ἔργον: Difference between revisions

|lstext='''ἔργον''': τό, (περὶ τῆς ῥίζης ἴδε *[[ἔργω]]). Ἔργον, [[ἐργασία]], ὡς καὶ νῦν, Ἰλ. Β. 436, κτλ.· ἀντίθ. τῷ ἀεργίη, Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 313· πλεόνων δέ τοι [[ἔργον]] ἄμεινον Ἰλ. Μ. 412· [[ἔργον]] ἐποίχεσθαι Ζ. 492· νῦν ἔπλετο [[ἔργον]] ἅπασιν Μ. 271· ἰδίως κατὰ πληθ., [[ἄλλος]] ἄλλοισιν… ἐπιτέρπεται ἔργοις Ὀδ. Ξ. 228· ἐπὶ ἔργα τραπέσθαι Ἰλ. Γ. 422· ἔργων παύσασθαι Ὀδ. Δ. 683· τὰ σαυτῆς ἔργα κόμιζε, «κύτταζε τὴν δουλειά σου», Ἰλ. Ζ. 490, Ὀδ. Α. 356. ― Ἰδίως κατὰ τὰς ἑξῆς σχέσεις, 1) ἐν τῇ Ἰλ. κατὰ τὸ πλεῖστον ἐπὶ ἔργων ἢ πράξεων πολεμικῶν, πολεμήϊα ἔργα Ἰλ. Β. 338, κ. ἀλλ., Ὀδ. Μ. 116· [[ἔργον]] μάχης Ἰλ. Ζ. 522· καὶ μόνον, ἀτελευτήτῳ ἐπὶ ἔργῳ Δ. 175, πρβλ. 539· οὕτω [[μετέπειτα]], [[ἔργον]]… Ἄρης κρινεῖ Αἰσχύλ. Θήβ. 414· ἐν τῷ ἔργῳ, κατὰ τὴν συμπλοκήν, Θουκ. 2. 89, πρβλ. 7. 71· ἔργου ἔχεσθαι, συνάπτειν μάχην, Πινδ. Π. 4. 414, πρβλ. Θουκ. 1. 49· κρατεῖν [[ἔργον]], [[νικᾶν]] ἐν τῇ μάχῃ, Πινδ. Ο. 9. 127· ἀλλὰ κατὰ πληθ. μετὰ τοῦ ἄρθρ., τῶν ἔργων ἔχεσθαι ἢ ἅπτεσθαι, ἐπὶ τὰ ἔργα τραπέσθαι ἢ ἰέναι Κόβητος V. LL. σ. 41: ― [[ὡσαύτως]], ἔργα θῆκε κάλλιστ’ ἀμφὶ κόμαις, ἔθηκε τὴν ἀμοιβὴν ἐνδόξων ἔργων περὶ τὴν κόμην [[αὐτοῦ]], Πινδ. Ο. 13. 54. 2) ἐπὶ ἔργων φιλοπονίας, ὄθεν: α) ἐπὶ ἀγρῶν κεκαλλιεργημένων, ἀνδρῶν πίονα ἔργα Ἰλ. Μ. 283, κτλ.· ἔργ’ ἀνθρώπων Π. 392, Ὀδ. Ζ. 259· βροτῶν Κ. 147. [[οὔτε]] βοῶν οὔτ’ ἀνδρῶν... ἔργα (πρβλ. τοῦ Οὐεργιλίου hominumque boumque labores), 10. 98· καὶ ἔργα μόνον, Ἰλ. Π. 392, Ὀδ. Π. 140, κτλ.· Ἔργα καὶ ἡμέραι, δηλ. γεωργικὰ ἔργα καὶ αἱ κατάλληλοι ἡμέραι πρὸς ἐργασίαν, [[ὄνομα]] τοῦ γνωστοῦ ἔργου τοῦ Ἡσιόδου· δύο δ’ αἰὲν εἶχον πατρώϊα ἔργα, εἰργάζοντο εἰς τὰ πατρικὰ κτήματα, Ὀδ. Β. 22· [[ἡμεῖς]] δ’ οὔτ’ ἐπὶ ἔργα… [[ἴμεν]], [[οὔτε]] εἰς τὰ κτήματά μας θὰ ὑπάγωμεν, Β. 127, πρβλ. 252· ἑσπέριοι δ’ Ἰθάκης… ἔργ’ ἀφίκοντο, τὴν ἑσπέραν ἔφθασαν εἰς τοὺς ἀγροὺς τῆς Ἰθάκης, Ξεν. 344· [[ἀμφί]]… Τιταρήσιον ἔργα νέμοντο, ἐκαρποῦντο τοὺς ἀγρούς, Ἰλ. Β. 751, πρβλ. Ὀδ. Ξ. 222· οὕτω, τὰ τῶν Μυσῶν ἔργα, τοὺς κεκαλλιεργημένους ἀγροὺς τῶν Μυσῶν, Ἡρόδ. 1. 36· καὶ παρ’ Ἀττ.. τὰ γεωργικὰ ἔργα, τὰ κατ’ ἀγροὺς ἔργα, κτλ.: ― ἀκολούθως, [[καθόλου]], [[περιουσία]], [[πλοῦτος]], κτήματα, [[ἔργον]] ἀέξειν Ὀδ. Ξ. 65., Ο. 372· πρβλ. [[ἐργάτης]], [[αὐτουργός]], γεωργὸς καὶ [[ἀεργός]], ἀργὸς ([[κυρίως]], ὁ μὴ ἐργαζόμενος τὴν γῆν). β) ἐπὶ γυναικείας ἐργασίας, τὸ ὑφαίνειν, ἔργα δ’ Ἀθηναίῃ… ἰσοφαρίζοι Ἰλ. Ι. 390, κτλ.· ἀμύμονα, ἀγλαά, περικαλλέα ἔργ’ εἰδυῖα Ὁμ.· ἔργα ἐργάζεσθαι Ὀδ. Υ. 72., 22. 422: ἴδε κατωτ. ΙΙΙ. (Ἐντεῦθεν ἡ [[Ἀθηνᾶ]], = ὡς προστάτης τοιούτων ἔργων καλεῖται [[ἐργάνη]], [[ἐργάτις]]). γ) περὶ ἄλλων ἀσχολιῶν, παρ’ Ὁμ., θαλάσσια ἔργα, [[ἁλιεία]], ὡς [[πόρος]] ζωῆς, Ὀδ. Ε. 67· ὁ [[βίος]] τοῦ ναύτου, Ἰλ. Β. 614· καὶ ἀκολούθως περιφρ., ἔργα δαιτός, δηλ. ἀνήκοντα εἰς εὐωχίαν, Ι. 228· φιλοτήσια ἔργα, δηλ. ἐρωτικαὶ ὑποθέσεις, Ὀδ. Λ. 246· ἔργα γάμοιο Ἰλ. Ε. 429· οὕτω παρὰ μεταγεν., ἔργα Κυπρογενοῦς Σόλων παρὰ Πλουτ. ἐν Σόλ. 31· Ἔρωτος Ὁμ. Ὕμν. εἰς Ἀφρ. 1· Ἀφροδίτης, Κύπριδος, κτλ.· [[ὡσαύτως]], τέκνων ἐς [[ἔργον]] Αἰσχύλ. Ἀγ. 1207· καὶ ἀπολ. [[ἔργον]], ἴδε Ἰακωψίου Ἀνθ. 1. 2. σ. 194· οὕτω καί, ἔργα τάχους, θήρας, κτλ., Ξεν. Κύρ. 1. 2. 12, κτλ·, παρὰ Θεοκρ. 22. 42, τὰ [[ἄνθη]] καλοῦνται φίλα ἔργα μελίσσαις: - παρ’ Ἀττ. ἐπὶ παντὸς εἴδους ἔργων, [[οἷον]] ἐπὶ μεταλλείων κ.τ.τ, ἐν τοῖς ἀργυρείοις ἔργοις, Ξεν. Πόρ. 4. 5, Δημ. κτλ. 3) δύσκολον, βαρὺ [[ἔργον]], ὑπέσχετο δὲ μέγα [[ἔργον]] Ἰλ. Ν. 366· ἀλλ’ ἐν τῇ Ὀδ., [[ἔργον]] τρομερόν, παράτολμον, Λατ. facinus, Δ. 663, Λ. 282· [[οὕτως]], ἀργαλέον [[ἔργον]], Ὁμ.: [[ὡσαύτως]], [[χερμάδιον]] λάβε χειρὶ Τυδεΐδης, μέγα [[ἔργον]], μέγαν ὄγκον, Ἰλ. Ε.303. πρβλ. Υ. 286. 4) [[πρᾶξις]] [[ἐνέργεια]], ἔργ’ ἀνδρῶν τε θεῶν τε Ὀδ. Λ.388 Τρώων... θέσκελα ἔργα Ἰλ. Γ. 130· ἀήσυλα ἔργα Ε. 876· καρτερά, ἀεικέα ἔργα, κτλ. Ὁμ.: παλίντιτα, ἄντιτα ἔργα ὁ αὐτ.· φραδέος νόου ἔργα τέτυκται, «συνετοῦ νοῦ καὶ ἄριστα βουλεύεσθαι δυναμένου ὁ παρὼν καιρὸς δεῖται» (Σχόλ.), Ἰλ. Ω. 354· ἔργα ἀποδείκνυσθαι Ἡρόδ. 1. 16. κτλ.: - συχνὸν παρ’ Ὁμ. ἐν ἀντιθέσει πρὸς τὸ [[ἔπος]], [[ἔργον]], οὐχὶ [[λόγος]] μόνον, ἴδε τὴν λέξιν [[ἔπος]] ΙΙ.1· [[οὕτως]] [[ἔργον]] καὶ [[μῦθος]] ἀντίκεινται, Ἰλ. Ι. 443, Τ. 242, Αἰσχύλ. Πρ. 1080, κτλ.· ἀλλὰ παρ’ Ἀττ. κατὰ τὸ πλεῖστον [[ἔργον]] καὶ [[λόγος]], Σοφ. Ἠλ. 358, Εὐρ. Ἄλκ. 339· [[ἔργον]] καὶ [[ῥῆμα]], Σοφ. Ο. Κ. 873· [[ἔργον]] καὶ [[ὄνομα]], Εὐρ. Ι. Α. 128, Θουκ. 8. 78, 89· [[ὡσαύτως]] ἐν πλείσταις φράσεσι, πέπρακται τοὔργον Αισχύλ. Πρ. 75, πρβλ. Ἀγ. 1346· χωρεῖν πρὸς [[ἔργον]] Σοφ. Αἴ. 116· τὸ μὲν [[ἐνθύμημα]] χαρίεν… τὸ δὲ [[ἔργον]] ἀδύνατον, δηλ. ἡ ἐκτέλεσις [[αὐτοῦ]], Ξεν. Ἀν. 3. 5, 12· ἐν ἔργῳ, ἕτοιμος πρὸς ἐνέργειαν, Εὐρ. Ι. Τ. 1190, κτλ. ΙΙ. ὡς τὸ [[πρᾶγμα]] ἢ [[χρῆμα]], [[ἔνθα]] δύναται νὰ τεθῇ τὸ τι· πᾶν [[ἔργον]]… ὑπείξομαι, εἰς πᾶν [[πρᾶγμα]], Ἰλ. Α. 294· [[μάλιστα]] ἐν φράσεσι: μήδεσθαι ἔργα Β. 38, κτλ.· [[πάρος]] τάδε ἔργα γενέσθαι Ζ. 348, κτλ. [[ὅπως]] ἔσται τάδε ἔργα Β. 252, Ὀδ. Ρ. 78, κτλ.· μέμνημαι τόδε [[ἔργον]] Ἰλ. Ι. 527· ἄκουε τοὔργον Σοφ. Τρ. 1157, πρβλ. Ο. Τ. 847, Αἴ. 466. ΙΙΙ. Παθ., τὸ κατεργασθὲν ἢ ποιηθὲν [[ἔργον]], οἷ’ ἐπιεικὲς ἔργ’ ἕμεν ἀθανάτων, ἐπὶ ὅπλων τοῦ Ἀχιλλέως, Ἰλ. Τ. 22· ἐπὶ ἀργυροῦ κρατῆρος, [[ἔργον]] Ἡφαίστοιο Ὀδ. Δ. 617 πέπλοι… ἔργα γυναικῶν Ἰλ. Ζ. 289, Ὀδ. Η. 97, πρβλ. Κ. 223· [[ὕφασμα]], σῆς [[ἔργον]] χερὸς Αἰσχύλ. Χο. 831· λώτινον [[ἔργον]], [[ἔργον]], πεποιημένον ἐκ λωτοῦ, Θεόκρ. 24. 45· ἐπὶ τείχους, κάλλιστον [[ἔργον]] καὶ μεγαλοπρεπέστατον, Ἀριστοφ. Ὄρν. 1125· ἐπὶ ἀγάλματος, Ξεν. Ἀπομν. 3. 10, 7· ἐπὶ πολιορκητικῶν ἐργασιῶν, αὐτὸς δὲ περιῄει τὴν πόλιν ἐπισκοπῶν πῶς δυνατὸν εἴη προσάγειν ἔργα τῷ τείχει καὶ μηχανὰς Πολύβ. 5. 3, 6· ἐπὶ συγγραμμάτων, Ἀνθ. Π. 11. 354, 8. 2) τὸ [[ἀποτέλεσμα]] ἐργασίας, [[ἔργον]] χρημάτων, [[τόκος]] ἢ [[κέρδος]] ἐκ χρημάτων, Ἰσαῖ. 88. 24, Δημ. 816. 16, 819. 2· πρβλ. [[ἀργός]], [[ἐνεργός]]. VI. αἱ ἑπόμεναι ἰδιάζουσαι Ἀττ. φράσεις προέρχονται ἐκ τῆς σημασίας Ι: 1) [[ἔργον]] ἐστί, α) μετὰ γεν. προσώπου, [[εἶναι]] [[ἔργον]] τινός, «ἡ δουλειά του», ἡ [[κυρία]] [[αὐτοῦ]] [[ἐργασία]], [[ἴδιον]], χαρακτηριστικόν, ἀνδρῶν τόδ’ ἐστὶν [[ἔργον]] Αἰσχύλ. Χο. 673· [[ὅπερ]] ἐστὶν [[ἔργον]] ἀγαθοῦ πολίτου Πλάτ. Γοργ. 517C· καὶ ἐπὶ πραγμάτων, [[ἅπερ]] νεῶν ἄμεινον πλεουσῶν ἔργα ἐστὶν Θουκ. 2, 89· οὐ θερμότητος [[ἔργον]] ἐστὶ ψύχειν Πλάτ. Πολ. 335D· οὕτω μετὰ δοτ. προσ., οἷς τοῦτο [[ἔργον]] ἦν Ξεν. Κύρ. 4. 5, 36, πρβλ. 6. 3, 27· οὕτω καὶ μετὰ τῆς κτητ. ἀντων., σὸν [[ἔργον]] ἐστί, μετ’ ἀπαρ., [[εἶναι]] ἰδικόν σου [[ἔργον]], εἰς σὲ ἀνήκει νά…, Αἰσχύλ. Πρ. 635· ἐμὸν τόδ’ [[ἔργον]]… κρῖναι ὁ αὐτ. ἐν Εὐμ. 734· οὕτω, σὸν [[ἔργον]], θῦε θεοῖς Ἀριστοφ. Ὄρν. 862· ὑμέτερον [[ἐντεῦθεν]] [[ἔργον]] ὁ αὐτ. ἐν. Εἰρ. 426· καὶ μετὰ τοῦ ἄρθρου, ἡμέτερον τὸ [[ἔργον]] Ἡρόδ. 5. 1. Ἐν τοιαύταις φράσεσιν ἡ λέξ. [[ἔργον]] [[συχνάκις]] παραλείπεται, ἴδε [[εἰμὶ]] Γ. Π. ε. β) μετὰ γεν. πράγμ., ὑπάρχει [[χρεία]], [[ἀνάγκη]] τινός, [[ὠφέλεια]], τὶ [[δῆτα]] τόξων [[ἔργον]]; Εὐρ. Ἄλκ. 39· πολλῆς φυλακῆς [[ἔργον]] ἐστὶ Πλάτ. Πολ. 537D· [[συχνάκις]] μετ’ ἀρν., οὐδὲν [[ἔργον]] [[ταῦτα]] θρηνεῖσθαι Σοφ. Αἴ. 852, πρβλ. 12· οὐδὲν… ὀδόντων ἐργον ἔστ’ Ἀριστοφ. Εἰρ. 1310· οὐ δόλου νῦν [[ἔργον]] ὁ αὐτ. ἐν Πλ. 1158, πρβλ. Εὐρ. Ἱππ. 911· μετὰ δοτ. προσ., ἐπέδρῃς μὴ [[εἶναι]] [[ἔργον]] τῇ στρατιῇ Ἡρόδ. 1. 17· μετὰ τοῦ ἄρθρ., οὐκ ἂν μακρῶν ἔθ’ ἡμῖν οὐδὲν ἂν λόγων… τόδ’ εἴη τοὔργον, τὸ [[ἔργον]] ἡμῶν τοῦτο δὲν φαίνεται πλέον νὰ ἔχῃ χρείαν πολλῶν λόγων, Σοφ. Ἠλ. 1373· προστεθειμένης μετοχῆς, οὐδὲν ἦν [[ἔργον]] [[αὐτοῦ]] κατατείναντος Πλουτ. Ποπλικ. 13. γ) μετ’ ἀπαρ., πολὺ [[ἔργον]] ἂν εἴη διεξελθεῖν πάντα, θὰ ἦτο πολὺ δύσκολον [[ἔργον]] νὰ τὰ διεξέλθῃ τις, Ξεν. Ἀπομν. 4. 6, 1, πρβλ. Λυσ. 11. 6. 41· [[ἔργον]] ἐστὶν εἰ ἐροῦμεν Δημ. 716. 22· [[ἔργον]] εὑρεῖν πρόφασιν Μένανδρ. ἐν «Ἀσπίδι» 3: - κατὰ τὸ πλεῖστον μετ’ ἀρν., οὐδὲν [[ἔργον]] ἐστάναι, [[εἶναι]] ἀνωφελὲς νὰ ἵσταταί τις ἄπρακτος, Ἀριστοφ. Λυσ. 424, πρβλ. Ὄρν. 1308, Σοφ. Αἴ. 852, κτλ.: - [[ὡσαύτως]] μετὰ γεν., πλείονος ἔργου ἐστί… μαθεῖν Πλάτ. Εὐθύφρ. 14Α: - σπανίως μετὰ μετοχ., οὐδὲν [[ἔργον]] μαχομένῳ Φίλιππος (ἢ Φιλιππίδ.) ἐν «Ὀλυνθιακῷ» 1. 3· [[ἔργον]] ἐστί, Λατ. opus est, μετ’ αἰτ. καὶ ἀπαρ., πρέπει νὰ…, Ἀριστ. Πολιτικ. 3. 15, 8. 2) ἔργα παρέχειν τινί, περέχειν πράγματα, ἐνοχλήσεις. Ἀριστοφ. Νεφ. 515, Πλάτ. Τίμ. 29D· [[ἔργον]] ἔχω, [[λαμβάνω]] τὸν κόπον, [[φροντίζω]], μετὰ μετοχ., Ξεν. Κύρ. 8. 4, 6· μετ’ ἀπαρ., ὁ αὐτ. ἐν Ἀπομν. 2. 10, 6. 3) [[ἔργον]] γίγνεσθαι τῆς νόσου, γίνεσθαι [[θῦμα]] αὐτῆς Ἀνών. παρὰ Σουΐδ. ἐν λ. ἄτολμος· ἴδε Ἰακωψίου Ἀνθ. Π. σ. 277· κτεινόμενος ὑμέτερον [[ἔργον]] [[εἰμὶ]] Πλουτ. Εὐμέν. 17· τῆς ὑμετέρας γέγονεν [[ἔργον]] ὀλιγωρίας Λουκ. Δήμ. Ἐγκ. 29. 5) [[ἔργον]] ποιοῦμαί τι, [[κάμνω]] τι [[ἔργον]] μου. ἐπιμελῶς [[ἐργάζομαι]] εἴς τι, Πλάτ. Φαῖδρ. 232Α, Ξεν. Ἱέρ. 9. 10· [[οὕτως]], ἐν ἔργῳ τίθεσθαι Αἰλ. π. Ζ. 4. 15. V. = [[ἐργασία]] ΙΙΙ, τὸ [[ἔργον]] βαφέων Συλλ. Ἐπιγρ. 3498.