ἐνέργεια: Difference between revisions

|lstext='''ἐνέργεια''': ἡ, ([[ἐνεργής]]), τὸ ἐνεργεῖν, [[δρᾶσις]], [[πρᾶξις]], [[κίνησις]], [[ἐνέργεια]], ἐν συγκρίσει πρὸς τὴν ἕξιν, ἡ μὲν γὰρ [[αἴσθησις]] [[ἕξις]] ἡ δὲ [[κίνησις]] [[ἐνέργεια]] Ἀριστ. Τοπικ. 4. 5, 1· ἐπὶ πραγμάτων, [[δύναμις]], Διόδ. 20. 95· ἐν τῇ ῥητορικῇ, ζωηρὰ ἢ ἀνθηρὰ [[ἔκφρασις]], Ἀριστ. Ρητ. 3. 11. 2. ΙΙ. ἐν τῇ φιλοσοφίᾳ τοῦ Ἀριστ. τὸ ἐνεργείᾳ ὑπάρχειν, πράγματι ὑπάρχειν, ἀντιτίθεται τῷ δυνάμει ὑπάρχειν. Μετὰ τὰ Φυσ. 8. 6, 1 κἑξ.: ἴδε τὴν λέξιν [[δύναμις]] IV: ἡ [[ἐνέργεια]] [[πολλάκις]] δὲν διακρίνεται τῆς λέξεως [[ἐντελέχεια]]· ἀλλ’ ὅτι ὁ Ἀριστ. κάμνει διάκρισιν μεταξὺ αὐτῶν [[εἶναι]] φανερὸν ἐκ τῶν Φυσ. 3. 3, 1, Μετὰ τὰ Φυσ. 8. 3. 9· ἀμφότεραι σημαίνουσι τὴν πραγματικὴν ὕπαρξιν πράγματός τινος, ἀλλ’ ἡ [[ἐντελέχεια]] [[εἶναι]] ἡ [[πλήρης]] καὶ [[ἀπόλυτος]] [[κατάστασις]] ἡ προερχομένη ἐκ τῆς ἐνεργείας, Trendelenb. de An. σ. 297. Bonitz. Metaph. 2. σ. 387: ἡ [[ἐνέργεια]] ἀντιτίθεται [[ὡσαύτως]] τῇ ὕλῃ. Μετὰ τὰ Φυσ. 7. 2, 6 καὶ = τῇ οὐσίᾳ 7. 2, 1, κτλ.· ἴδε Bonitz. σ. 392 κἑξ.

|dgtxt=-ας, ἡ<br /><br /><b class="num">• Alolema(s):</b> -είη <i>AP</i> 9.597 (Cometas)<br /><br /><b class="num">• Grafía:</b> pap. e inscr. frec. graf. [[ἐνεργία]] <i>PTeb</i>.616 (II d.C.), <i>IStratonikeia</i> 266.16 (II/III d.C.), <i>GMA</i> 46.13 (Alepo II/III d.C.)<br /><br /><b class="num">• Morfología:</b> [sg. gen. hiperdor. ἐνεργῄας Hippod.<i>Pyth.Hell</i>.99.29]<br /><b class="num">A</b> usos gener.<br /><b class="num">I</b> <b class="num">1</b>[[actividad]], [[acción]] παντοδαπαὶ ... ἐνέργειαι καὶ πράξεις βλαβεραί Polystr.<i>Contempt</i>.31.12, cf. I.<i>BI</i> 1.106, D.H.<i>Comp</i>.20.14, Arr.<i>Epict</i>.2.16.15, ἡ φυσικὴ ἐ. la acción de la naturaleza</i> D.S.1.74, cf. Athenag.<i>Res</i>.24, ἡ ἐν τῷ πράττειν ἐ. D.S.1.97, αἱ γινόμεναι ἐνέργειαι las acciones en curso</i> A.D.<i>Synt</i>.9.9, ὄκνος δὲ φόβος μελλούσης ἐνεργείας Chrysipp.<i>Stoic</i>.3.98, διὰ τᾶς συνεχέος ἐνεργῄας Hippod.l.c., κωλύματα ... τῆς ἐνεργείας ταύτης ref. a ciertos tipos de fornicación, Ocell.55, ὁ [[βίος]] ὁ Χριστιανῶν ... [[ἀδιάπτωτος]] ἐ. Clem.Al.<i>Paed</i>.1.13.102<br /><b class="num">•</b>frec. op. πάθος ‘pasividad’, ‘lo que se padece’, Hdn.<i>Sol</i>.296, Max.Tyr.12.2, Plot.6.1.18, Porph.<i>in Cat</i>.101.27.<br /><b class="num">2</b> [[energía]], [[animación]], [[vivacidad]] τοῦ ζῴου ref. su fuerza vital, Plb.1.4.7, cf. Plot.4.5.6.<br /><b class="num">3</b> c. gen. obj. [[práctica]], [[realización]], [[puesta en práctica]] τῶν καθηκόντων ἐνέργειαι Ph.1.91, ἔχει καὶ σωματικῆς ἀσκήσεως ἐνέργειαν la danza, Luc.<i>Salt</i>.69, τῶν δεόντων Clem.Al.<i>Paed</i>.1.1.2, cf. <i>Strom</i>.4.17.109, ἐκ τῆς ἐνεργείας τῶν τότε ὑπ' [[αὐτοῦ]] πραχθέντων Eun.<i>Hist</i>.17.11, σημείων <i>Const.App</i>.8.1.17, εἰς ἐνέργειαν ὑετῶν a la producción de lluvia</i> Epiph.Const.<i>Anc</i>.5.3<br /><b class="num">•</b>abs. [[realización]], [[ejecución artística]] ἡ [[διατύπωσις]] τῆς ἐνεργείας τὴν αὐτὴν διάθεσιν εἶχεν la [[representación]] de la [[ejecución]] artística tenía la misma [[disposición]]</i> en cada uno de los lados de un [[monumento]], Aristeas 59.<br /><b class="num">II</b> c. idea de intensidad<br /><b class="num">1</b> [[actuación o acción enérgica]], [[energía]], [[eficacia]] τοῦ βασιλέως Plb.10.31.10, ἡ διὰ τῶν πράξεων ἐ. la energía demostrada en sus acciones</i> D.S.17.4, σφοδροτέρας ἐνεργείας γιγνομένης Onas.42.5, ἐκ π[άσης] ἐνεργίας καὶ σπουδῆς <i>PTeb</i>.l.c.<br /><b class="num">•</b>c. gen. obj. [[uso eficaz]] μαχαιρῶν Plb.18.30.10, ὅπλων LXX <i>Sap</i>.18.22.<br /><b class="num">2</b> [[energía]], [[vigor]], [[fuerza]] física (πυκτῶν) Plb.1.57.2, τῆς πρῖν ἐνεργείης ... ἀτεμβόμενος de un paralítico <i>AP</i> l.c., anímica ψυχικὴ ἐ. Ptol.<i>Tetr</i>.3.14.7.<br /><b class="num">B</b> usos esp. y téc.<br /><b class="num">I</b> fil., esp. Arist.<br /><b class="num">1</b> [[acto]], [[actualidad]], [[actualización]] frec. op. [[δύναμις]] ‘[[potencia]]’, Arist.<i>Metaph</i>.1048^a26, <i>Rh</i>.1411^b28, Thphr.<i>CP</i> 6.7.5, Procl.<i>Theol.Plat</i>.2.7 (p.51), ἔστι δὴ ἐ. τὸ ὑπάρχειν τὸ πρᾶγμα μὴ οὕτως ὥσπερ λέγομεν δυνάμει acto es existir la cosa no del modo en que decimos en potencia</i> Arist.<i>Metaph</i>.1048^a31, ἐ. οὖσα acto en existencia</i> del motor inmóvil, Arist.<i>Metaph</i>.1072^a25, ἐ. ... ἡ καθ' αὑτήν el acto en sí</i> [[identificado]] con la [[divinidad]], Arist.<i>Metaph</i>.1072^b27, ἡ ὡς ἐ. [[οὐσία]] la [[esencia]] en el [[sentido]] de [[acto]]</i> Arist.<i>Metaph</i>.1042^b10, frec. en dat. [[ἐνεργείᾳ]] en [[acto]]</i> op. δυνάμει ‘en [[potencia]]’, Arist.<i>Metaph</i>.1045^b19, <i>GA</i> 726^b17, Thphr.<i>CP</i> 6.8.3, Plot.2.5.1, op. δυνάμει ‘en [[potencia]]’ y φαντασίᾳ ‘en [[apariencia]]’, Gal.14.590<br /><b class="num">•</b>op. κίνησις ‘movimiento’, Arist.<i>Metaph</i>.1048^b28, pero κίνησις como un tipo de [[ἐνέργεια]] Arist.<i>Metaph</i>.1066^a6<br /><b class="num">•</b>op. [[ὕλη]] ‘[[materia]]’, Arist.<i>Metaph</i>.1043^a20<br /><b class="num">•</b>op. [[ἐντελέχεια]] ‘[[finalidad]]’, Arist.<i>Metaph</i>.1047^a30, 1050^a22.<br /><b class="num">2</b> [[actividad]], [[movimiento]] ἡ δὲ χαρά καὶ ἡ εὐφροσύνη κατὰ κίνησιν ἐνεργείᾳ βλέπονται Epicur.<i>Fr</i>.[7] 4, κατὰ κίνησίν τε καὶ ἐνέργειαν Ph.1.224, ἐ. ἐστι [[κίνησις]] δραστική Gr.Nyss. en <i>Doct.Patr</i>.33 (p.258.6), op. πάθος Nemes.<i>Nat.Hom</i>.16.217, op. [[οὐσία]] ‘[[substancia]]’, Plu.2.568c, op. ἕξις Clem.Al.<i>Strom</i>.7.11.66, [[ἐνέργεια]] τοῦ αἰσχροῦ op. [[ἀργία]] ‘inactividad’, Hierocl.<i>in CA</i> 19.6.<br /><b class="num">3</b> [[actividad]], [[operación]], [[acto]] τοῦ νοοῦντος Plot.1.4.9, πᾶσα δὲ ζωὴ ἐ. Plot.3.2.16, ἡ ἀρχὴ τῆς ἐνεργείας τῆς δυνάμεως Plot.4.3.23, cf. 3.5.2<br /><b class="num">•</b>en rel. con la conducta op. ἕξις ‘disposición’ διαφέρει ... τὸ [[ἄριστον]] ὑπολαμβάνειν καὶ ἐν ἕξει καὶ ἐν ἐνεργείᾳ Arist.<i>EN</i> 1098^b33, cf. Dion.Ar.<i>CH</i> 7.4, identif. c. [[ἔθος]] Anon.<i>in EN</i> 122.20, pero cf. 12.<br /><b class="num">II</b> fisiol. y medic. [[actividad]], [[función]] de los sentidos ὅρασις ... λέγεται ἡ τῆς ὄψεως ἐ. Arist.<i>de An</i>.426^a13, cf. Damian.<i>Opt</i>.10, Ph.2.24, Iul.Ascal.52.1<br /><b class="num">•</b>de órganos y partes del cuerpo μῦς ἐστι σῶμα ... ἐνέργειαν ἔχον προαιρετικῆς κινήσεως Ruf.<i>Anat</i>.69, οὔκουν ... τῶν ἐνεργειῶν εὐρωστίᾳ τε καὶ ἀρρωστίᾳ κριτέον ἐστὶ τοὺς ὑγιαίνοντάς τε καὶ νοσοῦντας Gal.6.21, cf. Arr.<i>Epict</i>.4.11.33, Clem.Al.<i>Paed</i>.2.6.52, op. ἔργον ‘obra’ y [[δύναμις]] ‘facultad’, Gal.2.7, op. ἠρεμία ‘reposo’, Steph.<i>in Hp.Progn</i>.160.31, 36.<br /><b class="num">III</b> ret.<br /><b class="num">1</b> [[actividad]], [[animación]] de la que se dota a seres inanimados por medio de la metáfora, Arist.<i>Rh</i>.1412^b33, Demetr.<i>Eloc</i>.81, Trypho <i>Trop</i>.p.201.<br /><b class="num">2</b> [[presentación vívida]], [[exposición llena de energía]] τῶν τοιούτων (τῶν ἐκπληκτικῶν περιπετειῶν) Plb.15.36.2, cf. Str.1.2.17<br /><b class="num">•</b>[[energía]], [[énfasis]] ἐνέργειαν τὸ σχῆμα ἐργάζεται Tib.<i>Fig</i>.26, cf. 39, def. como φράσις ὑπ' ὄψιν ἄγουσα τὸ νοουμένον Trypho <i>Trop</i>.p.199.<br /><b class="num">IV</b> lingüíst., ret.<br /><b class="num">1</b> [[actividad]], [[voz activa]] como una de las diátesis o voces del verbo, op. πάθος ‘voz pasiva’ y μεσότης ‘voz media’, D.T.638.9, cf. A.D.<i>Synt</i>.12.17, Hdn.Gr.2.832, Theodos.<i>Can</i>.49.11, como diátesis del nombre, en ref. a los nombres de agente, D.T.637.29, cf. Hdn.Gr.2.594<br /><b class="num">•</b>en plu. [[formas activas]] ἐνέργειαι ... καὶ τὰ πάθη formas activas y pasivas</i> Alex.<i>Fig</i>.2.14, cf. A.D.<i>Pron</i>.114.6.<br /><b class="num">2</b> en dat. ἐνεργείᾳ [[en acto]], [[explícitamente]] op. δυνάμει ‘en potencia’, ‘[[implícitamente]]’, ref. a la presencia implícita o explícita de una [[letra]] ἐνεργείᾳ μὲν οἷον Αἴασι ... δυνάμει δὲ οἷον Φοίνιξι de la sigma, Hdn.Gr.2.773, cf. 192, Theodos.Gr.<i>Sp</i>.38.15.<br /><b class="num">3</b> [[fuerza]], [[significado]] de un nombre, Cyr.H.<i>Catech</i>.7.7.<br /><b class="num">V</b> ópt. [[energía]], [[capacidad de reflejar o dejar pasar la luz]] τὸ κατ' ἐνέργειαν διαφανές Arist.<i>de An</i>.418^b1, τὴν ὁμοίαν ἐνέργειαν ἀντιπέμπειν un objeto que refleja la luz, Phlp.<i>in de An</i>.333.10.<br /><b class="num">VI</b> mec.<br /><b class="num">1</b> [[impulso]], [[fuerza]], [[potencia]] τῶν βελῶν Plb.8.7.2, (μηχανή) τὴν ἐναγώνιον ἐνέργειαν λαμβάνουσα δι' ἀνδρῶν οὐκ ἐλαττόνων ἢ χιλίων D.S.20.95, cf. Apollod.<i>Poliorc</i>.158.9.<br /><b class="num">2</b> [[funcionamiento]] de una máquina ἔστι ... [[ἄλλος]] ... [[διαβήτης]] τὴν αὐτὴν ἐνέργειαν ἔχων τῷ ... σίφωνι Hero <i>Spir</i>.1.3, cf. <i>Aut</i>.1.7.<br /><b class="num">VII</b> con carácter sobrenatural<br /><b class="num">1</b> [[poder]], [[energía]]<br /><b class="num">a)</b> mág. o próximo a la magia: de la música sobre las personas, Aristid.Quint.56.6, de nombres en fórmulas mág., Origenes <i>Cels</i>.1.22;<br /><b class="num">b)</b> de plantas, fármacos y objetos mágicos οὐ τῇ πείρᾳ τὴν ἐνέργειαν αὐτῶν (φαρμάκων) κανονίζοντες Dsc.1.proem.2, cf. Gal.6.467, χρησάμενοι τῇ τοῦ ἰξοῦ ἐνεργείᾳ del muérdago, Aesop.39a, cf. <i>Hom.Clem</i>.19.15, Orib.5.17.6, Aët.1.58, <i>Hippiatr</i>.33.25, de un fármaco τὴν αὐτὴν ἐνέργειαν ἀποτελοῦν producir el mismo efecto</i> Afric.<i>Cest</i>.2.5, ἐνεργείας τετελεσμένης ὥστε πάντα τὸν μὴ καθαρὸν ... καταίθειν de un objeto mágico, Hld.10.8.2, cf. Epiph.Const.<i>Gemm</i>.M.43.300B, τούτων (ὕδατος καὶ πυρός) Ath.Al.<i>Gent</i>.16;<br /><b class="num">c)</b> de la divinidad y de seres sobrenaturales ἡ ἐ. θεοῦ Διὸς Βαιτοκαικης <i>IGLS</i> 4028.18 (Siria II/I a.C.), cf. <i>IStratonikeia</i> l.c., Athenag.<i>Leg</i>.18.1, θείας τινὸς ἐνεργείας τὴν ἀπώλειαν ... μηχανασαμένης D.S.15.48, ἱερὰ ... ἐ. <i>PMag</i>.4.160, cf. 3.284, ἐνέργειαι ... ἀσώματοι ... οὖσαι, ἐν σώμασίν εἰσιν <i>Corp.Herm.Fr</i>.4.6<br /><b class="num">•</b>en lit. jud.-crist., de Dios Θεοῦ ... ἐνεργείᾳ κατευθύνεται πειθώ Aristeas 266, cf. LXX 3<i>Ma</i>.5.28, <i>Ep.Eph</i>.1.19, <i>Ep.Col</i>.2.12, cf. Origenes <i>Cels</i>.2.51, Iren.Lugd.<i>Fr</i>.5, [[ἔθος]] ... τῇ θείᾳ γραφῇ τὴν τοῦ θεοῦ συγχώρησιν ὡς ἐνέργειαν ὀνομάζειν Thdt.<i>Is</i>.2.241, de los ángeles πῶς ... γνώσομαι τὰς αὐτῶν (ἀγγέλων) ἐνεργείας; Herm.<i>Mand</i>.6.2.2, cf. Dion.Ar.<i>CH</i> 13.3, del diablo κατ' ἐνέργειαν τοῦ σατανᾶ 2<i>Ep.Thess</i>.2.9, τοῦ πονηροῦ <i>A.Pass.Paul</i>.3, cf. Iust.Phil.<i>Dial</i>.39.6, <i>A.Phil</i>.2.23, Origenes <i>Cels</i>.1.60, Eus.<i>LC</i> 16 (p.249), <i>PLond</i>.1731.11 (VI d.C.);<br /><b class="num">d)</b> cósmico εἰδέναι σύστασιν κόσμου καὶ ἐνέργειαν στοιχείων LXX <i>Sap</i>.7.17, cf. Clem.Al.<i>Ex.Thdot</i>.70.<br /><b class="num">2</b> [[operación]] o [[práctica]] mágica ἡ κατασκευὴ τῆς ἐνεργίας <i>PMag</i>.3.290, op. πάθος ‘sufrimiento pasivo’ λύσατε τὴν Ἰουλιανὴν ... ἀπὸ παντὸς πάθους καὶ πάσης ἐνεργίας <i>GMA</i> l.c.<br /><b class="num">•</b>[[acto]], [[acontecimiento]] [[sobrenatural]] ταῖς διὰ τῶν τυμπάνων καὶ κυμβάλων ἐνεργείαις ... ἀπομιμουμένους imitando los sobrenaturales acontecimientos (de la vida de Cibele) por medio de tímpanos y címbalos</i> D.S.3.57.<br /><b class="num">3</b> astrol. [[influjo]], [[efecto]] de la [[posición]] de los [[astro]]s, Ptol.<i>Tetr</i>.1.9.5, 20, Vett.Val.41.22, Clem.Al.<i>Ecl</i>.55, Heph.Astr.1.5.1, de las horas del día <i>Cat.Cod.Astr</i>.7.175.7.<br /><b class="num">VIII</b> crist.<br /><b class="num">1</b> [[función]], [[poder]] asignados por el Espíritu Santo a los apóstoles y sus sucesores, como la de absolver los pecados, Chrys.M.59.471, <i>CChalc</i>.(451) <i>Act</i>.3 en Euagr.Schol.<i>HE</i> 2.4 (p.47.10).<br /><b class="num">2</b> [[función]], [[cargo]] [[eclesiástico]] καθέδρας μὲν μετέχειν, τῶν δὲ λοιπῶν ἐνεργειῶν ἀπέχεσθαι Basil.<i>Ep</i>.199.27.