πλείων: Difference between revisions

|Definition=πλέων, ὁ, ἡ, neut. [[πλεῖον]], [[πλέον]], [[πλεῖν]], Comp. of [[πολύς]] (on the forms v. sub fin.), <span class="sense"><span class="bld">A</span> [[more]], of number, size, extent, etc., οἱ δὲ μάχονται παυρότεροι πλεόνεσσι <span class="bibl">Il.13.739</span>; πλείων μὲν πλεόνων μελέτη <span class="bibl">Hes. <span class="title">Op.</span>380</span>; <b class="b3">ἐς πλείονας οἰκεῖν</b> govern for the interest of [[the majority]], <span class="bibl">Th. 2.37</span>; <b class="b3">πλέον' ἔλπομαι λόγον Ὀδυσσέος ἢ πάθαν</b> [[greater]] than... <span class="bibl">Pi.<span class="title">N.</span>7.21</span>; <b class="b3">τὸν πλείω λόγον</b> all [[further]] speech, <span class="bibl">S.<span class="title">Tr.</span>731</span>; ὁ ὄχλος πλείων καὶ πλείων ἐπέρρει <span class="bibl">X.<span class="title">Cyr.</span>7.5.39</span>; <b class="b3">πλείω τὸν πλοῦν… ποιησάμενοι</b> having made the voyage [[longer]], <span class="bibl">Th.8.39</span>; <b class="b3">ὁ π. βίος</b> a [[longer]] life, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Ti.</span>75c</span>; μακροτέρα καὶ π. ὁδός <span class="bibl">Id.<span class="title">R.</span>435d</span>, etc.; of Time, [[longer]], π. χρόνος <span class="bibl">Hdt. 9.111</span>, <span class="bibl">S.<span class="title">Ant.</span>74</span>; πλέων νὺξ τῶν δύο μοιράων <span class="bibl">Il.10.252</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> with Art., <b class="b3">οἱ πλέονες</b> [[the greater number]], [[the mass]] or [[crowd]], <span class="bibl">5.673</span>, <span class="bibl">Od.2.277</span>; οἱ πλεῦνες <span class="bibl">Hdt.1.106</span>, etc.: c. gen., <b class="b3">τὰς πλεῦνας τῶν γυναικῶν</b> ib.''1''; [[the people]], opp. the chief men, <span class="bibl">Id.7.149</span>, <span class="bibl">Th.8.73</span>, <span class="bibl">89</span>, etc.; euphem. of the dead, ἀνεστηκυῖα παρὰ τῶν πλειόνων <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ec.</span>1073</span>; εὖτ' ἂν ἵκηαι ἐς πλεόνων <span class="title">AP</span>11.42 (Crin.); <b class="b3">ἐς πλεόνων μετοικεσίην</b> ib. <span class="bibl">7.731</span> (Leon.); <b class="b3">τὸ πλεῖον πολέμοιο</b> [[the greater part]] of... <span class="bibl">Il.1.165</span>; <b class="b3">ὅστις τοῦ πλέονος μέρους χρῄζει</b>, opp. <b class="b3">τοῦ μετρίου</b>, <span class="bibl">S.<span class="title">OC</span>1211</span> (lyr.); τοῦ πλέονος ἐλπίδι ὀρέγονται <span class="bibl">Th.4.17</span>, cf. <span class="bibl">92</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> pecul. usages of neut.: </span><span class="sense"><span class="bld">1</span> as a Noun, [[more]], πλεῦν ἔτι τούτου <span class="bibl">Hdt.2.19</span>, etc.; εἴ τι ἐνορῶ πλέον <span class="bibl">Id.1.89</span>; <b class="b3">τὸ δὲ π</b>. nay, what is [[more]], <span class="bibl">E.<span class="title">Supp.</span>158</span> (Musgr. for <b class="b3">τί δὲ</b>…); to a [[greater]] extent, <span class="bibl">Th.1.90</span>, <span class="bibl">7.57</span>, etc.; [[πλέον]] or <b class="b3">τὸ πλέον τινός</b> [[a higher degree]] of a thing, τίς πλέον τᾶς εὐδαιμονίας φέρει; <span class="bibl">S.<span class="title">OT</span>1189</span> (lyr.); τὸ π. τοῦ χρόνου <span class="bibl">Th.1.118</span>, etc.; also <b class="b3">τὸ π. ὃ ἀναφέρει</b> the [[excess]] which he reports, <span class="bibl"><span class="title">PCair.Zen.</span>661</span> (iii B.C.); <b class="b3">ᾧ πλεῖον</b> the [[excess]], prob. in <span class="bibl"><span class="title">PPetr.</span>2p.42</span> (iii B.C.), cf. <span class="bibl"><span class="title">PCair.Zen.</span>742.26</span> (iii B. C.); <b class="b3">πλέον ἔχειν</b> to have [[the advantage]], have [[the best]] of it, like [[πλεονεκτέω]], c. gen., <span class="bibl">Hdt.9.70</span>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>343d</span>, <span class="bibl">349b</span>, etc.; τὸ π. πάντων ἔχειν <span class="bibl">X.<span class="title">Cyr.</span>1.3.18</span>: more fully, μοίρης πλεῖον ἔχειν <span class="bibl">Thgn.606</span>; π. τινὸς φέρεσθαι <span class="bibl">Hdt.8.29</span>; π. φέρεσθαι τῶν ἄλλων <span class="bibl">And.4.4</span>, etc.; <b class="b3">π. ποιεῖν</b> [[do some good]], [[be successful]], βουλοίμην ἂν πλέον τί με ποιῆσαι ἀπολογούμενον <span class="bibl">Pl.<span class="title">Ap.</span>19a</span>; <b class="b3">οὐδὲν π. ποιήσειν, -ῆσαι</b>, <span class="bibl">And.1.149</span>, <span class="bibl">4.7</span>, cf. <span class="bibl">Pl.<span class="title">Phd.</span> 115c</span>, etc.; παραινοῦσ' οὐδὲν ἐς π. ποιῶ <span class="bibl">S.<span class="title">OT</span>918</span>; οὐδὲν π. ὀψοφαγῶν ποιήσεις <span class="bibl">Ath.8.344b</span>; οὐδὲν εἴργασμαι π. <span class="bibl">E.<span class="title">Hipp.</span>284</span>; οὐδὲν π. πρᾶξαι <span class="bibl">Id.<span class="title">IA</span>1373</span>, <span class="bibl">And.4.20</span>, etc.; <b class="b3">οὐδὲν ἐπίσταμαι π</b>. have no [[superior]] knowledge, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Tht.</span>161b</span>; <b class="b3">τί πλέον;</b> what [[more]], i.e. what [[good]] or [[use]] is it? <span class="bibl">Antipho 5.95</span>, etc.; τί π. πλουτεῖν… πάντων ἀποροῦντας; <span class="bibl">Ar.<span class="title">Pl.</span>531</span>; τί σοι π. λυπουμένῃ γένοιτ' ἄν; <span class="bibl">E.<span class="title">Hel.</span>322</span>; τί π. ἔστ' εἰς τέκνα πονεῖν; <span class="title">Supp.Epigr.</span>1.567.1 (Karanis, iii B.C.), cf. <span class="title">AP</span>7.261.1 (Diotim.); also οὐδὲν ἦν π. τοῖς πεπονθόσιν <span class="bibl">Lys.19.4</span> (= <span class="bibl">And.1.7</span>), cf. <span class="bibl">D.35.31</span>; ὧν οὐδέν μοι π. γέγονε <span class="bibl">Isoc.15.28</span>; οὐδέν γέ σοι π. ἔσται <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>341a</span>; τί τὸ π.; <span class="title">Epigr.Gr.</span>306[[a]].3; <b class="b3">ἐπὶ πλέον</b> as Adv., [[more]], [[further]], <span class="bibl">Hdt.2.171</span>, <span class="bibl">5.51</span>, <span class="bibl">Th.6.54</span>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Phdr.</span>261b</span>, etc.: c. gen., [[beyond]], ἐπὶ π. τῶν ἄλλων ἰσχύσας <span class="bibl">Th.1.9</span> (but, ἐπὶ τὸ π. ἵκεο μοίσας <b class="b2">to surpassing height in</b>…, <span class="bibl">Theoc.1.20</span>); also ὅταν τις ἐς π. πέσῃ τοῦ θέλοντος <span class="bibl">S.<span class="title">OC</span>1219</span> codd. (lyr.); <b class="b3">περὶ πλείονος ποιεῖσθαι</b>, v. [[περί]] A. IV. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> as Adv., [[more]], [[rather]], <b class="b3">π. ἔφερέ οἱ ἡ γνώμη κατεργάσεσθαι τὴν Ἑλλάδα</b> he inclined [[rather]] to the belief... <span class="bibl">Hdt.8.100</span>; οὐ τοῦτο δειμαίνεις π.; <span class="bibl">A.<span class="title">Pr.</span>41</span>; σέ… τῶνδ' ἐς πλέον σέβω <span class="bibl">S.<span class="title">OT</span>700</span>; ἢ π. ἢ ἔλαττον <span class="bibl">D.18.125</span>; <b class="b3">π. ἔλαττον</b> [[more]] or less, <span class="bibl"><span class="title">BGU</span>402.9</span> (vi A. D.), <span class="title">IG</span>14.177 (Syracuse); also <b class="b3">τὸ π</b>., Ion. <b class="b3">τὸ πλεῦν</b>, [[for the most part]], <span class="bibl">Th.1.81</span>, etc.; <b class="b3">αὐτῆς τὸ π. μέτοχός εἰμι</b> have [[the larger]] share, <span class="bibl">Hdt.3.52</span>; <b class="b3">τὸ π</b>., = [[μᾶλλον, οὐ χάριτι τὸ π. ἢ φόβῳ]] <span class="bibl">Th.1.9</span>, cf. <span class="bibl">2.37</span>; <b class="b3">ἐστὶν ὁ πόλεμος οὐχ ὅπλων τὸ π., ἀλλὰ δαπάνης</b> not <b class="b2">so much... as</b>…, <span class="bibl">Id.1.83</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">b</span> with Numerals, τοξότας π. ἢ εἴκοσι μυριάδας <span class="bibl">X.<span class="title">Cyr.</span>2.1.6</span>; οἶκος πλέον ἢ τεττάρων ταλάντων <span class="bibl">Is.10.23</span>; <b class="b3">ἐν πλέον ἢ διακοσίοις ἔτεσι</b> [[varia lectio|v.l.]] in <span class="bibl">D.24.141</span> (fort. [[πλεῖν]], v. infr.); π. ἢ ἐν διπλασίῳ χρόνῳ <span class="bibl">X.<span class="title">Oec.</span>21.3</span>:—in this sense a short form [[πλεῖν]] is used by Att. writers (cf. Moer.<span class="bibl">p.294</span> P., but the rule is not universal, cf. <span class="title">IG</span>22.657.25 (iii B. C.), etc.), πλεῖν ἢ τριάκονθ' ἡμέρας <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ach.</span>858</span>; <b class="b3">πλεῖν ἢ χιλίας</b> (sc. [[δραχμάς]]) <span class="bibl">Id.<span class="title">Eq.</span> 444</span>; στάδια πλεῖν ἢ χίλια <span class="bibl">Id.<span class="title">Av.</span>6</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">Nu.</span>1041</span>, <span class="bibl">1065</span>, al.; πλεῖν ἤ γε διπλοῦν <span class="bibl">Id.<span class="title">Lys.</span>589</span>; πλεῖν ἢ 'νιαυτῷ πρεσβύτερος <span class="bibl">Id.<span class="title">Ra.</span>18</span>, cf. <span class="bibl">91</span>; [[πλεῖν]] ([[πλεῖον]] codd.) ἢ πέντε τάλαντα <span class="bibl">D.21.173</span>; πλεῖν ἢ δυοῖν ποδοῖν <span class="bibl">Eub.119.10</span>; [[ἤ]] is freq. omitted, πλεῖν ἑξακοσίας <span class="bibl">Ar.<span class="title">Av.</span>1251</span>; <b class="b3">ἔτη γεγονὼς πλείω ἑβδομήκοντα</b> [[varia lectio|v.l.]] in <span class="bibl">Pl.<span class="title">Ap.</span>17d</span>; but <b class="b3">δέκα πλείοσιν ἔτεσι</b> for ten years [[more]], <span class="bibl">Id.<span class="title">Lg.</span>932c</span>; τρεῖς μῆνας καὶ πλείω <span class="bibl">X.<span class="title">HG</span>2.2.16</span>; λίθους… ὅσον μνααίους καὶ πλεῖον καὶ μεῖον <span class="bibl">Id.<span class="title">Eq.Mag.</span>1.16</span>: with number in gen., κώμας… οὐ πλεῖον εἴκοσι σταδίων ἀπεχούσας <span class="bibl">Id.<span class="title">An.</span>3.2.34</span>, cf. <span class="bibl">7.3.12</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">c</span> Com., <b class="b3">πλεῖν ἢ μαίνομαι</b> [[more than to]] madness, <span class="bibl">Ar. <span class="title">Ra.</span>103</span>,<span class="bibl">751</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">d</span> pl. [[πλείω]] used like [[πλέον]], <span class="bibl">Th.1.3</span>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>417b</span>, <span class="bibl">D. 23.213</span>, etc.; τὰ π. <span class="bibl">Th.1.81</span>; πλέω <span class="bibl">A.<span class="title">Ag.</span>868</span> codd. </span><span class="sense"><span class="bld">e</span> regul. Adv. πλειόνως <span class="bibl">Aen.Tact.7.4</span>, <span class="bibl">J.<span class="title">AJ</span>17.1.1</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">B</span> FORMS: Ep. use [[πλείων]] or [[πλέων]] as metre requires, also nom. and acc. pl. [[πλέες]], [[πλέᾰς]], <span class="bibl">Il.2.129</span>, <span class="bibl">11.395</span>, Call.<span class="title">Aet.Oxy.</span>2080.85 (so, with ι from ε, Cret. [[πλίες]], [[πλίας]], <span class="title">Leg.Gort.</span>7.18,24, <span class="title">GDI</span>5125 <span class="title">B</span>8, also [[πλίαδ]] (δὲ) <span class="title">Leg.Gort.</span>7.29, [[πλίανς]] ib.5.54; [[πλέας]] also Aeol., <span class="title">IG</span>12(2).1.9 (Mytil., iv B. C.)); dat. pl. πλεόνεσσι <span class="bibl">Il.13.739</span> ([[πλεόνεσιν]] is f.l. in <span class="bibl">Hdt.7.224</span>); Cret. also acc. sg. neut. πλίον <span class="title">Leg.Gort.</span>1.37, al., gen. [[πλίονος]] ib.2.39, al., neut. pl. [[πλίονα]] ib.4.51, [[πλία]] ib.10.17; Aeol. πλήων Hdn.Gr.2.431, also late Dor., <span class="title">IPE</span>12.79.18 (Byzant., i A. D.); Att. Inscrr. have <b class="b3">-ει-</b> always before <b class="b3">-ου-</b> and <b class="b3">-ω-</b>, <span class="title">IG</span>12.76.7, 22.657.25, 2498.22, etc., but <b class="b3">-ε-</b> and <b class="b3">-ει-</b> before <b class="b3">-ο-</b>, ib.12.94.33,40.3,4, 22.2670.4 (but always [[πλέον]]).</span>

|mltxt=πλείον και [[πλέων]], [[πλέον]], ΝΜΑ / [[πλείων]], πλεῑον, αιολ. και δωρ. τ. αρσ. [[πλήων]], αττ. συνηρ. τ. ουδ. πλεῖν και κρητ. τ. [[πλίον]] και ιων. τ. πλεῡν και αρκαδ. τ. [[πλός]], Α<br />(ως συγκριτ. [[βαθμός]] του επιθ. [[πολύς]])<br /><b>1.</b> (σχετικά με [[ποσότητα]], [[μέγεθος]], [[έκταση]] και [[αξία]]) [[περισσότερος]] («καταλέλοιπε δὲ... καὶ διαλόγους πλείονας», Διογ. Λαέρ.)<br /><b>2.</b> (με γεν.) ο [[ανώτερος]] [[βαθμός]] κάποιου πράγματος (α. «[[πλέον]] του δέοντος» — περισσότερο από ὁσο [[πρέπει]] ή χρειάζεται<br />β. «τίς ἀνὴρ [[πλέον]] τᾱς εὐδαιμονίας φέρει», <b>Σοφ.</b>)<br /><b>3.</b> (το ουδ. με αριθμτ. ως επίρρ.) [[πλέον]] ἡπλεῖν</i> ή <i>πλεῡν</i><br />περισσότερο, πιο πολύ, [[παραπάνω]] (α. «συγκεντρώθηκαν [[πλέον]] τών χιλίων ατόμων» β. «κώμας... οὐ πλεῑον [[εἴκοσι]] σταδίων ἀπέχουσας», <b>Ξεν.</b>)<br /><b>4.</b> (το ουδ. με την [[πρόθεση]] επί και με επιρρμ. σημ.) <i>επί [[πλέον]] [[εκτός]] από αυτό, [[προσέτι]] («δεν φθάνει που άργησες, επί [[πλέον]] διαμαρτύρεσαι»)<br /><b>5.</b> <b>φρ.</b> α) «[[περί]] πλείονος ποιούμαι τι» — [[θεωρώ]] [[κάτι]] ως ανώτερο κάποιου άλλου, [[αποδίδω]] σε αυτό μεγαλύτερη [[σημασία]] σε [[σχέση]] με [[κάτι]] [[άλλο]] και, άρα, το [[προτιμώ]]<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> ο τ. του ουδ. χρησιμοποιείται για τον σχηματισμό περιφραστικού τ. συγκριτικού βαθμού επιθέτων, μετοχών και επιρρημάτων, ὁπως λ.χ. ο [[πλέον]] καλοπληρωμένος [[ηθοποιός]]<br /><b>2.</b> (<b>το ουδ. ως επίρρ.</b>) α) στο [[εξής]] («θα φροντίσω να μην σέ [[κουράζω]] [[πλέον]]»)<br />β) ήδη, πια («[[είναι]] [[αργά]] [[πλέον]] να μετανοήσεις»)<br /><b>3.</b> <b>φρ.</b> α) «και [[πλέον]] ου» — [[τίποτε]] [[πέρα]] από αυτό, [[τίποτε]] περισσότερο<br />β) «[[περί]] [[πλέον]]» ή «[[περιπλέον]]» — περισσότερο, επιπροσθέτως<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> (για τον χρόνο) μακρότερος («[[οὔτε]] [[ἐκείνῃ]] πλεῡνα χρόνον συνοικήσεις», <b>Ηρόδ.</b>)<br /><b>2.</b> (το αρσ. πληθ. (ή και το θηλ.) με αρθρ.) <i>oἱ</i>, <i>αἱ πλείονες</i> ή <i>πλέονες</i> ή <i>πλεῡνες</i><br />α) ο μεγαλύτερος [[αριθμός]] ενός συνόλου, [[ιδίως]] του λαού<br />β) το [[πλήθος]], η [[μάζα]], σε [[αντιδιαστολή]] [[προς]] τους αρχηγούς<br />γ) (κατ' ευφ.) οι νεκροί; οι πεθαμένοι<br /><b>3.</b> <b>το ουδ. ως ουσ.</b> <i>τὸ πλεῑον</i> ή [[πλέον]]<br />α) το μεγαλύτερο, το περισσότερο [[μέρος]]<br />β) το σπουδαιότερο [[τμήμα]] ή το σπουδαιότερο [[πράγμα]]<br />γ) η [[τελειότητα]]<br /><b>4.</b> (το ουδ. με την [[πρόθεση]] <i>επί</i> και με επιρρμ. σημ.) (με γεν.) σε ανώτερο βαθμό («ναυτικῷ ἅμα ἐπὶ [[πλέον]] τῶν ἄλλων ἰσχύσας», <b>Θουκ.</b>)<br /><b>5.</b> (η αιτ. του ουδ. με ή [[χωρίς]] αρθρ. ως επίρρ.) (<i>το</i>) [[πλέον]] ή <i>πλεῑον</i> ή <i>πλεῖν</i><br /><i>i</i>) περισσότερο (α. «σέ... τῶν δ' ἐς [[πλέον]] [[σέβω]]», <b>Σοφ.</b><br />β. «ἐστὶν ὁ [[πόλεμος]] οὐχ ὅπλων τὸ [[πλέον]], ἀλλὰ δαπάνης», <b>Θουκ.</b>)<br />ii) στο μεγαλύτερο [[μέρος]], [[κατά]] το πλείστον<br /><b>6.</b> (η αιτ. πληθ. του ουδ. ως επίρρ.) [[πλείω]]<br />περισσότερο<br /><b>7.</b> <b>φρ.</b> α) «οἰκῶ ἐς πλείονας» — [[διοικώ]] αποβλέποντας στο [[συμφέρον]] τών περισσοτέρων<br />β) «ὁ [[πλείων]] [[λόγος]]» — [[κάθε]] [[περαιτέρω]] [[λόγος]]<br />γ) «[[πλείω]] τὸν πλοῦν ποιοῦμαι» — [[εκτελώ]] το μεγαλύτερο [[μέρος]] του ταξιδιού<br />δ) «[[πλείων]] [[ὁδός]]» — μεγαλύτερος, [[περισσότερος]] [[δρόμος]]<br />ε) «μοίρας [[πλέον]] ἔχω» — [[είμαι]] [[κύριος]] του μεγαλύτερου τμήματος ενός όλου<br />στ) «τὸ πλεῑον πάντων ἔχω» — έχω το περισσότερο από όλα ή από όλους<br />ζ) «τὸ [[πλέον]] τοῦ χρόνου» — το μεγαλύτερο [[τμήμα]] του χρόνου<br />η) «[[πλέον]] ἔχω» — [[πλεονεκτώ]], [[υπερτερώ]] ή [[νικώ]]<br />θ) «[[πλέον]] ποιῶ» — [[κατορθώνω]] [[κάτι]] περισσότερο<br />ι) «οὐδὲν [[πλέον]] ποιῶ» και «οὐδὲν ἐς [[πλέον]] ποιῶ» και «οὐδὲν [[ἐργάζομαι]] [[πλέον]]» και «οὐδὲν [[πλέον]] [[πράττω]]» — δεν [[κατορθώνω]] [[τίποτε]] περισσότερο<br />ια) «οὐδὲν [[ἐπίσταμαι]] [[πλέον]]» — δεν [[γνωρίζω]] [[τίποτε]] περισσότερο<br />ιβ) «τί [[πλέον]] [ἐστί];»<br />i) τί υπάρχει περισσότερο, δηλ. σε τί μπορεί να ωφελήσει ή να χρησιμεύσει; ii) (με απαρμφ.) σε τί ωφελεί να... ιγ) «[[οὐδέν]] ἐστι [[πλέον]] τινί» — δεν χρησιμεύει σε [[τίποτε]], [[καμιά]] [[ωφέλεια]] δεν υπάρχει<br />ιδ) «πλεῖν ἤ [[μαίνομαι]]» — μού αρέσει [[κάτι]] υπερβολικά. <br /><b>επίρρ.</b><i>..</i><br />[[πλειόνως]] ΜΑ, [[πλειόνως]] και ιων. τ. [[πλεύνως]] Α<br />περισσότερο.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Το συγκριτικού βαθμού επίθ. [[πλείων]] / [[πλέων]] (<span style="color: red;"><</span> <i>pl</i><i>ē</i>-<i>is</i>-<i>on</i>-) του επιθ. [[πολύς]] ανάγεται στη δυσύλλαβη [[μορφή]] <i>pl</i><i>ē</i>- (με μηδενισμένο το πρώτο και απαθές το δεύτερο [[φωνήεν]], <b>πρβλ.</b> <i>πί</i>-<i>μ</i>-<i>πλη</i>-<i>μι</i>) της ΙΕ ρίζας <i>pel</i>- / <i>pel</i><i>ә</i>₁- / <i>pl</i><i>ē</i>- «[[πληρώ]], [[γεμίζω]]» (<b>βλ.</b> και λ. [[πολύς]]) και συνδέεται με τα αρχ. ινδ. <i>pr</i><i>ā</i><i>yah</i> και αβεστ. <i>fr</i><i>ā</i><i>yah</i>-. Ο τ. [[πλείων]] (<span style="color: red;"><</span> <i>pl</i><i>ē</i>-<i>is</i>-<i>on</i>-) έχει σχηματιστεί από τη μηδενισμένη [[βαθμίδα]] -<i>ις</i><br />του επιθήματος του συγκριτικού βαθμού -<i>yes</i>- / -<i>yos</i>- με έρρινη [[παρέκταση]] -<i>on</i>-. Προβλήματα [[ωστόσο]] παρουσιάζει η [[βραχύτητα]] στον φωνηεντισμό του τ. [[πλείων]] αναφορικά [[προς]] τον αρχικό τ. <i>πλήjων</i>, [[αφού]] ο [[βραχυντικός]] [[νόμος]] του Osthoff λειτούργησε [[μετά]] τη σίγηση του ενδοφωνηεντικού -<i>σ</i>-. Ο τ. [[πλείων]], [[λοιπόν]], θα [[πρέπει]] να θεωρηθεί αναλογικός [[σχηματισμός]] από το υπερθ. [[πλεῖστος]] (ή το συγκριτ. [[μείων]]). Οι ομηρ. τ. [[πλέες]] και <i>πλέας</i> (απ' όπου οι κρητ. τ. <i>πλίες</i>, <i>πλίας</i>) δεν εμφανίζουν [[επίθημα]] -<i>ις</i><br />και έχουν σχηματιστεί πιθ. από τ. ουδ. πληθ. <i>πλέα</i> (που μαρτυρείται στον τ. <i>πλία</i>) από το ουδ. [[πλέον]]. Δυσερμήνευτος [[είναι]] και ο αττ. τ. [[πλεῖν]] ([[αντί]] [[πλεῖς]]) με [[επίθημα]] μηδενισμένης βαθμίδας [[χωρίς]] έρρινη [[παρέκταση]], ο [[οποίος]] έχει σχηματιστεί πιθ. με [[συγκοπή]] από το ουδ. <i>πλεῖον</i>. Εξίσου [[δυσερμήνευτος]] παραμένει και ο αρκαδ. τ. [[πλος]] (<b>βλ.</b> και λ. [[πλείστος]])].

|elnltext=πλείων -ον [πολύς] comp., zie πολύς en superl. πλεῖστος; nom. m. en f. πλείων en πλέων, n. πλεῖον πλέον en Att. πλεῖν; acc. sing. m. en f. πλείω en πλείονα; plur. nom. πλείους en πλείονες, n. πλείω en πλείονα; acc. πλείους en πλείονας, plur. ook πλέες, acc. πλέᾰς, dat. plur. πλεόνεσσι; Ion. sing. πλέων n. πλέον en πλεῦν, gen. πλεῦνος, dat. πλέονι, acc. πλέω en πλεῦνα; plur. πλεῦνες, n. πλέονα en πλέω, gen. πλεόνων en πλεύνων, dat. πλέοσι, acc. πλεῦνας, meer als adj. (groter in aantal, omvang, duur of belang) predicatief, met collect. meer:; παροίχωκεν... πλέων νὺξ τῶν δύω μοιράων de nacht was voor meer dan twee derde voorbij Il. 10.252; πλείω τὸν πλοῦν... ποιησάμενοι hun tocht verlengend Thuc. 8.39.3; ὁ δ ’ ὄχλος πλείων καὶ πλείων ἐπέρρει de menigte die toestroomde werd groter en groter Xen. Cyr. 7.5.39; meer, voordelig; met οὐδέν (en ww. v. ‘doen’): geen enkel voordeel:; οὐδὲν πλέον εἴργασμαι ik ben er niets mee opgeschoten Eur. Hipp. 284; οὐδὲν πλέον ποιῆσαι er niets mee opschieten And. 4.7 = οὐδὲν πλέον πρᾶξαι Eur. IA 1373; met τι (en ww. v. ‘doen’):; πλέον τί με ποιῆσαι ἀπολογούμενον (ik zou willen) dat ik er iets mee opschoot door me te verdedigen Plat. Ap. 19a; ook. τί πλέον: τί πλέον πλουτεῖν ἐστιν τούτων... ἀποροῦντα wat schiet je er mee op rijk te zijn als je aan die dingen gebrek hebt? Aristoph. Pl. 531. attr..; οὔτε ἐκείνῃ πλεῦνα χρόνον συνοικήσεις en evenmin zul jij nog langer met haar samenwonen Hdt. 9.111.5; met lidw. het grootste deel (van twee). τὴν... πλέω στρατιὴν ἀπῆκε het grootste deel van het leger stuurde hij weg Hdt. 6.81. subst. zonder lidw., met gen. partit. meer:; τίς ἀνὴρ πλέον τᾶς εὐδαιμονίας φέρει welk mens behaalt groter geluk? Soph. OT 1189; met gen. compar..; πολλῷ πλέον εἶχον τῶν Λακεδαιμονίων zij hadden een veel sterkere positie dan de Lacedaemoniërs Hdt. 9.70.2; πλέον alleen; πλέον ἔφερέ οἱ ἡ γνώμη κατεργάσεσθαι τὴν Ἑλλάδα het idee dat hij Griekenland zou veroveren had zijn voorkeur Hdt. 8.100.1; plur.. ἐς πλείονας οἰκεῖν een bestuur hebben in het belang van de meerderheid Thuc. 2.37.1. met lidw. en gen. partit. het grootste deel:; τὸ... πλεῖον... πολέμοιο χεῖρες ἐμαὶ διέπουσι het leeuwendeel van het krijgswerk verrichten mijn handen Il. 1.165; τὰς πλεῦνας τῶν γυναικῶν de meerderheid van de vrouwen Hdt. 1.1.4; ἐπὶ τὸ πλέον ἵκεο μοίσας jij hebt de hoogste muzikaliteit bereikt Theocr. Id. 1.20; zonder gen. partit. οἱ πλέονες de meerderheid, de massa; Il. 5.673; het volk; Thuc. 8.73.3; eufem. van de doden; Aristoph. Eccl. 1073; lidw. semant. redundant:. τοῦ πλέονος... ὀρέγονται zij streven naar meer Thuc. 4.17.4; ἐς τὸ πλέον οὐκέτι προελθών zonder nog verder voorwaarts te gaan Thuc. 2.21.1; μή νύν μ ’ ἔρῃ τὰ πλείον ( α ) stel mij nu geen verdere vragen Soph. Ph. 576. adv. uitdrukkingen zonder lidw., acc. n. meer:; οὐ τοῦτο δειμαίνεις πλέον; ben je daar niet banger voor? Aeschl. PV 41; τῇ θαλάσσῃ ἤδη πλείω χρώμενοι toen zij al meer ervaring hadden met de zee Thuc. 1.3.4; vaak met ἤ, gen. compar. of πλέον alleen meer dan; πεινων... πλεῖν ἢ τρίακονθ ’ ἡμέρας meer dan 30 dagen honger lijdend Aristoph. Ach. 858; πλεῖν ἢ μαίνομαι ik ben er meer dan dol op Aristoph. Ran. 103; πλεῖν ἑξακοσίους τὸν ἀριθμόν (vogels) meer dan 600 in getal Aristoph. Av. 1251; κώμας... οὐ πλέον εἴκοσι σταδίων ἀπεχούσας dorpen die niet verder dan 20 stadiën verwijderd waren Xen. An. 3.2.34; met lidw., acc. n. (voor) het grootste deel:; ἡσύχαζον τὸ πλέον τοῦ χρόνου het grootste deel van de tijd kwamen ze niet in beweging Thuc. 1.118.2; ἔστιν ὁ πόλεμος οὐχ ὅπλων τὸ πλέον ἀλλὰ δαπάνης de oorlog is in hoofdzaak geen kwestie van wapens maar van geld Thuc. 1.83.2; het meeste:. βλαψόμεθα τὰ πλείω wij zullen de grootste schade lijden Thuc. 1.81.4. met prep..; ὅπως ἐπὶ πλέον ὁ σῖτος ἀντίσχῃ opdat de proviand voor langere tijd voldoende zou zijn Thuc. 1.65.1; ἐπὶ πλέον διηγήσασθαι uitvoeriger vertellen Thuc. 6.54.1; met gen. comp. of ἤ:. σὲ... τῶνδ ’ ἐς πλέον... σέβω u acht ik hoger dan deze mensen hier Soph. OT 700; ἐπὶ πλέον τῶν ἄλλων ἰσχύσας in hogere mate dan de anderen sterk geworden Thuc. 1.9.3; ἀφ ’ ὧν ἐπὶ πλέον ἢ οἱ ἄλλοι ᾐσθάνετο op basis van wat hij uitvoeriger dan de anderen te horen kreeg Thuc. 7.48.2; περὶ πλείονος ποιεῖσθαι van meer belang achten Xen. An. 7.7.44. vaste formules:. τὸ δὲ πλέον, ἦλθον... en wat belangrijker is, ik kwam... Eur. Suppl. 148; τί πλέον; … en verder? nou en? Luc. 79.5.

|etymtx=Grammatical information: adj. (comp.)<br />Meaning: [[more]], [[longer]], [[larger]] (Hom.).<br />Other forms: [[πλέων]], n. [[πλεῖον]], [[πλέον]] (Il.), ep. Aeol. pl. also [[πλέες]], Cret. [[πλίες]] etc. (further forms in Seiler Steigerungsformen 113, Schwyzer 537 n. 6; cf. also bel.); superl. [[πλεῖστος]] (Il.) [[most]], [[the longset]], [[the greatest]].<br />Compounds: As 1. member a.o. in the compound <b class="b3">πλεον-εξ-ία</b> f. [[greed]], [[benefitl]], <b class="b3">πλεον-εκτέω</b> with <b class="b3">-έκτημα</b>, [[έκτης]], <b class="b3">-εκτικός</b> (IA.; from <b class="b3">πλέον ἔχειν</b>, cf. [[εὑεξία]] a.o. s. 1. [[ἔχω]] and Fraenkel Nom. ag. 1, 166); <b class="b3">πλειστό-μβροτος</b> [[very rich in people]] (Pi.).<br />Derivatives: From <b class="b3">πλε(ί)ων</b>, [[πλέον]] : [[πλειότης]] f. [[plurality]] (Theol. Ar.), [[πλειονότης]] f. [[the superior length of the chord]] (Nicom. Harm.); <b class="b3">πλεον-άκις</b> [[more often]] (IA.), <b class="b3">-αχός</b>, <b class="b3">-αχῶς</b> [[multiple]], [[in multiple ways]] (Arist.), <b class="b3">-αχῃ̃</b> [[in more respects]] (Pl.); <b class="b3">-άζω</b> <b class="b2">to have an abundance, to be excessive, to grow in number, to increase</b> (IA.) with <b class="b3">-ασμός</b>, <b class="b3">-ασμα</b>, <b class="b3">-ασις</b> (Arist., hell.). Fronm [[πλεῖστος]]: <b class="b3">πλειστ-άκις</b> [[most often]], [[very often]] (IA.), <b class="b3">-αχόθεν</b> <b class="b2">from the most (very many) places</b> (Ar.), <b class="b3">-ήρης</b> <b class="b2">the most (χρόνος), the longest</b> (A. Eu. 763), <b class="b3">-ηρίζομαι</b> approx. [[to appoint someone as the highest authority]] (A. Ch. 1029), <b class="b3">-ηριάζω</b> <b class="b2">to bid the highest price (in auctions), to outbid</b> (Lys., Pl. Com., Them.) with <b class="b3">-ηριασμός ὑπερθεματισμός</b> H.<br />Origin: IE [Indo-European] [798] <b class="b2">*pleh₁-</b> [[full]]<br />Etymology: As basis of the above comp. forms one may posit PGr. <b class="b3">*πλή-</b>[ι̯][[ων]], <b class="b3">*πλή-ιστος</b>; from there [[πλέων]], [[πλεῖστος]]; to [[πλεῖστος]] analog. [[πλείων]] (cf. also [[μείων]]). The seemingly archaic [[πλέες]], [[πλίες]] (s. on them Schwyzer 537 n. 6 w. rich lit.) are best taken as innovations to [[πλέον]], pl. [[πλέα]] (Leumann Mus. Helv. 2, 1f. = Kl. Schr. 214f.). Unclear Att. [[πλεῖν]] = [[πλέον]] and Arc. [[πλος]] ([[πλως]]?) [[plus]], s. Schwyzer l.c. (also n. 1) and Leumann l.c. The sporadic attestations with [[η]], e.g. [[πλῆον]] (Milete a.e.), <b class="b3">Πλήστ-αρχος</b> (Tegea) can hardly be interpreted as testimonies of older situations (s. Seiler l.c.). -- A corresponding comp. gives Av. <b class="b2">frāyah-</b> [[more]], [[much]], [[many]], Skt. adv. <b class="b2">prāyaḥ</b>. As the superlative originally had zero grade and a zero grade form. has been supposed in Av. [[fraēštǝm]] [[mostly]], OWNo. [[fleistr]] [[most]] (with comp. [[fleiri]]), but it has full grade, IE <b class="b2">*pleh₁-isto-</b>? The stem <b class="b3">πλη-</b> is best seen in [[πίμπλημι]] (s. v.); on the positive [[πολύς]] s. v. -- Details in the above mentioned lit. and in WP. 2, 65 (Pok. 798), W.-Hofmann s. [[plūs]], Mayrhofer s. <b class="b2">prāyaḥ</b>.

|ftr='''πλείων''': {pleíōn}<br />'''Forms''': [[πλέων]], n. [[πλεῖον]], [[πλέον]] (seit Il.), ep. äol. pl. auch [[πλέες]], kret. πλίες usw. (weitere Formen bei Seiler Steigerungsformen 113, Schwyzer 537 A. 6; vgl. auch unten); Superl. [[πλεῖστος]] (seit Il.) [[meist]], [[der längste]], [[der größte]].<br />'''Meaning''': [[mehr]], [[länger]], [[größer]]<br />'''Composita''' : Als Vorderglied u.a. in der Zusammenbildung [[πλεονεξία]] f. [[Habsucht]], [[Vorteil]], [[πλεονεκτέω]] mit -έκτημα, έκτης, -εκτικός (ion. att.; von [[πλέον]] ἔχειν, vgl. [[εὐεξία]] u.a. s. 1. [[ἔχω]] und Fraenkel Nom. ag. 1, 166); [[πλειστόμβροτος]] [[sehr volkreich]] (Pi.).<br />'''Derivative''': Von πλε(ί)ων, [[πλέον]] : [[πλειότης]] f. [[Pluralität]] (''Theol''. ''Ar''.), [[πλειονότης]] f. [[die überragende Länge der Saite]] (Nikom. ''Harm''.); [[πλεονάκις]] [[öfter]] (ion. att.), -αχός, -αχῶς [[mannigfach]], [[in mannigfacher Weise]] (Arist. usw.), -αχῇ [[in mehreren Hinsichten]] (Pl.); -άζω [[Überfluß haben]], [[übermäßig sein]], [[an Zahl wachsen]], [[zunehmen]] (ion. att.) mit -ασμός, -ασμα, -ασις (Arist., hell. u. sp.). Von [[πλεῖστος]]: [[πλειστάκις]] [[am öftesten]], [[sehr oft]] (ion. att.), -αχόθεν ‘von den meisten (sehr vielen) Orten’ (Ar.), -[[ήρης]] ‘der meiste ([[χρόνος]]), der längste’ (A. ''Eu''. 763), -ηρίζομαι etwa ‘sich auf jmdn. als die höchste Autorität berufen’ (A. ''Ch''. 1029), -ηριάζω ‘den höchsten Preis (in Auktionen) bieten, überbieten’ (Lys., Pl. Kom., Them.) mit -ηριασμός· [[ὑπερθεματισμός]] H.<br />'''Etymology''' : Als Grundlage der obigen Steigerungsformen können urgr. *πλή-[ι̯]ων, *πλήιστος angesetzt werden; daraus [[πλέων]], [[πλεῖστος]]; zu [[πλεῖστος]] analogisch [[πλείων]] (vgl. auch [[μείων]]). Die anscheinend altertümlichen [[πλέες]], πλίες (s. darüber Schwyzer 537 A. 6 m. reicher Lit.) sind am ehesten als Neubildungen zu [[πλέον]], pl. [[πλέα]] zu betrachten (Leumann Mus. Helv. 2, 1f. = Kl. Schr. 214f.). Unklar att. [[πλεῖν]] = [[πλέον]] und ark. πλος (πλως?) [[plus]], s. Schwyzer a. O. (auch A. 1) und Leumann a. O. Die sporadischen Belege mit η, z.B. πλῆον (Milet u.a.), Πλήσταρχος (Tegea) sind als Zeugnisse alter Zustände kaum verwertbar (s. Seiler a. O.). — Einen entsprechenden Komp. bietet aw. ''frāyah''- [[mehr]], [[sehr viel]], aind. Adv. ''prāyaḥ''. Da der Superlativ ursprünglich tiefstufig war und eine tiefstufige Form. tatsächlich in aw. ''fraēštəm'' [[am meisten]], awno. ''fleistr'' [[meist]] (mit Komp. ''fleiri'') vorzuliegen scheint (idg. *''plə''-''isto''-?), hat man auch in [[πλεῖστος]] eine urspr. Tiefstufe sehen wollen; dann muß jedenfalls ein urspr. *πλαῖστος nach [[πλέων]] u.a. umgefärbt sein. Der Stamm πλη- ist vor allem in [[πίμπλημι]] (s. d.) zu Hause; zum Positiv [[πολύς]] s. bes. — Einzelheiten in der oben genannten Lit. und bei WP. 2, 65 (Pok. 800), W.-Hofmann s. ''plūs'', Mayrhofer s. ''prāyaḥ''.<br />'''Page''' 2,556