3,274,313
edits
σπείρω: Difference between revisions
From LSJ
m
Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{.*}}\n)({{elru.*}}\n)({{elnl.*}}\n)" to "$4$3$2$1"
m (Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{bailly.*}}\n)" to "$2$1") |
m (Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{.*}}\n)({{elru.*}}\n)({{elnl.*}}\n)" to "$4$3$2$1") |
||
| Line 16: | Line 16: | ||
|btext=<i>f.</i> σπερῶ, <i>ao.</i> ἔσπειρα, <i>pf.</i> ἔσπαρκα;<br /><i>Pass. ao.</i> ἐσπάρην, <i>pf.</i> [[ἔσπαρμαι]];<br /><b>I.</b> semer : σῖτον, καρπόν HDT du blé, des graines de fruit ; <i>p. suite</i> :<br /><b>1</b> ensemencer : γῆν HDT une terre ; σπ. ἄρουραν ESCHL ensemencer le champ d'où naîtront les enfants;<br /><b>2</b> engendrer, produire;<br /><b>II.</b> répandre comme de la semence, disséminer, éparpiller : χρυσόν HDT de l'or ; δρόσον EUR répandre de l'eau en aspergeant ; <i>Pass.</i> être répandu : κατὰ τὴν Ἑλλάδα THC à travers la Grèce ; [[εἰς]] ἁρπαγήν XÉN pour piller ; <i>fig.</i> répandre des paroles.<br />'''Étymologie:''' R. Σπαρ, répandre ; cf. <i>lat.</i> spargo. | |btext=<i>f.</i> σπερῶ, <i>ao.</i> ἔσπειρα, <i>pf.</i> ἔσπαρκα;<br /><i>Pass. ao.</i> ἐσπάρην, <i>pf.</i> [[ἔσπαρμαι]];<br /><b>I.</b> semer : σῖτον, καρπόν HDT du blé, des graines de fruit ; <i>p. suite</i> :<br /><b>1</b> ensemencer : γῆν HDT une terre ; σπ. ἄρουραν ESCHL ensemencer le champ d'où naîtront les enfants;<br /><b>2</b> engendrer, produire;<br /><b>II.</b> répandre comme de la semence, disséminer, éparpiller : χρυσόν HDT de l'or ; δρόσον EUR répandre de l'eau en aspergeant ; <i>Pass.</i> être répandu : κατὰ τὴν Ἑλλάδα THC à travers la Grèce ; [[εἰς]] ἁρπαγήν XÉN pour piller ; <i>fig.</i> répandre des paroles.<br />'''Étymologie:''' R. Σπαρ, répandre ; cf. <i>lat.</i> spargo. | ||
}} | }} | ||
{{ | {{elnl | ||
| | |elnltext=σπείρω, imperf. iter. σπείρεσκον Hdt. 4.42.3; aor. ἔσπειρα; aor. pass. ἐσπάρην; perf. ἔσπαρκα, med. - pass. ἔσπαρμαι; fut. σπερῶ. met acc. v. h. inw. obj. zaaien:; σῖτον graan Hdt. 4.17.1; spreekw. abs..; εἰς πέτρας τε καὶ λίθους σ. zaaien op rotsen en stenen Plat. Lg. 838e; soms tegenover θερίζειν oogsten, zowel lett. als overdr..; εἰ ἡμεῖς ὑμῖν τὰ πνευματικὰ ἐσπείραμεν, μέγα εἰ ἡμεῖς ὑμῶν τὰ σαρκικὰ θερίσομεν; als wij geestelijke zaken onder u hebben gezaaid, is het dan te veel gevraagd dat we materiële zaken van u oogsten? NT 1 Cor. 9.11; uitstrooien, verspreiden:; τὸν χρυσὸν ἅπαντα καὶ τὸν ἄργυρον ἔσπειρε ἐς τὸν Στρυμόνα al het goud en zilver strooide hij uit in de Strymon Hdt. 7.107.2; overdr..; σ. ματαίαν βάξιν een loos gerucht verspreiden Soph. El. 642; pass. ook zich verspreiden:. ἐσπάρησαν κατὰ τὴν ἄλλην Ἑλλάδα (zij) verspreidden zich over de rest van Griekenland Thuc. 2.27.2; ἐσπαρμένοι εἰς ἁρπαγήν verspreid om te plunderen Xen. Hell. 3.4.22. uitbr. verwekken:. Ἀτρέα … ὃς αὖ σ’ ἔσπειρε Atreus, die jou op zijn beurt verwekt heeft Soph. Ai. 1293. met acc. v. h. uitw. obj. bezaaien:; τὴν γῆν het land Hdt. 4.42.3; pass..; ἡ σπειρομένη Αἴγυπτος het gedeelte van Egypte dat bezaaid wordt Hdt. 2.77.1; overdr.. σ. τοὺς ἐν γράμμασι κήπους de tuinen der letteren bezaaien Plat. Phaedr. 276d. overdr. bevruchten. ματρὸς σπείρας ἄρουραν na de akker van zijn moeder te hebben bezaaid (d.w.z. na haar zwanger te hebben gemaakt) Aeschl. Sept. 754. | ||
}} | |||
{{elru | |||
|elrutext='''σπείρω:''' (fut. σπερῶ, aor. ἔσπειρα, ион. impf. iter. [[σπείρεσκον]]; pass.: aor. 2 [[ἐσπάρην]] с ᾰ, pf. [[ἔσπαρμαι]])<br /><b class="num">1)</b> [[сеять]] или [[сажать]] (στάχυν Eur.; [[σῖτον]] Her.): καρπόν, ὧν ἔσπειρε, θερίζειν погов. Plat. собирать плоды того, что сеял; σ. εἰς πέτρας τε καὶ λίθους Plat., тж. σ. κατὰ πέτρων погов. Luc. сеять на камне (о бесплодных усилиях);<br /><b class="num">2)</b> [[засевать]], [[обсеменять]] (ἄρουραν Hes.; γῆν Her.): ἡ σπειρομένη [[Αἴγυπτος]] Her. пригодная для земледелия часть Египта;<br /><b class="num">3)</b> [[оплодотворять]] (τέκνων ἄλοκα Eur.);<br /><b class="num">4)</b> производить на свет, (по)рождать (παῖδας Soph.);<br /><b class="num">5)</b> [[рассеивать]], [[разбрасывать]], [[рассыпать]] (τὸν χρυσὸν ἀπὸ τοῦ τείχεος Her.; ἔγχη ἔσπαρται πέδῳ Eur.): ἐσπάρησαν κατὰ τὴν [[ἄλλην]] Ἑλλάδα Thuc. (часть эгинцев) рассеялась по остальной Греции;<br /><b class="num">6)</b> [[наливать]], [[поливать]] (δρόσον ἐκ τευχέων Eur.);<br /><b class="num">7)</b> [[распространять]] (βάξιν ἐς πᾶσαν πόλιν Soph.): ὡς ὁ [[πλεῖστος]] ἔσπαρται [[λόγος]] Arph. согласно наиболее распространенной версии;<br /><b class="num">8)</b> [[расточать]]: σ. ἄθυτα σπέρματα Plat. расточать неосвященное (законом) семя, т. е. приживать внебрачных детей. | |||
}} | }} | ||
{{Slater | {{Slater | ||
| Line 34: | Line 37: | ||
|lsmtext='''σπείρω:''' Ιων. παρατ. [[σπείρεσκον]], μέλ. <i>σπερῶ</i>, αόρ. αʹ <i>ἔσπειρα</i>, παρακ. <i>ἔσπαρκα</i> — Παθ., αόρ. βʹ [[ἐσπάρην]] [ᾰ], παρακ. [[ἔσπαρμαι]]· [[σπέρνω]]·<br /><b class="num">I. 1.</b> [[σπέρνω]] σπόρο, σε Ησίοδ., Αττ.<br /><b class="num">2.</b> [[σπέρνω]] [[παιδιά]], [[γεννώ]], τα [[φέρνω]] στη [[ζωή]], σε Σοφ. — Παθ., γεννιέμαι, στον ίδ., σε Ευρ.<br /><b class="num">3.</b> [[διασκορπίζω]] όπως τον σπόρο, [[διασπείρω]], [[σκορπίζω]], [[διαδίδω]], [[εξαπλώνω]]· <i>χρυσὸν καὶ ἄργυρον</i>, σε Ηρόδ.· <i>δρόσον</i>, σε Ευρ.· [[εξαπλώνω]], [[επεκτείνω]], όπως το spargere vocesτου Βιργ., σε Σοφ. — Παθ., διασκορπίζομαι, διασπείρομαι, σε Ευρ., Θουκ.<br /><b class="num">II. 1.</b> [[σπέρνω]] έναν αγρό, σε Ησίοδ., Ηρόδ. κ.λπ.· Παθ., ἡ σπειρομένη [[Αἴγυπτος]], το αρόσιμο [[τμήμα]] της Αιγύπτου, σε Ηρόδ.<br /><b class="num">2.</b> παροιμ., <i>πόντον σπείρειν</i>, λέγεται για τη [[ματαιοπονία]], σε Θέογν. | |lsmtext='''σπείρω:''' Ιων. παρατ. [[σπείρεσκον]], μέλ. <i>σπερῶ</i>, αόρ. αʹ <i>ἔσπειρα</i>, παρακ. <i>ἔσπαρκα</i> — Παθ., αόρ. βʹ [[ἐσπάρην]] [ᾰ], παρακ. [[ἔσπαρμαι]]· [[σπέρνω]]·<br /><b class="num">I. 1.</b> [[σπέρνω]] σπόρο, σε Ησίοδ., Αττ.<br /><b class="num">2.</b> [[σπέρνω]] [[παιδιά]], [[γεννώ]], τα [[φέρνω]] στη [[ζωή]], σε Σοφ. — Παθ., γεννιέμαι, στον ίδ., σε Ευρ.<br /><b class="num">3.</b> [[διασκορπίζω]] όπως τον σπόρο, [[διασπείρω]], [[σκορπίζω]], [[διαδίδω]], [[εξαπλώνω]]· <i>χρυσὸν καὶ ἄργυρον</i>, σε Ηρόδ.· <i>δρόσον</i>, σε Ευρ.· [[εξαπλώνω]], [[επεκτείνω]], όπως το spargere vocesτου Βιργ., σε Σοφ. — Παθ., διασκορπίζομαι, διασπείρομαι, σε Ευρ., Θουκ.<br /><b class="num">II. 1.</b> [[σπέρνω]] έναν αγρό, σε Ησίοδ., Ηρόδ. κ.λπ.· Παθ., ἡ σπειρομένη [[Αἴγυπτος]], το αρόσιμο [[τμήμα]] της Αιγύπτου, σε Ηρόδ.<br /><b class="num">2.</b> παροιμ., <i>πόντον σπείρειν</i>, λέγεται για τη [[ματαιοπονία]], σε Θέογν. | ||
}} | }} | ||
{{ | {{ls | ||
| | |lstext='''σπείρω''': Αἰολ. σπέρρω˙ Α. Β. 663, Ἐτυμολ. Μέγ. 300. 19˙ Ἰων. παρατ. σπείρεσκον Ἡρόδ. 4. 42˙ μέλλ. σπερῶ Εὐρ. Ἠλ. 79, Πλάτ.˙ Αἰλ. σπέρσω Σχόλ. εἰς Εὐρ. Ἑκ. 202˙ - ἀόρ. ἔσπειρα Εὐρ., Πλάτ.˙ - πρκμ. ἔσπαρκα Πολύαιν. 2. 1, 1, κτλ. - Μέσ., ἀόρ. σπείρασθαι Ἀπολλ. Ρόδ. Γ. 1028˙ ἀόρ. β΄ σπαρέσθαι ἢ σπερέσθαι Πολύαιν. 8. 26. - Παθ., μέλλ. σπᾰρήσομαι Ἑβδ., (δια-) Διόδ. 17. 69˙ ἀόρ. ἐσπάρην [ᾰ] Σοφ. Ο. Τ. 1498, Θουκ. 2. 27˙ (οἱ τύποι σπαρθήσομαι, ἐσπάρθην διορθοῦνται ἤδη ἐν Ζαχ. 14. 2, Ξεν. Ἀνάβ. 4. 8, 17)˙ - πρκμ. ἔσπαρμαι Εὐρ. Ἡρ. Μαιν. 1098, Ἀριστοφ. Βάτρ. 1206, Πλάτ., κλπ. (Ἐκ τῆς √ΣΠΑΡ ἢ ΣΠΕΡ˙ πρβλ. σπαρῆναι, ἔσπαρμαι, σπαρτός, σπέρμα). «Σπέρνω»: Ι. [[σπείρω]] σπόρον, [[ῥίπτω]] σπόρον, Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 389, Ἀριστοφ. Ὄρν. 710, κτλ.˙ μετ’ αἰτιατ., [[κέγχρος]] Ἡσ. Ἀσπ. Ἡρ. 399˙ σῖτον Ἡρόδ. 4. 17˙ στάχυν Εὐρ. Κύκλ. 121˙ πρβλ. [[Κάδμος]], σπ. γηγενῆ στάχυν ὁ αὐτ. ἐν Βάκχ. 204˙ καὶ ἐν τῷ μέσῳ τύπῳ, σπείρασθαι ὀδόντας Ἀπολλ. Ρόδ. Γ. 1028˙ - ἀπολ., ἀντίθετον τῷ [[θερίζω]], Ἀριστοφ. Ὄρν. 710, κτλ.˙ - μεταφορ., θερ. καὶ σπ. ταῖς γλώσσαις, ἐπὶ τῶν δῶρα δεχόμενων ῥητόρων, [[αὐτόθι]] 1697˙ καρπὸν ὧν ἔσπειρε θερίζειν Πλάτ. Φαῖδρ. 260D· αἰσχρῶς μὲν ἔσπειρας κακῶς δὲ ἐθέρισας Ἀριστ. Ρητορ. 3. 3, 4˙ - παροιμ., σπ. ἐς πέτρας τε καὶ λίθους Πλάτ. Νόμ. 838Ε˙ σπ. κατὰ πετρῶν, κατὰ θάλασσαν, κτλ., Λουκ. Ἔρωτ. 20, κτλ. 2) [[σπείρω]] τέκνα, Σοφ. Αἴ. 1293, Τρ. 33, κτλ.˙ οἱ σπείραντες, οἱ γονεῖς, Ἑλλ. Ἐπιγράμμ. 145. 5, πρβλ. 713. 3˙ σπ. ἄθυτα, παλλακῶν σπέρματα Πλάτ. Νόμ. 841D. - Παθ., φύομαι ἢ γεννῶμαι, ὅθενπερ αὐτὸς ἐσπάρη Σοφ. Ο. Τ. 1498, πρβλ. Εὐρ. Ἴωνα 554, Πλάτ. Πολ. 460Β˙ ἴδε κατωτ. ΙΙ. 2. 3) [[διασκορπίζω]] ὡς σπόρον, [[διασπείρω]], [[σκορπίζω]], χρυσὸν καὶ ἄργυρον Ἡρόδ. 7. 107˙ σπ. φλόγα Τραγικ. παρ’ Ἀριστ. ἐν Ποιητ. 21, 14˙ ἐπὶ ὑγρῶν, [[διασκορπίζω]], [[ῥαντίζω]], [[περιρραίνω]], ἐκ τευχέων σπ. δρόσον Εὐρ. Ἀνδρ. 167˙ - ἐξαπλώνω ἔξω, [[ἐκτείνω]], σπ. ἀγλαΐαν νόσῳ Πινδ. Ν. 1. 16˙ ἐπὶ φήμης, σπ. ματαίαν βάξιν, ὡς ὁ Οὐεργίλ. spargere voces, Σοφ. Ἠλ. 642˙ μὴ σπεῖρε πολλοῖς τὸν παρόντα δαίμονα, μὴ ὁμίλει μετ’ ἀδιακρισίας [[περί]] ..., ὁ αὐτ. ἐν Ἀποσπ. 585. - Παθ., διασκορπίζομαι, ἐσπαρμένος ... κατὰ πόλιν, περὶ τῆς τέφρας τοῦ Σόλωνος τῆς διασκορπισθείσης ἀνὰ τὴν Σαλαμῖνα, Κρατῖν. ἐν «Χειρ.» 5˙ ἔγχη τόξα τ’ ἔσπαρται πέδῳ Εὐρ. Ἡρ. Μαιν. 1098˙ ἐπὶ προσώπων, ἐσπάρησαν καθ’ Ἑλλάδα Θουκ. 2. 27˙ ἐσπαρμένοι εἰς ἁρπαγὴν Ξεν. Ἑλλ. 3. 4, 22˙ κατὰ χώραν [[αὐτόθι]] 6. 2, 17˙ [[ὡσαύτως]], ἔσπαρται [[λόγος]] Ἀριστοφ. Βάτρ. 1206. ΙΙ. [[σπείρω]] ἀγρόν τινα, νειὸν Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 461˙ γῆν, πεδιάδα, [[τέμενος]] Ἡρόδ. 4. 42., 9. 116, 122˙ ἄρουραν Αἰσχύλ. Ἀποσπ. 155˙ ἡ σπειρομένη [[Αἴγυπτος]], τὸ ἀρόσιμον [[μέρος]] τῆς Αἰγύπτου, Ἡρόδ. 2. 77˙ τυχεῖν μὲν ἤδη ‘σπαρμένα Ἀριστοφ. Εἰρ. 1140˙ ἀροῦται καὶ σπείρεται τὸ Θηβαίων ἄστυ Δείναρχ. 93. 14˙ - παροιμ., πόντον σπείρειν, ἐπὶ ματαίου κόπου, Θέογν. 106, 107˙ - μεταφορ., σπ. κοινοτάταις διανοίαις Ἀριστοφ. Σφ. 1044˙ σπ. εἰς ἀρετῆς ἔκφυσιν Πλάτ. Νόμ. 777Ε. 2) ἐπὶ τοῦ ἀνδρός, ματρὸς ... σπ. ἄρουραν Αἰσχύλ. Θήβ. 754˙ σπ. τέκνων ἄλοκα Εὐρ. Φοίν. 18˙ σπ. λέχη ὁ αὐτ. ἐν Ἴωνι 64˙ ἴδε ἀνωτ. Ι. 2. | ||
}} | }} | ||
{{etym | {{etym | ||
