46, cf. διαλανθάνω: aor. 2 ἐλᾰθόμην, Ep. λαθ-, Il.13.835, E.Hipp.289: rare in Prose exc. in compds., Plu.Caes.38; also Ep. redupl. λελάθοντο, etc., v. infr. c: pf. λέλησμαι S.El.342, Pl.Phdr.252a; Ep. λέλασμαι, part. λελασμένος, etc.; cf. ἐπιλήθω.
A in most of the act. tenses, escape notice (freq. joined with a neg.):—Constr.:
1 c. acc. pers. only, escape his notice, λάθε δ' Ἕκτορα Il.22.277; οὐδέ σε λήσει 23.326; οὐ λῆθε Διὸς πυκινὸν νόον 15.461, cf. Od.11.102, al.; [τοῦτον] οὐκ ἔστι λαθεῖν ὄμματα φωτός A.Ag. 796 (anap.); οὐ λάθει μ' ὀργά S.El.222 (lyr.), cf. Ph.207 (lyr.); τουτί μ' ἐλελήθειν Ar.Nu.380; εἰ λανθάνει σε perhaps you don't know, Men. Sam.78: impers., λεληθέναι οὐ θαυμάζω τὸ πλῆθος περὶ τούτου it escaped the notice of the people, X.Hier.2.5; σὲ δὲ λέληθεν περὶ τοῦτο ὡς… Pl. Lg.903c.
2 most freq. with a part. added, in which case we usually translate the part. by a Verb, and express λανθάνω by an Adv., unawares, without being observed; either,
a c. acc. pers., ἄλλον τινὰ λήθω μαρνάμενος I am unseen by others while fighting, i.e. I fight unseen by them, Il.13.273; πάντας ἐλάνθανε δάκρυα λείβων Od.8.93, cf. 12.17, 220, 19.88, al., Pi.O.1.64, 6.36, Hdt.8.25: freq. in Trag. and Att., μὴ λάθῃ με προσπεσών lest he come on unseen by me, S.Ph.46, cf. 156 (lyr.); ὅπως μὴ λήσουσιν αὐτοὺς αἱ νῆες… ἀφορμηθεῖσαι should put to sea without their observing them, Th.8.10; or,
b without an acc., φονέα ἐλάνθανε βόσκων he maintained the murderer unawares, Hdt.1.44; λέληθας ἐχθρὸς ὤν S.OT415; δουλεύων λέληθας Ar.V. 517; συνέβη δὲ ὑπερημέρῳ γενομένῳ λαθεῖν D.21.89: the reflex. Pron. may be supplied and is sometimes added, λέληθεν αὑτὸν τοῖς ξυνοῦσιν ὢν βαρύς S.Fr.103; ἕως σαυτὸν λάθοις διαρραγείς Ar.Pax32, cf. Nu.242, X.An.6.3.22: sts., however, a different object must be supplied from the context, βάλλοντες ἐλάνθανον (not ἑαυτούς, but Τρῶας) Il. 13.721; ἐλάνθανε [πάντας] ἔχων Hdt.8.5; μὴ διαφθαρεὶς λάθῃ [τινὰ ὁ βίος] S.Ph.506; μὴ λάθῃ [ἡμᾶς] φύγδα βάς A.Eu.256 (lyr.), cf. Th. 4.133, etc.—In a few examples this constr. is reversed, and λαθών is put in the part., as in our idiom, ἀπὸ τείχεος ἆλτο λαθών (for ἔλαθεν ἁλόμενος) Il.12.390; ἣ… λήθουσά μ' ἐξέπινες S.Ant.532.
3 rarely c. acc. et inf., μή σε λαθέτω ὑπερτιθέμεν let it not escape thee to…, i.e. forget not to…, Pi.P.5.23; ἔλαθεν αὐτὸν σύνθημα δοῦναι Plu.Arist. 17; σφᾶς λέληθε Θεόδωρον εἶναι it has been unnoticed that it was…, Paus.9.41.1.
4 followed by a relat. clause, οὐδέ με λήθεις, ὅττι θεῶν τίς σ' ἦγε thou escapest me not, it is not unknown to me, that some god led thee, Il.24.563; οὐδέ ἑ λήθει, ὅππως… 23.323; ἐδόκεες θεοὺς λήσειν οἷα ἐμηχανῶ thou thought'st to escape the gods' notice in…, Hdt.8.106; οὔκουν με… οἷα πράττεις λανθάνει Ar.Eq.465; οὐ λανθάνεις με, ὅτι… X.Mem.3.5.24, cf. Smp.3.6, 13; ὁ γείτων λ. τινὰ οὐ μόνον ὅτι πράττει, ἀλλ' εἰ… Pl.Tht.174b.
5 abs., escape notice or escape detection, S.Tr.455, Th.1.37, 69, al.; λάθε βιώσας Epicur.Fr.551; λανθάνει τὸ οὖρον προσπῖπτον Hp.Coac.464.
B causal, make one forget a thing, c. gen. rei, in compounds ἐκληθάνω, ἐπιλήθω; the simple Verb only in Ep. redupl. aor. 2, ὄφρα… λελάθῃ ὀδυνάων that… he may cause him to forget his pains, Il.15.60; πόλιν λελάθοιτε συντυχιᾶν Lyr.Adesp.140.9: but
II in late Ep., λέλαθον, = ἔλαθον, escaped notice of, ἑὸν νόον, τοκῆας, A.R.2.226, 3.779, cf. Orph.A.876.
C Med. and Pass., let a thing escape one, forget,
1 forget simply, in pres. (abs.), σὺ δὲ λήθεαι Il.11.790: c. gen., Κίρκης μὲν ἐφημοσύνης… λανθανόμην Od.12.227, cf. Pi.O.8.72; οὔ ποτε λήσομαι αὐτῶν Od.1.308; ἄλγος, οὗ ποτ' οὐ λελήσεται E.Alc.198: mostly in aor. 2, ἀλκῆς λαθέσθαι A.Supp.731; νόστου τε λαθέσθαι Od.9.97; πῶς ἂν… Ὀδυσῆος… λαθοίμην; 1.65: also in redupl. aor., οὐδὲ σέθεν… θεοὶ μάκαρες λελάθοντο Il.4.127; μή τίς μοι ἀπειλάων λελαθέσθω 16.200; οὐ δυνάμην λελαθέσθ' Ἄτης 19.136 (but in Hes.Th.471 like the Act., ὅπως λελάθοιτο τεκοῦσα that she might bear unknown): so in pf., τῶν δὲ λέλασται Il.5.834; ἐμεῖο λελασμένος 23.69; κείνου λελῆσθαι S. El.342, etc.; ἑταίρων πάντων λέλησται Pl.Phdr.252a: with a relat. clause, λελασμένος ὅσσ' ἐπεπόνθει Od.13.92: fut. Med. in pass. sense, once in S., οὐδέ ποτε λησόμενον οἷον ἔφυ κακόν never will be forgotten, El. 1249 (lyr.); cf. ἐπιλανθάνω.
2 forget purposely, pass over, ἢ λάθετ' ἢ οὐκ ἐνόησεν either he chose to forget it…, Il.9.537; μαθοῦσιν αὐδῶ, κοὐ μαθοῦσι λήθομαι A.Ag.39.
II in later writers fut. Med. is used like Act., escape notice, ἡμᾶς Arist.APr.66a31, cf. A.R.3.737, Luc.Sacr.14: abs., Alciphr.3.52.
German (Pape)
[Seite 14] (s. λήθω), fut. λήσω, aor. ἔλαθον, λαθεῖν, perf. λέληθα, 1) verborgen sein, sich verborgen halten, unbemerkt bleiben, theils absolut, τὸν δεδρακότ' εἴτε τις εἷς ὢν λέληθεν εἴτε πλειόνων μέτα Soph. O. R. 246; μὴ δόκει λεληθέναι Eur. Rhes. 940; Isocr. 1, 16; λανθάνειν ἐπειρᾶτο, Xen. Cyr. 6, 4, 3; ἔλαθόν τε καὶ ἔφθασαν προκαταλαβόντες, Thuc. 3, 112 u. A. – Häufiger c. accus. der Person, vor der man verborgen bleibt, λάθε δ' Ἕκτορα, Il. 22, 277, οὐδέ με λήσει, 23, 326; οὐδ' ἔλαθε σκοπόν, er blieb dem Späher nicht verborgen, entging ihm nicht, Pind. P. 3, 27; οὐκ ἔστι λαθεῖν ὄμματα φωτός Aesch. Ag. 770; u. in Prosa, Her. 8, 25 u. Folgde; – u. mit ὅτι, σὲ τοῦτο λανθάνει ὅτι, Plat. Parm. 128 c, λέληθέ σε, ὅτι –, Gorg. 508 a; im Gegensatz von ὀξέως αἰσθάνεσθαι, Phaedr. 263 c; Xen. Hem. 3, 5, 24; auch περὶ τούτου λέληθε τὸ πλῆθος, Hier. 2, 5, wie περὶ τοῦτο, Plat. Legg. X, 903 c. – Ähnlich ἐδόκεες θεοὺς λήσειν οἰα ἐμηχανῶ, du meintest, es werde den Göttern verborgen bleiben, was für Dinge du unternähmst, Her. 8, 106; vgl. Ar. Equ. 465. – Am gewöhnlichsten tritt ein partic. hinzu, das ausdrückend, was verborgen bleibt, wo man meist λανθάνω mit einem adv. heimlich, unvermerkt, unversehens, u. das partic. durch ein verb. finitum übersetzen kann, μή σε λάθῃσι κεῖσ' ἐξορμήσασα, daß sie nicht dir unbemerkt, ohne daß du es merkst. hervorbreche, Od. 12, 220. 13, 270 u. öser; οὐδ' ἔλαθ' Αἴπυτον κλέπτοισα, Pind. Ol. 6, 36; θεόν τι λαθέμεν ἔρδων 1, 64; μή με λάθῃ προσπεσών, daß er mich nicht unversehens üborsalle, Soph. Phil. 156, wie Eur. Heracl. 338; μὴ κατθανών σε σύγγονος λέληθ' ὅδε Or. 209; u. in Prosa, οὐδ' ἐλάνθανε τοὺς διαβεβηκότας ταῦτα πρήξας Her. 8, 25, es entging ihnen nicht, daß er dies that; Thuc. u. A.; ἔλαθον ἡμᾶς ἀποδράντες Xen. Cyr. 4, 2, 5; auch λανθάνω καὶ ἐμαυτὸν οἰόμενος, mir selbst unbewußt meine ich, Plat. Crat. 393 b; ἐλάνθανον αὑτοὺς ἐπὶ τῷ λόφῳ γενόμενοι, ohne daß sie es merkten, waren ste auf den Hügel gekommen, Xen. An. 6, 3, 22. – Auch ohne accus. so, λελήθασι μανθάνοντες, sie haben unvermerkt gelernt, Xen. Ath. 1, 19, λανθάνομεν ταὐτὰ ποιοῦντες Plat. Theaet. 164 c, wo man ἑαυτούς, ἡμᾶς αὐτούς ergänzen kann; vgl. noch δουλεύων λέληθας, du hast nicht gemerkt, daß du ein Sklave bist, Ar. Vesp. 517; λήσετε διαφθαρέντες, Plat. Gorg. 487 d. – 2) Med. λανθάνομαι, λήσομαι, dor. λασεύμεθα, Theocr. 4, 39 (aber λησόμενος ist pass. Soph. El. 1249), ἐλαθόμην, perf. λέλησμαι, ep. λέλασμαι, auch aor. p. λασθῆμεν, Theocr. 2, 46, vor sich verborgen halten, vergessen, ἢ λάθετ' ἢ οὐκ ἐνόησεν, Il. 9, 537; μηδαμῶς λάθῃ, Aesch. Ch. 680. – Gew. c. gen., νόστου τε λαθέσθαι, Od. 9, 97, ἐφημοσύνης, 12, 227; ἀλκῆς, im Gegensatz von μνήσασθαι, oft, wie Aesch. Suppl. 712; λελάσμεθα θούριδος ἀλκῆς, Il. 11, 313; auch = versäumen, unterlassen, 9, 537; τῶν πάρος λαθώμεθα Eur. Hel. 1233; u. fut., οὗ ποτ' οὐ λελήσεται, Alc. 198; κείνου λελῆσθαι, Soph. El. 342; μητέρων τε καὶ ἀδελφῶν λελῆσθαι, Plat. Phaedr. 252 a ff. das in Prosa üblichere ἐπιλανθάνομαι). – Bei Sp. auch = act., ὄφρα τοκῆας λήσομαι ἐντύνουσα ὑπόσχεσιν Ap. Rh. 3, 737; vgl. Arist. poet. 17 analyt. prior. 2, 19; λήσονται εἰς τὴν αὐτὴν ἐγκυλισθέντες ἀπορίαν S. Emp. adv. gramm. 108; ἧκον ἐς τὴν Αἴγυπτον ὡς δὴ ἐνταῦθα λησόμενοι τοὺς πολεμίους, Luc. de sacrit. 14. – 3) der aor. λέλαθον hat Il. 15, 60, ὄφρα λελάθῃ ὀδυνάων, factitive Bdtg, die Schmerzen vergessen lassen (vgl. ληθάνω), sonst = ἔλαθον, wie Ap. Rh. 3, 779, πῶς γάρ κεν ἐμοὺς λελάθοιμι τοκῆας φάρμακα μνησαμένη; vgl. Orph. Arg. 874. – Und im med., οὐδὲ σέθεν θεοὶ μάκαρες λελάθοντο, Il. 4, 127, λελαθέσθαι, 19, 136, μήτις μοι ἀπειλάων λελαθέσθω, 16, 200, u. öfter bei sp. D.; auch = act., μῆτιν συμφράσσασθαι ὅπως λελάθοιτο τεκοῦσα παῖδα φίλον Hes. Th. 471.
French (Bailly abrégé)
f. λήσω, ao.2 ἔλαθον, pf. λέληθα;
I. intr. être caché, demeurer caché :
1 abs. ἇλτο λαθών IL il sauta sans être aperçu;
2 avec un acc. de pers. : λανθάνειν τινά demeurer caché à qqn, ignoré de qqn (cf. lat. latere aliquem) ; οὐ λῆθε Διὸς νόον IL cela n'échappa point à l'esprit de Zeus ; qqf impers. avec le même acc. : περὶ τούτου λέληθε τὸ πλῆθος XÉN cela est demeuré ignoré de la foule;
3 très souv. accompagné d'un part. et un acc. de pers. : πάντας ἐλάνθανε δάκρυα λείβων OD il versait des larmes à l'insu de tous, litt. il était caché à tous versant des larmes : ἔλαθον ἡμᾶς ἀποδράντες XÉN ils s'enfuirent à notre insu ; ὅπως μὴ λήσουσιν αὐτοὺς αἱ νῆες ἀφορμηθεῖσαι THC pour que les navires ne pussent s'éloigner à leur insu ; ou sans acc. : ὁ Κροῖσος φονέα ἐλάνθανε βόσκων HDT Crésus nourrissait à son insu le meurtrier ; μὴ δι' ἄγνοιαν λάθω τι παρανομήσας XÉN pour que par ignorance je n'aille pas violer la loi sans m'en douter;
4 avec une conj. : οὐ λανθάνεις με ὅτι XÉN il ne m'échappe pas que tu, etc.
5 avec un inf. : ἔλαθεν ἐμπεσεῖν ÉS il tomba sans s'en apercevoir;
II. tr., seul. à l'ao.2 épq. λέλαθον) faire oublier : τινά τινος, qch à qqn;
III. au sens du Moy. oublier : ἔλαθεν αὐτὸν δοῦναι PLUT il oublia de donner;
IV. part. fut. λησόμενος au sens Pass. devant être oublié;
Moy. λανθάνομαι (f. λήσομαι, ao.2 ἐλαθόμην, pf. λέλησμαι);
I. oublier, gén. : λελασμένος épq. et dor. ὅσσ' ἐπεπόνθει OD ayant oublié tout ce qu'il avait souffert;
II. passer sous silence, omettre ; oublier, négliger;
III. échapper à, être inconnu à, être ignoré de, ne pas être remarqué par.
Étymologie: DELG rien de clair -- Babiniotis cf. lat. lateo.
Russian (Dvoretsky)
λανθάνω: (fut. λήσω - дор. λᾱσῶ, aor. 2 ἔλᾰθον - эп. λέλᾰθον, pf. λέληθα, inf. aor. λαθεῖν; med.: fut. λήσομαι, fut. 3 λελήσομαι, pf. λέλησμαι - эп. λέλασμαι, aor. ἐλαθόμην - эп. λελαθόμην)
1 быть скрытым, оставаться незамеченным: ἆλτο λαθών Hom. (раненый Главк) незаметно (для всех) соскочил; λαθεῖν νόον τινός Hom. ускользнуть от чьего-л. внимания; ἔλαθον ἡμᾶς ἀποδράντες Xen. они бежали тайно от нас; μὴ λάθω τι παρανομήσας Xen. чтобы мне незаметно (для себя, т. е. невольно) не нарушить в чем-л. закона; λ. οἰόμενοι Thuc. полагая, что их не замечают; impers.: σὲ δὲ λέληθε περὶ τοῦτο Plat. об этом тебе (ничего) неизвестно; иногда med.: τοῦτο ἡμᾶς οὐ λήσεται Arst. это не будет для нас тайной;
2 (в aor. 2) заставить забыть, избавить (τινα ὀδυνάων Hom.): οὔκουν ἐν Ἄργει μ᾽ οἷα πράττει λανθάνει Arph. мне небезызвестно, что творится в Аргосе;
3 (преимущ. med.-pass.) предавать забвению, забывать (ἑταίρων πάντων λελῆσθαι Plat.): λελασμένος, ὅσσ᾽ ἐπεπόνθει Hom. забыв о прошлых страданиях; ἢ λάθετ᾽ ἢ οὐκ ἐνόησεν Hom. то ли забыл (принести жертву), то ли (вообще об этом) не думал; οὔ ποτε λησόμενον (pass.) κακόν Soph. горе, которое никогда не забудется;
4 med. обходить молчанием, молчать: μαθοῦσιν αὐδῶ κοὐ μαθοῦσιν λήθομαι Aesch. с понимающими я разговариваю, а с непонимающими молчу.
Greek (Liddell-Scott)
λανθάνω: (διαφεύγω τὴν προσοχήν τινος), Πίνδ., Ἀττ.· ὡσαύτως λήθω (ὅπερ εἶναι ὁ συνήθως ἐν χρήσει ἐν τοῖς συνθέτοις ἐνεργητικὸς τύπος ἐξαιρουμένου μόνου τοῦ δια-λανθάνω), Ὅμ., Τραγ., Ξεν.· Δωρ. λάθω Σοφ.· ― παρατ. ἐλάνθανον Ὅμ., Ἀττ.· ἔληθον Ὅμ., Σοφ. Ἠλ. 1359· Ἐπικ. λῆθον Ἰλ. Ο. 461· Ἰων. λήθεσκεν Ω. 13· ― μέλλ. λήσω Ἰλ., Ἀττ.· Δωρ. λᾱσῶ· οὕτω (παρὰ μεταγεν. συγγραφ.) λήσομαι, ἴδε κατωτ. Γ. ΙΙ· ― ἀόρ. α΄ ἔλησα Νικ. Ἀλεξιφ. 280, (ἀλλ’ ὁ Ὅμηρ. ἔχει ἐπέλησα, Ἀλκαῖ. ἐξέλᾱσα, ἐπὶ μεταβ. σημ.)· ἀόρ. β΄ ἔλᾰθον Ἰλ., Ἀττ.· (περὶ τοῦ λέλᾰθον, ἴδε κατωτ. Β)· ― πρκμ. λέληθα πρῶτον παρ’ Ἀττ.· ὑπερσ. ἐλελήθειν Θουκ. 8. 33, Λουκ. ὑπὲρ τῶν Εἰκόν. 15, β΄ καὶ γ΄ ἑνικ. ἐλελήθης, -θη, Ἀριστοφ. Ἱππ. 822, Νεφ. 380· Ἰων. ἐλελήθεε Ἡρόδ. 6. 79. Β. Μεταβατ. ἐνεργείας ληθάνω (κάμνω τινὰ νὰ λησμονήσῃ) ἀόρ. β΄ λέλᾰθον, ἴδε κατωτ. Β. Γ. Μέσ. καὶ Παθ. λανθάνομαι (λησμονῶ, ἴδε κατωτ. Γ), Ἀριστ. Ποιητ. 17, 1· λήθομαι Ἰλ., Τραγ., Δωρ. λάθομαι Πίνδ. Ἐπικ. παρατ. λανθανόμην Ὀδ.· ― μέλλ. λήσομαι Ὀδ., Φιλήμ. ἐν Ἀδήλ. 1· Δωρ. λᾱσεῦμαι Θεόκρ. 4. 39· ὡσαύτως λελήσομαι Εὐρ. Ἄλκ. 198· ― ἀόρ. α΄ ἐλησάμην μόνον παρὰ μεταγεν. Ἐπικ., Μόσχ. 3. 63, Κόϊντ. Σμ. 3. 99., 12. 468, κλ.· ὡσαύτως ἐλήσθην, Δωρ. ἀπαρ. λασθῆμεν Θεόκρ. 2. 46, πρβλ. δια-· ― ἀόρ. β΄ ἐλᾰθόμην, Ἐπικ. λαθ-, Ὅμ., Τραγ., (τὰ σύνθετα καὶ παρὰ πεζογράφοις ὡσαύτως μετ’ Ἐπικ. ἀναδιπλασ.), λελάθοντο, κτλ. (ἴδε κατωτ. Γ)· ― λέλησμαι Σοφ., Πλάτ.· Ἐπικ. λέλασμαι, μετοχ. λελασμένος, κτλ.· πρβλ. ἐπιλήθω. (Ἐκ τῆς √ΛΑΘ, ὡς ἐν τοῖς λαθεῖν, λήθω, λήθη, λάθρα, λαθραῖος· πρβλ. Λατ. lat-eo, lat-ebra.) Α. Ἐν τοῖς πλείστοις τῶν ἐνεργ. χρόνων, διαφεύγω τὴν προσοχήν τινος, διαμένω ἄγνωστος, ἀόρατος, ἀπαρατήρητος, συχνάκις μετ’ ἀρνήσ. ― Συντάσσεται: 1) μετ’ αἰτ. προσ. μόνον, διαφεύγω τὴν προσοχήν τινος, Λατ. latere aliquem, Ὅμ., κτλ· λάθε δ’ Ἕκτορα Ἰλ. Χ. 277· οὐδέ σε λήσει Ψ. 326· οὐ λῆθε Διὸς πυκινὸν νόον Ο. 461, πρβλ. Ὀδ. Λ. 102, κ. ἀλλ.· οὐκ ἔστι καθεῖν ὄμματα φωτὸς Αἰσχύλ. Ἀγ. 796· οὐ λάθει μ’ ὀργὰ Σοφ. Ἠλ. 222, πρβλ. Φιλ. 207· οὕτω, τουτὶ μ’ ἐλελήθει Ἀριστοφ. Νεφ. 380· ἀπροσ., περὶ τούτων λέληθε τὸ πλῆθος, διέφυγε τὴν προσοχὴν τοῦ λαοῦ, Ξεν. Ἱέρων 2, 5· σὲ δὲ λέληθε περὶ τοῦτο Πλάτ. Νόμ. 903C. 2) συχνότατα μετὰ μετοχῆς, ὅτε συνήθως ἑρμηνεύεται ἡ μὲν μετοχὴ διὰ ῥήματος, τὸ δὲ λανθάνω δι’ ἐπιρρήματος, λεληθότως, ἀπροσδοκήτως, ἀπαρατηρήτως, ἀοράτως, ἀγνώστως· καὶ τοῦτο ἤ, α) μετ’ αἰτ. προσ., ἄλλον τινὰ λήθω μαρνάμενος, δὲν βλέπομαι ὑπό τινος ἐνῷ μάχομαι, δηλ. μάχομαι χωρὶς νὰ φαίνωμαι, Ἰλ. Ν. 273· πάντας ἐλάνθανε δάκρυα λείβων Ὀδ. Θ. 93, πρβλ. Μ. 17, 220., Τ. 88, κ. ἀλλ.· οὕτω Πινδ. Ο. 1. 104., 6. 69, Ἡρόδ. 8. 25· συχνάκις παρ’ Ἀττ., μὴ λάθῃ με προσπεσών, μήπως ἐπέλθῃ ἀπροσδοκήτως, Σοφ. Φ. 46, 156· λὴ λήσουσιν αὐτοὺς αἱ νῆες… ἀφορμηθεῖσαι, μήπως ἀποπλεύσωσι χωρὶς νὰ τὰς ἴδωσι, Θουκ. 8. 10· ― ἤ, β) ἄνευ αἰτ., φονέα ἐλάνθανε βόσκων, διέτρεφε τὸν φονέα, χωρὶς νά το γνωρίζῃ, Ἡρόδ. 1. 44· μὴ διαφθαρεὶς λάθῃ, μήπως καταστραφῇ χωρὶς νά το καταλάβῃ, Σοφ. Φ. 506· λέληθας ἐχθρὸς ὢν ὁ αὐτ. Ο. Τ. 415· δουλεύων λέληθας Ἀριστοφ. Σφ. 517· συνέβη δὲ ὑπερημέρῳ γενομένῳ λαθεῖν Δημ. 543. 10· ἐν πᾶσι τούτοις τοῖς παραδείγμασιν ἡ αὐτοπαθὴς ἀντωνυμία δυνατὸν νὰ νοηθῇ ὡς καὶ προστίθεται μάλιστα ἐνίοτε, λέληθεν αὑτὸν τοῖς ξυνοῦσιν ὢν βαρὺς Σοφ. Ἀποσπ. 90· ἕως σαυτὸν λάθῃς διαρραγεὶς Ἀριστοφ. Εἰρ. 32, πρβλ. Νεφ. 242, Ξεν. Ἀν. 6. 3, 22· ― ἐνίοτε ὅμως διάφορόν τι ἀντικείμενον δέον νὰ νοηθῇ ἐκ τῶν συμφραζομένων, βάλλοντες ἐλάνθανον (οὐχὶ ἑαυτούς, ἀλλὰ τοὺς Τρῶας) Ἰλ. Ν. 721· ἐλάνθανε [πάντας] ἔχων Ἡρόδ. 8. 5· μὴ λάθῃ [ἡμᾶς] φύγδα βὰς Αἰσχύλ. Εὐμ. 256, πρβλ. Θουκ. 4. 133, κτλ. ― Ἔν τισιν ὀλίγοις παραδείγμασιν ἡ σύνταξις αὕτη ἀντιστρέφεται, καὶ τὸ λαθών, τίθεται κατὰ μετοχ., ἀπὸ τείχεος ἇλτο λαθὼν (ἀντὶ ἔλαθεν ἁλόμενος) Ἰλ. Μ. 390· ἣ... λήθουσά μ’ ἐξέπινες Σοφ. Ἀντ. 532· ― πρβλ. φθάνω. 3) σπανίως μετ’ αἰτ. καὶ ἀπαρ., μή σε λαθέτω ὑπερτιθέμεν, ἂς μή σε διαφύγῃ νά..., δηλ. μὴ λησμονήσῃς νά..., Πινδ. Π. 5. 30· ἔλαθεν αὐτὸν δοῦναι Πλουτ. Ἀριστείδ. 17· λέληθε Θεόδωρον εἶναι (ἀντὶ ὄντα), δὲν παρετηρήθη ὅτι εἶναι..., Παυσ. 9. 41, 1· οὕτως, ἔλαθεν ἐμπεσεῖν (ἀντὶ ἐμπεσὼν) Αἰσώπ. 146. 4) ἑπομένης ἐξηρτημένης προτάσεως, οὐδέ με λήθεις, ὅττι θεῶν τίς σ’ ἦγε, οὐδὲ λανθάνεις με ὅτι σέ τις θεῶν ἤγαγε, Ἰλ. Ω. 563· οὐδέ ἑ λήθει, ὅππως... Ψ. 323· ἐδόκεες θεοὺς λήσειν οἷ’ ἐμηχανῶ, ἐνόμιζες ὅτι θὰ διέφευγες τὴν προσοχὴν τῶν θεῶν ὡς πρός..., Ἡρόδ. 8. 106· οὔκουν με... ἃ πράττει λανθάνει Ἀριστοφ. Ἱππ. 465· οὐ λανθάνεις με, ὅτι... Ξεν Ἀπομν. 3. 5, 24, πρβλ. Συμπ. 3, 6 καὶ 13· λ. τινά, ὡς..., εἰ... Πλάτ. Θεαίτ. 174Β. 5) ἀπολ., Σοφ. Τρ. 455, Θουκ. 1. 37, 69, κ. ἀλλ. Β. τὰ σύνθετα ῥήματα ἐκ-ληθάνω, ἐπι-λήθω, μετ’ ἀορ. α΄ ἐπέλησα (ἴδε τὰς λέξ.), λαμβάνουσι σημασίαν μεταβατικὴν ἐνεργείας, κάμνω τινὰ νὰ λησμονήσῃ τι, μετὰ γεν. πράγματος· τὸ ἁπλοῦν ῥῆμα κεῖται οὕτω μόνον ἐν τῷ Ἐπικ. μετ’ ἀναδιπλ. ἀορ. β΄ (πρβλ. λαγχάνω IV), ὄφρα... λελάθῃ ὀδυνάων, ἵνα... τὸν κάμῃ νὰ λησμονήσῃ τοὺς πόνους του, Ἰλ. Ο. 60· πόλιν τε τάνδε βαρυφρόνων λελάθοιτε συντυχιᾶν Ποιητὴς ἐν Στοβ. Ἐκλογ. 1. 174· ― ἀλλά, ΙΙ. παρὰ μεταγεν. Ἐπικ., λέλαθον = ἔλαθον, Ἀπολλ. Ρόδ. Β΄, 226, Γ. 779, Ὀρφ. Ἀργ. 879. Γ. Μέσ. καὶ παθ., ἀφίνω τι νά με διαφύγῃ, λησμονῶ. 1) ἁπλῶς, λησμονῶ κατ’ ἐνεστ. (ἀπολ.), σὺ δὲ λήθεαι Ἰλ. Λ. 790· μετὰ γεν., Κίρκης μὲν ἐφημοσύνης... λανθανόμην Ὀδ. Μ. 227, πρβλ. Πινδ. Ο. 8. 95· κατὰ μέλλ., οὔ ποτε λήσομαι αὐτῶν Ὀδ. Α. 308· ἄλγος, οὗ ποτ’ οὐ λελήσεται Εὐρ. Ἄλκ. 198· τὸ πλεῖστον ἐν τῷ ἀορ. β΄, ἀλκῆς λαθέσθαι, ἀντιθέτως πρὸς τὸ μνήσασθαι, Ἰλ. Λ. 313, κ. ἀλλ., Αἰσχύλ. Ἱκέτ. 731· νόστου τε λαθέσθαι Ὀδ. Ι. 97· πῶς ἄν... Ὀδυσῆος... λαθοίμην; Α. 65· οὕτω καὶ ἐν τῷ μετ’ ἀναδιπλασιασμοῦ ἀορ., οὐδὲ σέθεν... θεοὶ μάκαρες λελάθοντο Ἰλ. Δ. 127· μή τίς μοι ἀπειλάων λελαθέσθω Π. 200· οὐ δυνάμην λελαθέσθ’ Ἄτης Τ. 136· (ἀλλὰ παρ’ Ἡσυχ. Θ. ὡς τὸ ἐνεργ., ὅπως λελάσοιτο τεκοῦσα, διὰ νὰ γεννήσῃ ἀπαρατήρητος)· ― οὕτως ἐν τῷ παθ. πρκμ., τῶν δὲ λέλασται Ἰλ. Ε. 834· ἐμεῖο λελασμένος Ψ. 69· κείνου λελῆσθαι Σοφ. Ἠλ. 342, Εὐρ., κτλ.· ἑταίρων πάντων λέλησται Πλάτ. Φαῖδρ. 252Α· ― μετὰ προτάσεως ἐξηρτημένης, λελασμένος ὅσσ’ ἐπεπόνθει Ὀδ. Ν. 92· ― ἅπαξ ὁ μέσ. μέλλ. κεῖται ἐπὶ κυρίως παθ. σημασ., οὔ ποτε λησόμενον οἷον ἔφυ κακόν, οὐδέποτε θὰ λησμονηθῇ, Σοφ. Ἠλ. 1249· πρβλ. ἐπιλανθάνω. 2) λησμονῶ ἐπίτηδες, παρέρχομαι, ἢ λάθετ’ ἢ οὐκ ἐνόησεν, ἢ εἶχε κατὰ νοῦν νὰ προσενέγκῃ θυσίαν καὶ παρημέλησεν ἢ οὐδόλως διενοήθη τοιοῦτόν τι..., Ἰλ. Ι. 537· μαθοῦσιν αὐδῶ, κοὐ μαθοῦσι λήθομαι Αἰσχύλ. Ἀγ. 39. ΙΙ. παρὰ μεταγεν. ὁ μέσ. μέλλ. κεῖται ἐπὶ τῆς σημασίας τοῦ ἐνεργ., διαφεύγω τὴν προσοχήν, Ἀριστ. Ἀναλυτ. Πρότ. 2. 19, Ἀπολλ. Ρόδ. Γ. 737, Λουκ. περὶ Θυσιῶν 14, Ἀλκίφρων 3. 52.· ― Ἴδε Κόντου Γλωσσ. Παρατηρ. σ. 486-489.
English (Autenrieth)
ipf. (ἐ)λάνθανον, ἔληθον, λῆθεν, iter. λήθεσκε, fut. λήσω, aor. 2 ἔλαθον, λάθον, subj. redupl. λε- λάθῃ, mid. λήθομαι, ipf. λανθανόμην, aor. 2 λάθετο, redupl. λελάθοντο, opt. 3 pl. λαθοίατο, imp. redupl. λελαθέσθω, perf. λέλασται, part. λελασμένος: I. act., escape the notice of, τινά, the obj. of the Greek verb usually appearing as the subj. in Eng., οὐδέ σε λήθω, ‘nor dost thou ever fail to mark me,’ Il. 1.561, Od. 17.305; the thing that one does when somebody else fails to mark him is regularly expressed by the part., ἄλλον πού τινα μᾶλλον Ἀχαιῶν χαλκοχιτώνων | λήθω μαρνάμενος, σὲ δὲ ϝιδμεναι αὐτὸν ὀίω, ‘another perchance is likely enough to overlook my prowess, but you know it right well,’ Il. 13.272. The learner cannot afford to be careless about the above meaning and construction. Sometimes w. ὅτι or ὅπως, ὅτε, Il. 17.626. The redupl. aor. is causative, make to forget; τινά τινος, Il. 15.60.—II. mid., forget; τινός, Δ 12, Od. 3.224.
English (Strong)
a prolonged form of a primary verb, which is used only as an alternate in certain tenses; to lie hid (literally or figuratively); often used adverbially, unwittingly: be hid, be ignorant of, unawares.
English (Thayer)
(lengthened form of λήθω); 2nd aorist ἔλαθόν, (whence Latin latere); the Sept. several times for נֶעְלַם, etc.; (from Homer down); to be hidden: τινα, to be hidden from one, θέλω, 1under the end), 8; accusative to the well-known classic usage, joined in a finite form to a participle equivalent to secretly, unawares, without knowing (cf. Matthiae, § 552 β.; Passow, under the word, ii., p. 18{b}; (Liddell and Scott, under the word, A. 2); Winer's Grammar, § 54,4; (Buttmann, § 144,14)): ἔλαθόν ξενίσαντες, have unawares entertained, ἐκλανθάνω, ἐπιλανθάνω (λανθάνομαι).)
Greek Monolingual
και λαθαίνω (AM λανθάνω, Α και λήθω, Μ και λαθαίνω και λαθάνω)
1. διαφεύγω την προσοχή κάποιου, μένω απαρατήρητος (α. «λάθε δ' Ἕκτορα», Ομ. Ιλ.
β. «οὐδέ με λήθεις, ὅτι θεῶν τίς σ' ἦγε», Ομ. Ιλ.)
2. φρ. «λάθε βιώσας» — να ζεις διακριτικά χωρίς να επιδιώκεις αυτοπροβολή και διαφήμιση
νεοελλ.
1. μέσ. λανθάνομαι
λαθεύω
2. φρ. ιατρ. α) «λανθάνουσα νόσος» — νόσος της οποίας τα συμπτώματα και η εξέλιξη δεν είναι εμφανή
β) «λανθάνουσα λοίμωξη» — λοίμωξη κατά την οποία οι νοσογόνοι παράγοντες που έχουν εισέλθει στον οργανισμό βρίσκονται στη φάση της επώασης
γ) φυσιολ. «λανθάνων χρόνος» — ο χρόνος που παρέρχεται από την εφαρμογή του ερεθίσματος σε έναν ιστό ώς την πρώτη ένδειξη αντίδρασης από αυτόν
δ) (φωτογρ.) «λανθάνουσα εικόνα» — η εικόνα που σχηματίζεται κατά τη φωτογράφηση πάνω στη φωτοπαθή επιφάνεια φωτογραφικών πλακών ή ταινιών και γίνεται ορατή με τη διαδικασία της εμφάνισης
νεοελλ.-μσν.
1. ξεχνώ, λησμονώ, παραλείπω
2. εξαπατώ, ξεγελώ («άνεν και η Ήρα η θεά... γροικά το μήλο το χρυσό να θα κληρονομήσει, 'ς τούτο πολλά λανθάνεται», Φορτουν.)
3. (η μτχ. μέσ. παρακμ.) λανθασμένος, -η, -ο(ν)
α) εσφαλμένος («ο λογαριασμός είναι λανθασμένος»)
β) εξαπατημένος, γελασμένος
μσν.
1. κάνω λάθος, σφάλλω
2. φρ. α) «μέ λανθάνει ή στράτα» — χάνω τον δρόμο μου
β) «μέ λανθάνει ή βασιλεία» — χάνω τη βασιλεία
(μσν. -αρχ.) (με κατηγ. μτχ. που αποδίδεται ως ρ. και το ρ. ως επίρρ.) κρυφά, μυστικά, απαρατήρητα (α. «ὑποδεξάμενος τὸν ξεῖνον φονέα τοῦ παιδὸς ἐλάνθανε βόσκων», Ηρόδ.
β «ὅπως μὴ λήσουσιν αὐτοὺς αἱ νῆες... ἀφορμηθεῖσαι», Θουκ.)
αρχ.
1. κάνω κάποιον να ξεχάσει κάτι («ὄφρα... λελάθῃ ὀδυνάων», Ομ. Ιλ.)
2. μέσ. λανθάνομαι
α) λησμονώ, ξεχνώ (α. «Κίρκης μὲν ἐφημοσύνης... λανθανόμην», Ομ. Οδ.
β «ἄλγος, οὗ ποτ' οὐ λελήσεται», Ευρ.)
β) παραμελώ, παραλείπω («ἢ λάθετ' ἢ οὐκ ἐνόησεν», Ομ. Ιλ.).
[ΕΤΥΜΟΛ. Ο ενεστ. τ. λήθω και ο αόρ. ἔλαθον είναι οι αρχαιότεροι και ανάγονται σε θ. λᾶ-, επαυξημένο με το πρόσφυμα -dh-(λα-θ-), πρβλ. βρίθω, αλλά και lateo «λανθάνω». Ο ενεστ. τ. λανθάνω σχηματίστηκε υστερογενώς από τον αόρ. ἔλαθον κατά το πρότυπο του μανθάνω: ἔμαθον. Ο ενεστ. τ. λαθαίνω σχηματίστηκε και αυτός από το θ. λαθ- του αορίστου κατά τα ρ. σε -αίνω. Η μεταγενέστερη μτχ. λανθασμένος έχει σχηματιστεί αναλογικά προς τις μετοχές τών ρ. σε -άζω (πρβλ. διαβασμένος).
ΠΑΡ. (Α' λανθάνω) λάθος, λάθρα, λήθη
αρχ.
λαθητικός, λαθοσύνα, λήσμων, λήστις
μσν.
λαθασιά, λάθησις. (Β' λαθαίνω) αρχ.-μσν. λαθασμός
μσν.
λαθαστής.
ΣΥΝΘ. (Α' συνθετικό) αρχ. λαθάνεμος, λαθίπονος, λησίμβροτος. (Β' συνθετικό) διαλανθάνω
αρχ.
υπολανθάνω, εκλανθάνω, παραλανθάνω, συλλανθάνω.
Greek Monotonic
λανθάνω: και λήθω (√ΛΑΘ),
Α. παρατ. ἐλάνθανον, ἔληθον, Επικ. λῆθον, Ιων. γʹ ενικ. λήθεσκεν· μέλ. λήσω, Δωρ. λᾱσῶ, αόρ. βʹ ἔλᾰθον, παρακ. λέληθα, υπερσ. ἐλελήθειν, Αττ. βʹ και γʹ ενικ. ἐλελήθης, ἐλελήθη, Ιων. ἐλελήθεε· στους περισσότερους Ενεργ. χρόνους, διαφεύγω της προσοχής κάποιου, παραμένω άγνωστος, αόρατος, απαρατήρητος. Συντάσσεται:
1. με αιτ. προσ. μόνο, λανθάνω τινά, ξεφεύγω της προσοχής κάποιου, Λατ. latere aliquem, σε Όμηρ., Αττ.· απρόσ., σὲ λέληθε, διέφυγε της προσοχής σου, σε Πλάτ.
2. συχνά με μτχ., οπότε η μτχ. μεταφράζεται ως ρήμα, και το λανθάνω με επίρρ., απροσδόκητα, απαρατήρητα, αόρατα· και αυτό, α) είτε με αιτ. προσ., ἄλλον τινὰ λήθω μαρνάμενος, δεν βλέπομαι από κάποιον ενώ μάχομαι, δηλ. μάχομαι χωρίς να φαίνομαι, σε Ομήρ. Ιλ.· μὴ λάθῃ με προσπεσών, μήπως επέρθει απροσδόκητα, σε Σοφ. β) είτε χωρίς αιτ., μὴ διαφθαρείς λάθῃ, μήπως καταστραφεί χωρίς να το καταλάβει, στον ίδ.· δουλεύων λέληθας, έγινες σκλάβος χωρίς να το καταλάβεις, σε Αριστοφ. Η σύνταξη αυτή αντιστρέφεται και το λαθών τίθεται αντί μτχ., ἀπὸ τείχεος ἇλτο λαθών (αντί ἔλαθεν ἁλόμενος), σε Ομήρ. Ιλ.· λήθουσά μ' ἐξέπινες, σε Σοφ. Β. Ενεργ., ληθάνω, αόρ. βʹ λέλᾰθον, βλ. κατωτ. Τα σύνθετα ρήματα ἐκ-ληθάνω, ἐπι-λήθω λαμβάνουν μτβ. σημασία, κάνω κάποιον να ξεχάσει κάτι, με γεν. πράγμ.· ομοίως στον αναδιπλ. αόρ. βʹ λέλᾰθον, ὄφρα λελάθῃ ὀδυνάων, για να τον κάνει να λησμονήσει τους πόνους του, σε Ομήρ. Ιλ. Γ. Μέσ. και Παθ. λανθάνομαι· λήθομαι, σε Ομήρ. Ιλ., Τραγ., Δωρ. λάθομαι [ᾱ], Επικ. παρατ. λανθανόμην, μέλ. λήσομαι, Δωρ. λᾱσεῦμαι, επίσης λελήσομαι, αόρ. ἐλησάμην, επίσης ἐλήσθην, Δωρ. απαρ. λασθῆμεν, αόρ. βʹ ἐλᾰθόμην, Επικ. λαθ-, επίσης Επικ. με αναδιπλ. λελάθοντο, κ.λπ. (βλ. κατωτ.)· — λέλησμαι, Επικ. λέλασμαι, μτχ. λελασμένος, κ.λπ.· πρβλ. ἐπιλήθω. Μέσ. και Παθ., αφήνω κάτι να μου διαφύγει, ξεχνώ, λησμονώ·
1. απόλ. ή με γεν. πράγμ., λησμονώ, σε Όμηρ.· ομοίως στον αναδιπλ. αόρ., οὐδὲ σέθεν θεοὶ λελάθοντο, σε Ομήρ. Ιλ., κ.λπ.· ομοίως, Παθ. παρακ., ἐμεῖο λελασμένος, στο ίδ.· κείνου λελῆσθαι, σε Σοφ.
2. λησμονώ επίτηδες, αντιπαρέρχομαι, ἢ λάθετ' ἢ οὐκ ἐνόησεν, ή είχε κατά νου να προσφέρει θυσία και το ξέχασε ή δεν σκέφτηκε καθόλου κάτι τέτοιο, σε Ομήρ. Ιλ.
Frisk Etymological English
Grammatical information: v.
Meaning: keep somebody unaware, escape notice, be unknown, unnoted; make somebody forget something, midd. forget, (details on the use of the forms in Schwyzer 699 a. 748).
Other forms: λήθω (ληθάνω η 221), aor. λαθεῖν, λελαθεῖν, -έσθαι (ἐπι-λῆσαι υ 85), fut. λήσω (Il.), perf. λέληθα (IA.), midd. λέλασμαι (Hom.), λέλησμαι (Att.), late aor. λήσασθαι, λησθῆναι, Dor. Aeol. λάθω, λάσω, λᾶσαι, λέλαθα.
Compounds: also with prefix. esp. ἐπι-.
Derivatives: A. from λαθεῖν. -έσθαι: 1. λάθρη, -α adv. secretly (Il.; λάθρα h. Cer. 240) with λαθραῖος secret (IA.). λάθριος (S. Ichn. 66 [lyr.], hell.), -ίδιος, -ιμαῖος (late) id.; adv. λαθρά-δαν (Corinn.; like κρυφά-δαν), λαθρη-δόν, -δά, -δίς (late); as 1. member λαθρο-, e.g. λαθρό-νυμφος secretly married (Lyc.), for the older variant λαθι-, e. g. λαθι-κηδής (X 83), prop. "at which the sorrows remain hidden" but also with the verb directly associated: making sorrows forgotten (s. Schwyzer 447, Bechtel Lex. s. v.); cf. λαθι- s. C. - 2. λαθητικός who avoids notice (Arist.; λάθησις sch. Gen. A 36); 3. λάθος n. forgetfulness (NGr. for *λῆθος, λᾶθος s. B.). - B. From λήθειν: 1. λήθη, Dor. λάθα forgetfulness (Β 33; cf. Porzig Satzinhalte 233) with ληθαῖος making forgotten, forgetful (Call., Lyc.), also ληθήμων, ληθώδης, λήθιος (H.). 2. λᾶθος n. = λήθη (Theoc.); λαθοσύνα f. id. (E. IT 1279, uncertain, cf. Wyss -συνη 42). 3. ληθεδών, -όνος f. id. (AP, APl.) with ληθεδανός = ληθαῖος (Luc.); Chantraine Form. 361 f. 4. ἔκ-λη-σις (ω 485), ἐπί-λα-σις (Pi. P. 1, 46) forgetting, from ἐκ-, ἐπι-λήθειν; besides from the simplex the typologically older λῆσ-τις id. (S., E.); Schwyzer 504, Chantraine 276, Holt Les noms d'action en -σις 36 f., Porzig Satzinhalte 196. -- 5. λήσ-μων forgeting, forgetful (Them.) with λησμοσύνη (Hes. Th. 55; after μνημοσύνη; also S. Ant. 151); ἐπιλήσ-μων id. (Att.) with ἐπιλησμον-ή, -μοσύνη (Crat., LXX), ἐπιλησμον-έω, λησμον-έω (M.- a. NGr.); details in Georgacas Glotta 36, 167f. (not always correct). - C. As 1.member in verbal governing compp.: 1. λησί-μβροτος taking men unawares, deceiver (h. Merc.; Zumbach Neuerungen 24); 2. λαθί-πονος forgetting (making forgotten) sorrows (S.; cross with λαθι-; Schwyzer 444); 3. λαθ-άνεμος escaping the wind (Simon.).
Origin: IE [Indo-European] [651] *leh₂- be unnoticed, hidden
Etymology: On ἀληθής, λήθαργος s. vv.; cf. also ἄλαστος. As basis of the Greek system serves the present λήθω, λάθω; beside this stands from the beginning the thematic zero grade aorist λαθεῖν and λελαθεῖν, -έσθαι with the perf. midd. λέλασμαι and isolated nominal derivv., esp. the couple λάθ-ρα: λαθ-ι- (Schwyzer 447 f.); also the nasalpresent λα-ν-θ-άνω (beside λήθω which is in Hom. better attested) is perhaps an innovation (after μαθεῖν: μανθάνω?; Kuiper Nasalpräs. 156). -As in πύθω (:πύος), βρίθω (: βριαρός) also in λήθω the -θ- can be isolated as an added (present) element; a dentalless form seems indeed found in λῃ̃το ἐπελάθετο (beside λήιτο ἐπε<λά>θετο) H. (on -ι- s. below). Thus connection with the synonymous Lat. la-t-eō be hidden becomes probable (cf. for the formation the opposite pat-eō; s. also on δατέομαι). - Other combinations are because of the meaning either very uncertain or wrong: Toch. A lä(n)t-, B lät-, lant- go out (Pedersen Tocharisch 173), Slav.: OCS lajati ἐνεδρεύειν', Tchech. lákati persecute (hard to separate from identical verbs meaning ὑλακτεῖν' resp. desire; Germ. nouns as OWNo. lōmr treason, deceit, OHG luog hole, lair. - For an original long diphthong lāi- are both λαίθαργος (which is Pre-Greek, s. v.) and λῃ̃το unreliable evidence; can λῃ̃το be from *l̥h₂-to? - On Λητώ s. v. - Further forms in Pok. 651, W.-Hofmann s. lateō.
Middle Liddell
[from Root !λαθ]
A. in most of the act. tenses, to escape notice, to be unknown, unseen, unnoticed:
1. c. acc. pers., λ. τινά only, to escape his notice, Lat. latere aliquem, Hom., Attic; impers., σὲ λέληθε it has escaped your notice, Plat.
2. most often with a part. added, in which case we usually translate the part. by a Verb, and express λανθάνω by an Adverb, unawares, without being observed, unseen, unknown; and this, either,
a. with an acc. pers., ἄλλον τινὰ λήθω μαρνάμενος I am unseen by others while fighting, i. e. I fight unseen by them, Il.; μὴ λάθηι με προσπεσών lest he come on unseen by me, Soph.
b. without an acc., μὴ διαφθαρεὶς λάθηι lest he perish without himself knowing it, Soph.; δουλεύων λέληθας you are a slave without knowing it, Ar.—This construct. is reversed, as in our idiom, ἀπὸ τείχεος ἆλτο λαθών (for ἔλαθεν ἁλόμενος) Il.; λήθουσά μ' ἐξέπινες Soph.
B. the compd. Verbs ἐκληθάνω, ἐπιλήθω (v. sub vocc.), take a Causal sense, to make one forget a thing, c. gen. rei: so in redupl. aor2 λέλαθον, ὄφρα λελάθηι ὀδυνάων that he may cause him to forget his pains, Il.
C. Mid. and Pass. to let a thing escape one, to forget:
1. to forget, absol. or c. gen. rei, Hom.; so in redupl. aor., οὐδέ σέθεν θεοὶ λελάθοντο Il., etc.; and in perf. pass., ἐμεῖο λελασμένος Il.; κείνου λελῆσθαι Soph.
2. to forget purposely, to pass over, ἢ λάθετ' ἢ οὐκ ἐνόησεν either he chose to forget it or perceived it not, Il.
Frisk Etymology German
λανθάνω: {lanthánō}
Forms: λήθω (ληθάνω η 221), Aor. λαθεῖν, λελαθεῖν, -έσθαι (ἐπιλῆσαι υ 85), Fut. λήσω (alles seit Il.), Perf. λέληθα (ion. att.), Med. λέλασμαι (Hom.), λέλησμαι (att.), sp. Aor. λήσασθαι, λησθῆναι, dor. äol. λάθω, λάσω, λᾶσαι, λέλαθα,
Grammar: v.
Meaning: ‘jmdn. in Unkenntnis einer Sache halten, der Aufmerksamkeit jmds. entgehen, unbekannt, unbemerkt sein; jmdn. einer Sache vergessen machen’, Med. vergessen, uneingedenk sein (Einzelheiten über den Gebrauch der Formen bei Schwyzer 699 u. 748).
Composita: auch mit Präfix. bes. ἐπι-,
Derivative: Ableitungen. A. Von λαθεῖν. -έσθαι: 1. λάθρη, -α Adv. heimlich, insgeheim (seit Il.; λάθρα h. Cer. 240) mit λαθραῖος geheim, heimlich (ion. att.). λάθριος (S. Ichn. 66 [lyr.], hell.), -ίδιος, -ιμαῖος (sp.) ib.; Adv. λαθράδαν (Korinn.; wie κρυφάδαν), λαθρηδόν, -δά, -δίς (sp.); als Vorderglied λαθρο-, z.B. λαθρόνυμφος heimlich verheiratet (Lyk.), für die ältere Wechselform λαθι-, z. B. λαθικηδής (ep. poet seit X 83), wohl eig. "wobei die Sorgen verborgen (vergessen) bleiben" aber auch mit dem Verb direkt assoziiert: die Sorgen vergessen machend (s. Schwyzer 447, Bechtel Lex. s. v.); vgl. λαθι- s. C. — 2. λαθητικός sich der Aufmerksamkeit entziehend (Arist.; λάθησις Sch. Gen. A 36); 3. λάθος n. Vergessenheit (sp. u. ngr. für *λῆθος, λᾶθος s. B.). — B. Von λήθειν: 1. λήθη, dor. λάθα ‘Vergessenheit, Vergeß-lichkeit’ (seit Β 33; vgl. Porzig Satzinhalte 233) mit ληθαῖος vergessen machend, vergeßlich (Kall., Lyk. u. a.), auch ληθήμων, ληθώδης, λήθιος (H.). 2. λᾶθος n. = λήθη (Theok.); λαθοσύνα f. ib. (E. IT 1279 [lyr.], nicht sicher, vgl. Wyss -συνη 42). 3. ληθεδών, -όνος f. ib. (AP, APl.) mit ληθεδανός = ληθαῖος (Luk.); Chantraine Form. 361 f. 4. ἔκλησις (ω 485), ἐπίλασις (Pi. P. 1, 46) das Vergessen, von ἐκ-, ἐπιλήθειν; daneben vom Simplex das typologisch ältere λῆστις ib. (S., E. u. a.); Schwyzer 504, Chantraine 276, Holt Les noms d'action en -σις 36 f., Porzig Satzinhalte 196. — 5. λήσμων vergessend, vergeßlich (Them.) mit λησμοσύνη (Hes. Th. 55; nach μνημοσύνη; auch S. Ant. 151 [lyr.]); ἐπιλήσμων ib. (att.) mit ἐπιλησμονή, -μοσύνη (Krat., LXX usw.), ἐπιλησμονέω (sp.), λησμονέω (m.- u. ngr.); Einzelheiten bei Georgacas Glotta 36, 167f. (nicht immer zutreffend). — C. Als Vorderglied in verbalen Rektionskompp.: 1. λησίμβροτος die Menschen heimlich beschleichend, Betrüger (h. Merc.; Zumbach Neuerungen 24); 2. λαθίπονος das Leid vergessend, vergessen machend (S. in lyr. u. hex.; Kreuzung mit λαθι-; Schwyzer 444); 3. λαθάνεμος dem Winde entgehend (Simon.). — Zu ἀληθής, λήθαργος s. bes.; vgl. auch ἄλαστος.
Etymology: Als Grundlage des griech. Formsystems dient im ganzen das hochstufige Präsens λήθω, λάθω; an dessen Seite stehen indessen seit Beginn der Überlieferung die thematischen schwundstufigen Aoriste λαθεῖν und λελαθεῖν, -έσθαι mit dem Perf. Med. λέλασμαι und vereinzelten nominalen Ablegern, vor allem. dem Paar λάθρα: λαθι- (Schwyzer 447 f.); auch das Nasalpräsens λαν-θάνω (neben dem bei Hom. stärker belegten λήθω) ist vielleicht dazu neugebildet (nach μαθεῖν: μανθάνω?; Kuiper Nasalpräs. 156). —Wie in πύθω (:πύος), βρίθω (: βριαρός u. a.) kann auch in λήθω das -θ- als ein hinzugetretenes (präsentisches) Element abgetrennt werden; eine dentallose Form scheint tatsächlich in λῇτο· ἐπελάθετο (neben λήιτο· ἐπε<λά>θετο) H. vorzuliegen (zu -ι- vgl. unten). Dadurch wird Anknüpfung glaubhaft an das synonyme lat. lă-t-eō verborgen, versteckt sein (vgl. zur Bildung das Oppositum păt-eō; s. noch zu δατέομαι). — Übrige Kombinationen sind u. a. wegen der Bed. als sehr unsicher oder verfehlt zu betrachten: toch. A lä(n)t-, B lät-, lant- hinausgehen (Pedersen Tocharisch 173), slav.: aksl. lajati ’ἐνεδρεύειν’, čech. lákati verfolgen (von den gleichlautenden Verba im Sinn von ’ὑλακτεῖν’ bzw. verlangen schwerlich zu trennen); germ. Nomina wie awno. lōmr Verrat, Betrug, ahd. luog Höhle, Lager. — Für einen ursprünglichen Langdiphthong lāi- sind sowohl λαίθαργος (s. d.) wie λῇτο ganz unzuverlässige Zeugen; bei dem medialen λῇτο erweckt überhaupt die anzunehmende Hochstufe (trotz εὖκτο, στεῦτο) ernste Bedenken. — Zu Λητώ s. bes. —Weitere Formen m. Lit. bei WP. 2, 377f., Pok. 651, W.-Hofmann s. lateō.
Page 2,80-82
Chinese
原文音譯:lanq£nw 嵐他挪
詞類次數:動詞(6)
原文字根:(成為)忘光 在上 相當於: (עָלַם)
字義溯源:隱藏*,躲避,忘記,不知不覺。參讀 (ἀποκρύπτω)同義字
同源字:1) (ἀληθεύω)說真理 2) (ἐκλανθάνομαι)完全忘記 3) (ἐπιλανθάνομαι)忘記 4) (λανθάνω)隱藏
出現次數:總共(6);可(1);路(1);徒(1);來(1);彼後(2)
譯字彙編:
1) 隱藏(2) 可7:24; 路8:47;
2) 忘記(2) 彼後3:5; 彼後3:8;
3) 隱藏的(1) 徒26:26;
4) 就不知不覺(1) 來13:2
Mantoulidis Etymological
(=ξεφεύγω τήν προσοχή κάποιου· μέσο: λησμονῶ). Ἀπό ρίζα λαθ-. Θέματα: α) ἰσχυρό ληθκαί β) ἀσθενές λαθ-. ἐνεστώς: Θέμα λαθ + πρόσφυμα ν πρίν ἀπό τό χαρακτήρα καί αν μετά τό χαρακτήρα → λα-ν-θ-άν-ω → λανθάνω. Μέλλοντας: λήθ-σ-ω καί μέ ἀποβολή τοῦ ὀδοντικοῦ θ μπροστά ἀπό τό σ → λήσω.
Παράγωγα: λήθη (=λησμονιά), λήθαιος (=λησμονητικός), λήθαργος, ἀληθής, ἀλήθεια, ἀληθεύω, λήσμων, ἐπιλήσμων, λησμοσύνη, ἄληστος (=ἀλησμόνητος), ἀνεπίληστος (=ἀλησμόνητος), ἐπιληστικός, εὐεπίληστος, ἐπίλησις (=λησμονιά), λάθος, λάθρᾳ, λαθραῖος, λάθριος, λάθησις, λαθικηδής (=παυσίπονος), λαθίπονος, ἀλάθητος, βιβλιολάθας (=ἐπώνυμο τοῦ Δίδυμου του Γραμματικοῦ πού λησμόνησε τά βιβλία πού ἔγραψε, ἐπειδή ἦταν πολλά), ἄλαστος (=ἀλησμόνητος), ἀλάστωρ (=ἡ θεότητα πού τιμωρεῖ τό ἔγκλημα), λεληθότως.
Lexicon Thucydideum
latere, to lie hid, be concealed,
a) absol. absolutely 1.37.4, 1.69.3, 2.4.4, 3.51.2, 3.74.3. 3.112.1. 4.26.8, 4.110.2, 4.135.1, 5.58.2. 5.110.1. 7.29.3. 7.83.5, 8.17.3. 8.46.5. 8.100.2.
b) c. acc. with accusative 1.65.1, 2.76.2, 2.80.4. 3.4.5, 3.22.1, 3.29.1. 3.96.3, 4.8.2. 4.26.7, 4.26.9, 4.32.1, 4.70.2. 4.103.2. 4.110.2. 5.56.1. 7.7.1. 7.15.2, 7.43.3. 8.33.2, 8.80.3, 8.99.1. 8.102.2. 8.103.2.
c) c. particip. with participle 1.141.7, 2.2.3, 3.105.2. 3.106.3. 4.29.4, 4.30.2, 4.36.2. 4.133.2, 5.6.3, 5.49.3. 6.51.1, 7.43.2, 48 8.91.2,
d) c. acc. et part. with accusative and participle 4.42.4, 4.48.1, 6.96.1, [vulgo commonly ταύτας] 6.97.1, 7.56.1, 8.10.1, [vulgo et Goell. commonly and in Goeller's edition λήσωσιν]