μέλι: Difference between revisions

|sltr=<b>μέλῐ</b> ([[μέλι]], -ιτος, -ιτι, -ι.) [[honey]] κόρον δ' [[ἔχει]] καὶ [[μέλι]] καὶ τὰ τέρπν ἄνθἐ [[Ἀφροδίσια]] (N. 7.53) met., μέλιτι εὐάνορα πόλιν καταβρέχων ([[αὐτῷ]] τῷ ποιήματι. Σ.) (O. 10.98) ἐγὼ [[τόδε]] [[τοι]] [[πέμπω]] μεμιγμένον [[μέλι]] λευκῷ σὺν γάλακτι (ἀλληγορικῶς [[οὖν]] τὸν ὕμνον [[φησί]], τὸ καλὸν καὶ ἡδύτατον [[αὐτοῦ]] ἐπιδεικνύμενος. Σ.) (N. 3.77) ἐν δ' ἐρατεινῷ μέλιτι καὶ τοιαίδε τιμαὶ καλλίνικον χάρμ ἀγαπάζοντι [[amid]] the [[beautiful]] [[honey]] of [[song]] (I. 5.54) [[ἔραται]] δέ μοι [[γλῶσσα]] μέλιτος [[ἄωτον]] γλυκὺν[ (sc. καταλείβειν, simm., Wil.) Πα.… τὸ σὸν [[αὐτοῦ]] [[μέλι]] γλάζεις (Wil. e. Σ: [[μέλος]] codd. Theocriti: ''[[sc.]]'' ὦ [[Πάν]]) fr. 97.

|etymtx=-ιτος<br />Grammatical information: n.<br />Meaning: [[honey]] (Il.).<br />Dialectal forms: Myc. [[meri]].<br />Compounds: Very often as 1. member, e.g. <b class="b3">μελί-κρα-τον</b>, Ion. <b class="b3">-κρη-τον</b> "honey-mix", [[sacrifice of milk and honey]] (Od.), compound with <b class="b3">κεράν-νυμι</b> (s. v.); also <b class="b3">μελιτο-</b>, e.g. <b class="b3">μελιτο-πώλης</b> m. [[honey-trader]] (Ar.); as 2. member a. o. in <b class="b3">οἰνό-μελι</b> [[drink from wine and honey]] (Plb.; cf. Risch IF 59, 58); on <b class="b3">ἀπό-μελι</b> s. v.<br />Derivatives: A. Several adj.: [[μελιτόεις]] [[honeysweet]] (Pi.), f. [[μελιτόεσσα]] (sc. [[μᾶζα]]), Att. [[μελιτοῦττα]] [[honey-cake]] (Hdt., Ar.; Schwyzer 528, Chantraine Form. 272), <b class="b3">μελιτ-ηρός</b> [[belonging to honey]], [[honey-like]] (Ar.. Thphr.), <b class="b3">-ινος</b> <b class="b2">made from h.</b> (pap.), <b class="b3">-ώδης</b> [[honey-like]] (Thphr.). Prob. also <b class="b3">μελι-χρός</b> [[honey-sweet]] (Alc., Anacr., Hp., Telecl., Theoc.), cf. <b class="b3">πενι-χρός βδελυ-χ-ρός</b> and Chantraine Form. 225 f., Hamm Grammatik 77 w. n. 118. Acc. to Sommer Nominalkomp. 26 n. 3 (where extensive treatment) however Aeol. for <b class="b3">μελί-χρως</b> [[honey-coloured]], after Schwyzer 450 for <b class="b3">-χροος</b>. -- B. Subst. <b class="b3">μελίτ(ε)ιον</b> n. [[mead]] (Plu.); <b class="b3">μελιτόν κηρίον</b>, <b class="b3">η τὸ ἑφθὸν γλεῦκος</b> H.; [[μελιτίτης]] ([[λίθος]]) [[topaz]], ([[οἶνος]]) [[honey-wine]] (Dsc.; Redard 57 a. 97); [[μελίτεια]] f. [[Melissa officinalis]] (Theoc.; Strömberg Pflanzennamen 119); [[μελιτισμός]] m. <b class="b2">treatment with h.</b> (medic.) as if from <b class="b3">*μελιτίζειν</b>. -- C. Verb. [[μελιτόομαι]] <b class="b2">mix with h., be sweetened with h.</b> (Th., Plu.) with [[μελίτωμα]] [[honey-cake]] (Com.), <b class="b3">-ωσις</b> [[sweetening]] (Gloss.). -- On its own stands [[μέλισσα]], <b class="b3">-ττα</b> f. [[bee]] (Il.), after Schwyzer Glotta 6, 84ff. (thus Fraenkel Glotta 32, 21) haplological for <b class="b3">*μελί-λιχ-ι̯α</b> "honey-leckering"; compare Skt. [[madhu-lih-]] m. "honey-lecker" = [[bee]]; acc. to others however from <b class="b3">*μέλιτ-ι̯α</b>, e.g. Lohmann Genus und Sexus (Erg. -h. 10 to KZ) 82 recalling Arm. [[meɫu]] [[bee]] from [[meɫr]] [[honey]] (thus Schwyzer 320). From it several compp. and derivv., e.g. [[μελισσουργός]] (<b class="b3">-ττ-</b>) [[apiarist]] (Pl., Arist.) with <b class="b3">-έω</b>, <b class="b3">-ία</b>, <b class="b3">-εῖον</b>, [[μελισσεύς]] <b class="b2">id.</b> (Arist., pap.; Boßhardt 61), also (with diff. origin) as PN (Boßhardt 123f.); [[μελίσσιον]] [[bee-hive]] (pap. IIIa; Georgacas Glotta 36, 170), <b class="b3">-ία</b> <b class="b2">id.</b> (Gp.; Scheller Oxytonierung 45), <b class="b3">-ών</b> <b class="b2">id.</b> (LXX) etc. -- On [[βλίττω]] s. v.<br />Origin: IE [Indo-European] [723] *meli(t) [[honey]]<br />Etymology: Old inherited word for [[honey]], with Hitt. [[milit]] ( = [[melit]]) n. directly identical; further with thematic enlargment Goth. [[miliÞ]] and Alb. [[mjaltë]] (IE <b class="b2">*meli-t-o-m</b>). Also Celt., e.g. OIr. [[mil]], and Lat. [[mel]] can go back on <b class="b2">*meli-t</b>; the [[-t]] was prob. originally only at home in the nom.-acc. (Unclear Lat. gen. [[mellis]]: from <b class="b2">*mel-n-és</b>?; cf. on [[μείλιχος]]). Arm. [[meɫr]], gen. [[meɫu]] was supposedly after the synonymous <b class="b2">*médhu</b> (= [[μέθυ]], s. v.) transferred to the [[u-]]stems. From unknown source stems <b class="b3">μελίτιον πόμα τι Σκυθικὸν μέλιτος ἑψομένου σὺν ὕδατι καὶ πόᾳ τινί</b> H. -- Details in WP. 2, 296, Pok. 723f., W.-Hofmann s. [[mel]]; cf. (on the spread) Porzig Gliederung 202 f.

|ftr='''μέλι''': -ιτος<br />{méli}<br />'''Forms''': myk. ''me''-''ri''.<br />'''Grammar''': n.<br />'''Meaning''': [[Honig]] (seit Il.),<br />'''Composita''': Sehr oft als Vorderglied, z.B. [[μελίκρατον]], ion. -κρητον "Honiggemisch", [[Opfer aus Milch und Honig]] (seit Od.), Zusammenbildung mit [[κεράννυμι]] (s. d.); auch μελιτο-, z.B. [[μελιτοπώλης]] m. [[Honighändler]] (Ar. u. a.); als Hinterglied u. a. in [[οἰνόμελι]] [[Trank aus Wein und Honig]] (Plb.; vgl. Risch IF 59, 58); zu [[ἀπόμελι]] s. bes.<br />'''Derivative''': Ableitungen. A. Mehrere Adj.: [[μελιτόεις]] [[honigsüß]] (Pi.), f. μελιτόεσσα (sc. [[μᾶζα]]), att. [[μελιτοῦττα]] [[Honigkuchen]] (Hdt., Ar. u.a.; Schwyzer 528, Chantraine Form. 272), [[μελιτηρός]] [[zum Honig gehörig]], [[honigähnlich]] (Ar.. Thphr. u. a.), -ινος ‘aus H. gemacht’ (Pap. u. a.), -ώδης [[honigähnlich]] (Thphr. usw.). Wohl auch [[μελιχρός]] [[honigsüß]] (Alk., Anakr., Hp., Telekl. in lyr., Theok. usw.), vgl. [[πενιχρός]] βδελυχ-ρός und Chantraine Form. 225 f., Hamm Grammatik 77 m. A. 118. Nach Sommer Nominalkomp. 26 A. 3 (wo ausführliche Behandlung) dagegen äol. für [[μελίχρως]] [[honigfarben]], nach Schwyzer 450 für -χροος. — B. Subst. μελίτ(ε)ιον n. [[Met]] (Plu. u.a.); [[μελιτόν]]· [[κηρίον]], ἢ τὸ ἑφθὸν [[γλεῦκος]] H.; [[μελιτίτης]] ([[λίθος]]) [[Topas]], ([[οἶνος]]) [[Honigwein]] (Dsk. u.a.; Redard 57 u. 97); [[μελίτεια]] f. [[Melissa officinalis]] (Theok.; Strömberg Pflanzennamen 119); [[μελιτισμός]] m. ‘Behandlung mit H.’ (Mediz.) wie von *μελιτίζειν. — C. Verb. [[μελιτόομαι]] ‘mit H. vermischt, versüßt werden’ (Th., Plu.) mit [[μελίτωμα]] [[Honigkuchen]] (Kom. u. a.), -ωσις [[Versüßung]] (''Gloss''.). — Für sich steht [[μέλισσα]], -ττα f. [[Biene]] (seit Il.), nach Schwyzer Glotta 6, 84ff. (zustimmend u. a. Fraenkel Glotta 32, 21) haplologisch für *μελίλιχι̯α "Honigleckerin"; dafür spricht aind. ''madhu''-''lih''- m. "Honiglecker" = [[Biene]] (Kunstdichtung); nach anderer Auffassung dagegen aus *μέλιτι̯α, z.B. Lohmann Genus und Sexus (Erg. -h. 10 zu KZ) 82 unter Berufung auf arm. ''meɫu'' [[Biene]] von ''meɫr'' [[Honig]] (ebenso Schwyzer 320 u. sonst). Davon mehrere Kompp. und Ableitungen, z.B. [[μελισσουργός]] (-ττ-) [[Imker]] (Pl., Arist. usw.) mit -έω, -ία, -εῖον, [[μελισσεύς]] ib. (Arist., Pap.; Boßhardt 61), auch (mit anderem Ursprung) als PN (Boßhardt 123f.); [[μελίσσιον]] [[Bienenstock]] (Pap. III^a; Georgacas Glotta 36, 170), -ία ib. (''Gp''.; Scheller Oxytonierung 45), -ών ib. (LXX u. a.) u. a. m. — Zu [[βλίττω]] s. bes.<br />'''Etymology''': Altes Erbwort für [[Honig]], mit heth. ''milit'' ( = ''melit'') n. unmittelbar identisch; dazu mit thematischer Erweiterung got. ''miliþ'' und alb. ''mjaltë'' (idg. *''meli''-''t''-''o''-''m''). Auch kelt., z.B. air. ''mil'', und lat. ''mel'' können auf *''meli''-''t'' zurückgeführt werden; das -''t'' war wohl ursprünglich nur im Nom.-Akk. zu Hause. (Unklar lat. Gen. ''mellis'': aus *''mel''-''n''-''és''?; vgl. zu [[μείλιχος]]). Arm. ''meɫr'', Gen. ''meɫu'' ist, vermutlich nach dem synonymen *''médhu'' (= [[μέθυ]], s. d.), in die ''u''-Stämme übergetreten. Aus unbekannter Quelle stammt [[μελίτιον]]· [[πόμα]] τι Σκυθικὸν μέλιτος ἑψομένου σὺν ὕδατι καὶ [[πόα]], τινί H. — Einzelheiten m. reicher Lit. bei WP. 2, 296, Pok. 723f., W.-Hofmann s. ''mel''; dazu (über die Verbreitung) Porzig Gliederung 202 f.<br />'''Page''' 2,200-201