βάλλω: Difference between revisions

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0429.png Seite 429]] [[werfen]], [[treffen]]; entst. aus βαλίω; fut. βαλῶ, Ar. Vesp. 1491 βαλλήσεις, 222 βαλλήσομεν, wie Sp., die auch aor. ἐβάλλησα bilden, sonst ἔβαλον; perf. βέβληκα; βέβλημαι, 2. pers. βέβληαι Iliad. 5, 284. 13, 251 u. als Dactylus 11, 380; episch βεβόλημαι, Hom. βεβολημένος Iliad. 9, 9 Odyss. 10, 247, [[βεβολήατο]] Iliad. 9, 3; aor. pass. ἐβλήθην, u. diesem gleichbedeutend episch syncop. aor. med. [[ἔβλητο]], [[βλῆτο]], [[βλήεται]] Odyss. 17, 472, [[βλεῖο]] Iliad. 13, 288, βλῆ σθαι, [[βλήμενος]]. – Die beiden Perfecta βέβλημαι u. βεβόλημαι unterscheidet Hom. nach Aristarchs Beobachtung so, daß er βεβόλημαι nur da gebraucht, wo von der verwundeten Seele die Rede ist, βέβλημαι dagegen vom verwundeten Körper; Scholl. Aristonic. Iliad. 9, 3 <b class="b2">[[βεβολήατο]]</b>: ἡ [[διπλῆ]], ὅτι [[ἔνιοι]] [[βεβλήατο]], καὶ Ζηνόδοτος [[οὕτως]]. ἐπὶ δὲ τῆς κατὰ ψυχὴν τρώσεως καὶ ἀλγηδόνος ἀεὶ τοῦτο τάττει· ἐπὶ δὲ τῆς κατὰ [[σῶμα]] πληγῆς [[οὐκέτι]] [[οὕτως]]; derselbe zu Iliad. 9, 9 ἡ [[διπλῆ]], ὅτι [[πάλιν]] τὸ βεβολημένος διὰ τοῦ ο ἐπὶ ψυχῆς λέγει; falsche Lesart Iliad. 13, 212 κατ' ἰγνύην βεβολημένος ὀξέι χαλκῷ statt βεβλημένος. Vgl. Lehrs Aristarch. p. 76. – Die 3 pers. sing. plusqpft. act. βεβλήκει oder βεβλήκειν (ἐβεβλήκειν) gebraucht Hom. als einfaches Präteritum, als aorist. oder als imperf.; s. βεβλήκει Iliad. 4, 108. 492. 5, 66. 73. 394. 12, 401. 17, 606 Odyss. 22, 286; [[varia lectio|v.l.]] Iliad. 8, 270 ἐπεὶ ἄρ τιν' ὀιστεύσας βεβλήκει, ὁ μὲν [[αὖθι]] πεσὼν ἀπὸ θυμὸν ὄλεσκεν, αὐτὰρ ὁ [[αὖτις]] ἰών, πάις ἃς ὑπὸ μητέρα, δύσκεν εἰς Αἴανθ'· ὁ δέ μιν σάκεϊ κρύπτασκε, besser die andere Lesart βεβλήκοι, optat. iterativ.; Scholl. Didym. zu der Stelle [[βεβλήκει]]: Ἀρίσταρχος [[βεβλήκει]]; die andere Form, mit dem ν, βεβλήκειν, s. Iliad. 5, 661. 14, 412 Odyss. 22, 258. 275; ἐβεβλήκειν [[varia lectio|v.l.]] Iliad. 14, 412 [[στῆθος]] ἐβεβλήκειν statt [[στῆθος]] βεβλήκειν; Scholl. Didym. daselbst [[βεβλήκει]]: [[οὕτως]] (verstehe Ἀρίσταρχος) ἔξω τοῦ ν, [[βεβλήκει]], καὶ [[ἄνευ]] τοῦ ε. Ζηνόδοτος καὶ Ἀριστοφάνης σὺν τῷ ν, [[βεβλήκειν]]. Vgl. noch Scholl. Didym. Iliad. 5, 661 Ἀρίσταρχος μετὰ τοῦ ν [[βεβλήκειν]]. Meistens ist βεβλήκει (βεβλήκειν) Versanfang; mitten im Verse Iliad. 14, 412 [[στῆθος]] βεβλήκειν, s. vorhin. Als wirkliches plusquamperf. läßt sich βεβλήκει allenfalls ein Paar Male auffassen, s. Iliad. 4, 108. 5. 394; aber Hom. gebraucht eben auch den gewöhnlichen aor. überall statt des plusquamperf., so daß sich aus den bezeichneten Stellen über die ursprüngliche Natur des βεβλήκει Nichts folgern läßt. Die anderen Personen dieses plusquamperf. außer βεβλήκει kommen bei Hom. nicht vor. Vgl. die dem βεβλήκει ähnliche und ähnlich gebrauchte Form βεβήκει s. v. [[βαίνω]]. – Die gewöhnlichste Bed. von βάλλειν ist – 1) mit [[Geschoffen ]][[werfen]], mit Lanzen, Pfeilen, Steinen u. s. w.; nach Aristarchs Beobachtung (Lehrs Aristarch. p. 61 sqq.) bei Hom. stets im eigentlichsten Sinne, wirklich [[werfen]], d. h. so, daß man die Waffe aus der Hand fahren läßt; Gegensatz οὐτάζειν, τύπτειν, νύσσειν, πλήττειν, stoßen, hauen, stechen, schlagen, wobei man die Waffe in der Hand behält. Iliad. 15, 495 [[βλήμενος]] ἠὲ τυπείς, Scholl. Aristonic. ἡ [[διπλῆ]], ὅτι διαστέλλει τὸ βαλεῖν καὶ τύψαι; 11, 191 ἢ δουρὶ τυπεὶς ἢ [[βλήμενος]] ἰῷ, Scholl. Aristonic. ἡ [[διπλῆ]] πρὸς τὴν διαφορὰν τοῦ τύψαι καὶ βαλεῖν; 14, 424 οὔ τις ἐδυνήσατο ποιμένα λαῶν οὐτάσαι οὐδὲ βαλεῖν, Scholl. Aristonic. ἡ [[διπλῆ]], ὅτι διαστέλλει τὸ οὐτάσαι καὶ βαλεῖν; 21, 576 ἢ οὐτάσῃ ἠὲ βάλῃσιν, Scholl. Aristonic. ἡ [[διπλῆ]] πρὸς τὴν ἀντιδιαστολὴν τοῦ οὐτάσαι καὶ βαλεῖν. Zenodot kannte diesen Unterschied nicht; Iliad. 16, 807 ὄπιθεν δὲ [[μετάφρενον]] ὀξέι δουρὶ ὤμων μεσσηγὺς [[σχεδόθεν]] [[βάλε]] [[Δάρδανος]] [[ἀνήρ]], Scholl. Aristonic. ἡ [[διπλῆ]] περιεστιγμένη, ὅτι Ζηνόδοτος γράφει <b class="b2">σχεδὸν οὔτασε [[Δάρδανος]] [[ἀνήρ]]</b>. ἀγνοεῖ δὲ ὅτι ἐκ βολῆς τέτρωται, ὡς διὰ τῶν [[ἑξῆς]] δείκνυται, »ὥςτοι [[πρῶτος]] ἐφῆκε [[βέλος]] (812)«; 20, 274 [[δεύτερος]] αὖτ' Ἀχιλεὺς προΐει δολιχόσκιον [[ἔγχος]], καὶ βάλεν Αἰνείαο κατ' ἀσπίδα πάντοσ' ἐίσην, Scholl. Aristonic. ἡ [[διπλῆ]] περιεστιγμένη, ὅτι Ζηνόδοτος μετεποίησεν [[οὕτως]], [[μελίην ἰθυπτίωνα ἀσπίδα νύξ' ἐς χαλκὸν ]][[ἀμύμονος Αἰνείαο]]. οὐκ ἐκ χειρὸς δὲ ἐπέτυχεν ὁ [[Ἀχιλλεύς]], [[ὅπερ]] διὰ τοῦ νύξε σημαίνεται, ἀλλὰ βέβληκε τὸ [[δόρυ]]· διὸ καὶ [[ἑξῆς]] (283) αὐτὸ [[βέλος]] εἴρηκεν. Wenn Mehrere zusammen erwähnt werden, von denen Einer durch einen Wurf, ein Anderer durch Stoß, Hieb, Stich oder Schlag verwundet ist, so gebraucht Homer συλληπτικῶς von Allen zusammen das Wort βάλλειν; Iliad. 14, 28 ὅσοι βεβλήατο χαλκῷ, Scholl. Aristonic. ἡ [[διπλῆ]], ὅτι συλληπτικῶς εἴρηκε [[βεβλήατο]] ἐπὶ τῶν οὐτασμένων. Vgl. Lehrs Aristarch. p. 62. Bei'm Werfen kann man natürlich nahe an das Ziel herantreten, Iliad. 5, 72 τὸν μὲν Φυλείδης [[ἐγγύθεν]] ἐλθὼν βεβλήκει κεφαλῆς κατὰ [[ἰνίον]] ὀξέι δουρί, 17, 600 ὁ γάρ ῥ' ἒβαλε σχεδὸν ἐλθών; aber der Grammatiker Seleukos behauptete, die Verbindung σχεδὸν βάλεν sei unerträglich, s. Scholl. Iliad. 16, 807. – Die Sp. beobachten den Homerischen Unterschied zwischen βάλλειν u. οὐτάζειν u. s. w. nicht durchweg; vgl. Lehrs Aristarch. p. 78 sqq. Aecht Homerisch z. B. Herodot. 6, 117 [[οὔτε]] πληγέντα [[οὔτε]] βληθέντα. – Besondere Arten des Gebrauchs: – a) absolut, Iliad. 8, 289 βάλλ' [[οὕτως]], αἴ κέν τι [[φόως]] Δαναοῖσι γένηαι; 4, 519 [[βάλε]] δὲ Θρῃκῶν ἀγὸς ἀνδρῶν, Πείροος Ἰμβρασίδης; Prosa, Thuc. 3, 23; κἂν [[μήπω]] βάλλῃ μηδὲ τοξεύῃ Dem. 9, 17; Xen. Anab. 3, 3, 15 οἱ μὲν πολέμιοι τοξεύουσι καὶ σφενδονῶσιν ὅσον [[οὔτε]] οἱ Κρῆτες ἀντιτοξεύειν δύνανται [[οὔτε]] οἱ ἐκ χει ρὸς βάλλοντες ἐξικνεῖσθαι. – b) Angabe der Waffe, ἐγχείῃσιν Iliad. 18, 534; λάεσσι 3, 80; κεραυνῷ Odyss. 12, 388; τοῖς λίθοις Thuc. 4, 43; Xen. An. 5, 7, 19; πέτροις Eur. Andr. 1128; τόξοις Eur. Hec. 388; übertr., κακοῖς, so. λόγοις, mit Schmähreden, Soph. Aj. 1244; ψόγῳ Ar. Th. 895, u. ä.; bes. bei Sp.; ähnl. στεφάνοισι Pind. P. 8, 57. – Seltner steht das Geschoß im accusat.: Hom. Odyss. 9, 495 [[βέλος]], 20, 62 ἰὸν ἐνὶ στήθεσσι βαλοῦσα, Iliad. 5, 346 χαλκὸν ἐνὶ στήθεσσι βαλών. – c) Angabe des Zieles; bei Hom. ist nach Aristarchs Beobachtung (s. Lehrs Aristarch. p. 71 sqq) βάλλειν, wenn das Ziel im accus. dabei steht, allemal = [[treffen]], nicht = [[zielen]], zu [[treffen suchen]]. Iliad. 11, 376 ὁ δὲ τόξου πῆχυν ἄνελκεν καὶ βάλεν, οὐδ' ἄρα μιν ἅλιον [[βέλος]] [[ἔκφυγε]] χειρός, ταρσὸν δεξιτεροῖο ποδός, Scholl. Aristonic. ἡ [[διπλῆ]], ὅτι τὸ βάλεν ἀντὶ τοῦ ἐπέτυχεν, καὶ ὅτι ἐν σχήματι εἴρηκεν, οὐδὲ ἅλιον αὐτὸν ἐξέφυγε τῆς χειρός; 5, 17 Τυδείδεω δ' ὑπὲρ ὦμον ἀριστερὸν ἤλυθ' ἀκωκὴ ἔγχεος, οὐδ' ἔβαλ' αὐτόν, Scholl. Aristonic. ἔβ αλ': ἀντὶ τοῦ ἐπέτυχεν; 3, 368 ἐκ δέ μοι [[ἔγχος]] ἠίχθη παλάμηφιν ἐτώσιον, οὐδ' ἔβαλόν μιν, Scholl. Aristonic. ὅτι σαφῶς τὸ οὐδ' ἔβαλόν μιν σημαίνει ἀντὶ τοῦ οὐδὲ ἐπάταξα αὐτόν; über die [[varia lectio|v.l.]] οὐδ' ἐδάμασα vgl. Scholl. Didym. daselbst; 21, 591 ὀξὺν ἄκοντα χειρὸς ἀφῆκεν, [[καί]] ῥ' ἔβαλε κνήμην ὑπὸ γούνατος, οὐδ' ἀφάμαρτεν; Odyss. 22, 6 νῦν [[αὖτε]] σκοπὸν ἄλλον, ὃν οὔ πώ τις βάλεν [[ἀνήρ]], [[εἴσομαι]], αἴ κε τύχωμι; – mit praeposit., zum Theil Tmesis; Iliad. 3, 347 Ἀλέξανδρος προΐει [[ἔγχος]], καὶ βάλεν Ἀτρείδαο κατ' ἀσπίδα πάντοσ' ἐίσην· οὐδ' ἔρρηξεν [[χαλκός]], ἀνεγνάμφθη δέ οἱ αἰχμὴ ἀσπίδ' ἔνι κρατερῇ; 5, 317 χαλκὸν ἐνὶ στήθεσσι βαλών; 11, 108 τὸν μὲν ὑπὲρ μαζοῖο κατὰ [[στῆθος]] [[βάλε]] δουρί; – mit doppeltem accusat.: Iliad. 4, 480 πρῶτον γάρμιν ἰόντα [[βάλε]] [[στῆθος]] παρὰ μαζὸν δεξιόν· ἀντικρὺ δὲ δι' ὤμου [[ἔγχος]] ἦλθεν; 11, 583 [[καί]] μιν [[βάλε]] μηρὸν ὀιστῷ δεξιόν· ἐκλάσθη δὲ [[δόναξ]], ἐβάρυνε δὲ μηρόν, Scholl. Aristonic. <b class="b2">[[καί]] μιν [[βάλε]] μηρὸν ὀιστῷ</b>: ἡ [[διπλῆ]], ὅτι ἀντὶ τοῦ καὶ αὐτοῦ τὸν μηρὸν ἔτρωσεν; – pass., Iliad. 4, 518 χερμαδίῳ γὰρ [[βλῆτο]] παρὰ σφυρὸν ὀκριόεντι κνήμην δεξιτερήν. – Die Sp. weichen auch hier oft von Hom. ab; Homerisch z. B. Soph. Phil. 289 πρὸς δὲ τοῦθ', ὅ μοι βάλοι νευροσπαδὴς [[ἄτρακτος]], αὐτὸς ἂν [[τάλας]] εἰλυόμην δύστηνον ἐξέλκων πόδα πρὸς τοῦτ' ἄν; oft = auf etwas schießen, z. B. Thuc. 8, 75 ἐπὶ τοὺς τὴν ὀλιγαρχίαν [[μάλιστα]] ποιήσαντας καὶ ἐπὶ τῶν ἄλλων τοὺς μετασχόντας τὸ μὲν πρῶτον ὥρμησαν βάλλειν; ἐπὶ σκοπὸν βάλλειν ἐδιδάσκομεν Xen. Cyr. 1, 6, 29; Pol. 1, 48; εἰς τὸ [[μέτωπον]] Xen. Cyr. 1, 4, 8; Sp. auch σκοποῦ, ἐπὶ σκοποῦ, Sisyph. 391 a; Luc. Amor. 16. – Selten steht die Wunde im accus. dabei: Iliad. 5, 795 [[ἕλκος]], τό μιν [[βάλε]] Πάνδαρος ἰῷ, Scholl. Aristonic. ἡ [[διπλῆ]], ὅτι ἰδίως εἴρηκε ἀντὶ τοῦ βαλὼν [[ἕλκος]] ἐποίησεν; Plat. Rep. 3, 408 a ἢ οὐ μέμνησαι ὅτι καὶ τῷ Μενέλεῳ ἐκ τοῦ τραύματος οὗ ὁ Πάνδαρος ἔβαλεν αἷμ' ἐκμυζήσαντ' ἐπί τ' ἤπια φάρμακ' ἔπασσον; – Adverbial, εὔσκοπα, εὔστοχα βάλλειν, gut treffen. – 2) Aehnlich dem Deutschen in vielen anderen Verbindungen, wo nicht von Geschossen die Rede ist. – Wie ἐν κονίῃσι βάλλειν Il. 8, 156 zu Boden strecken, u. ἐν δαπέδῳ χαμαὶ Od. 22, 188: so ist οἶκον β. zerstören, Aesch. Eum. 721; ἐς [[γόνυ]] τὴν πόλιν, herunter, in Sklaverei bringen, Her. 6, 27. – Gew. wird verbunden ἐν πυρὶ βάλλειν, ins Feuer werfen, Od. 14, 429; πῦρ ἐν νηυσίν Il. 13, 629; λύματα εἰς ἅλα Il. 1, 314. – 3) In vielfachen Übertragungen, wo theils ein stärkeres od. schwächeres Berühren und Treffen, theils ein Hinwerfen bezeichnet wird, a) von Eindrücken, welche die Sinne treffen, ἵππων μ' ὠκυπόδων ἀμφὶ [[κτύπος]] [[οὔατα]] βάλλει Iliad. 10, 535, Tmesis, der Schall umtönt mein Ohr; Ap. Rh. 2, 554; [[φθόγγος]] βάλλει με, trifft mich, Soph. Ant. 1173; Phil. 205; wohin auch τὸν [[ὕμνος]] ἔβαλεν Pind. N. 3, 62 gerechnet werden kann, der auch kurzweg [[τίνα]] βάλλωμεν Ol. 2, 89 sagt, ''[[sc.]]'' ὕμνῳ, wen wollen wir preisen? ὀσμὴ μὴ βάλῃ ἡμᾶς Soph. Ant. 408; νὺξ ὄμματα ἔβαλλε Call. Lav. Pall. 82. – b) von der Sonne, Strahlen werfen, ἀκτῖσιν β. [[ἠέλιος]], Od. 5, 479; γαῖαν βάλλει ἀκτὶς ἡλίου Eur. Suppl. 659; vgl. Theocr. 2, 86; [[ἄκρον]] ἔβαλλε οὐρα νὸν Ἠώς Ap. Rh. 4, 885; [[σελήνη]] διὰ θυρίδων βαλλομένη Philod. 7 (V, 123). – e) Übertr. auf geistige Eindrücke, Befleckung durch Schuld od. Verbrechen, κηλὶς ἔβαλέ νιν [[μητροκτόνος]] Eur. I. T. 1209; μὴ [[μύσος]] με σῶν βάλῃ προσφθεγμάτων Herc. fur. 1219; – πένθεϊ ἀτλήτῳ [[βεβολήατο]] Iliad. 9, 3, ἄχεϊ μεγάλῳ βεβολημένος [[ἦτορ]] 9, 9, κῆρ ἄχεϊ μεγάλῳ βεβολημένος Odyss. 10, 247, vgl. oben; λύπην τινί Soph. Phil. 67. – d) besprengen, bespritzen, ἡνίοχον κονίης ῥαθάμιγγες ἔβαλλον Iliad. 23, 502; ἃς ἀφ' ἱππείων ὁπλέων ῥαθάμιγγες ἔβαλλον 11, 536. 20, 501; mit Wasser Eur. I. T. 58. – e) anlegen, anfügen, κύκλα ἀμφὶ ὀχέεσσι Il. 5, 722, Tmesis, s. [[ἀμφιβάλλω]]; ἀμφὶ ὤμοις αἰγίδα 18, 204, u. öfter von Kleidern; bloß dat., [[κρήδεμνον]] πλοκάμοις Agath. 5 (V, 276); χεῖρας [[ἀμφί]] τινι, ihn umarmen, Hom., s. [[ἀμφιβάλλω]]; ἀμφὶ χεῖρα βάλεν ἔγχεϊ Odyss. 21, 433; ἐν πύλαισιν ἀκοάν, das Ohr an die Thür legen, Eur. Or. 1282. – f) Übertr., βάλλειν τι ἐν θυμῷ, eingeben, Od. 1, 201; σοφίσματα ἐν καρδίαις Pind. Ol. 13, 16; σὺ τοὺς ἐμοὺς λόγους θυμῷ [[βάλε]], nimm du meine Worte zu Herzen, Aesch. Prom. 708; αὐτῶν μηδὲν ἐς θυμὸν βάλῃς Soph. O. R. 975; gewöhnlicher so im med., ἐν θυμῷ δ' ἐβάλοντο [[ἔπος]] Il. 15, 566; ἐνὶ θυμῷ βάλλευ, überlege, beherzige, Od. 12, 218; σὺ δ' ἐνὶ φρεσἰ βάλλεο σῇσιν, sich etwas zu Herzen nehmen, Iliad. 1, 297; ὡς ἐνὶ θυμῷ βάλλεαι, wie du denkst, Iliad. 20, 196; νόστον μετὰ φρεσὶ βάλλεαι, du sinnst auf Heimkehr, 9, 435. So nicht nur die folgenden Dichter, z. B. Theocr. 25, 163 Ap. Rh. 2, 256, sondern auch in Prosa, ἐς θυμὸν βαλεῦ τὸ παλαιὸν [[ἔπος]] Her. 7, 51; vgl. 1, 84; ἐπὶ ἑαυτῷ βάλλεσθαι, bei sich überlegen, 3, 155. 5, 73 u. Sp., z. B. Dion. H. 10, 31; εἰς νοῦν τὸ [[ἔργον]] Plut. Thes. 24. – g) wie ῥίπτειν, fallen lassen, hinwerfen, von Würfeln, κύβους Aesch. Ag. 33; Eur. Suppl. 330; Plat. Legg. XII, 968 e; auch Sp., wie Plut. Pyrrh. 26; vom Loose, κλῆρον N. T; – εὐνάς, Anker, Od. 9, 137; vgl. Pind. I. 5, 13 u. unten 5 c); ποτὶ δὲ [[σκῆπτρον]] [[βάλε]] γαίῃ Odyss. 2, 80; σπόρον ἐν νειοῖσιν Theocr. 21, 25; [[ἄγκιστρον]], [[δίκτυον]], das Netz auswerfen, N. T.; [[οἶνον]] εἰς ἀσκούς Matth. 9, 17; εἰρήνην ἐπὶ γῆν 10, 34; – [[ῥόον]] εἰς ἅλα, ins Meer ergießen, Ap. Rh. 2, 401; absol., βάλλει εἰς ἅλα. ergießt sich, fällt ins Meer, Il. 11, 722 u. Sp., wie Nic. Th. 889; – βαλέειν τ' ἀπὸ [[δάκρυ]] παρειῶν, die Thräne fallen lassen, vergießen, Od. 4, 198; κατ' ὄσσων Eur. Hipp. 1396; κατὰ βλεφάρων Theogn. 1206; – ὀδόντας, schichten, Arist. H. A. 1, 1. 6, 2; – ὁ [[παῖς]] βέβληται, ist aufs Krankenlager geworfen, liegt krank, N. T., Matth. 8, 6. 14. 9, 2. – Man vgl. noch ὄμματα [[ἑτέρωσε]] βάλλειν, nach der andern Seite hin werfen, Od. 16, 179; [[πρόσωπον]] εἰς γῆν Eur. Or. 958; ὄμματα πρὸς γῆν Ion. 582 u. öfter; – [[ὅθεν]] τ' ἀπὸ νῆας ἐίσας ἐς πόντον βάλλουσιν, Schiffe ins Meer laufen lassen, Od. 4, 359; πρὸς πέτρας, an Felsen werfen, 12, 71; ἵππους πρόσθεβ., vortreiben, Il. 23, 572, wie [[κάτωθε]] τὰ μοσχία, herabtreiben, Theocr. 4, 44. – h) εἰς φόβον βάλλειν τινά, in Furcht setzen, Eur. Tr. 1058; ἐς κακόν Od. 12, 221; ἐς ἔχθραν Aesch. Prom. 388; εἰς [[ὕπνον]] Eur. Cycl. 574; ἐν αἰτίᾳ, die Schuld beimessen, Soph. O. R. 657; εἰς [[δεῖμα]] Her. 7, 139; – ἦ φιλότητα μετ' ἀμφοτέροισι βάλωμεν, Freundschaft zwischen beiden Theilen stiften, Il. 4, 16. – 4) Intrans., außer dem unter g) bemerkten Falle; ἵπποι περὶ [[τέρμα]] βαλοῦσαι, sich ums Ziel herumwerfend, rennend, Il. 23, 462; in der Sprache des gewöhnlichen Lebens, βάλ' ἐς κόρακας, geh zum Henker, Ar. Vesp. 835 Plut. 782; βάλλ' ἐς μακαρίαν Plat. Hipp. mai. 293 a; wie man bei uns etwa Einem die ewige Seligkeit wünscht; ἐς ὀλβίαν Phot. – 5) Med., a) βάλλεσθαί τι ἐν φρεσί u. ä. s. 3 f); νῦν δ' ἑτέρως ἐβάλοντο θεοί, beschlossen es anders, Od. 1, 234, Bekker ἐβόλοντο, s. Scholl. u. vgl. Buttm. Lexil. I p. 31, Andere ἑτέρωσ' ἐβάλοντο, wie Qu. Sm. 10, 427 θεοὶ δ' [[ἑτέρωσε]] βάλοντο; sp. D., z. B. Qu. Sm. 2, 133 u. öfter φόνον βάλλεσθαι, Mord bereiten. – b) sich umwerfen; τόξα ἀμφ' ὤμοισιν β., tmesis, Il. 10, 333; ἀμφὶ ὤμοισιν [[ξίφος]] 19, 372; [[χρόα]] βάλλεσθαι λουτροῖς, sich besprengen, H. h. Cer. 50. – c) κρηπῖδα βάλλεσθαι, den Grund legen, z. B. ἀοιδᾶν Pind. P. 7, 4; σοφῶν ἐπέων 4, 138; οἰκοδομίας Plat. Legg. VI, 779 b; [[χαράκωμα]] πρὸς τῇ πόλει Dem. 18, 87; χάρακα Pol. 3, 105. 110; ἄγκυραν Plat. Legg. XII, 961 c; vgl. Her. 9, 74 u. Plat. Tim. 73 d ψυχῆς δεσμοὺς [[καθάπερ]] ἐξ ἀγκύρας βαλλόμενος. Ebenso πείσματα [[νηός]] Ap. Rh. 1, 1020 u. öfter; ἀρχὴν τῶν πραγμάτων Lue. Hipp. 4. – d) ἐς γαστέρα, empfangen, sich schwängern lassen, Her. 3, 23.