διφθέρα: Difference between revisions

|Definition=ἡ,<br><span class="bld">A</span> [[prepare]]d [[hide]], [[piece]] of [[leather]], Hdt.1.194; ἐκ διφθερέων πεποιημέναι κυνέαι Id.7.77; [[διφθέραι]], opp. [[δέρρεις]] (hides), Th.2.75; of a [[drum]], Hero Aut.20.4; esp. as writing-material, τὰς βύβλους διφθέρας καλέουσι ἀπὸ τοῦ παλαιοῦ οἱ Ἴωνες Hdt.5.58; διφθέραι μελαγγραφεῖς E.Fr.627; διφθέραι βασιλικαί, of [[Persian]] [[record]]s, Ctes. ap. D.S.2.32; διφθέραι ἱεραί, at Carthage, Plu.2.942c; χαλκαῖ διφθέραι, ib. 297a, cf. Sch.Il.1.175: [[proverb|prov.]], [[ἀρχαιότερα τῆς διφθέρας λέγεις]] = you [[speak]] things [[old]]er than the [[leather]] [[scroll]] Diogenian.3.2; used for bindings, διφθέρας περιβάλλειν (sc. [[βιβλίοις]]) Luc.Ind.16.<br><span class="bld">II</span> anything made of [[leather]], [[leather]] [[jerkin]], Ar.Nu.72, Pl.Cri.53d, SIG 1259.6 (iv B. C.), Men.Epit.12, Luc. Tim.6,38, Arr.An.7.9.2, etc.; properly, of [[goatskin]], opp. [[μηλωτή]], Ammon.Diff.p.44 V.<br><span class="bld">2</span> [[wallet]], [[bag]], X.An.5.2.12, Lib.Or.58.5.<br><span class="bld">3</span> pl., [[skins used as tents]], X.An. 1.5.10, Phylarch.41 J.

|dgtxt=-ας, ἡ<br /><b class="num">• Morfología:</b> [jón. plu. gen. διφθερέων Hdt.7.77]<br /><b class="num">I</b> <b class="num">1</b>[[cuero]], [[piel curtida]] περιτείνουσι τούτοισι διφθέρας στεγαστρίδας Hdt.1.194, προκαλύμματα εἶχε δέρσεις καὶ διφθέρας Th.2.75, cf. Ar.<i>V</i>.444, Thphr.<i>Char</i>.4.15, Plu.<i>Ant</i>.47, Hero <i>Aut</i>.20.4, Hsch., ἐκ διφθερέων πεποιημέναι κυνέαι Hdt.7.77, κυνῶν διφθέραι Plu.2.276f.<br /><b class="num">2</b> elaborado como objetos diversos: [[pelliza]] gener. de piel de cabra διφθέραν ἐνημμένος Ar.<i>Nu</i>.72, δ. Πανόπτου pelliza del que todo lo ve (Argos)</i>, Ar.<i>Ec</i>.80, διφθέρας ὡς εὐτελεστά<τα>ς καὶ μὴ σισυρωτάς <i>SIG</i> 1259.6 (Atenas IV a.C.), διφθέραι ἀδόκιμοι <i>IG</i> 2².1627.406 (IV a.C.), ἐν διφθέραις τοὺς πολλοὺς νέμοντας Arr.<i>An</i>.7.9.2, cf. Pl.<i>Cri</i>.53d, Men.<i>Epit</i>.53, 152, Luc.<i>Tim</i>.6, 38, Myro 2, Ammon.<i>Diff</i>.141<br /><b class="num">•</b>[[funda de cuero]] διφθέρας περιβάλλειν (βιβλίοις) Luc.<i>Ind</i>.16, [[διφθέρα]] πορφυρᾶ Luc.<i>Merc.Cond</i>.41<br /><b class="num">•</b>[[saco de cuero]], [[zurrón]] λίθων ἔχειν μεστὰς τὰς διφθέρας X.<i>An</i>.5.2.12, cf. Lib.<i>Or</i>.58.5, Hsch.<br /><b class="num">•</b>plu. [[pieles de cuero usadas como tienda]] X.<i>An</i>.1.5.10, διφθέραι ... ὑφ' αἷς ... ἐγυμνάζοντο Phylarch.41.<br /><b class="num">II</b> como material para escribir<br /><b class="num">1</b> [[cuero]], [[vitela]], [[pergamino]] τὰς βύβλους διφθέρας καλέουσι ἀπὸ τοῦ παλαιοῦ οἱ Ἴωνες los jonios llaman desde antiguo a los libros vitelas</i> Hdt.5.58, δ. μελεγγραφεῖς vitelas escritas</i> E.<i>Fr</i>.627, cf. I.<i>AI</i> 3.271, <i>IG</i> 2².1121.29 (IV d.C.), <i>POxy</i>.3804.239 (VI d.C.), δ. βασιλικαί anales de cuero de los reyes persas</i> Ctes.5, διφθέραι ἱεραί textos sagrados en cuero</i> en Cartago, Plu.2.942c, [[proverb|prov.]] ἀρχαιότερα τῆς διφθέρας λέγεις Diogenian.1.3.2<br /><b class="num">•</b>[[página]] de un códice de pergamino, Afric.<i>Cest</i>.1.2.155.<br /><b class="num">2</b> gener. [[soporte para la escritura]] χαλκαὶ δ. tablillas de bronce</i> Socr.Arg.5. • DMic.: <i>di-pte-ra</i>.<br /><b class="num">• Etimología:</b> Prob. rel. [[δέψω]], c. cierre de ε en ι, quizá deriv. de un neutr. *δεφσταρ, como νέκταρ; cf. [[ἡμέρα]] frente a ἦμαρ.

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0644.png Seite 644]] ἡ ([[δέρω]]?), die abgezogene u. zubereitete Thierhaut, Fell, Leder; Plat. Crit. 53 d; Thuc. 2, 75 u. A. Nach Ammon. bes. von Ziegenfellen. Alles aus Fellen Gemachte; – a) eine Art rohes Pergaments, vor Erfindung des Papiers gebräuchlich, u. Bücher daraus, Her. 5, 58; αἱ βασιλικαὶ δ., die königlichen Urkunden, aus denen Ktesias schöpfte, D. Sic. 2, 32; χαλκαῖ δ. Plut. quaest. gr. 25; sprichwörtlich ἀρχαιότερα τῆς διφθέρας λέγεις, von Diogen. 3, 2 auf die [[διφθέρα]] des Zeus bezogen, von der es Zenob. 4, 11 heißt Ζεὺς κατεῖδε [[χρόνιος]] εἰς τὰς διφθέρας, denn Zeus verzeichnet alle Thaten der Menschen, vgl. Schol. Il. 1, 175. – b) Kleider aus Fellen, wie sie Aermere, bes. Landleute trugen, Ar. Nubb. 72; Luc. Tim. 38; Ath. XIV, 657 d. – c) lederne Zeltdecken, Zelte, Ath. XII, 539 c; Xen. An. 1, 5, 10. 2, 4, 28, wo, wie Arr. An. 3, 29, 8, Schläuche zum Übersetzen über einen Fluß daraus gemacht werden. – d) lederne Ranzen, Xen. An. 5, 2, 12.

|btext=ας (ἡ) :<br /><b>I.</b> peau apprêtée;<br /><b>II.</b> tout objet en peau :<br /><b>1</b> vêtement de peau (pour les gens de la campagne et les esclaves);<br /><b>2</b> tente <i>ou</i> abri de cuir;<br /><b>3</b> sac de cuir;<br /><b>4</b> sorte de parchemin pour écrire ; <i>au plur.</i> [[αἱ]] διφθέραι papiers écrits ; <i>p. ext.</i> διφθέραι χαλκαῖ PLUT plaques de cuivre (pour graver des caractères d'écriture).<br />'''Étymologie:''' DELG [[δέψω]].

|elrutext='''διφθέρα:''' ион. διφθέρη ἡ<br /><b class="num">1</b> (снятая и выделанная), [[кожа]] (διφθέραι αἰγέαι καὶ ὀϊέαι Her.; δέρρεις καὶ διφθέραι Thuc.);<br /><b class="num">2</b> [[шкура]]: διφθέραν [[ἐνημμένος]] Arph. одетый в (звериную) шкуру;<br /><b class="num">3</b> досл. кожа для письма, пергамент, перен. летопись, сочинение, книга (οἱ [[Ἴωνες]] τὰς βύβλους διφθέρας καλέουσι Her.; αἱ διφθέραι, ἐν αἷς οἱ [[Πέρσαι]] τὰς παλαιὰς πράξεις [[εἶχον]] συντεταγμένας Diod.);<br /><b class="num">4</b> перен. [[доска]], [[таблица]] (ἐν διφθέραις χαλκαῖς γράψαι τι Plut.);<br /><b class="num">5</b> [[кожаный навес или шатер]] (διφθέρας ἔχειν στεγάσματα Xen.);<br /><b class="num">6</b> [[кожаный мешок]] (λίθων μεσταὶ αἱ διφθέραι Xen.; ἀναπτύσσειν τὴν διφθέραν Plut.).

|mltxt=η (AM [[διφθέρα]])<br /><b>1.</b> [[δέρμα]] κατεργασμένο<br /><b>2.</b> κατεργασμένο [[δέρμα]] που χρησιμοποιείται για [[γραφή]]<br /><b>μσν.- νεοελλ.</b><br /><b>φρ.</b> «ἀπὸ διφθέρας ἀναγινώσκειν»<br />(για τους κληρικούς) [[προτροπή]] να διαβάζουν τις ευχές και να ψάλλουν κοιτάζοντας το [[κείμενο]] [[προς]] [[αποφυγή]] σφαλμάτων και παραλείψεων<br /><b>νεοελλ.</b><br />λεπιδόπτερο της οικογένειας τών νυκτιιδών<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[οτιδήποτε]] φτιαγμένο από κατεργασμένο [[δέρμα]]<br /><b>2.</b> [[δέρμα]] κατσίκας σε [[αντίθεση]] με τη [[μηλωτή]] ([[δέρμα]] προβάτου)<br /><b>3.</b> [[επενδύτης]], [[κάπα]]<br /><b>4.</b> [[σάκος]] [[δερμάτινος]]<br /><b>5.</b> <b>στον πληθ.</b> δέρματα που χρησίμευαν ως σκηνές<br /><b>6.</b> <b>φρ.</b> «διφθέραι χαλκαῑ» — χάλκινες δέλτοι.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Η λ. [[διφθέρα]] συνδέθηκε με τα [[δέψω]], [[δέφω]] (<span style="color: red;"><</span> <i>διψτέρα</i>) με [[κώφωση]] του -<i>ε</i>- σε -<i>ι</i>-. Δεν [[είναι]] [[γνωστός]] ο [[σχηματισμός]] της λέξεως. Πιθανό να πρόκειται για παρεκτεταμένο τ. σε -<i>ᾱ</i>- ενός ουδετέρου σε -(τ)<i>αρ</i> ([[πρβλ]]. [[ίκταρ]], [[νέκταρ]] <b>κ.ά.</b>) [[κατά]] το [[ημέρα]], [[ήμαρ]].<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> <b>αρχ.</b> [[διφθερίας]], [[διφθέρινος]], [[διφθερίς]], <i>διφθερίτις</i>, [[διφθερούμαι]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> <b>αρχ.</b> [[διφθεροπώλης]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[διφθεροποιός]]].

|etymtx=Grammatical information: f.<br />Meaning: [[prepared skin]], [[hide]], [[leather]], also leather objects (Ion.-Att.);<br />Dialectal forms: Myc. [[diptera]] ([[diptera₃]]) [[leather]] /[[diphthera]]/; [[dipteraporo]] /[[diphthera-phoros]]?/<br />Derivatives: Diminut. [[διφθέριον]] (Theognost.); [[διφθερίς]] = [[διφθέρα]] (AP); [[διφθέρωμα]] <b class="b2">id.</b> (Thd.;); [[διφθερίας]] <b class="b2">man in leather jerkin, landmann etc.</b> (Com.; Chantraine 93); f. [[διφθερῖτις]] (Poll.; Redard Les noms grecs en <b class="b3">-της</b> 114); [[διφθεράριος]] [[pergamentmaker]] (Edict. Diocl. Asin.); [[διφθέρινος]] <b class="b2">made of δ., leather</b> (X.). - Denomin. [[διφθερόομαι]] [[be dressed in hides]] (Str.). Note <b class="b3">διψάρα δέλτος</b>, <b class="b3">οἱ δε διφθέρα</b> H. (cf Schwyzer 326).<br />Origin: PG [a word of Pre-Greek origin]<br />Etymology: To [[δέφω]], [[δέψω]] (de Saussure MSL 7, 91). [[ε]]/[[ι]] is frequent in Pre-Greek (there was no phoneme [[e]]). [[δίψαρα]] shows typical Pre-Greek variation. Fur. 308, 326. - On Iranian LW [loanword] from [[διφθέρα]], i.e. NPers. [[daftar]] [[office]], s. Bailey, Trans. Phil. Soc. 1933, 50. From here Lat. [[littera]], perhaps via Etruscan (cf. <b class="b3">διφθεραλοιφός γραμματοδιδάσκαλος παρὰ Κυπρίοις Η</b>.)