Anonymous

somnus: Difference between revisions

From LSJ
No change in size ,  19 October 2022
m
Text replacement - "(?s)({{Lewis.*?}}\n)({{.*}}\n)({{LaEn.*?}}$)" to "$3 $1$2"
(3)
m (Text replacement - "(?s)({{Lewis.*?}}\n)({{.*}}\n)({{LaEn.*?}}$)" to "$3 $1$2")
Line 1: Line 1:
{{LaEn
|lnetxt=somnus somni N M :: sleep
}}
{{Lewis
{{Lewis
|lshtext=<b>somnus</b>: i, m. Sanscr. svap-nas; Gr. [[ὕπνος]]; som-nus for [[sop]]-nus; cf.: [[sopor]], [[sopio]].<br /><b>I</b> Lit., [[sleep]]: hostes vino domiti somnoque sepulti, Enn. ap. Macr. S. 6 (Ann. v. 291 Vahl.); Lucr. 1, 133: vix aegro cum corde meo me [[somnus]] reliquit, Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 40 (Ann. v. 52 Vahl.); cf., on the [[contrary]]: pandite sulti' genas et corde relinquite somnum, id. ap. Fest. p. 343 Müll. (Ann. v. 521 Vahl.): somnum capere, Plaut. Mil. 3, 1, 115; cf. Cic. Tusc. 4, 19, 44: somnum videre, Ter. Heaut. 3, 1, 82: [[Caninius]] suo toto consulatu somnum non vidit, Cic. Fam. 7, 30, 1: somnum [[tenere]], id. Brut. 80, 278: somno se [[dare]], id. Tusc. 1, 47, 113: me artior [[quam]] solebat [[somnus]] [[complexus]] est, id. Rep. 6, 10, 10: [[puella]] somno fessa, Tib. 1, 3, 88: somno vincta, Ov. M. 11, 238; Liv. 5, 44; Suet. Aug. 16: hos oppressos somno, Caes. B. C. 2, 38 fin.: ne me e somno excitetis, Cic. Rep. 6, 12, 12: so, ex somno excitare aliquem, id. Sull. 8, 24: e somno suscitari, id. Tusc. 4, 19, 44: somno [[solutus]] [[sum]], id. Rep. 6, 26, 29: cum [[ergo]] est somno sevocatus [[animus]] a societate, id. Div. 1, 30, 63: palpebrae somno coniventes, id. N. D. 2, 57, 143: somno [[languidus]], Quint. 4, 2, 106: in somnis aliquid videre, in [[sleep]], in dreams, Enn. ap. Fest. p. 325 Müll. (Ann. v. 228 Vahl.); cf. Plaut. Curc. 2, 2, 10; Poët. ap. Cic. Div. 1, 21, 44; Cic. N. D. 1, 29, 82; id. Div. 1, 24, 49; 1, 25, 44; 1, 53, 121; 2, 70, 144; Verg. A. 2, 270; 4, 466; 4, 557 al.; so, [[less]] freq.: per somnum, Cic. Div. 2, 11, 27; Liv. 2, 36, 4; Verg. A. 5, 636; and: per somnos, Plin. 23, 1, 24, § 49; cf.: ea si cui in somno accidant, Att. ap. Cic. Div. 1, 22, 45: datur in somnum euntibus, Plin. 26, 8, 47, § 74: somnum petiere, Ov. M. 13, 676; Quint. 9, 4, 12: ducere somnos, i. e. [[protract]] [[slumber]], [[continue]] to [[sleep]], Verg. A. 4, 560 (cf.: trahere quietem, Prop. 1, 14, 9); so, educere somnos, Sil. 11, 405; [[but]]: pocula ducentia somnos, causing [[sleep]], Hor. Epod. 14, 3: verba placidos facientia somnos, Ov. M. 7, 153: nuces somnum faciunt, Plin. 23, 8, 75, § 144: [[odor]] somnum gignit, id. 21, 19, 77, § 132: somnum parere, id. 19, 8, 38, § 126: adferre, id. 32, 2, 11, § 24: conciliare (opp. fugare), id. 14, 18, 22, § 117: concitare, id. 20, 17, 73, § 189: adlicere, id. 26, 3, 8, § 14: somnos invitare, Hor. Epod. 2, 28: adimere, id. C. 1, 25, 3: avertere, id. S. 1, 5, 15: rumpere, Sil. 3, 167: perturbare, Quint. 12, 1, 6.— Poet.: conditque natantia lumina [[somnus]], Verg. G. 4, 496: labi ut somnum sensit in [[artus]], Ov. M. 11, 631: [[serpens]], Plin. 7, 24, 24, § 90: graviore somno premi, id. 9, 13, 15, § 42: [[voltus]] in somnum cadit, Sen. Herc. Fur. 1044: somno cedere, Val. Fl. 2, 71: lumina mergere somno, id. 8, 65: [[somnus]] [[altus]], Hor. S. 2, 1, 8: somni faciles, Ov. H. 11, 29; cf.: somno mollior [[herba]], Verg. E. 7, 45: somni pingues, Ov. Am. 1, 13, 7; Luc. 10, 354: [[plenus]], Cels. 1, 3: [[intermissus]], Quint. 10, 6, 1: [[lenis]] et [[placidus]], Sen. Herc. Fur. 1075: [[gravis]], id. ib. 1051: [[servus]] ad somnum, [[who]] keeps [[watch]] [[during]] one's [[sleep]], Curt. 6, 11, 3.—Personified: Somnus, as a [[divinity]], [[son]] of [[Erebus]] and Nox, Hyg. Fab. praef.; Verg. A. 5, 838; 6, 390; Ov. M. 11, 586, 11, 593; 11, 623 sq.; Stat. Th. 10, 87; Tib. 2, 1, 90 al.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>B</b> Esp., in [[reproachful]] [[sense]], [[sleep]], [[sloth]], [[drowsiness]], [[inactivity]], [[slumber]], [[idleness]], etc.: corde relinquite somnum, Enn. ap. Fest. p. 343 Müll. (Ann. v. 521 Vahl.): dediti ventri ac somno, Sall. C. 2, 8: somno et conviviis et delectationi nati, Cic. Sest. 66, 138: somno et luxu [[pudendus]], Tac. H. 2, 90: somno indulsit, id. A. 16, 19: dediti somno ciboque, id. G. 15; Vell. 2, 1, 1.—<br /><b>II</b> Poet., transf.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>A</b> [[Night]]: Libra [[die]] somnique pares ubi fecerit horas, Verg. G. 1, 208; cf. Sil. 3, 200. —<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>B</b> [[Death]] ([[mostly]] [[with]] adjj.): [[longus]], Hor. C. 3, 11, 38: componit lumina somno, Sil. 5, 529: [[niger]], id. 7, 633: [[frigidus]], Val. Fl. 3, 178; SO, SOMNO AETERNO SACRVM, Inscr. Orell. 4428: REQVIESCIT IN SOMNO PACIS, ib. 1121.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>C</b> Of a [[calm]] at [[sea]]: [[pigro]] torpebant aequora somno, Stat. S. 3, 2, 73: imbelli recubant litora somno, id. Th. 3, 256. —<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>D</b> A [[dream]]: exterrita somno, Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 40 (Ann. v. 37 Vahl.): promissa somni, Sil. 3, 216.
|lshtext=<b>somnus</b>: i, m. Sanscr. svap-nas; Gr. [[ὕπνος]]; som-nus for [[sop]]-nus; cf.: [[sopor]], [[sopio]].<br /><b>I</b> Lit., [[sleep]]: hostes vino domiti somnoque sepulti, Enn. ap. Macr. S. 6 (Ann. v. 291 Vahl.); Lucr. 1, 133: vix aegro cum corde meo me [[somnus]] reliquit, Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 40 (Ann. v. 52 Vahl.); cf., on the [[contrary]]: pandite sulti' genas et corde relinquite somnum, id. ap. Fest. p. 343 Müll. (Ann. v. 521 Vahl.): somnum capere, Plaut. Mil. 3, 1, 115; cf. Cic. Tusc. 4, 19, 44: somnum videre, Ter. Heaut. 3, 1, 82: [[Caninius]] suo toto consulatu somnum non vidit, Cic. Fam. 7, 30, 1: somnum [[tenere]], id. Brut. 80, 278: somno se [[dare]], id. Tusc. 1, 47, 113: me artior [[quam]] solebat [[somnus]] [[complexus]] est, id. Rep. 6, 10, 10: [[puella]] somno fessa, Tib. 1, 3, 88: somno vincta, Ov. M. 11, 238; Liv. 5, 44; Suet. Aug. 16: hos oppressos somno, Caes. B. C. 2, 38 fin.: ne me e somno excitetis, Cic. Rep. 6, 12, 12: so, ex somno excitare aliquem, id. Sull. 8, 24: e somno suscitari, id. Tusc. 4, 19, 44: somno [[solutus]] [[sum]], id. Rep. 6, 26, 29: cum [[ergo]] est somno sevocatus [[animus]] a societate, id. Div. 1, 30, 63: palpebrae somno coniventes, id. N. D. 2, 57, 143: somno [[languidus]], Quint. 4, 2, 106: in somnis aliquid videre, in [[sleep]], in dreams, Enn. ap. Fest. p. 325 Müll. (Ann. v. 228 Vahl.); cf. Plaut. Curc. 2, 2, 10; Poët. ap. Cic. Div. 1, 21, 44; Cic. N. D. 1, 29, 82; id. Div. 1, 24, 49; 1, 25, 44; 1, 53, 121; 2, 70, 144; Verg. A. 2, 270; 4, 466; 4, 557 al.; so, [[less]] freq.: per somnum, Cic. Div. 2, 11, 27; Liv. 2, 36, 4; Verg. A. 5, 636; and: per somnos, Plin. 23, 1, 24, § 49; cf.: ea si cui in somno accidant, Att. ap. Cic. Div. 1, 22, 45: datur in somnum euntibus, Plin. 26, 8, 47, § 74: somnum petiere, Ov. M. 13, 676; Quint. 9, 4, 12: ducere somnos, i. e. [[protract]] [[slumber]], [[continue]] to [[sleep]], Verg. A. 4, 560 (cf.: trahere quietem, Prop. 1, 14, 9); so, educere somnos, Sil. 11, 405; [[but]]: pocula ducentia somnos, causing [[sleep]], Hor. Epod. 14, 3: verba placidos facientia somnos, Ov. M. 7, 153: nuces somnum faciunt, Plin. 23, 8, 75, § 144: [[odor]] somnum gignit, id. 21, 19, 77, § 132: somnum parere, id. 19, 8, 38, § 126: adferre, id. 32, 2, 11, § 24: conciliare (opp. fugare), id. 14, 18, 22, § 117: concitare, id. 20, 17, 73, § 189: adlicere, id. 26, 3, 8, § 14: somnos invitare, Hor. Epod. 2, 28: adimere, id. C. 1, 25, 3: avertere, id. S. 1, 5, 15: rumpere, Sil. 3, 167: perturbare, Quint. 12, 1, 6.— Poet.: conditque natantia lumina [[somnus]], Verg. G. 4, 496: labi ut somnum sensit in [[artus]], Ov. M. 11, 631: [[serpens]], Plin. 7, 24, 24, § 90: graviore somno premi, id. 9, 13, 15, § 42: [[voltus]] in somnum cadit, Sen. Herc. Fur. 1044: somno cedere, Val. Fl. 2, 71: lumina mergere somno, id. 8, 65: [[somnus]] [[altus]], Hor. S. 2, 1, 8: somni faciles, Ov. H. 11, 29; cf.: somno mollior [[herba]], Verg. E. 7, 45: somni pingues, Ov. Am. 1, 13, 7; Luc. 10, 354: [[plenus]], Cels. 1, 3: [[intermissus]], Quint. 10, 6, 1: [[lenis]] et [[placidus]], Sen. Herc. Fur. 1075: [[gravis]], id. ib. 1051: [[servus]] ad somnum, [[who]] keeps [[watch]] [[during]] one's [[sleep]], Curt. 6, 11, 3.—Personified: Somnus, as a [[divinity]], [[son]] of [[Erebus]] and Nox, Hyg. Fab. praef.; Verg. A. 5, 838; 6, 390; Ov. M. 11, 586, 11, 593; 11, 623 sq.; Stat. Th. 10, 87; Tib. 2, 1, 90 al.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>B</b> Esp., in [[reproachful]] [[sense]], [[sleep]], [[sloth]], [[drowsiness]], [[inactivity]], [[slumber]], [[idleness]], etc.: corde relinquite somnum, Enn. ap. Fest. p. 343 Müll. (Ann. v. 521 Vahl.): dediti ventri ac somno, Sall. C. 2, 8: somno et conviviis et delectationi nati, Cic. Sest. 66, 138: somno et luxu [[pudendus]], Tac. H. 2, 90: somno indulsit, id. A. 16, 19: dediti somno ciboque, id. G. 15; Vell. 2, 1, 1.—<br /><b>II</b> Poet., transf.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>A</b> [[Night]]: Libra [[die]] somnique pares ubi fecerit horas, Verg. G. 1, 208; cf. Sil. 3, 200. —<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>B</b> [[Death]] ([[mostly]] [[with]] adjj.): [[longus]], Hor. C. 3, 11, 38: componit lumina somno, Sil. 5, 529: [[niger]], id. 7, 633: [[frigidus]], Val. Fl. 3, 178; SO, SOMNO AETERNO SACRVM, Inscr. Orell. 4428: REQVIESCIT IN SOMNO PACIS, ib. 1121.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>C</b> Of a [[calm]] at [[sea]]: [[pigro]] torpebant aequora somno, Stat. S. 3, 2, 73: imbelli recubant litora somno, id. Th. 3, 256. —<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>D</b> A [[dream]]: exterrita somno, Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 40 (Ann. v. 37 Vahl.): promissa somni, Sil. 3, 216.
Line 7: Line 10:
{{Georges
{{Georges
|georg=somnus, ī, m. (aus *svepnos, altind. svapnas, griech. [[ὕπνος]]), der [[Schlaf]], [[Schlummer]], die [[Nachtruhe]], I) eig. u. übtr.: A) eig.: 1) im allg.: [[meridianus]], Plin. ep.: [[dulcis]], Verg. u. Apul.: [[facilis]] (williger), Hor.: [[levis]], Hor.: levissimus, Sen. rhet.: [[altus]] et [[gravis]], Curt.: altior, Curt.: altissimus, Liv.: Endymionis, ewiger, Cic.: [[imago]] somni, [[ein]] [[Traumbild]], [[Traum]], Ov.: somni [[tempus]], Schlafenszeit, Scrib.: somni [[expers]], [[schlaflos]], Amm.: somnum [[coepi]] mentiri, [[ich]] [[tat]], [[als]] ob [[ich]] schlief, Petron.: somnum capere [[non]] posse, [[nicht]] [[schlafen]] ([[einschlafen]]) [[können]], Cic.: somnum videre, [[schlafen]], Cic.: somnum [[tenere]], [[sich]] [[des]] Schlafes [[erwehren]], Cic.: somnum afferre, conciliare, concitare, facere, gignere, parere ([[von]] Mitteln), Plin.: somnum alci affere ([[von]] einem Briefe), Cic.: somnum petere ([[suchen]]), Quint. u. Ov.: [[somnus]] alqm complectitur, Cic., arripit, Iustin.: somno consopiri [[sempiterno]], Cic.: [[alto]] et gravi somno sopitum [[esse]], Curt. (u. so somno [[sopitus]], Solin.: somno [[oppressus]], Caes., u. [[oppressus]] inexcitabili somno, Sen.): somno graviori premi, Plin.: homines somno altissimo premere, Liv.: dare se somno, [[sich]] [[schlafen]] [[legen]], Cic.: [[somnus]] obrepit, Hor., alci obrepit, [[Hieron]].: poficisci ad somnum, [[schlafen]] [[gehen]], zu Bette [[gehen]], Cic.: somnum rumpere, Verg. u. Lucan.: somnos ducere, [[Schlaf]] [[bringen]] od. [[einschläfern]], Hor., od. [[schlafen]], Verg.: somni [[esse]] permodici, Capit.: somnum fugare, Plin.: adimere alci somnum, Cic., alci somnos, Hor.: alqm somno privare (v. [[Kummer]]), Cic.: alqm ex somno excitare, Cic., excire, Liv. (u. [[excitus]] somno, Sall. u. Liv., excita somno, Catull.): tropaeis e somno suscitari, Cic.: interruptum somnum recuperare [[non]] posse, [[nicht]] [[wieder]] [[einschlafen]] [[können]], Suet.: somno (im Schl., Traume) videre, Liv.: u. so per somnum videre, Iustin., in somnis videre, Cic. u.a. (u. so [[sonst]] [[oft]] in somnis, s. [[Neue]]-Wagener Formenl.<sup>2</sup> 1, 633. [[Müller]] Plaut. Pros. S. 464): [[sollicitus]] [[inter]] somnos [[quoque]] [[expavesco]], Sen. rhet.: dispositi, quos [[supra]] somnum habebat, [[Leute]], die er [[als]] [[Wächter]] [[über]] seine [[Nachtruhe]] aufgestellt hatte, Curt. – 2) insbes., der [[Schlaf]] [[als]] [[Fehler]], die [[Schläfrigkeit]], [[Schlafsucht]], Cels.: bildl. = die [[Trägheit]], [[Untätigkeit]], somno nati, Cic.: dediti somno, Sall.: in somnum a vigiliis conversa [[civitas]], Vell. – B) übtr.: 1) der [[Todesschlaf]], [[Tod]], [[longus]], Hor.: [[niger]], Sil. – 2) die [[Ruhe]] [[des]] Meeres, Stat. silv. 3, 2, 73; Theb. 3, 256. – II) meton.: 1) die [[Nacht]], [[libra]] die (= diei) somnique pares [[ubi]] fecerit horas, Verg. georg. 1, 208: miscuerat lucem somno, Sil. 3, 200. – 2) der [[Traum]], Sil. 3, 216 ›[[nisi]] [[somnus]] est‹, inquit, ›en [[Persae]]‹, Amm. 23, 5, 3.
|georg=somnus, ī, m. (aus *svepnos, altind. svapnas, griech. [[ὕπνος]]), der [[Schlaf]], [[Schlummer]], die [[Nachtruhe]], I) eig. u. übtr.: A) eig.: 1) im allg.: [[meridianus]], Plin. ep.: [[dulcis]], Verg. u. Apul.: [[facilis]] (williger), Hor.: [[levis]], Hor.: levissimus, Sen. rhet.: [[altus]] et [[gravis]], Curt.: altior, Curt.: altissimus, Liv.: Endymionis, ewiger, Cic.: [[imago]] somni, [[ein]] [[Traumbild]], [[Traum]], Ov.: somni [[tempus]], Schlafenszeit, Scrib.: somni [[expers]], [[schlaflos]], Amm.: somnum [[coepi]] mentiri, [[ich]] [[tat]], [[als]] ob [[ich]] schlief, Petron.: somnum capere [[non]] posse, [[nicht]] [[schlafen]] ([[einschlafen]]) [[können]], Cic.: somnum videre, [[schlafen]], Cic.: somnum [[tenere]], [[sich]] [[des]] Schlafes [[erwehren]], Cic.: somnum afferre, conciliare, concitare, facere, gignere, parere ([[von]] Mitteln), Plin.: somnum alci affere ([[von]] einem Briefe), Cic.: somnum petere ([[suchen]]), Quint. u. Ov.: [[somnus]] alqm complectitur, Cic., arripit, Iustin.: somno consopiri [[sempiterno]], Cic.: [[alto]] et gravi somno sopitum [[esse]], Curt. (u. so somno [[sopitus]], Solin.: somno [[oppressus]], Caes., u. [[oppressus]] inexcitabili somno, Sen.): somno graviori premi, Plin.: homines somno altissimo premere, Liv.: dare se somno, [[sich]] [[schlafen]] [[legen]], Cic.: [[somnus]] obrepit, Hor., alci obrepit, [[Hieron]].: poficisci ad somnum, [[schlafen]] [[gehen]], zu Bette [[gehen]], Cic.: somnum rumpere, Verg. u. Lucan.: somnos ducere, [[Schlaf]] [[bringen]] od. [[einschläfern]], Hor., od. [[schlafen]], Verg.: somni [[esse]] permodici, Capit.: somnum fugare, Plin.: adimere alci somnum, Cic., alci somnos, Hor.: alqm somno privare (v. [[Kummer]]), Cic.: alqm ex somno excitare, Cic., excire, Liv. (u. [[excitus]] somno, Sall. u. Liv., excita somno, Catull.): tropaeis e somno suscitari, Cic.: interruptum somnum recuperare [[non]] posse, [[nicht]] [[wieder]] [[einschlafen]] [[können]], Suet.: somno (im Schl., Traume) videre, Liv.: u. so per somnum videre, Iustin., in somnis videre, Cic. u.a. (u. so [[sonst]] [[oft]] in somnis, s. [[Neue]]-Wagener Formenl.<sup>2</sup> 1, 633. [[Müller]] Plaut. Pros. S. 464): [[sollicitus]] [[inter]] somnos [[quoque]] [[expavesco]], Sen. rhet.: dispositi, quos [[supra]] somnum habebat, [[Leute]], die er [[als]] [[Wächter]] [[über]] seine [[Nachtruhe]] aufgestellt hatte, Curt. – 2) insbes., der [[Schlaf]] [[als]] [[Fehler]], die [[Schläfrigkeit]], [[Schlafsucht]], Cels.: bildl. = die [[Trägheit]], [[Untätigkeit]], somno nati, Cic.: dediti somno, Sall.: in somnum a vigiliis conversa [[civitas]], Vell. – B) übtr.: 1) der [[Todesschlaf]], [[Tod]], [[longus]], Hor.: [[niger]], Sil. – 2) die [[Ruhe]] [[des]] Meeres, Stat. silv. 3, 2, 73; Theb. 3, 256. – II) meton.: 1) die [[Nacht]], [[libra]] die (= diei) somnique pares [[ubi]] fecerit horas, Verg. georg. 1, 208: miscuerat lucem somno, Sil. 3, 200. – 2) der [[Traum]], Sil. 3, 216 ›[[nisi]] [[somnus]] est‹, inquit, ›en [[Persae]]‹, Amm. 23, 5, 3.
}}
{{LaEn
|lnetxt=somnus somni N M :: sleep
}}
}}