ἄνω: Difference between revisions

|dgtxt=(A)<br /><b class="num">• Prosodia:</b> [ᾱ- Hom. salvo <i>Il</i>.18.473; luego común]<br /><b class="num">• Morfología:</b> [impf. ἦνον <i>Od</i>.3.496; aor. ind. ἤνεσας <i>IG</i> 7.3226 (Orcómeno II/I a.C.), ᾔνεσα (<i>sic</i>) <i>Hymn.Is</i>.35]<br /><b class="num">I</b> tr. [[llevar a término]], [[realizar]] ἤνεσας ἔ[ρ] γ[ο] ν <i>IG</i> 7.3226 (Orcómeno II/I a.C.), μόχθον <i>Hymn.Is</i>.l.c., ἦνον ὁδόν <i>Od</i>.l.c.<br /><b class="num">•</b>[[obtener]], [[lograr]], [[conseguir]] οὔτ' ἄν τι θύων ... ἄνοις A.<i>Fr</i>.279a, ἀλλ' οὐδὲν ἦνεν E.<i>Andr</i>.1132, ποτὸν ἤνομεν <i>AP</i> 11.64.5 (Agath.).<br /><b class="num">II</b> <b class="num">1</b>en v. med., c. suj. de n. de tiempo [[llegar a su término]], [[transcurrir]], [[pasar]] νὺξ ἄνεται <i>Il</i>.10.251, πέμπτῳ δὲ ἔτεϊ ἀνομένῳ Hdt.7.20, νέον ἤματος ἀνομένοιο a poco de consumirse el día</i> A.R.2.494, ἀνομένου τοῦ [[αὐτοῦ]] μηνός <i>Milet</i> 1(3).145.30 (III/II a.C.).<br /><b class="num">2</b> c. suj. de pers. y prep. más ac. [[llegar a]] πρὸς ἀνδρὸς ... [[ἄνοντος]] εἰς σωτηρίαν propio de un hombre que llega a su salvación</i> Ar.<i>V</i>.369, ἄνειν ἐπὶ πολύ Pl.<i>Cra</i>.415a<br /><b class="num">•</b>en v. med. τοῦτ' ἰδεῖν [[δάπεδον]] ἀνόμενον βημάτων ὄρεγμα el brio de sus pasos que avanza para contemplar este lugar</i> A.<i>Ch</i>.798.<br /><b class="num">3</b> en v. med. impers. ἄνεται ... λιταῖς se da cumplimiento (a las esperanzas) por medio de las súplicas</i> Pi.<i>O</i>.8.8<br /><b class="num">•</b>c. suj. de abstr. [[culminar]], [[realizarse]] ὅππως ... ἔργον [[ἄνοιτο]] <i>Il</i>.18.473, cf. Hdt.8.71, Opp.<i>H</i>.5.442.<br /><br />(B)<br /><b class="num">• Morfología:</b> [compar. [[ἀνωτέρω]] A.<i>Fr</i>.312, sup. [[ἀνωτάτω]] Hdt.7.23]<br /><b class="num">A</b> adv. <br /><b class="num">I</b> c. verb. de mov. <br /><b class="num">1</b> c. idea de lugar [[hacia arriba]] λᾶαν [[ἄνω]] ὤθεσκε <i>Od</i>.11.596, αἵ γε μὲν ἀνδρῶν πόλλ' [[ἄνω]], τὰ δ' αὖ κάτω ψεύδη ... κυλίνδοντ' ἐλπίδες Pi.<i>O</i>.12.6, πέμπετε δ' [[ἄνω]] enviad arriba</i> e.e., a la Tierra desde el Hades, A.<i>Pers</i>.645, κόνις δ' [[ἄνω]] φορεῖθ' S.<i>El</i>.714, κονιορτὸς ... ἐχώρει [[ἄνω]] Th.4.34, σύριγγες [[ἄνω]] φυσῶσι μέλαν μένος S.<i>Ai</i>.1412, οἱ ἀσκοὶ ... [[ἄνω]] φέρουσι τὸ συνεχές = los odres empujan hacia arriba lo que está unido a ellos</i> Arist.<i>Ph</i>.217^a3, ᾖρεν τοὺς ὀφθαλμοὺς [[ἄνω]] <i>Eu.Io</i>.11.41<br /><b class="num">•</b>[[río arriba]] ἀναπλέοντι ἀπὸ θαλάσσης [[ἄνω]] = para el que navega contra corriente</i> Hdt.2.155, ἄ. ποταμῶν ... χωροῦσι παγαὶ E.<i>Med</i>.410<br /><b class="num">•</b>de donde prob. [[ἄνω ποταμῶν]] = [[confusión]], [[ἄνω ποταμῶν]] ... πάντες οἱ περὶ [[πορνεία]]ς ἐρρύησαν λόγοι Decr. en D.19.287, [[ὀψώνιον]] ... ἀποστελῶ σε [[ἄνω]] = te mandaré dinero y provisiones [[río]] [[arriba]]</i>, <i>POxy</i>.744.8 (I a.C.)<br /><b class="num">•</b>κἄνω καὶ κάτω ... φεύγουσι huyen para arriba y para abajo, en todas direcciones</i> Ar.<i>Ach</i>.21, tb. [[ἄνω]] τε καὶ κάτω τὸν βόρβορον κυκῶσιν Ar.<i>Eq</i>.866, τὰ δ' ἄλλα πάντ' [[ἄνω]] τε καὶ κάτω στρέφων A.<i>Eu</i>.650, cf. E.<i>HF</i> 1307, στρέφεις ... τοὺς λόγους [[ἄνω]] καὶ κάτω Pl.<i>Grg</i>.511a, [[ταράσσειν]] Critias <i>Fr.Trag</i>.11.3, [[ποιεῖν]] D.9.36, μετατίθεσθαι Pl.<i>Min</i>.316c, [[μεταβάλλειν]] Pl.<i>Sph</i>.242a, τὰ μὲν [[ἄνω]] κάτω θήσω, τὰ δὲ κάτω [[ἄνω]] Hdt.3.3<br /><b class="num">•</b>c. ὁδός: τῆς [[ἄνω]] ὁδοῦ del camino que sube</i> Pl.<i>R</i>.621c, cf. Hdt.7.128, X.<i>An</i>.3.1.8, ὁδὸς [[ἄνω]] κάτω μία καὶ ὡυτή el camino de subida y bajada es uno y el mismo</i> Heraclit.B 60, cf. [[ὄρος]] ... αἰεὶ [[ἄνω]] τεῖνον Hdt.2.8.<br /><b class="num">2</b> [[hacia el Norte]] ὅσσον [[Λέσβος]] [[ἄνω]] ... ἐέργει <i>Il</i>.24.544, οὔτε ... τὰ [[ἄνω]] αὐτῆς χωρία ... οὔτε τὰ κάτω Hdt.1.142, τὸν [[ἄνω]] τόπον Pl.<i>R</i>.435e.<br /><b class="num">3</b> c. idea de tiempo προαγαγὼν [[ἄνω]] retrocediendo (a cosas anteriores)</i>, Aeschin.2.34.<br /><b class="num">4</b> compar. fig. [[más allá]], [[ἀνωτέρω]] τε οὐδὲν τῶν πρηγμάτων προκοπτομένων Hdt.1.190.<br /><b class="num">II</b> sin mov. <br /><b class="num">1</b> [[en la parte superior]], [[arriba]] en gener. τὸν δ' ὀρθὸν [[ἄνω]] κίονι δήσας S.<i>Ai</i>.239, ὡς δὲ [[ἄνω]] ἦσαν X.<i>HG</i> 3.5.20, ὁ δῆμος [[ἄνω]] καθῆτο (en la Pnix) D.18.169<br /><b class="num">•</b>en constr. adjetival τὴν δὲ [[ἄνω]] βουλήν el Consejo de arriba (e.d. el Areópago)</i>, Plu.<i>Sol</i>.19, ἐπὶ τῶν [[ἄνω]] τόπων <i>OGI</i> 111.17<br /><b class="num">•</b>tb. sup. [[ἀνωτάτω]] = [[más alto]] εἰς τὸν ἀνωτάτω ... τόπον Hero <i>Spir</i>.1.proem.p.10, τὴν ἀνωτάτω στέγην Scymn.906<br /><b class="num">•</b>subst. [[τὰ ἄνω]] (τῆς [[οἰκία]]ς) [[las partes superiores]] de la [[casa]]</i> op. los [[cimiento]]s, X.<i>Eq</i>.1.2, [[οἱ ἄνω]] = los (soldados situados) [[arriba]]</i> Th.4.48, tb. compar. τὰ ἀνωτέρω τῶν ἄρθρων [[las partes superiores]] de las articulaciones</i> Hp.<i>Art</i>.66, tb. sup. οἱ ἀνωτάτω Hdt.7.23, τὸ ἀνωτάτω μέρος τοῦ σώματος Corn.<i>ND</i> 20.<br /><b class="num">2</b> [[arriba]], [[sobre la tierra]] op. Hades νέρθε κἀπὶ γῆς [[ἄνω]] S.<i>OT</i> 416, [[ἄνω]] βλέποντα S.<i>Ph</i>.1348<br /><b class="num">•</b>subst. [[τὰ ἄνω]] = [[la superficie]] op. una [[caverna]], Pl.<i>R</i>.516a, [[οἱ ἄνω]] = [[los vivos]]</i> S.<i>Ant</i>.1068.<br /><b class="num">3</b> [[arriba]], [[en el cielo]] compar. ἀνωτέρω θακῶν ... Ζεύς A.<i>Pr</i>.312, sup. de los dioses ἀνῳκίσανθ' ὅπως ἀνωτάτω Ar.<i>Pax</i> 207, del sol ἀνωτάτω ... τὸν ἥλιον Hippol.<i>Haer</i>.1.6 (= Anaximand.A 11), [[ἀνωτάτω]] [[αἰθήρ]] <i>Placit</i>.2.7.1 (= Parm.A 37)<br /><b class="num">•</b>en constr. adjetival οἱ [[ἄνω]] θεοί los dioses de arriba</i> S.<i>Ant</i>.1072<br /><b class="num">•</b>subst. γλιχόμεναι ... τοῦ [[ἄνω]] de las [[alma]]s, Pl.<i>Phdr</i>.248a, sup. θεῶν τῶν ἀνωτάτω νοατικός Euryph.p.15<br /><b class="num">•</b>crist. ἐν τῷ οὐρανῷ [[ἄνω]] <i>Act.Ap</i>.2.19, ἐκ τῶν [[ἄνω]] [[εἰμί]] <i>Eu.Io</i>.8.23, ἡ δὲ [[ἄνω]] Ἱερουσαλήμ <i>Ep.Gal</i>.4.26, [[ἄνω]] φῶς Clem.Al.<i>Exc.Thdot</i>.4.2.<br /><b class="num">4</b> [[en el interior]], [[tierra adentro]] compar. οὐ προήϊσαν ἀνωτέρω πρὸς ἑσπέρης Hdt.8.130<br /><b class="num">•</b>en constr. adjetival τῆς [[ἄνω]] Ἀσίης Hdt.1.95, ἡ [[ἄνω]] πόλις de Atenas op. Pireo, Th.2.48, ὁ [[ἄνω]] βασιλεύς el rey persa</i> X.<i>An</i>.7.1.28, τὴν [[ἄνω]] Μακεδονίαν Plu.<i>Pyrrh</i>.11, [[ἄνω]] Θηβαΐς <i>CPR</i> 1.19.17, sup. ἡ ἀνωτάτω κώμη X.<i>An</i>.7.4.11<br /><b class="num">•</b>subst. τῆς Λιβύης τὰ [[ἄνω]] Hdt.2.24, βασιλεὺς τῶν τε [[ἄνω]] τε καὶ τῶν κάτω χωρῶν <i>OGI</i> 90.3, 46 (Roseta), en el [[estadio]] [[τὰ ἄνω]] prob. [[la parte alejada]]</i> de la meta, Pl.<i>R</i>.613b.<br /><b class="num">5</b> en el [[cuerpo]] τὴν [[ἄνω]] [[κοιλία]]ν Pl.<i>Ti</i>.85e, Arist.<i>Mete</i>.360^b23<br /><b class="num">•</b>[[τὰ ἄνω]] = [[las partes superiores]]</i> Arist.<i>GA</i> 741^b28, τὸ πνεῦμ' ἔχοντ' [[ἄνω]] jadeando</i> Men.<i>Fr</i>.23.<br /><b class="num">6</b> de un texto [[arriba]] [[ἄνω]] [[ἐκεῖ]] ἐν τοῖς πρόσθεν λόγοις Pl.<i>Grg</i>.508e, ἐν γὰρ τοῖς [[ἄνω]] λόγοις Pl.<i>R</i>.603d.<br /><b class="num">7</b> mús. ref. a los agudos φωνὴ ... διὰ τῶν [[ἄνω]] τόνων ἐλαυνομένη Plu.<i>Cic</i>.3.<br /><b class="num">8</b> c. idea temp. [[antes]] compar. ἢ ἀδελφῷ ἢ πατρὶ ἢ ἔτι ἀνωτέρω Pl.<i>Lg</i>.880b<br /><b class="num">•</b>subst. [[εἰς τὸ ἄνω]] = [[hacia atrás]] del cómputo de generaciones, Pl.<i>Tht</i>.175b, [[τοῖς ἄνω τοῦ γένους]] = [[a los antepasados]]</i> Pl.<i>Lg</i>.878a, τῶν [[ἄνω]] Pl.<i>Criti</i>.110b, [[ἐν τοῖς ἄνω χρόνοις]] = [[en el pasado]]</i>, [[antiguamente]]</i> D.18.310, Luc.<i>Charid</i>.16, compar. οἱ ἀνωτέρω χρόνοι los tiempos más remotos</i> D.S.16.40, cf. Plb.1.7.2, sup. τὰ ἀνωτάτω τῶν γενῶν Arist.<i>Metaph</i>.998^b18, cf. Zeno <i>Stoic</i>.1.51, Str.8.1.2, Ph.1.321, S.E.<i>P</i>.1.138.<br /><b class="num">III</b> fig.<br /><b class="num">1</b> [[altivamente]], [[con orgullo]] [[ἄνω]] [[βαίνειν]] Philostr.<i>VA</i> 1.13, [[φρονεῖν]] Hld.7.23.6.<br /><b class="num">2</b> c. idea de rango [[más general]] de las [[κατηγορία]]ι Arist.<i>APo</i>.82^a23, κατὰ τὸ ἀνωτάτω S.E.<i>M</i>.8.141<br /><b class="num">•</b>ἡ [[ἀνωτάτω]] ([[ἄσκησις]]) (la [[disciplina]]) [[principal]]</i> Arr.<i>Epict</i>.3.24.84, τιμωρία <i>PLond</i>.1171.ue.(c).11 (I d.C.).<br /><b class="num">B</b> prep. de gen.<br /><b class="num">1</b> [[por encima o más allá de]] τῆς [[ἄνω]] Ἅλυος ποταμοῦ Ἀσίης Hdt.1.130, [[ἄνω]] τῶν ἱππέων X.<i>An</i>.4.3.3, [[ἄνω]] τοῦ γόνατος Thphr.<i>Char</i>.4.7<br /><b class="num">•</b>[[más allá]] [[ἄνω]] ἀπὸ τῆς χθονός [[LXX]] 3<i>Re</i>.14.15.<br /><b class="num">2</b> temp. [[antes de]] ταῖς [[ἄνω]] μητρός las ascendientes de la madre</i> Pl.<i>R</i>.461c<br /><b class="num">•</b>compar. [[mucho antes de]] ἀνωτέρω τῆς Ἀλεξάνδρου βασιλείας Gal.15.105.<br /><b class="num">• Etimología:</b> Cf. [[ἀνά]].