3,274,216
edits
ψιλός: Difference between revisions
From LSJ
4b
(6) |
(4b) |
||
| Line 24: | Line 24: | ||
{{lsm | {{lsm | ||
|lsmtext='''ψῑλός:''' -ή, -όν, [[γυμνός]]·<br /><b class="num">I.</b> λέγεται για άδενδρη γη, ψιλὴ [[ἄροσις]], ακαλλιέργητη γή, σε Ομήρ. Ιλ.· [[πεδίον]] [[μέγα]] τε καὶ ψιλόν, σε Ηρόδ.· με γεν., <i>γῆ ψιλὴ δενδρέων</i>, γη γυμνή από δέντρα, στον ίδ.· ψιλὴ [[γεωργία]], [[καλλιέργεια]] της γης για [[παραγωγή]] σιταριού, αντίθ. προς το [[γεωργία]] πεφυτευμένη (δηλ. [[καλλιέργεια]] για αμπέλια και ελιές), σε Αριστ.<br /><b class="num">II. 1.</b> λέγεται για ζώα, ζώο [[γυμνό]] από «[[τρίχωμα]]» ή φτερά, [[γυμνό]], λείο, άτριχο [[δέρμα]], σε Ομήρ. Οδ.· [[ἶβις]] ψιλὴν κεφαλήν, [[χωρίς]] φτερά στο [[κεφάλι]], φαλακρά, σε Ηρόδ. <b>2. α)</b> γενικά, [[γυμνός]], [[ακάλυπτος]], <i>ψιλὸν ὡς ὁρᾷ νέκυν</i>, σε Σοφ.· με γεν., [[γυμνός]] από..., στερημένος από, ψιλὴ σώματος [[οὖσα]] (ἡ [[ψυχή]]), σε Πλάτ. <b>β)</b> [[γυμνός]], στερημένος από προσαρτήματα, ψιλὴ [[τρόπις]], γυμνή [[καρίνα]], με τις σανίδες βγαλμένες από αυτήν, σε Ομήρ. Οδ.· ψ.[[θρίδαξ]], [[μαρούλι]] με κομμένα τα πλάγια φύλλα του, σε Ηρόδ.· <i>ψιλαὶ μάχαιραι</i>, μόνο μαχαίρια [[χωρίς]] άλλα όπλα, σε Ξεν.<br /><b class="num">III.</b> <i>οἱ ψιλοί</i> (ενν. [[τῶν]] ὅπλων), στρατιώτες [[χωρίς]] [[βαρύ]] οπλισμό, [[ελαφρώς]] οπλισμένες ομάδες στρατιωτών, όπως οι τοξότες και οι σφενδονήτες, αντίθ. προς το <i>ὁπλῖται</i>, σε Ηρόδ., Θουκ. κ.λπ.· <i>τὸ ψιλόν</i>, αντίθ. προς <i>τὸ ὁπλιτικόν</i>, σε Ξεν.· <i>ψιλὴν ἔχων τὴν κεφαλήν</i>, έχοντας [[γυμνό]] το [[κεφάλι]], [[χωρίς]] [[κράνος]] ή [[περικεφαλαία]], στον ίδ.<br /><b class="num">IV.</b> 1. ψιλὸς [[λόγος]], [[γυμνός]] [[λόγος]], δηλ. [[πεζός]] [[λόγος]], αντίθ. προς την [[ποίηση]] που περιβάλλεται από μέτρο, σε Πλάτ.· επίσης, ψιλὸς [[λόγος]], [[απλός]] [[λόγος]], [[απλός]] [[ισχυρισμός]] που δεν στηρίζεται σε αποδείξεις, σε Δημ.<br /><b class="num">2.</b> <i>ψιλὴποίησις</i>, απλή [[ποίηση]], [[χωρίς]] [[μουσική]], δηλ. επική [[ποίηση]], αντίθ. προς τη λυρική, σε Πλάτ.· [[αλλά]], ψιλὴ [[μουσική]], [[μουσική]] με όργανα, [[χωρίς]] να συνοδεύεται από ωδή, σε Αριστ.<br /><b class="num">3.</b> ο Οιδίποδας φαίνεται να αποκαλούσε την Αντιγόνη ψιλὸν [[ὄμμα]], [[καθώς]] ήταν το μόνο [[μάτι]] (δηλ. ο [[μόνος]] [[άνθρωπος]]) που του είχε απομείνει, σε Σοφ.<br /><b class="num">V.</b> επίρρ. [[ψιλῶς]], [[απλώς]], μόνο, σε Πλούτ. | |lsmtext='''ψῑλός:''' -ή, -όν, [[γυμνός]]·<br /><b class="num">I.</b> λέγεται για άδενδρη γη, ψιλὴ [[ἄροσις]], ακαλλιέργητη γή, σε Ομήρ. Ιλ.· [[πεδίον]] [[μέγα]] τε καὶ ψιλόν, σε Ηρόδ.· με γεν., <i>γῆ ψιλὴ δενδρέων</i>, γη γυμνή από δέντρα, στον ίδ.· ψιλὴ [[γεωργία]], [[καλλιέργεια]] της γης για [[παραγωγή]] σιταριού, αντίθ. προς το [[γεωργία]] πεφυτευμένη (δηλ. [[καλλιέργεια]] για αμπέλια και ελιές), σε Αριστ.<br /><b class="num">II. 1.</b> λέγεται για ζώα, ζώο [[γυμνό]] από «[[τρίχωμα]]» ή φτερά, [[γυμνό]], λείο, άτριχο [[δέρμα]], σε Ομήρ. Οδ.· [[ἶβις]] ψιλὴν κεφαλήν, [[χωρίς]] φτερά στο [[κεφάλι]], φαλακρά, σε Ηρόδ. <b>2. α)</b> γενικά, [[γυμνός]], [[ακάλυπτος]], <i>ψιλὸν ὡς ὁρᾷ νέκυν</i>, σε Σοφ.· με γεν., [[γυμνός]] από..., στερημένος από, ψιλὴ σώματος [[οὖσα]] (ἡ [[ψυχή]]), σε Πλάτ. <b>β)</b> [[γυμνός]], στερημένος από προσαρτήματα, ψιλὴ [[τρόπις]], γυμνή [[καρίνα]], με τις σανίδες βγαλμένες από αυτήν, σε Ομήρ. Οδ.· ψ.[[θρίδαξ]], [[μαρούλι]] με κομμένα τα πλάγια φύλλα του, σε Ηρόδ.· <i>ψιλαὶ μάχαιραι</i>, μόνο μαχαίρια [[χωρίς]] άλλα όπλα, σε Ξεν.<br /><b class="num">III.</b> <i>οἱ ψιλοί</i> (ενν. [[τῶν]] ὅπλων), στρατιώτες [[χωρίς]] [[βαρύ]] οπλισμό, [[ελαφρώς]] οπλισμένες ομάδες στρατιωτών, όπως οι τοξότες και οι σφενδονήτες, αντίθ. προς το <i>ὁπλῖται</i>, σε Ηρόδ., Θουκ. κ.λπ.· <i>τὸ ψιλόν</i>, αντίθ. προς <i>τὸ ὁπλιτικόν</i>, σε Ξεν.· <i>ψιλὴν ἔχων τὴν κεφαλήν</i>, έχοντας [[γυμνό]] το [[κεφάλι]], [[χωρίς]] [[κράνος]] ή [[περικεφαλαία]], στον ίδ.<br /><b class="num">IV.</b> 1. ψιλὸς [[λόγος]], [[γυμνός]] [[λόγος]], δηλ. [[πεζός]] [[λόγος]], αντίθ. προς την [[ποίηση]] που περιβάλλεται από μέτρο, σε Πλάτ.· επίσης, ψιλὸς [[λόγος]], [[απλός]] [[λόγος]], [[απλός]] [[ισχυρισμός]] που δεν στηρίζεται σε αποδείξεις, σε Δημ.<br /><b class="num">2.</b> <i>ψιλὴποίησις</i>, απλή [[ποίηση]], [[χωρίς]] [[μουσική]], δηλ. επική [[ποίηση]], αντίθ. προς τη λυρική, σε Πλάτ.· [[αλλά]], ψιλὴ [[μουσική]], [[μουσική]] με όργανα, [[χωρίς]] να συνοδεύεται από ωδή, σε Αριστ.<br /><b class="num">3.</b> ο Οιδίποδας φαίνεται να αποκαλούσε την Αντιγόνη ψιλὸν [[ὄμμα]], [[καθώς]] ήταν το μόνο [[μάτι]] (δηλ. ο [[μόνος]] [[άνθρωπος]]) που του είχε απομείνει, σε Σοφ.<br /><b class="num">V.</b> επίρρ. [[ψιλῶς]], [[απλώς]], μόνο, σε Πλούτ. | ||
}} | |||
{{elru | |||
|elrutext='''ψῑλός:''' <b class="num">1)</b> голый, лишенный растительности, безлесный ([[ἄροσις]] Hom.; [[πεδίον]] Her.; [[χώρα]] Xen.; γῆ Plat.): [[γεωργία]] ψιλή τε καὶ πεφυτευμένη Arst. земледелие посевное и садовое, т. е. полеводство и садоводство;<br /><b class="num">2)</b> голый, безволосый (ψ. κατὰ τὸ [[σῶμα]] Arst.): ψ. κεφαλήν Her. и ψ. τὰ περὶ τὴν κεφαλήν Arst. с голой головой, лысый (ср. 7); [[δέρμα]] ἐλάφοιο [[ψιλόν]] Hom. оленья шкура с облезшей шерстью; τὰς γνάθους ψιλὰς ἔχειν Arph. быть безбородым; τὴν ἡμίκραιραν τὴν ἑτέραν ψιλὴν ἔχων Arph. с наполовину обритой головой; ψ. [[κύων]] Xen. короткошерстая собака;<br /><b class="num">3)</b> непокрытый (попоной), неоседланный ([[ἵππος]] Xen.);<br /><b class="num">4)</b> непокрытый землей, непогребенный ([[νέκυς]] Soph.);<br /><b class="num">5)</b> очищенный, общипанный ([[θρίδαξ]] Her.);<br /><b class="num">6)</b> один (лишь), одинокий: ψιλὴ [[τρόπις]] Hom. отломившийся (от корабля) киль; φιλαὶ μάχαιραι Xen. мечи без перевязей; ψιλὸν [[ὄμμα]] Soph. единственный глаз (слепого Эдипа), т. е. Антигона; ἀριθμητικὴ ψιλὴ [[εἴτε]] [[ἐπίπεδος]] Plat. арифметика чистая или прилагаемая к плоскостям, т. е. планиметрия; ψιλῷ τῷ στόματι μεταχειρίζεσθαι μουσικήν Plat. исполнять песни одним голосом, т. е. без музыкальных инструментов; ψιλοὶ λογοι (реже ψ. [[λόγος]]) Plat., Arst. нестихотворная речь, проза, но тж. Plat., Dem. отвлеченные (пустые или бездоказательные) речи; ψιλὴ [[μουσική]] Arst. музыка без пения; φιλὸν [[μέλος]] Plut. песня без инструментального сопровождения;<br /><b class="num">7)</b> лишенный: ψ. δενδρέων Her. безлесный; ψ. ἱππέων Xen. лишенный конницы; ψ. σώματος Plat. бесплотный; τέχναι ψιλαὶ τῶν πράξεων Plat. искусства, не имеющие практического применения; ψ. ὅπλων Plat. невооруженный, безоружный; ψιλὴν ἔχων τὴν κεφαλήν Xen. без шлема на голове (ср. 2);<br /><b class="num">8)</b> легковооруженный ([[ὅμιλος]] Thuc.; [[δύναμις]] Arst.): οἱ ψιλοί Her., Xen. легковооруженные солдаты (отряды); αἱ ψιλαὶ ἐργασίαι Arst. действия легковооруженных войск;<br /><b class="num">9)</b> безоружный, беззащитный (ψ., οὐκ ἔχων τροφήν Soph.);<br /><b class="num">10)</b> грам. простой, т. е. не имеющий придыхания (лат. [[tenuis]], напр., π, κ, τ в отличие от φ, χ, θ), не имеющий сильного придыхания, т. е. со слабым придыханием (лат. [[lenis]]) или краткий (напр., ε в отличие от η; υ стало называться [[ψιλόν]], когда утратило архаическое произношение ου). | |||
}} | }} | ||
