πολίτης: Difference between revisions

|Full diacritics=πολῑ́της

|Definition=πολίτου, ὁ, Ion. [[πολιήτης]] ([[quod vide|q.v.]]),<br><span class="bld">A</span> [[citizen]], [[freeman]], Il.15.558,22.429, Od.7.131, Pi.''O.''5.16, etc.; πολίτης [[ἀγαθός]] Th.3.42, [[Plato|Pl.]]''[[Gorgias|Grg.]]'' 517c; κακός E.''Ba.''271; <b class="b3">πόλεως πολίτης, πόλεων πολίτης</b>, Antipho 5.78, And.1.5; ὦ γᾶς πατρίας πολῖται [[Sophocles|S.]]''[[Antigone|Ant.]]''806 (lyr.); πολίτης ὁρίζεται τῷ μετέχειν κρίσεως καὶ ἀρχῆς [[Aristotle|Arist.]]''[[Politica|Pol.]]''1275a22.<br><span class="bld">2</span> [[fellow-citizen]] (cf. [[πολιήτης]]), Sapph.''Supp.''1.14, etc.; Κάδμου πολίτης A.''Th.'' 1; Ἀθηναίων πολίτης And.1.139; ὑμῶν Lys.20.12; σός [[Plato|Pl.]]''[[Protagoras|Prt.]]'' 339e: and by a Com. metaph., οἴνου πολίτης ὢν κρατίστου Amphis 36.<br><span class="bld">II</span> Adj. [[belonging to one's city]], [[connected with one's city]] or [[connected with one's country]], <b class="b3">θεοὶ πολῖται</b>, = [[πολιοῦχος|πολιοῦχοι]], A.''Th.''253; <b class="b3">πολίτης δῆμος</b>, = ὁ τῆς πόλεως, Ar.''Ec.''574.

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0657.png Seite 657]] ὁ, der [[Bürger]] einer Stadt; Il. 15, 558. 22, 429 Od. 7, 131; Pind. P. 4, 117 u. öfter; Κάδμου πολῖται, Aesch. Spt. 1; ἄνδρες πολῖται, Ag. 829, wie Soph. O. R. 513 u. öfter, u. A. oft; auch θεοὶ πολῖται, die Götter einer Stadt, Aesch. Spt. 235 u. in Prosa. Auch [[Mitbürger]], Landsmann, σὸς [[πολίτης]], Plat. Prot. 339 e u. öfter, wie Folgde; πολίτην ποιεῖσθαι, zum Bürger machen, Einem das Bürgerrecht verleihen, Dem. 13, 24 u. sonst; auch ποιεῖν, Plat. Polit. 293 d.

{{bailly

|btext=ου;<br /><b>I.</b> <i>adj. m.</i> [[de la cité]], [[de l'État]];<br /><b>II.</b> <i>subst.</i> ὁ [[πολίτης]] :<br /><b>1</b> [[citoyen]];<br /><b>2</b> <i>p. ext.</i> [[concitoyen]];<br />[[NT]]: [[habitant]].<br />'''Étymologie:''' [[πόλις]].

{{elnl

|elnltext=πολίτης -ου, ὁ [πόλις] Ion. πολιήτης (zie daar), (vrije) [[burger]]:; ᾧ γὰρ ἐξουσία κοινωνεῖν ἀρχῆς βουλευτικῆς καὶ κριτικῆς πολίτην ἤδη λέγομεν εἶναι wie het recht heeft een beraadslagend of rechterlijk ambt te bekleden die noemen we uiteindelijk burger Aristot. Pol. 1275b19; [[medeburger]]:; σὸς μέντοι Σιμωνίδης πολίτης Simonides is toch jouw medeburger Plat. Prot. 339e; adj. van de stad:. θεοὶ πολῖται goden van de stad Aeschl. Sept. 253.

{{elru

|elrutext='''πολίτης:'''<br /><b class="num">I</b> ион. [[πολιήτης]], ου (ῑ) ὁ<br /><b class="num">1</b> [[гражданин]] Hom., Pind., Thuc., Plat. etc: π. ὁρίζεται τῷ μετέχειν κρίσεως καὶ ἀρχῆς Arst. (понятие) «[[гражданин]]» определяется участием в судебной и государственной власти;<br /><b class="num">2</b> [[согражданин]], [[земляк]] (Κάδμου π. Aesch.; σὸς π. Plat.).<br />ου (ῑ) adj. m [[городской]], [[местный]] (θεοί Aesch.; [[δῆμος]] Arph.).

|txtha=πολιτου, ὁ ([[πόλις]]), from Homer down, a [[citizen]]; i. e.<br /><b class="num">a.</b> the [[inhabitant]] of [[any]] [[city]] or conntry: πόλεως, τῆς χώρας ἐκείνης, a [[fellow]]-[[citizen]], [[fellow]]-[[countryman]], ([[Plato]], Apology, p. 37c.; others): [[with]] the genitive of a [[person]], has [[τόν]] [[πλησίον]]) from רֵעַ, as in Proverbs 24:28>).

|mltxt=ο, θηλ. [[πολίτις]], ΝΜΑ, ιων. τ. [[πολιήτης]], δωρ. τ. [[πολιάτας]], θηλ. πολιᾶτις και [[πολιῆτις]], Α, και πολίτισσα ΝΜ, [[πολῖτις]], -ίτιδος, ΜΑ<br />[[κάτοικος]] πόλης ο [[οποίος]] έχει [[πολιτικά]] δικαιώματα, [[κάθε]] [[μέλος]] πολιτείας το οποίο έχει το [[δικαίωμα]] του εκλέγεσθαι («πορευθεὶς ἐκολλήθη ἑνὶ τῶν πολιτῶν τῆς χώρας ἐκείνης», ΚΔ.)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> [[κάτοικος]] ενός κράτους ο [[οποίος]] έχει την αντίστοιχη [[ιθαγένεια]] και τα δικαιώματα που απορρέουν από αυτήν, [[υπήκοος]] («[[είναι]] [[Αμερικανός]] [[πολίτης]]»)<br /><b>2.</b> [[ιδιώτης]], σε [[αντιδιαστολή]] [[προς]] τις αρχές ή [[προς]] τους στρατιωτικούς και τους κληρικούς («[[καλός]] [[πολίτης]]» — λέγεται ως [[ευχή]] σε στρατιώτη που πρόκειται να απολυθεί)<br /><b>3.</b> <b>ως κύριο όν.</b> <i>ο Πολίτης</i>, <i>η Πολίτισσα</i><br />ο [[κάτοικος]] της Κωνσταντινούπολης ή αυτός που κατάγεται από την Κωνσταντινούπολη, Κωνσταντινουπολίτης<br /><b>4.</b> <b>φρ.</b> «[[ακαδημαϊκός]] [[πολίτης]]» — [[φοιτητής]] ανώτατης σχολής<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[κάτοικος]] της ίδιας πόλης, [[συμπολίτης]] («διὰ τοῦτο βλάπτεσθαί ἐστιν ὁ [[πατήρ]]... ὅτι ὑμῶν ἐστι [[πολίτης]]», Λυσ.)<br /><b>2.</b> <b>το θηλ.</b> <i>ἡ πολιᾱτις</i><br />[[προσωνυμία]] της Αθηνάς στην [[Τεγέα]]<br /><b>3.</b> <b>ως επίθ.</b> αυτός που ανήκει ή αναφέρεται στην [[πόλη]] (α. «θεοί πολῖται» — πολιούχοι θεοί, <b>Αισχύλ.</b><br />β. «[[πολίτης]] [[δῆμος]]» — ο [[δήμος]] της πόλης, <b>Αριστοφ.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> [[πόλις]] <span style="color: red;">+</span> κατάλ. -[[ίτης]] ([[πρβλ]]. [[οπλίτης]]), ενώ ο τ. [[πολιήτης]] / <i>πολιᾱτᾱς</i>, <i>έχει</i> σχηματιστεί [[κατά]] τα <i>κωμ</i>-<i>ήτης</i>/<i>κωμ</i>-<i>ᾱτᾱς</i>, <i>οἰκι</i>-<i>ήτης</i>/<i>οἰκι</i>-<i>ᾱτᾱς</i> (για τη σημ. <b>βλ.</b> και λ. [[πόλη]])].