βόμβυξ: Difference between revisions

|Definition=ῡκος, ὁ, <span class="sense"><span class="bld">A</span> [[silk-worm]], Arist.<span class="title">HA</span> ap.<span class="bibl">Ath.7.352f</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">b</span> insect like a wasp, Hsch. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[silk garment]], <span class="bibl">Alciphr.1.39</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> [[deeptoned flute]], <span class="bibl">A.<span class="title">Fr.</span>57.3</span>, <span class="bibl">Arist.<span class="title">Aud.</span>800b25</span>, <span class="bibl">Poll.4.82</span>, Plu.2.713a. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[cap of a flute]], <span class="bibl">Poll.4.70</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> [[lowest note]] on the flute, <span class="bibl">Arist.<span class="title">Metaph.</span> 1093b3</span>:—hence Comp. βομβυκέστερος, [[deeper in tone]], <span class="bibl">Nicom.<span class="title">Harm.</span> 11</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">III</span> Lacon., = [[στάμνος]], Hsch., <span class="title">AB</span>1354.</span>

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0453.png Seite 453]] υκος, ὁ, 1) Seidenraupe, Arist. bei Ath. VIII, 352 f; bei Alciphr. 1, 39 die Seide selbst. – 2) Nach Poll. 4, 70. 82 ein Theil der Flöte, u. eine Art Flöte selbst, Aesch. frg. 54; vgl. Plut. Symp. 7, 8, 4, neben πολυχορδίαι, von rauschenden Blaseinstrumenten. – 3) die Luftröhre der Vögel, Arist.

|lstext='''βόμβυξ''': -ῡκος, ὁ, μεταξοσκώληξ, [[εἶδος]] τοιαύτης κάμπης (πρβλ. βομβυλιὸς 1. 2), Ἀριστ. Ἱ. Ζ. παρ’ Ἀθην. 352F. 2) [[μέταξα]] ἢ μεταξοειδὴς κλωστή, Ἀλκίφρων 1. 39. ΙΙ. [[εἶδος]] αὐλοῦ, Αἰσχύλ. Ἀποσπ. 55, πρβλ. Ἀριστ. Μεταφ. 13. 6, 8, Πολυδ. Δ΄, 82· ἢ [[μέρος]] αὐλοῦ, [[αὐτόθι]] 70. ― Ἐντεῦθεν [[βομβυκίας]] κάλαμος Θεόφρ. Ι. Φ. 4. 11, 3· ἴδε Chapell Hist. of Anc. Mus. σ. 268 κἑξ. παρ’ Ἀριστ. Ἀκουσμ. 11, 11, ὁ [[λάρυγξ]] τῶν πτηνῶν. ΙΙΙ. παρὰ Λάκωσι, = [[στάμνος]] Α. Β. 1354.

{{DGE

|dgtxt=-υκος, ὁ<br /><b class="num">• Prosodia:</b> [-ῡ-]<br /><b class="num">I</b> mús.<br /><b class="num">1</b> plu. [[instrumento de viento]] hecho de madera [[flauta]] o [[albogue]] ἐν χερσὶν βόμβυκας ἔχων, τόρνου κάματον A.<i>Fr</i>.57.3, cf. Arist.<i>Aud</i>.800^b25, Plu.2.713a.<br /><b class="num">2</b> tb. plu., más concr. [[cuello de la flauta]], Poll.4.70.<br /><b class="num">3</b> [[nota más grave de la escala musical]] ἀπὸ τοῦ βόμβυκος ἐπὶ τὴν ὀξυτάτην Arist.<i>Metaph</i>.1093^b3 (= Pythag.B 27), cf. [[βομβυκής]].<br /><b class="num">II</b> entom.<br /><b class="num">1</b> [[gusano de seda]] Hsch.<br /><b class="num">•</b>[[capullo del gusano de seda]] en una fase evolutiva dif. de [[βομβυλιός]] q.u., Plin.<i>HN</i> 11.76, 77.<br /><b class="num">2</b> [[abejorro]] Hsch.<br /><b class="num">III</b> rel. a las fibras textiles<br /><b class="num">1</b> [[tela o ropa de seda]] procedente de Arabia o Siria, Alciphr.4.14.4, Prop.2.3.15, Plin.<i>HN</i> 11.78, <i>Gloss</i>.4.313.<br /><b class="num">2</b> [[copo del algodón]] procedente de Egipto, Plin.<i>HN</i> 19.14.<br /><b class="num">IV</b> [[recipiente]] del tipo στάμνος entre los laconios, Hsch., <i>AB</i> 1354.<br /><b class="num">• Etimología:</b> Palabra viajera que viene de oriente y que prob. esté en el turco <i>pámbuk</i>, cf. πύμβαξ.

|mltxt=<b>(I)</b><br />ο (AM [[βόμβυξ]], -υκος)<br />ο [[μεταξοσκώληκας]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[μετάξι]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Δάνεια λ. ανατολικής προελεύσεως<br /><b>[[πρβλ]].</b> οσμ. τουρκ. <i>ambuk</i> «[[βαμβάκι]]». Παράλληλα [[προς]] αυτό υπάρχει ο μσν. τ. <i>πάμβαξ</i> <span style="color: red;"><</span> περσ. <i>ambak</i>, από το οποίο προήλθε αφομοιωτικά και το [[βαμβάκι]] (<i>ον</i>) ].<br /><b>(II)</b><br />[[βόμβυξ]], ο (Α)<br /><b>1.</b> [[είδος]] αυλού με χαμηλές νότες<br /><b>2.</b> το [[λαρύγγι]] των πτηνών<br /><b>3.</b> [[είδος]] στάμνας.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Ο τ. [[βόμβυξ]] (ΙΙ) σχηματίστηκε με [[βάση]] τη λ. [[βόμβος]] και το εκφραστικό [[επίθημα]] -<i>υκ</i>-].

|elrutext='''βόμβυξ:''' ῡκος ὁ<br /><b class="num">1)</b> зоол. шелкопряд Arst.;<br /><b class="num">2)</b> гусеница шелкопряда Arst.;<br /><b class="num">3)</b> свирель низкого тона Aesch., Plut.;<br /><b class="num">4)</b> низкое гудение, басовые ноты (ἐν αὐλοῖς Arst.);<br /><b class="num">5)</b> (у птиц) трахея Arst.

|etymtx=-υκος<br />Grammatical information: m.<br />Meaning: [[silk-worm]] (Arist.).<br />Other forms: The length of the [[u]] is unknown.<br />Derivatives: [[βομβύκιον]] <b class="b2">cocoon of s.</b> (Arist.); [[βομβύκινος]] (Lib.).<br />Origin: PG [a word of Pre-Greek origin]<br />Etymology: It is now known that silk was also produced in Greece (Kos and Asia Minor) before it was introduced from the east; see Hemmerdinger, Glotta 48 (1970) 65. He cites Isidorus of Sevilla on the origin of the word: Appellatus autem hoc nomine ab eo quod evacuetur cum fila generat, et aer solus in eo remanet (Etym. VII, 5, 8); an explanation which I fail to understand. So the word will indeed be of Anatolian origin, as its structure suggests. An original <b class="b2">*p\/bamb-uk-</b> (with suffix <b class="b2">-uk-</b>, probably with long [[u]]) would fit exactly the structure of Pre-Greek. Schrader-Nehring 2, 381ff., DNPauly 11, 347ff. See [[βαμβάκιον]], [[βαμβακεύτριαι]] on [[cotton]].

|ftr='''βόμβυξ''': -υκος<br />{bómbuks}<br />'''Grammar''': m.<br />'''Meaning''': [[Seidenwurm]] (Arist., Alkiphr.).<br />'''Derivative''': Davon [[βομβύκιον]] [[Kokon des Seidenwurms]] (Arist.) und [[βομβύκινος]] (Lib., Ps.-Kallisth.).<br />'''Etymology''' : Orientalisches LW, vgl. osm. türk. ''pambuk'' [[Baumwolle]]. Daneben πάμβαξ (Suid.), [[παμβακίς]] (''AP'') [[Baumwolle]]; durch Assimilation [[βαμβάκιον]] (Suid.), [[βαμβακοειδής]] (Dsk.); zunächst aus mpers. ''pambak'' [[Baumwolle]], woraus auch arm. ''bambak'', oss. ''bämbäg'' ib.. Aus dem Iran. stammt wruss. ''bambák'' usw.; aus dem Griech. lat. ''bombȳx'' (Plin. usw.) und spätlat. ''bambax'', ''bambagium'' mit ital. ''bambagia''. Daneben ital. ''bombagio'', frz. ''bombasin'' usw. Die Quelle von russ. ''bumága'' [[Baumwolle]], [[Papier]] ist strittig; viell. aus dem Ital., s. Vasmer Russ. et. Wb. s. v., wo auch weitere Lit. — S. auch Lokotsch Et. Wb. d. europ. Wörter or. Ursprungs Nr. 1617.<br />'''Page''' 1,251