3,273,656
edits
ἀείρω: Difference between revisions
From LSJ
m
Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{bailly.*}}\n)" to "$2$1"
m (Text replacement - "(?s)({{LSJ.*}}\n)({{.*}}\n)({{DGE.*}}\n)" to "$1$3$2") |
m (Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{bailly.*}}\n)" to "$2$1") |
||
| Line 15: | Line 15: | ||
{{pape | {{pape | ||
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0040.png Seite 40]] (αερ, vgl. ἀήρ); att. [[αἴρω]], auch Hom. Il. 17, 724; äol. ἀέῤῥω, Sapph. frg. 73; fut. (ἀερῶ, att.) ἀρῶ, Soph. Ai. 75, zuweilen mit langem α, z. B. ἀροῦμεν Aesch. Pers. 781 u. Eur. I. T. 117; aor. ἄειρα, ion. ἤειρα, ἀεῖραι, ἀείρας, att. ᾑρα, ἆρον imper. Soph. Ir. 796, ἄραντες Thuc. 1, 52, conj. ἀέρσῃ Panyas. bei Ath. II, 36 e; perf. ἦρκα, ἠρκώς, Dem. 25, 52. – Med. ἀείρομαι, att. αἴρομαι, vgl. auch [[ἄρνυμαι]]; fat. ἀροῦμαι Soph. O. C. 460; aor. ἠειράμην, ἀειραμένη Odyss. 15, 106 Iliad. 6, 293, -ος 23, 856, att. ἠράμην, auch bei Hom., ἠράμεθα II. 22, 393; aor. II. bei Hom. u. Tragg., ἀρόμην Il. 23, 592, [[ἀρέσθαι]], ἀροίμην, alle mit kurzem α. – Pass. αἴρομαι; ᾔρετο impf. Xen. Hell. 5, 2, 5; vgl. [[ἠερέθομαι]]; aor. ἀέρθην (παρηέρθη), ἄερθεν = ἀέρθησαν II. 8, 74, att. ἤρθην, Thuc. 1, 49, Hom. Od. 8, 375. 9, 383. 12, 432 ἀερθείς, Iliad. 13, 63 Od. 5, 393 ἀρθείς; fat. ἀρθήσομαι Ar. Ach. 565; perf. ἦρμαι (ἐπηρμένος), ἠερμένος Ap. Rh. 2, 171; plusqpf. [[ἄωρτο]] Il. 3, 272. 19, 253, auch Theocr. 24, 43, war hoch gehoben, hing, vgl. Buttmann Lexil. 1, 293. – 1) Vom Boden aufnehmen, in [[die Höhe heben]], bes. um zu [[tragen]], ὑψόσ' ἀείρας II. 10, 465, [[ἔγχος]] ἀεῖραι 8, 424, ἐκ βελέων ἀείρας 16, 678, δμωὰς νόσφιν ἀειράσας 24, 583; μῆλα ἐξ Ἰθάκης ἄειραν, räuberisch wegführen, Od. 21, 18; κτήματ' ἄγων, ὅσα οἱ νέες ἄχθοσἄειραν, in die Höhe hoben, trugen, 3, 312; [[ζυγόν]], das Joch tragen, Theocr. 27, 20; ὀρθὸν αἴρειν [[κάρα]], den Kopf gerade in die Höhe richten, Aeseh. Ch. 489; ὀφθαλμόν, das Auge erheben, Soph. Trach. 792; μετέωρον ἄρας Ar. Equ. 1362; σύ μ' αὐτὸς ἆρον, σύ με κατάστησον, hebe, richte mich auf, Soph. Phil. 867, wie γραῖαν πεσοῦσαν αἴρετ' εἰς ὀρθόν Eur. Froad. 465; ἄρασα ἐπ' ὤμων Aesop. 73; ἀπὸ γῆς Plat. Tim. 90 a; [[τεῖχος]], d. i. aufführen, Thuc. 1, 90; ἀράτω τὴν χεῖρα, er hebe die Hand hoch, beim Abstimmen, Xen. An. 5, 6, 33, dem ἀνατείνειν entsprechend, u. oft; πόδ' ἔξω δωμάτων αἴροντι Eur. Hec. 965 Hel. 1643; σκέλη, die Beine aufheben, Xen. de re eqn. 10, 15; κοῦφον [[βῆμα]], den Tritt leicht erheben, eilen, Eur. Troad. 344; – [[σημεῖον]], die Fahne. das Feldzeichen erheben, ἐπεὶ τὰ σημεῖα ἤρθη Thuc. 1, 49. 63; aber auch ἦρε τοῖς κέρασι [[σημεῖον]] [[μηκέτι]] πορεύεσθαι, er ließ Halt blasen, Xen. Cvr. 1, 2, 23; μηχανήν, θεούς, die Maschine zum Emporheben der Götter in Bewegung setzen, Antiphan. bei Ath. VI, 222 c, wie Plat. Crat. 425 d u. Plut. Them. 10; Lyc. 25; übtr., πᾶσαν μηχανὴν αἴρειν, alle Hebel in Bewegung setzen, Dion. 18; – τὰς ὀφρῦς Men. Stob. 22, 9; über μασχάλην αἴρειν vgl. Zenob. 5, 7; – [[ναῦς]] ἄραντες ἀπὸ τῆς γῆς, d. i. abfahrend, Thuc. 1, 52; u. danach στόλον Aesch. Ag. 47 Pers. 795; ἐκ τερμάτων νόστον ἄρωμεν Eur. I. T. 117, ἄρας ναυσὶ χιλίαις Ἄρη El. 2; intrans., ἄρας τῷ στρατῷ, aufbrechend, Thuc. 2, 12, u. oft, wie Plut., z. B. ἄραντες στρατῷ μεγάλῳ Poplic. 22, vgl. med.; von der Sonne, aufgehen, [[ἥλιος]] [[ταύτῃ]] μὲν αἴρῃ, [[τῇδε]] δ' αὖ δύνῃ Soph. Phil. 1331. – Übertr., [[ἆθλον]] ἆραι, d. i. den Kampf aufnehmen, übernehmen, Soph. Fr. 80; auch δειλίαν ἀρεῖς Ai. 70, ὄγκον 129, θυμόνΟ. R. 914, wie [[θάρσος]] αἶρε Eur. I. A. 1598, vgl. Mus. 243, Muth, Feigheit, Dünkel fassen, zeigen, u. s. med. – Oft <b class="b2">heben,</b> vergrößern, ἡ [[δύναμις]] ᾔρετο Thuc. 1, 118; bes. mit Worten und Ehren, erheben, preisen, πολλῷ σ' ἐπαίνῳ ὑψηλὸν ἀρῶ Eur. Heraclid. 322, σ' ἦρεν εἰς [[ὕψος]] Phoen. 409; δόμον μέγαν ἀείρας Aesch. Ch 260. μέγαν μιν ἄρας 780; αἴρειν τὸ [[πρᾶγμα]] λόγῳ καὶ φοβερὸν ποιεῖν Dem. 21, 71, u. pass. ἤρθη [[μέγας]] 2, 8, wie ἀρθεὶς δὲ [[μέγας]] καὶ τιμηθεὶς ὡς οὐδεὶς πώποτ' ἐν ὑμῖν Ar. Vesp. 1023, zu großem Ruhme gelangt; u. so noch Sp. αἴρειν τὸν λόγον, erhabener sprechen, Chrysost. – Auch [[wegtragen]], wegnehmen, ἀπό με τιμᾶν ἦραν Aesch. Eum. 808, hoben mich weg von den Ehrenbezeugungen, entrissen mir diese; κακά Eur. El. 942; αἴρειν ἐκ πόλεως Plat. Rep. IX, 578 e; συνθήκας ἄρασθαι, im Ggstz von θέσθαι, D. L. 5, 63, aufheben; vgl. δίκην ἄρασθαι Aesch. 1, 66; so auch αἴρετε τὰς τραπέζας Men. bei B. A. 358, [[ἀρτέον]] τραπέζας Alexis bei Ath. XIV, 642 f. ὡς ἦν ἠρμένη [[τράπεζα]] Timocl. bei Ath. X, 455 f. ἀρθείσης τῆς τραπέζης Plut. san. tu. p. 383, den Tisch fortnehmen, παρακειμένην ἀφελεῖν VLL., aber μή μοι [[οἶνον]] ἄειρε Il. 6, 264, erhebe den Wein (im Becher) nicht, um ihn mir zu reichen; vgl. αἶρε τὸ [[νᾶμα]], bring das Naß, Theocr. 15, 27, wie auch ᾔρετο [[τράπεζα]] vom Auftragen der Speisen Eubul. bei Ath. XV, 685 e; ebenso med. κρατῆρά τ' αἴρου Anaxandr. bei Ath. II, 48 a. – Bei Ar. Ach. 565 ist ἀρθήσει du wirst weggeschafft oder getödtet werden, wie es Dion. Hal. 4, 4 u. Sp., wie N. T., geradezu für tödten brauchen. – 2) Med. in denselben Bedeutungen auf das Subj. bezogen, αἴρεσθε, hebet auf, Soph. Tr. 1255; [[νηῦς]] [[ἄχθος]] ἄροιτο Il. 20, 247, πάντας ἀειράμενος πελέκεας [[οἶκόνδε]] φερέσθω 23, 856, wie ἀραμένους ἀποφέρειν, aufnehmen u. wegtragen, Xen. Hell. 4, 5, 14; αἴρεσθ' ἔσω τεύχη Eur. El. 360, tragt sie hinein, νὶν ἠράμηνβάθρων ἄπο I. T. 1201; ἀράμενος ἐπὶ τῶν ὤμων Aeson. 20; ἀράμενος τὴν προβοσκίδα, seinen Rüssel erheben, Plut. Pyrrh. 20; – ἱστοὐς Xen. Hell. 6, 2, 29; τὰ [[ἱστία]] ἀείρασθαι, die Segel aufziehen und absegeln, s. act., Her. 8, 56. 94 u. nach Schweigh. Conj. für ἀρώμενος, 1, 27; ebenso pass., ἀερθέντες ἐκ τῶν Οἰνουσσέωνἔπλεον 1, 165, sie machten sich auf; auch vom Landweg, 9, 25. – Bes. Waffen erheben, ὅπλα Xen. Cyr. 4, 2, 18; ἐχθρὸν αἴρεσθε [[δόρυ]] Eur. Heracl. 314; Soph. ἄρας ἔπαισεν, er hob (den Stab) hoch, holte aus und schlug, O. R. 1270; πόλε μον ἄρασθαίτινι, Krieg erheben, übernehmen, Plat. com. bei Prisc. XVIII p. 211; Aeseh. Spt. 341; Her. 7, 132. 156; Thuc. 1, 80; Xen. Cyr. 1, 6, 45; [[νεῖκος]], δηϊοτῆτα, Theogn. 90. 403 u. a. – Oft bei Hom., für sich davon tragen, erwerben, ἀέθλια ποσσὶν ἄροντο Il. 9, 124, κῦδος [[ἀρέσθαι]] Iliad. 16, 88. 17, 287. 419 Od. 22, 253, ἤρατο [[κῦδος]] Iliad. 3, 373. 18, 165, [[κῦδος]] ἄροιτο 22, 207, κ. ἄρηται 14, 365. [[χάριν]] καὶ [[κῦδος]] 4, 95, wie Aesch. Spt. 298 u. Pind. I. 1, 50; [[κλέος]] ἐσθλὸν [[ἀρέσθαι]] Iliad. 17, 16, [[κλέος]] ἐσθλὸν ἀροίμην 18, 121, [[κλέος]] ἐσθλὸν [[ἄρηαι]] Hesiod. Se. 107; [[εὖχος]] Il. 7, 203; νίκας Pind. I. 6, 57; vgl. Plut. Them. 15; Plat. Legg. XII, 969 a; ᾡ παιδὶ (für seinen Sohn) μέγα [[κλέος]] ἤρατο Od. 1, 240; [[ἕλκος]] [[ἀρέσθαι]], eine Wunde davontragen, Il. 14, 130; ὅσσ' Ὀδυσεὺς ἐμόγησε καὶ ἤρατο Od. 4, 107; πόνους Eur. Ion. 199, auf sich nehmen; [[πένθος]] Soph. O. R. 1223, u. in vielfachen Übertragungen, δίκας [[ἀρέσθαι]] [[παρά]] τινος, Rache nehmen, El. 34; τόλμαν Pind. N. 7, 59; φυγήν Eur. Rhes. 54, fliehen; ποδοὶν κλοπὰν ἀρ., heimlich fliehen, Soph. Ai. 243; δυσμένειαν, ἔχθραν Eur. Heracl. 986: κίνδυνον Andoc. 1, 11; Lys. 2, 14, u. sonst. – 3) Pass., gehoben werden, τὸ [[ὕδωρ]] ᾔρετο [[ὑπέρ]] τινος, das Wasser stieg über, Xen. Hell. 5, 2, 5; sich erheben, ὑψόσ' ἀερθείς Od. 12, 432; [[ἔρνος]] ἀερθέν Aesch. Ag. 1506, u. übertr. ἀρθῆναι φόβῳ, δείμασι Spt. 196; Eur. Hec. 68, gespannt; oft ἐλπίσι, Plut. u. a. Sp. S. oben einzelne Beispiele. | |ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0040.png Seite 40]] (αερ, vgl. ἀήρ); att. [[αἴρω]], auch Hom. Il. 17, 724; äol. ἀέῤῥω, Sapph. frg. 73; fut. (ἀερῶ, att.) ἀρῶ, Soph. Ai. 75, zuweilen mit langem α, z. B. ἀροῦμεν Aesch. Pers. 781 u. Eur. I. T. 117; aor. ἄειρα, ion. ἤειρα, ἀεῖραι, ἀείρας, att. ᾑρα, ἆρον imper. Soph. Ir. 796, ἄραντες Thuc. 1, 52, conj. ἀέρσῃ Panyas. bei Ath. II, 36 e; perf. ἦρκα, ἠρκώς, Dem. 25, 52. – Med. ἀείρομαι, att. αἴρομαι, vgl. auch [[ἄρνυμαι]]; fat. ἀροῦμαι Soph. O. C. 460; aor. ἠειράμην, ἀειραμένη Odyss. 15, 106 Iliad. 6, 293, -ος 23, 856, att. ἠράμην, auch bei Hom., ἠράμεθα II. 22, 393; aor. II. bei Hom. u. Tragg., ἀρόμην Il. 23, 592, [[ἀρέσθαι]], ἀροίμην, alle mit kurzem α. – Pass. αἴρομαι; ᾔρετο impf. Xen. Hell. 5, 2, 5; vgl. [[ἠερέθομαι]]; aor. ἀέρθην (παρηέρθη), ἄερθεν = ἀέρθησαν II. 8, 74, att. ἤρθην, Thuc. 1, 49, Hom. Od. 8, 375. 9, 383. 12, 432 ἀερθείς, Iliad. 13, 63 Od. 5, 393 ἀρθείς; fat. ἀρθήσομαι Ar. Ach. 565; perf. ἦρμαι (ἐπηρμένος), ἠερμένος Ap. Rh. 2, 171; plusqpf. [[ἄωρτο]] Il. 3, 272. 19, 253, auch Theocr. 24, 43, war hoch gehoben, hing, vgl. Buttmann Lexil. 1, 293. – 1) Vom Boden aufnehmen, in [[die Höhe heben]], bes. um zu [[tragen]], ὑψόσ' ἀείρας II. 10, 465, [[ἔγχος]] ἀεῖραι 8, 424, ἐκ βελέων ἀείρας 16, 678, δμωὰς νόσφιν ἀειράσας 24, 583; μῆλα ἐξ Ἰθάκης ἄειραν, räuberisch wegführen, Od. 21, 18; κτήματ' ἄγων, ὅσα οἱ νέες ἄχθοσἄειραν, in die Höhe hoben, trugen, 3, 312; [[ζυγόν]], das Joch tragen, Theocr. 27, 20; ὀρθὸν αἴρειν [[κάρα]], den Kopf gerade in die Höhe richten, Aeseh. Ch. 489; ὀφθαλμόν, das Auge erheben, Soph. Trach. 792; μετέωρον ἄρας Ar. Equ. 1362; σύ μ' αὐτὸς ἆρον, σύ με κατάστησον, hebe, richte mich auf, Soph. Phil. 867, wie γραῖαν πεσοῦσαν αἴρετ' εἰς ὀρθόν Eur. Froad. 465; ἄρασα ἐπ' ὤμων Aesop. 73; ἀπὸ γῆς Plat. Tim. 90 a; [[τεῖχος]], d. i. aufführen, Thuc. 1, 90; ἀράτω τὴν χεῖρα, er hebe die Hand hoch, beim Abstimmen, Xen. An. 5, 6, 33, dem ἀνατείνειν entsprechend, u. oft; πόδ' ἔξω δωμάτων αἴροντι Eur. Hec. 965 Hel. 1643; σκέλη, die Beine aufheben, Xen. de re eqn. 10, 15; κοῦφον [[βῆμα]], den Tritt leicht erheben, eilen, Eur. Troad. 344; – [[σημεῖον]], die Fahne. das Feldzeichen erheben, ἐπεὶ τὰ σημεῖα ἤρθη Thuc. 1, 49. 63; aber auch ἦρε τοῖς κέρασι [[σημεῖον]] [[μηκέτι]] πορεύεσθαι, er ließ Halt blasen, Xen. Cvr. 1, 2, 23; μηχανήν, θεούς, die Maschine zum Emporheben der Götter in Bewegung setzen, Antiphan. bei Ath. VI, 222 c, wie Plat. Crat. 425 d u. Plut. Them. 10; Lyc. 25; übtr., πᾶσαν μηχανὴν αἴρειν, alle Hebel in Bewegung setzen, Dion. 18; – τὰς ὀφρῦς Men. Stob. 22, 9; über μασχάλην αἴρειν vgl. Zenob. 5, 7; – [[ναῦς]] ἄραντες ἀπὸ τῆς γῆς, d. i. abfahrend, Thuc. 1, 52; u. danach στόλον Aesch. Ag. 47 Pers. 795; ἐκ τερμάτων νόστον ἄρωμεν Eur. I. T. 117, ἄρας ναυσὶ χιλίαις Ἄρη El. 2; intrans., ἄρας τῷ στρατῷ, aufbrechend, Thuc. 2, 12, u. oft, wie Plut., z. B. ἄραντες στρατῷ μεγάλῳ Poplic. 22, vgl. med.; von der Sonne, aufgehen, [[ἥλιος]] [[ταύτῃ]] μὲν αἴρῃ, [[τῇδε]] δ' αὖ δύνῃ Soph. Phil. 1331. – Übertr., [[ἆθλον]] ἆραι, d. i. den Kampf aufnehmen, übernehmen, Soph. Fr. 80; auch δειλίαν ἀρεῖς Ai. 70, ὄγκον 129, θυμόνΟ. R. 914, wie [[θάρσος]] αἶρε Eur. I. A. 1598, vgl. Mus. 243, Muth, Feigheit, Dünkel fassen, zeigen, u. s. med. – Oft <b class="b2">heben,</b> vergrößern, ἡ [[δύναμις]] ᾔρετο Thuc. 1, 118; bes. mit Worten und Ehren, erheben, preisen, πολλῷ σ' ἐπαίνῳ ὑψηλὸν ἀρῶ Eur. Heraclid. 322, σ' ἦρεν εἰς [[ὕψος]] Phoen. 409; δόμον μέγαν ἀείρας Aesch. Ch 260. μέγαν μιν ἄρας 780; αἴρειν τὸ [[πρᾶγμα]] λόγῳ καὶ φοβερὸν ποιεῖν Dem. 21, 71, u. pass. ἤρθη [[μέγας]] 2, 8, wie ἀρθεὶς δὲ [[μέγας]] καὶ τιμηθεὶς ὡς οὐδεὶς πώποτ' ἐν ὑμῖν Ar. Vesp. 1023, zu großem Ruhme gelangt; u. so noch Sp. αἴρειν τὸν λόγον, erhabener sprechen, Chrysost. – Auch [[wegtragen]], wegnehmen, ἀπό με τιμᾶν ἦραν Aesch. Eum. 808, hoben mich weg von den Ehrenbezeugungen, entrissen mir diese; κακά Eur. El. 942; αἴρειν ἐκ πόλεως Plat. Rep. IX, 578 e; συνθήκας ἄρασθαι, im Ggstz von θέσθαι, D. L. 5, 63, aufheben; vgl. δίκην ἄρασθαι Aesch. 1, 66; so auch αἴρετε τὰς τραπέζας Men. bei B. A. 358, [[ἀρτέον]] τραπέζας Alexis bei Ath. XIV, 642 f. ὡς ἦν ἠρμένη [[τράπεζα]] Timocl. bei Ath. X, 455 f. ἀρθείσης τῆς τραπέζης Plut. san. tu. p. 383, den Tisch fortnehmen, παρακειμένην ἀφελεῖν VLL., aber μή μοι [[οἶνον]] ἄειρε Il. 6, 264, erhebe den Wein (im Becher) nicht, um ihn mir zu reichen; vgl. αἶρε τὸ [[νᾶμα]], bring das Naß, Theocr. 15, 27, wie auch ᾔρετο [[τράπεζα]] vom Auftragen der Speisen Eubul. bei Ath. XV, 685 e; ebenso med. κρατῆρά τ' αἴρου Anaxandr. bei Ath. II, 48 a. – Bei Ar. Ach. 565 ist ἀρθήσει du wirst weggeschafft oder getödtet werden, wie es Dion. Hal. 4, 4 u. Sp., wie N. T., geradezu für tödten brauchen. – 2) Med. in denselben Bedeutungen auf das Subj. bezogen, αἴρεσθε, hebet auf, Soph. Tr. 1255; [[νηῦς]] [[ἄχθος]] ἄροιτο Il. 20, 247, πάντας ἀειράμενος πελέκεας [[οἶκόνδε]] φερέσθω 23, 856, wie ἀραμένους ἀποφέρειν, aufnehmen u. wegtragen, Xen. Hell. 4, 5, 14; αἴρεσθ' ἔσω τεύχη Eur. El. 360, tragt sie hinein, νὶν ἠράμηνβάθρων ἄπο I. T. 1201; ἀράμενος ἐπὶ τῶν ὤμων Aeson. 20; ἀράμενος τὴν προβοσκίδα, seinen Rüssel erheben, Plut. Pyrrh. 20; – ἱστοὐς Xen. Hell. 6, 2, 29; τὰ [[ἱστία]] ἀείρασθαι, die Segel aufziehen und absegeln, s. act., Her. 8, 56. 94 u. nach Schweigh. Conj. für ἀρώμενος, 1, 27; ebenso pass., ἀερθέντες ἐκ τῶν Οἰνουσσέωνἔπλεον 1, 165, sie machten sich auf; auch vom Landweg, 9, 25. – Bes. Waffen erheben, ὅπλα Xen. Cyr. 4, 2, 18; ἐχθρὸν αἴρεσθε [[δόρυ]] Eur. Heracl. 314; Soph. ἄρας ἔπαισεν, er hob (den Stab) hoch, holte aus und schlug, O. R. 1270; πόλε μον ἄρασθαίτινι, Krieg erheben, übernehmen, Plat. com. bei Prisc. XVIII p. 211; Aeseh. Spt. 341; Her. 7, 132. 156; Thuc. 1, 80; Xen. Cyr. 1, 6, 45; [[νεῖκος]], δηϊοτῆτα, Theogn. 90. 403 u. a. – Oft bei Hom., für sich davon tragen, erwerben, ἀέθλια ποσσὶν ἄροντο Il. 9, 124, κῦδος [[ἀρέσθαι]] Iliad. 16, 88. 17, 287. 419 Od. 22, 253, ἤρατο [[κῦδος]] Iliad. 3, 373. 18, 165, [[κῦδος]] ἄροιτο 22, 207, κ. ἄρηται 14, 365. [[χάριν]] καὶ [[κῦδος]] 4, 95, wie Aesch. Spt. 298 u. Pind. I. 1, 50; [[κλέος]] ἐσθλὸν [[ἀρέσθαι]] Iliad. 17, 16, [[κλέος]] ἐσθλὸν ἀροίμην 18, 121, [[κλέος]] ἐσθλὸν [[ἄρηαι]] Hesiod. Se. 107; [[εὖχος]] Il. 7, 203; νίκας Pind. I. 6, 57; vgl. Plut. Them. 15; Plat. Legg. XII, 969 a; ᾡ παιδὶ (für seinen Sohn) μέγα [[κλέος]] ἤρατο Od. 1, 240; [[ἕλκος]] [[ἀρέσθαι]], eine Wunde davontragen, Il. 14, 130; ὅσσ' Ὀδυσεὺς ἐμόγησε καὶ ἤρατο Od. 4, 107; πόνους Eur. Ion. 199, auf sich nehmen; [[πένθος]] Soph. O. R. 1223, u. in vielfachen Übertragungen, δίκας [[ἀρέσθαι]] [[παρά]] τινος, Rache nehmen, El. 34; τόλμαν Pind. N. 7, 59; φυγήν Eur. Rhes. 54, fliehen; ποδοὶν κλοπὰν ἀρ., heimlich fliehen, Soph. Ai. 243; δυσμένειαν, ἔχθραν Eur. Heracl. 986: κίνδυνον Andoc. 1, 11; Lys. 2, 14, u. sonst. – 3) Pass., gehoben werden, τὸ [[ὕδωρ]] ᾔρετο [[ὑπέρ]] τινος, das Wasser stieg über, Xen. Hell. 5, 2, 5; sich erheben, ὑψόσ' ἀερθείς Od. 12, 432; [[ἔρνος]] ἀερθέν Aesch. Ag. 1506, u. übertr. ἀρθῆναι φόβῳ, δείμασι Spt. 196; Eur. Hec. 68, gespannt; oft ἐλπίσι, Plut. u. a. Sp. S. oben einzelne Beispiele. | ||
}} | |||
{{bailly | |||
|btext=<i>f.</i> [[ἀερῶ]] <i>et</i> [[ἀέρσω]];<br /><i>épq. c.</i> [[αἴρω]]. | |||
}} | }} | ||
{{ls | {{ls | ||
|lstext='''ἀείρω''': Ἰων. καὶ ποιητ. [[ῥῆμα]] (πρβλ. [[ἀείδω]]), ἐν χρήσει παρ’ Ἡροδ. καὶ παρ’ Αἰσχύλ. Θ. 759, Πέρσ. 660· (ἀμφ. λυρικά), ἀλλ ὁ [[τύπος]] [[εἶναι]] [[αἴρω]] (ὃ ἴδε), Αἰολ. [[ἀέρρω]] (ὃ ἴδε): - παρατατ. ἤειρον, (συν-), Ἰλ. Κ. 499, Ἡρόδ. Ἐπ. ἄειρον, Ἰλ.: - μέλλ. ἀρῶ, [ᾱ], συνῃρ. ἐκ τοῦ ἀερῶ, ([[ὅπερ]] [[οὐδαμοῦ]] εὕρηται), Αἰσχύλ. Πέρσ. 795, Εὐρ. Ἡρακλεῖδ. 322, Τρῳ. 1148. (πρβλ. [[ἐξεπαίρω]]): - ἀόρ. α΄ ἤειρα, (συν-), Ἰλ. Ω. 590. Ἐπ. ἄειρα, Ψ. 730: - μετοχ. ἀείρας, Σοφ. Ἀντ. 418 (ἐν τῷ λόγῳ τοῦ [[φύλακος]]): - μέσ. Ὅμ., καὶ παρὰ Σοφ. Τρ. 216 (λυρ.), μέλλ. ἀροῦμαι (ἴδε ἐν λ. [[αἴρω]]): - ἀόρ., προστακτ. ἀείραο, Ἀπολλ. Ρόδ.· ἀπαρέμφ. ἀείρασθαι (ἀντ-), Ἡρόδ. 7. 212, μετοχ. -άμενος, Ὅμ. - Παθ. ἀόρ. ἠέρθην, Ἀπολλ. Ρόδ. (παρ-), Ἰλ. Π. 341, Ἐπ. ἀέρθην, Ὀδ. τρίτ. πληθυντ. [[ἄερθεν]], Ἰλ. Θ. 74· ὑποτακτ. ἀερθῶ, Εὐρ. Ἀνδρ. 848, μετοχ. ἀερθείς, Ὅμ., Πίνδ., Ἡρόδ., Αἰσχύλ. Ἀγ. 1525· παρακ. ἤερμαι, Ἀπολλ. Ρόδ. 2. 171. Ἐπ. ὑπερσυντέλ. γ΄ ἑνικὸν [[ἄωρτο]], Ἰλ., Θεόκριτ., Ἰων. [[ἄορτο]] (ὃ ἴδε) ἀντὶ τοῦ ἤορτο. Ὁ [[τύπος]] [[ἀείρω]] [[εἶναι]] Ἰων. καὶ συνήθως [[εἶναι]] ἐν χρήσει παρ’ Ἡροδότῳ καὶ Ἱππ., ὡς παρ’ Ὁμήρῳ, πλὴν ἐν Ἰλ. Ρ. 724· [[ὡσαύτως]] παρὰ Πινδάρῳ καὶ παρὰ τοῖς Τραγ. ἔν τισι λυρ. χωρίοις, [[οὐδέποτε]] δὲ παρὰ τοῖς πεζοῖς τῶν Ἀττικῶν· ὁ [[Ὅμηρος]] ἐν τούτοις προτιμᾷ τὸν ἀόρ. β΄ ἀρέσθαι τοῦ ἀείρασθαι· πρβλ. [[αἴρω]]. - Σύνθετ. ἀν-, ἀπ-, εἰς-, ἐπ-, παρ-, συναείρω. (Ἡ [[ῥίζα]] φαίνεται ἐκ συγκρίσεως τῆς Σανσκρ. καὶ Λατιν. ὅτι ἦτο ἐξ ἀρχῆς ΣΕΡ ἢ ΕΡ μετὰ προθεματικοῦ α ὡς ἐν [[ἀείρω]], [[ἀέξω]]. - Ἐκ τῆς √ΣΕΡ ἔχομεν τὴν λέξιν [[σειρά]], πρβλ. Σανσκρ. sarat, sarit (linum), Λατ. sero (serui), sera· ἐκ τῆς √ΕΡ: [[ὅρμος]] (monile), [[ὁρμαθός]], [[ὁρμιά]], καὶ [[εἴρω]], [[ἐερμένος]], ἡ [[ἔννοια]] τῆς συναφῆς, τῆς ἑνώσεως, ἥτις ἀπώλετο ἐν τῷ [[ἀείρω]], ἀναφαίνεται ἐν τοῖς παραγώγοις, [[συναείρω]], [[παρήορος]], [[συνήορος]], [[συνωρίς]], καὶ κατά τινα βαθμὸν καὶ εἰς τὰς κατωτέρω (ΙΙΙ, 2. ἀναφερομένας λέξεις). [ᾰ, [[ὁπότε]] τὸ [[ῥῆμα]] [[εἶναι]] ἀναύξητον· ἀλλὰ ᾱ ἐν ἄρσει παρὰ μεταγεν. Ἐπ., ὡς ὁ Ὀππ. κλπ. - πρβλ. Συλλ. Ἐπιγρ. 177, 347]. = Ὑψώνω, [[ἐγείρω]], σηκώνω· ὑψόσ’ ἀείρας θῆκεν [κυνέην κτλ.] Ἰλ. Κ. 465· ἱστία … στεῖλαν ἀείραντες, συνέστειλαν τὰ ἱστ. ἐγείραντες αὐτὰ καὶ τυλίξαντες, Ὀδ. Γ. 11: - ἰδίως σηκώνω ἵνα φορτωθῶ καὶ [[φέρω]] = [[κομίζω]], [[μεταφέρω]]: ἐκ βελέων Σαρπηδόνα [[δῖον]] ἀείρας, Ἰλ. Π. 678· νόσφιν ἀειράσας, Ω. 583· [[ἄχθος]] ἀείρειν, ἐπὶ φορτηγῶν πλοίων, Ὀδ. Γ. 312· μῆλα γὰρ ἐξ Ἰθάκης … ἄειραν νηυσί, τὰ ἔλαβον καὶ τὰ ἐκόμισαν, Φ. 18· μή μοι [[οἶνον]] ἄειρε = μή μοι πρόσφερε [[οἶνον]], Ἰλ. Ζ. 264· [[συχνάκις]] κατὰ μετοχὴν μετὰ ῥημάτων κινήσεως σημαντικῶν, ἐπὶ στεφάνην κεφαλῆφιν ἀείρας θήκατο, Κ. 30· πίνακας παρέθηκεν ἀείρας, Ὀδ. Α. 141· εὔμαριν ἀείρων, Αἰσχύλ. Πέρσ. 660. 2) [[ἀθροίζω]], [[συλλέγω]]· λεκτὸν ἀροῦμεν στόλον, [[αὐτόθι]] 795. ΙΙ. Μέσ. ὑψῶ τι δι’ ἐμαυτόν, [[ἀποκομίζω]], νικῶ, [[κερδαίνω]], [[λαμβάνω]]· συχν. μετὰ αἰτ. πράγμ. πάντας ἀειράμενος πελέκεας, Ἰλ. Ψ. 856, κτλ.· ἀλλὰ καὶ ὡς τὸ ἐνεργ. [πέπλων], ἓν’ ἀειραμένη, Ἰλ. Ζ. 293. πρβλ. [[αἴρω]]. 2) [[ἐγείρω]], [[διεγείρω]], [[ἐρεθίζω]], [[νεῖκος]] ἀειράμενος, Θεόγν. 90· ἀείρασθαι πόλεμον = ἐπιχειρῶ (μακρὸν) πόλεμον, Ἡρόδ. 7. 132. 156· βαρὺς ἀ., βραδὺς εἰς τὸ ἐπιχειρῆσαί τι, ὁ αὐτ. 4. 150. 3) ἀείρασθαι τὰ ἱστία = σηκώνω τὰ ἱστία, ὁ αὐτ. 8. 56, 94· καὶ [[ἄνευ]] τοῦ ἱστία, 1. 27· οὕτω παρ’ Ἀπολλ. Ροδ. ἀείρειν ἱστία, κατ’ ἐνεργ. τύπον 2. 1229. ΙΙΙ. παθ. = ὑψοῦμαι ἢ φέρομαι, μεταφέρομαι· ἐς αἰθέρα δῖαν ἀέρθη, Ὀδ. Τ. 540 πρβλ. Ἰλ. Θ. 74· ὑψόσ’ ἀερθείς … ἐχόμην, Ὀδ. Μ. 432· ἀείρεσθαι εἰς, = ἐγείρεσθαι καὶ ἀπέρχεσθαι εἴς τι [[μέρος]], Ἡρόδ. 1. 170· ἀερθέντες ἐκ …, [[αὐτόθι]] 165· πρὸ πάντων ἐπὶ ναυτιλλομένων· ἀλλὰ καὶ ἐπὶ ὁδοιποριῶν κατὰ ξηράν, ὡς ἀερθῆναι, 9. 52: - ἀερθεὶς ὡς τὸ Λατ. elatus, = ἐγειρόμενος ὑψηλά, ὑπερβαίνων τὰ προσήκοντα ὅρια. Πινδ. Ν. 7. 111. 2) κρέμαμαι, εἶμαι ἐξηρτημένος: ([[μάχαιρα]]) πὰρ ξίφεος μέγα κουλεὸν αἰὲν [[ἄωρτο]], Ἰλ. Γ. 272, Τ., 253· πρβλ. [[ἠερέθομαι]], αἰωρέομαι, [[μετέωρος]], ἄορ, [[ἀορτήρ]], 3) μεταφ. ἐγείρομαι, διεγείρομαι, παροξύνομαι, Σοφ. Τρ. 216. | |lstext='''ἀείρω''': Ἰων. καὶ ποιητ. [[ῥῆμα]] (πρβλ. [[ἀείδω]]), ἐν χρήσει παρ’ Ἡροδ. καὶ παρ’ Αἰσχύλ. Θ. 759, Πέρσ. 660· (ἀμφ. λυρικά), ἀλλ ὁ [[τύπος]] [[εἶναι]] [[αἴρω]] (ὃ ἴδε), Αἰολ. [[ἀέρρω]] (ὃ ἴδε): - παρατατ. ἤειρον, (συν-), Ἰλ. Κ. 499, Ἡρόδ. Ἐπ. ἄειρον, Ἰλ.: - μέλλ. ἀρῶ, [ᾱ], συνῃρ. ἐκ τοῦ ἀερῶ, ([[ὅπερ]] [[οὐδαμοῦ]] εὕρηται), Αἰσχύλ. Πέρσ. 795, Εὐρ. Ἡρακλεῖδ. 322, Τρῳ. 1148. (πρβλ. [[ἐξεπαίρω]]): - ἀόρ. α΄ ἤειρα, (συν-), Ἰλ. Ω. 590. Ἐπ. ἄειρα, Ψ. 730: - μετοχ. ἀείρας, Σοφ. Ἀντ. 418 (ἐν τῷ λόγῳ τοῦ [[φύλακος]]): - μέσ. Ὅμ., καὶ παρὰ Σοφ. Τρ. 216 (λυρ.), μέλλ. ἀροῦμαι (ἴδε ἐν λ. [[αἴρω]]): - ἀόρ., προστακτ. ἀείραο, Ἀπολλ. Ρόδ.· ἀπαρέμφ. ἀείρασθαι (ἀντ-), Ἡρόδ. 7. 212, μετοχ. -άμενος, Ὅμ. - Παθ. ἀόρ. ἠέρθην, Ἀπολλ. Ρόδ. (παρ-), Ἰλ. Π. 341, Ἐπ. ἀέρθην, Ὀδ. τρίτ. πληθυντ. [[ἄερθεν]], Ἰλ. Θ. 74· ὑποτακτ. ἀερθῶ, Εὐρ. Ἀνδρ. 848, μετοχ. ἀερθείς, Ὅμ., Πίνδ., Ἡρόδ., Αἰσχύλ. Ἀγ. 1525· παρακ. ἤερμαι, Ἀπολλ. Ρόδ. 2. 171. Ἐπ. ὑπερσυντέλ. γ΄ ἑνικὸν [[ἄωρτο]], Ἰλ., Θεόκριτ., Ἰων. [[ἄορτο]] (ὃ ἴδε) ἀντὶ τοῦ ἤορτο. Ὁ [[τύπος]] [[ἀείρω]] [[εἶναι]] Ἰων. καὶ συνήθως [[εἶναι]] ἐν χρήσει παρ’ Ἡροδότῳ καὶ Ἱππ., ὡς παρ’ Ὁμήρῳ, πλὴν ἐν Ἰλ. Ρ. 724· [[ὡσαύτως]] παρὰ Πινδάρῳ καὶ παρὰ τοῖς Τραγ. ἔν τισι λυρ. χωρίοις, [[οὐδέποτε]] δὲ παρὰ τοῖς πεζοῖς τῶν Ἀττικῶν· ὁ [[Ὅμηρος]] ἐν τούτοις προτιμᾷ τὸν ἀόρ. β΄ ἀρέσθαι τοῦ ἀείρασθαι· πρβλ. [[αἴρω]]. - Σύνθετ. ἀν-, ἀπ-, εἰς-, ἐπ-, παρ-, συναείρω. (Ἡ [[ῥίζα]] φαίνεται ἐκ συγκρίσεως τῆς Σανσκρ. καὶ Λατιν. ὅτι ἦτο ἐξ ἀρχῆς ΣΕΡ ἢ ΕΡ μετὰ προθεματικοῦ α ὡς ἐν [[ἀείρω]], [[ἀέξω]]. - Ἐκ τῆς √ΣΕΡ ἔχομεν τὴν λέξιν [[σειρά]], πρβλ. Σανσκρ. sarat, sarit (linum), Λατ. sero (serui), sera· ἐκ τῆς √ΕΡ: [[ὅρμος]] (monile), [[ὁρμαθός]], [[ὁρμιά]], καὶ [[εἴρω]], [[ἐερμένος]], ἡ [[ἔννοια]] τῆς συναφῆς, τῆς ἑνώσεως, ἥτις ἀπώλετο ἐν τῷ [[ἀείρω]], ἀναφαίνεται ἐν τοῖς παραγώγοις, [[συναείρω]], [[παρήορος]], [[συνήορος]], [[συνωρίς]], καὶ κατά τινα βαθμὸν καὶ εἰς τὰς κατωτέρω (ΙΙΙ, 2. ἀναφερομένας λέξεις). [ᾰ, [[ὁπότε]] τὸ [[ῥῆμα]] [[εἶναι]] ἀναύξητον· ἀλλὰ ᾱ ἐν ἄρσει παρὰ μεταγεν. Ἐπ., ὡς ὁ Ὀππ. κλπ. - πρβλ. Συλλ. Ἐπιγρ. 177, 347]. = Ὑψώνω, [[ἐγείρω]], σηκώνω· ὑψόσ’ ἀείρας θῆκεν [κυνέην κτλ.] Ἰλ. Κ. 465· ἱστία … στεῖλαν ἀείραντες, συνέστειλαν τὰ ἱστ. ἐγείραντες αὐτὰ καὶ τυλίξαντες, Ὀδ. Γ. 11: - ἰδίως σηκώνω ἵνα φορτωθῶ καὶ [[φέρω]] = [[κομίζω]], [[μεταφέρω]]: ἐκ βελέων Σαρπηδόνα [[δῖον]] ἀείρας, Ἰλ. Π. 678· νόσφιν ἀειράσας, Ω. 583· [[ἄχθος]] ἀείρειν, ἐπὶ φορτηγῶν πλοίων, Ὀδ. Γ. 312· μῆλα γὰρ ἐξ Ἰθάκης … ἄειραν νηυσί, τὰ ἔλαβον καὶ τὰ ἐκόμισαν, Φ. 18· μή μοι [[οἶνον]] ἄειρε = μή μοι πρόσφερε [[οἶνον]], Ἰλ. Ζ. 264· [[συχνάκις]] κατὰ μετοχὴν μετὰ ῥημάτων κινήσεως σημαντικῶν, ἐπὶ στεφάνην κεφαλῆφιν ἀείρας θήκατο, Κ. 30· πίνακας παρέθηκεν ἀείρας, Ὀδ. Α. 141· εὔμαριν ἀείρων, Αἰσχύλ. Πέρσ. 660. 2) [[ἀθροίζω]], [[συλλέγω]]· λεκτὸν ἀροῦμεν στόλον, [[αὐτόθι]] 795. ΙΙ. Μέσ. ὑψῶ τι δι’ ἐμαυτόν, [[ἀποκομίζω]], νικῶ, [[κερδαίνω]], [[λαμβάνω]]· συχν. μετὰ αἰτ. πράγμ. πάντας ἀειράμενος πελέκεας, Ἰλ. Ψ. 856, κτλ.· ἀλλὰ καὶ ὡς τὸ ἐνεργ. [πέπλων], ἓν’ ἀειραμένη, Ἰλ. Ζ. 293. πρβλ. [[αἴρω]]. 2) [[ἐγείρω]], [[διεγείρω]], [[ἐρεθίζω]], [[νεῖκος]] ἀειράμενος, Θεόγν. 90· ἀείρασθαι πόλεμον = ἐπιχειρῶ (μακρὸν) πόλεμον, Ἡρόδ. 7. 132. 156· βαρὺς ἀ., βραδὺς εἰς τὸ ἐπιχειρῆσαί τι, ὁ αὐτ. 4. 150. 3) ἀείρασθαι τὰ ἱστία = σηκώνω τὰ ἱστία, ὁ αὐτ. 8. 56, 94· καὶ [[ἄνευ]] τοῦ ἱστία, 1. 27· οὕτω παρ’ Ἀπολλ. Ροδ. ἀείρειν ἱστία, κατ’ ἐνεργ. τύπον 2. 1229. ΙΙΙ. παθ. = ὑψοῦμαι ἢ φέρομαι, μεταφέρομαι· ἐς αἰθέρα δῖαν ἀέρθη, Ὀδ. Τ. 540 πρβλ. Ἰλ. Θ. 74· ὑψόσ’ ἀερθείς … ἐχόμην, Ὀδ. Μ. 432· ἀείρεσθαι εἰς, = ἐγείρεσθαι καὶ ἀπέρχεσθαι εἴς τι [[μέρος]], Ἡρόδ. 1. 170· ἀερθέντες ἐκ …, [[αὐτόθι]] 165· πρὸ πάντων ἐπὶ ναυτιλλομένων· ἀλλὰ καὶ ἐπὶ ὁδοιποριῶν κατὰ ξηράν, ὡς ἀερθῆναι, 9. 52: - ἀερθεὶς ὡς τὸ Λατ. elatus, = ἐγειρόμενος ὑψηλά, ὑπερβαίνων τὰ προσήκοντα ὅρια. Πινδ. Ν. 7. 111. 2) κρέμαμαι, εἶμαι ἐξηρτημένος: ([[μάχαιρα]]) πὰρ ξίφεος μέγα κουλεὸν αἰὲν [[ἄωρτο]], Ἰλ. Γ. 272, Τ., 253· πρβλ. [[ἠερέθομαι]], αἰωρέομαι, [[μετέωρος]], ἄορ, [[ἀορτήρ]], 3) μεταφ. ἐγείρομαι, διεγείρομαι, παροξύνομαι, Σοφ. Τρ. 216. | ||
}} | }} | ||
{{Autenrieth | {{Autenrieth | ||
