3,274,306
edits
πυρφόρος: Difference between revisions
From LSJ
m
Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{.*}}\n)({{elru.*}}\n)({{elnl.*}}\n)" to "$4$3$2$1"
m (Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{bailly.*}}\n)" to "$2$1") |
m (Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{.*}}\n)({{elru.*}}\n)({{elnl.*}}\n)" to "$4$3$2$1") |
||
| Line 16: | Line 16: | ||
|btext=ος, ον :<br /><b>I.</b> qui porte du feu, qui porte un flambeau ; ὁ [[πυρφόρος]] :<br /><b>1</b> prêtre qui suivait les armées lacédémoniennes pour les sacrifices;<br /><b>2</b> prêtre syrien;<br /><b>II.</b> qui apporte <i>ou</i> lance du feu :<br /><b>1</b> <i>en parl. de certaines divinités (Zeus, Artémis, etc.)</i>;<br /><b>2</b> <i>en parl. du soleil ; d'ord. en mauv. part, en parl. de la foudre</i> ; πυρφόροι ὀϊστοί THC brandons;<br /><b>3</b> <i>fig.</i> qui enflamme, <i>càd</i> qui apporte la fièvre, la maladie, la peste.<br />'''Étymologie:''' [[πῦρ]], [[φέρω]]. | |btext=ος, ον :<br /><b>I.</b> qui porte du feu, qui porte un flambeau ; ὁ [[πυρφόρος]] :<br /><b>1</b> prêtre qui suivait les armées lacédémoniennes pour les sacrifices;<br /><b>2</b> prêtre syrien;<br /><b>II.</b> qui apporte <i>ou</i> lance du feu :<br /><b>1</b> <i>en parl. de certaines divinités (Zeus, Artémis, etc.)</i>;<br /><b>2</b> <i>en parl. du soleil ; d'ord. en mauv. part, en parl. de la foudre</i> ; πυρφόροι ὀϊστοί THC brandons;<br /><b>3</b> <i>fig.</i> qui enflamme, <i>càd</i> qui apporte la fièvre, la maladie, la peste.<br />'''Étymologie:''' [[πῦρ]], [[φέρω]]. | ||
}} | }} | ||
{{ | {{elnl | ||
| | |elnltext=πυρφόρος -ον [πῦρ, φέρω] vuur dragend, een toorts dragend:; ἄνδρα πυρφόρον een man die een toorts draagt Aeschl. Sept. 432; πυρφόρος... κεραυνός de vuurdragende bliksem Soph. OC 1658; [[epithet]] van goden; πυρφόρος ἀστεροπητής de vuurbrengende bliksemslingeraar (Zeus) Soph. Ph. 1198; overdr.. ὁ πυρφόρος θεός de vuurdragende god (de pest) Soph. OT 27; π. οἰστοί brandpijlen Thuc. 2.75.5; πυρφόρος αἰθέρος ἀστήρ een vurige ster aan de hemel Aristoph. Th. 1050. subst. vuurbrenger (priester); Luc. 44.42; spreekw.. ἔδει μηδὲ πυρφόρον... περιγενέσθαι er mocht zelfs geen priester van het vuur overleven Hdt. 8.6.2. | ||
}} | |||
{{elru | |||
|elrutext='''πυρφόρος:'''<br /><b class="num">1)</b> [[несущий огонь]], [[огненный]], [[пылающий]] ([[κεραυνός]] Pind.; ἀστραπαί Soph.);<br /><b class="num">2)</b> [[несущий факел]] ([[ἀνήρ]] Aesch.);<br /><b class="num">3)</b> [[зажигательный]] (ὀϊστοί Thuc.; βέλη Diod.);<br /><b class="num">4)</b> [[несущий истребление]], [[опустошительный]] (ὁ [[θεός]] Soph.);<br /><b class="num">5)</b> [[огненосный]] (эпитет Зевса, Деметры, Артемиды и Прометея) Soph., Eur., Arph.;<br /><b class="num">6)</b> [[зажигающий страстью]] (sc. [[ἔρως]] Anth.).<br /><b class="num">II</b> ὁ<br /><b class="num">1)</b> воен. [[огнемет]] (машина для метания зажигательных снарядов) Polyb.;<br /><b class="num">2)</b> [[пирфор]], [[огненосец]] (у лакедемонян, жрец, сопровождавший в походе армию со священным неугасимым огнем и пользовавшийся привилегией неприкосновенности) Xen., (тж. у ассирийцев) Luc.: [[ἔδεε]] [[μηδὲ]] πυρφόρον ἐκφυγόντα περιγενέσθαι Her. (по словам персов), даже огненосцу не спастись, т. е. должны погибнуть все до одного. | |||
}} | }} | ||
{{Slater | {{Slater | ||
| Line 31: | Line 34: | ||
|lsmtext='''πυρφόρος:''' -ον ([[φέρω]]),<br /><b class="num">I.</b> αυτός που φέρει πυρ, που έχει [[φωτιά]], σε Ευρ.· λέγεται για τον κεραυνό, σε Πίνδ., Αισχύλ.· <i>πυρφόροι ὀϊστοί</i>, βέλη με εύφλεκτες ουσίες πάνω τους, σε Θουκ.<br /><b class="num">II.</b> Ειδικότερες σημασίες:<br /><b class="num">1.</b> επίθ. του [[Δία]] για τους κεραυνούς του, σε Σοφ.· λέγεται για τη [[Δήμητρα]], αναφορικά προς τους πυρσούς που κρατούσαν οι λάτρεις της, σε Ευρ.· λέγεται για την Άρτεμη, σε Σοφ.· [[αλλά]] θεὸς [[πυρφόρος]], [[θεός]] που φέρνει πυρ, [[φωτιά]], [[θεός]] που φέρνει λοιμό ή πυρετό, στον ίδ.<br /><b class="num">2.</b> <i>ὁπυρφόρος</i>, στο στρατό των Λακεδαιμονίων ήταν ο [[ιερέας]] που κρατούσε την [[ιερή]] [[φωτιά]] για τη [[θυσία]], η οποία δεν επιτρεπόταν να σβήσει [[ποτέ]], σε Ξεν.· απ' όπου παροιμ., λέγεται για ολοσχερή [[ήττα]], [[ἔδεε]] δὲ [[μηδὲ]] πυρφόρον περιγενέσθαι, σε Ηρόδ. | |lsmtext='''πυρφόρος:''' -ον ([[φέρω]]),<br /><b class="num">I.</b> αυτός που φέρει πυρ, που έχει [[φωτιά]], σε Ευρ.· λέγεται για τον κεραυνό, σε Πίνδ., Αισχύλ.· <i>πυρφόροι ὀϊστοί</i>, βέλη με εύφλεκτες ουσίες πάνω τους, σε Θουκ.<br /><b class="num">II.</b> Ειδικότερες σημασίες:<br /><b class="num">1.</b> επίθ. του [[Δία]] για τους κεραυνούς του, σε Σοφ.· λέγεται για τη [[Δήμητρα]], αναφορικά προς τους πυρσούς που κρατούσαν οι λάτρεις της, σε Ευρ.· λέγεται για την Άρτεμη, σε Σοφ.· [[αλλά]] θεὸς [[πυρφόρος]], [[θεός]] που φέρνει πυρ, [[φωτιά]], [[θεός]] που φέρνει λοιμό ή πυρετό, στον ίδ.<br /><b class="num">2.</b> <i>ὁπυρφόρος</i>, στο στρατό των Λακεδαιμονίων ήταν ο [[ιερέας]] που κρατούσε την [[ιερή]] [[φωτιά]] για τη [[θυσία]], η οποία δεν επιτρεπόταν να σβήσει [[ποτέ]], σε Ξεν.· απ' όπου παροιμ., λέγεται για ολοσχερή [[ήττα]], [[ἔδεε]] δὲ [[μηδὲ]] πυρφόρον περιγενέσθαι, σε Ηρόδ. | ||
}} | }} | ||
{{ | {{ls | ||
| | |lstext='''πυρφόρος''': -ον, ὁ φέρων πῦρ, Αἰσχύλ. Θήβ. 432· [[μάλιστα]] ἐπὶ κεραυνοῦ ἢ ἀστραπῆς, π. κεραυνὸς Πινδ. Ν. 10. 132, Αἰσχύλ. Θηβ. 444, Σοφ. Ο. Κ. 1658· ἀστραπαὶ ὁ αὐτ. ἐν Ο. Τ. 200· [[ἔγχος]] Διὸς Ἀριστοφ. Ὄρν. 1749· καὶ οὕτω πιθανῶς, [[πυρφόρος]] αἰθέρος ἀστὴρ ὁ αὐτ. ἐν Θεσμ. 1050· -πυρφόροι οἰστοὶ, βέλη ἔχοντα εὐφλέκτους οὐσίας προσδεδεμένας καὶ ἀνημμένας [[ὥστε]] νὰ δύνανται νὰ πυρπολῶσι πᾶν ξύλινον [[κατασκεύασμα]], Θουκ. 1. 75· οὕτω μόνον πυρφόρα ὁ αὐτ. ἐν Θεσμ. 88· - [[ὡσαύτως]] [[πυρφόρος]], ὁ, μηχανὴ ἐξακοντίζουσα πῦρ, Πολύβ. 21. 5, 1· πρβλ. [[πυροβόλος]]. ΙΙ. ἰδιαιτέρως, 1) ἐπίθετον πολλῶν θεοτήτων, [[οἷον]] τοῦ Διὸς διὰ τοὺς κεραυνοὺς [[αὐτοῦ]], Σοφ. Φιλ. 1198, πρβλ. Ἀριστοφ. Ὄρν. 1751· τῆς Δήμητρος διὰ τοὺς πυρούς, οὓς οἱ λατρεύοντες αὐτὴν ἔφερον (πρβλ. δᾳδοῦχος), Εὐρ. Ἱκ. 260, πρβλ. Φοιν. 687· τῆς Ἀρτέμιδος (πρβλ. [[ἀμφίπυρος]]), Σοφ. Ο. Τ. 206· ἱερέως τοῦ Ἀσκληπιοῦ, Συλλ. Ἐπιγρ. 402, πρβλ. 1178, Λουκ. περὶ τῆς Συρ. Θεοῦ 42. 2) Προμηθεὺς π., ὁ τὸ πῦρ φέρων, [[ὄνομα]] τοῦ Προμηθέως ἐν Σατυρικῷ τινι δράματι τοῦ Αἰσχύλου, ἀνθ’ οὗ ὁ Πολυδ. Θ΄, 156, Ι΄, 64, ἔχει [[πυρκαεύς]], [[ἴσως]] συγχέων αὐτὸ πρὸς τὸ Ναύπλιος πυρκαεὺς τοῦ Σοφοκλ., ἴδε Δινδ. εἰς Αἰσχύλ. Ἀποσπ. 187, Σοφ. Ο. Κ. 55· [[ὡσαύτως]] ἐπὶ τοῦ Καπανέως, Αἰσχύλ. Θήβ. 452, Σοφ. Ἀντ. 135· ἐπὶ τοῦ Ἔρωτος, Ἀνθ. Π. 5. 88· - ἀλλὰ θεὸς [[πυρφόρος]] καλεῖται ὁ φλέγων [[θεός]], δηλ. ὁ φέρων πυρετὸν ἢ λοιμόν, Σοφ. Ο. Τ. 27. 3) ὁ [[πυρφόρος]], ἐν τῷ στρατῷ τῶν Λακεδαιμονίων ἦτο ὁ ἱερεὺς ὁ διατηρῶν τὸ πρὸς θυσίας ἱερὸν πῦρ, [[ὅπερ]] [[οὐδέποτε]] ἐσβέννυτο, Ξεν. Λακ. 13, 2. πρβλ. Sturz Λεξ. Ξεν. ἐν λέξ.· [[ἐντεῦθεν]] ἐπὶ ὁλοσχεροῦς ἥττης, ἕδεε δὲ [[μηδὲ]] πυρφόρον… περιγενέσθαι Ἡρόδ. 8. 6, πρβλ. Δίωνα Κ. 39. 45, Παροιμιογρ. | ||
}} | }} | ||
{{mdlsj | {{mdlsj | ||
