φιλοσοφέω: Difference between revisions

|Definition=[[φιλοσοφέω]], [[φιλοσοφῶ]] pf.<br><span class="bld">A</span> πεφιλοσόφηκα X.Cyr.6.1.41, D.48.49:—[[love knowledge]], [[pursue knowledge]], φιλοσοφέων γῆν πολλὴν . . ἐπελήλυθας (sc. Solon) Hdt. 1.30; φιλοσοφοῦμεν ἄνευ μαλακίας Th.2.40; φιλοσοφήσετε καὶ σκέψεσθε τί . . Isoc.8.116, cf. 12.236; θεῶν οὐδεὶς φιλοσοφεῖ οὐδ' ἐπιθυμεῖ σοφὸς γενέσθαι, ἔστι γάρ Pl.Smp.204a; [[ὑπέλαβον φιλοσοφοῦντά με δεῖν ζῆν]] = to [[spend]] my [[life]] in [[philosophy]], says [[Socrates]], Id.Ap.28e; τὸ [[λακωνίζειν]] πολὺ μᾶλλόν ἐστιν [[φιλοσοφεῖν]] ἢ [[φιλογυμναστεῖν]] = to be [[Lacedaemonian]] is much more to [[love]] [[wisdom]] than to [[love]] [[gymnastics]], Pl. ''Prt.'' 342e6; φιλοσοφέω περὶ τῆς [[ἀλήθεια|ἀληθείας]] Arist.Metaph.983b2; περὶ τοὺς ποιητάς Isoc.15.45, cf. Arist.Pol.1279b13; ὑπέρ τινος Luc. Am.31; διὰ τὸ [[θαυμάζειν]] οἱ ἄνθρωποι . . ἤρξαντο [[φιλοσοφεῖν]] Arist.Metaph.982b12; φιλοσοφεῖν λέγεται καὶ τὸ [[ζητεῖν]] . . εἴτε χρὴ [[φιλοσοφεῖν]] εἴτε καὶ μή Id.Fr.51; φιλοσοφήσωσι [[γνησίως]] τε καὶ [[ἱκανῶς]] Pl.R.473d; [[ἀδόλως]] Id.Phdr. 249a; [[καθαρῶς]] τε καὶ [[δικαίως]] Id.Sph.253e; [[ὀρθῶς]] Id.Phd.67e; [[ὑγιῶς]] Id.R.619d.<br><span class="bld">b</span> in bad sense, [[quibble]], περί τινος Lys.8.11.<br><span class="bld">2</span> [[teach philosophy]], οἱ παιδεύοντες καὶ φιλοσοφοῦντες Isoc.3.9, cf. Plu. 2.192a; [[νουθετεῖς καὶ φιλοσοφεῖς]] = [[you are lecturing me]], ib.69b.<br><span class="bld">3</span> [[lead a well regulated life]], Gal.5.462.<br><span class="bld">II</span> c. acc., [[discuss]], [[investigate]], [[study]], [[μελετᾶν καὶ φιλοσοφεῖν]] τι = [[practice]] and [[study]] Isoc.8.5; [[φιλοσοφεῖν]] φιλοσοφίαν δι' ἧς . . [[pursue]] a philosophy... X.Mem.4.2.23; Euthyde- 6 [[φιλοσοφίαν καινὴν γὰρ οὗτος φιλοσοφεῖ]] = [[this man adopts a new philosophy]] (sc. Zeno) Philem.85; τὴν πολιτικὴν φ. Arist.EN1152b2; πρὸς τὴν ὀλιγοσιτίαν πολλὰ πεφιλοσόφηκεν ὁ [[νομοθέτης]] Id.Pol.1272a22; φ. τὰ Στωικά S.E.P. 1.235; τὰ τοῦ βίου [[πράγμα]]τα D.H.Rh.11.2; [[treat scientifically]], θαλάσσας Philostr.VA4.24; metaph., φ. ἡ γραφὴ τὰ τῶν μύθων [[σώμα]]τα = [[painting]] [[represent]]s [[truly]], Philostr.Im.1.3:—Pass., to [[be examined scientifically]], Plu.Caes.59; [[τὰ φιλοσοφούμενα]] = [[subjects of speculation]], Cic.Fam.11.27.5, Philostr.VS1 Prooem., D.L.4.49.<br><span class="bld">2</span> generally, [[study]], [[work]] at a thing, φιλοσοφέω λόγον Isoc.4.6; ὅσοι φιλοσοφοῦντες ἐκμοχθοῦσί τι Trag.Adesp.522.<br><span class="bld">3</span> [[devise ingeniously]], [[contrive]], φιλοσοφέω τοῦτο, [[ὅπως]] . . Lys.24.10, Isoc.15.121, Men.242; οὕτω πεφιλοσόφηκεν ὥστε . . D. l. c.

|btext=[[φιλοσοφῶ]] :<br /><b>I.</b> faire effort pour devenir instruit <i>ou</i> sage ([[σοφός]]) ; recueillir des connaissances ; rechercher, cultiver une science, un art, une connaissance quelconque ; <i>en gén.</i> méditer, réfléchir, s'occuper de qch scientifiquement, méthodiquement ; <i>abs.</i> s'appliquer à l'étude, étudier ; <i>particul.</i> s'appliquer à une recherche <i>ou</i> à une étude avec zèle, avec sincérité, <i>etc. ; en mauv. part</i> méditer des ruses, des détours, des artifices;<br /><b>II.</b> <i>particul.</i> cultiver la philosophie : φιλοσοφίαν φιλοσοφεῖν XÉN s'adonner à l'étude de la philosophie ; <i>Pass.</i> τὰ φιλοσοφούμενα sujets d'étude pour les philosophes ; <i>p. suite</i> :<br /><b>1</b> <i>abs.</i> être philosophe;<br /><b>2</b> enseigner la philosophie;<br /><b>3</b> <i>p. ext.</i> moraliser, faire le docteur.<br />'''Étymologie:''' [[φιλόσοφος]].

|lstext='''φῐλοσοφέω''': πρκμ. πεφιλοσόφηκα Ξεν. Κύρ. Παιδ. 6. 1, 41. ― Ἀγαπῶ τὴν σοφίαν, ἐπιδιώκω τὴν κτῆσιν γνώσεων, [[ἐξετάζω]] ἢ [[σκέπτομαι]] [[φιλοσοφικῶς]], παρατηρῶ μὲ φιλοσοφικὸν [[πνεῦμα]], [[σπουδάζω]] κατὰ [[βάθος]], Λατ. philosophari, φιλοσοφέων γῆν πολλήν... ἐπελήλυθε (δηλ. ὁ Σόλων) Ἡρόδ. 1. 30· φιλοσοφοῦμεν [[ἄνευ]] μαλακίας Θουκ. 2. 40· φιλοσοφήσετε καὶ σκέψεσθε Ἰσοκρ. 182Ε, πρβλ. 282Α· θεῶν οὐδεὶς φιλοσοφεῖ οὐδ’ ἐπιθυμεῖ σοφὸς γενέσθαι, ἔστι γὰρ Πλάτ. Συμπ. 203Ε, κἑξ.· φιλοσοφοῦντά με δεῖ ζῆν, λέγει ὁ [[Σωκράτης]], ὁ αὐτ. ἐν Ἀπολ. 28Ε· φ. [[περί]] τινος Λυσίας 113. 18, Ἀριστ. Μετὰ τὰ Φυσ. 1. 3, 2· [[περί]] τι Ἰσοκρ. 319Β, Ἀριστ. Πολιτικ. 3. 8, 1· ὑπέρ τινος Λουκ. Ἔρωτ. 31· διὰ τὸ θαυμάζειν οἱ ἄνθρωποι... ἤρξαντο φιλοσοφεῖν Ἀριστ. Μετὰ τὰ Φυσ. 1. 2, 9· φιλοσοφεῖν λέγεται καὶ τὸ ζητεῖν... [[εἴτε]] χρὴ φιλοσοφεῖν [[εἴτε]] καὶ μὴ ὁ αὐτ. ἐν Ἀποσπ. 50· φ. γνησίως καὶ ἱκανῶς Πλάτ. Πολ. 473D· ἀδόλως ὁ αὐτ. ἐν Φαίδρῳ 249Α· καθαρῶς καὶ δικαίως ἐν Σοφιστ. 253Ε· ὀρθῶς ἐν Φαίδωνι 67Ε· ὑγιῶς ἐν Πολ. 619C· ― ἐπὶ κακῆς σημασίας, ὡς τὸ [[σοφιστεύω]], σοφιστικῶς [[ἐξετάζω]] ἢ συλλογίζομαι, Δημ. 1181. 1, πρβλ. Λυσίαν 113. 18. 2) [[διδάσκω]] τὴν φιλοσοφίαν, Ἰσοκρ. 28C, πρβλ. Πλούτ. 192Α· παρὰ τοῖς Χριστιανοῖς συγγραφεῦσι, [[διάγω]] βίον κανονικόν, πλήρη αὐταπαρνήσεως, Γρηγ. Ναζ. ΙΙ. μετ’ αἰτ., [[ἐξετάζω]], συζητῶ, [[ἑρμηνεύω]], ἐξηγοῦμαι, [[ἑρμηνεύω]] [[φιλοσοφικῶς]], ἐρευνῶ τὰς ἀρχάς, [[σπουδάζω]] [[πρός]] τι, μελετῶ, Λατ. meditari, Ἰσοκρ. 159D· φιλοσοφίαν φιλοσοφεῖν, ἐπιδιώκειν τὴν φιλοσοφίαν, Ξεν. Ἀπομν. 4. 2, 23· φιλοσοφίαν καινήν... [[οὗτος]] φιλ. (ἐξυπακ. ὁ Ζήνων) Φιλήμων ἐν «Φιλοσόφοις» 1· τὴν πολιτικὴν φ. Ἀριστ. Ἠθ. Νικ. 7. 11, 1. πρὸς ὀλιγοπιστίαν πολλὰ πεφιλοσόφηκεν ὁ [[νομοθέτης]] ὁ αὐτ. ἐν Πολιτικ. 2. 10, 9· φ. τὰ Στωικὰ Σέξτ. Ἐμπ. π. Π. 1. 235· τὰ τοῦ βίου πράγματα Διονύσ. Ἁλ. Τέχνη Ρητ. 11· μεταφορ., φ. ἡ γραφὴ τὰ τῶν μύθων σώματα, ἡ [[ζωγραφία]] παριστάνει ἀληθῶς, Φιλόστρ. 767, πρβλ. Πλούτ. 2. 69Β. ― Παθ., ἐξετάζομαι, ἐρευνῶμαι, [[φιλοσοφικῶς]], ὁ αὐτ. ἐν Καίσ. 59· τὰ φιλοσοφούμενα, τὰ [[φιλοσοφικῶς]] ἐξεταζόμενα, φιλοσοφικαὶ ἔρευναι καὶ θεωρίαι, Κικ. Fam. 11. 27, Διογ. Λαέρτ. 4. 49. 2) [[καθόλου]], [[σπουδάζω]] [[περί]] τι, [[ἐργάζομαι]] εἴς τι, φ. λόγον Ἰσοκρ. 42Β φ. τοῦτο [[ὅπως]]... Λυσίας 169. 9, Ἰσοκρ. π. Ἀντιδ. § 129, Μένανδρ. ἐν «Θρασυλέοντι» 3. Πρβλ. [[φιλόσοφος]].

|lsmtext='''φῐλοσοφέω:''' παρακ. <i>πεφιλοσόφηκα</i> ([[φιλόσοφος]])·<br /><b class="num">I. 1.</b> [[αγαπώ]] τη [[γνώση]], την [[αναζητώ]], [[φιλοσοφώ]], Λατ. philosophari, σε Ηρόδ., Θουκ. κ.λπ.· φιλοσοφοῦντά με [[δεῖ]] [[ζῆν]], λέει ο [[Σωκράτης]], σε Πλάτ.<br /><b class="num">2.</b> [[διδάσκω]] [[φιλοσοφία]], σε Ισοκρ.<br /><b class="num">II. 1.</b> με αιτ., [[συζητώ]] με φιλοσοφική [[διάθεση]], [[αναζητώ]], [[σπουδάζω]], Λατ. meditari, σε Ισοκρ.· <i>φιλοσοφίαν φιλοσοφεῖν</i>, [[αναζητώ]] τη [[φιλοσοφία]], [[στοχάζομαι]] φιλοσοφώνια, σε Ξεν.<br /><b class="num">2.</b> γενικά, [[σπουδάζω]] ένα [[πράγμα]], σε Ισοκρ.

{{elru

|elrutext='''φιλοσοφέω:'''<br /><b class="num">1)</b> [[любить знания]], [[быть любознательным]]: φιλοσοφέων γῆν πολλὴν ἐπελήλυθας Her. стремясь к знанию, ты обошел много земель;<br /><b class="num">2)</b> [[мудро рассуждать]], [[глубоко рассматривать]] (περί τι Isocr., τι, περί τινος и πρός τι Arst. и [[ὑπέρ]] τινος Luc.; σκοπεῖν καὶ φ. τοῦτον τὸν λόγον Isocr.): ἡ τοῦ ἡμερολογίου [[διάθεσις]] φιλοσοφηθεῖσα ὑπ᾽ [[αὐτοῦ]] Plut. разработанная им календарная система;<br /><b class="num">3)</b> [[заниматься философией]], [[философствовать]]: διὰ τὸ θαυμάζειν οἱ ἄνθρωποι ἤρξαντο φ. Arst. люди начали философствовать вследствие удивления (перед миром); φιλοσοφίαν φ. Xen. заниматься философией; τὰ Στωικὰ φ. Sext. философствовать в духе стоиков; τὰ φιλοσοφούμενα Diog. L. философские вопросы;<br /><b class="num">4)</b> [[хитро придумывать]], [[устраивать]] Lys.: πεφιλοσόφηκεν [[οὕτως]], [[ὥστε]] … Dem. он устроил так, что ….

{{mdlsj

|mdlsjtxt=[[φιλόσοφος]]<br /><b class="num">I.</b> to [[love]] [[knowledge]], [[pursue]] it, [[philosophise]], Lat. philosophari, Hdt., Thuc., etc.; φιλοσοφοῦντά με δεῖ ζῆν, says [[Socrates]], Plat.<br /><b class="num">2.</b> to [[teach]] [[philosophy]], Isocr.<br /><b class="num">II.</b> c. acc. to [[discuss]] [[philosophically]], to [[investigate]], [[study]], Lat. meditari, Isocr.; φιλοσοφίαν φιλοσοφεῖν to [[pursue]] [[philosophy]], Xen.<br /><b class="num">2.</b> [[generally]], to [[study]] a [[thing]], Isocr.