ἄγαλμα: Difference between revisions

|Definition=-ατος, τό, acc. to [[Hesychius Lexicographus|Hsch.]] <b class="b3">πᾶν ἐφ' ᾧ τις ἀγάλλεται</b>,<br><span class="bld">A</span> [[glory]], [[delight]], [[honour]], Il.4.144, etc.; <b class="b3">κεφάλαισιν ἄνδρων ἀγάλματα</b> (''[[sc.]]'' [[λόφοι]]) Alc.15; <b class="b3">χώρας ἄγαλμα</b>, of an [[ode]], Pi.''N.''3.13, cf. 8.16; of [[children]], τέκνον δόμων ἄγαλμα A.''Ag.''208; <b class="b3">εὐκλείας τέκνοις ἄγαλμα</b> conversely, of a [[father]], S.''Ant.''704; <b class="b3">Καδμεΐας νύμφας ἄγαλμα</b>, addressed to [[Bacchus]], ib.1115; <b class="b3">ματέρος ἄγαλμα φόνιον</b>, of [[slain]] sons, E.''Supp.''371; <b class="b3">ἀγάλματ' ἀγορᾶς</b> [[mere]] [[ornament]]s of the [[agora]], Id.''El.''388, cf. Metagen.10.3; rare in Prose, Pl.''Ti.''37c.<br><span class="bld">2</span> [[pleasing gift]], esp. for the gods, ἄγαλμα θεῶν Od.8.509, of a [[bull]] [[adorned]] for [[sacrifice]], ib.3.438; of a tripod, [[Herodotus|Hdt.]]5.60, al.; generally, = [[ἀνάθημα]], ''IG''1.37312a, etc.; Χάρης εἰμὶ . . ἄγαλμα τοῦ Ἀπόλλωνος ''GDI''5507 (Miletus); ἄνθηκεν ἄγαλμα Simon.155; so, <b class="b3">Ἑκάτης ἄγαλμα… κύων</b>, because sacred to her, E.''Fr.''968, = Ar.''Fr.''594a; <b class="b3">ἄγαλμα Ἀΐδα</b>, of a [[tombstone]], Pi.''N.''10.67.<br><span class="bld">3</span> [[statue in honour of a god]], [[Herodotus|Hdt.]]1.131, 2.42,46, Lys.6.15 (pl.):—<b class="b3">τὸ τοῦ Διὸς ἄγαλμα</b>, opp. [[εἰκόνες]] of men, Isoc. 9.57, cf. ''Michel''545 (Phrygia, ii B.C.), etc.; as an object of [[worship]], A.''Th.''258, ''Eu.''55, [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Tyrannus|OT]]''1379, [[Plato|Pl.]]''[[Phaedrus|Phdr.]]''251a:—[[sculpture]], μήτε ἄγαλμα μήτε γραφή Arist.''Pol.''1336b15.<br><span class="bld">4</span> [[statue]] (more general than [[ἀνδριάς]], [[quod vide|q.v.]]), Pl.''Men.''97d, etc.:—also, [[portrait]], [[picture]], ἐξαλειφθεῖσ' ὡς ἄγαλμα E.''Hel.''262.<br><span class="bld">5</span> generally, [[image]], τῶν ἀιδίων θεῶν Pl.''Ti.''37c; νεφέλης E.''Hel.''705; μητρός ''Trag.Adesp.''126; [[Ἄρεως]] Polemo ''Call.'' 52:—expressed by painting or words, Pl.''Smp.''216e, cf. ''R.''517d; [[hieroglyphic sign]], Plot.5.8.6.

|dgtxt=-ματος, τό<br /><b class="num">• Alolema(s):</b> chipr. [[ἄζαλμα]] <i>Nym.Kafizin</i> 292 (III a.C.)<br /><b class="num">• Grafía:</b> graf. ἄκαλμα <i>SB</i> 1694 (Memfis VI a.C.)<br /><b class="num">• Prosodia:</b> [ᾰ-]<br /><b class="num">I</b> frec. como pred.<br /><b class="num">1</b> [[objeto precioso]], [[motivo de orgullo]], [[ornato]], [[ornamento]] βασιλῆϊ δὲ κεῖται [[ἄγαλμα]] de una quijera de marfil y púrpura <i>Il</i>.4.144, de caballos <i>Od</i>.4.602, de Helena ἄγαλμα πλούτου A.<i>A</i>.741, ἔρωτος Musae.8<br /><b class="num">•</b>de Atenas Ἑλλάνων [[ἄγαλμα]] δαιμόνων A.<i>Eu</i>.920, del Nilo como gloria de Egipto, himno crist. en <i>PTurner</i> 10.1<br /><b class="num">•</b>[[adorno]], [[ornamento]] λόφοι ... κεφάλαισιν ἄνδρων ἀγάλματα Alc.140.7, μίτρα ... νεανίδων ἄγαλμα Alcm.1.69, κόμης ἄγαλμα E.<i>El</i>.871, cf. 873, ἄγαλμα τύμβου de un mechón de cabellos, A.<i>Ch</i>.200<br /><b class="num">•</b>[[joya]], [[aderezo]] de un broche <i>Od</i>.19.257, de un collar <i>Od</i>.18.300, Hes.<i>Fr</i>.142, Nonn.<i>D</i>.33.88.<br /><b class="num">2</b> para los dioses [[objeto precioso como ofrenda]], [[ofrenda preciada]] πολλὰ δ' ἀγάλματα ἀνῆψεν, ὑφάσματά τε χρυσόν τε <i>Od</i>.3.274, de un toro adornado para el sacrificio ἵν' [[ἄγαλμα]] θεὰ κεχάροιτο ἰδοῦσα <i>Od</i>.3.438, en un recipiente de bronce Μελάνθιός με ἀνέθηκε τῷ Ζηνὶ Θηβαίῳ ἄκαλμα <i>SB</i> 1694 (Memfis VI a.C.), de un trípode, Hdt.5.60, de un altar βωμὸς ... ἄγαλμα E.<i>HF</i> 49<br /><b class="num">•</b>de la palmera de Leto ὠδῖνος ἄγαλμα [[Δίας]] E.<i>Hec</i>.461<br /><b class="num">•</b>sin definir en qué consiste <i>Od</i>.8.509, 12.347, <i>h.Bacch</i>.1.10, Simon.153D., <i>IG</i> 1².703.2 (Atenas V a.C.)<br /><b class="num">•</b>c. gen. del dios a quien se consagra Ἑκάτης ἄγαλμα ... κύων E.<i>Fr</i>.62h, cf. Ar.<i>Fr</i>.608, ἄγαλμα τō Ἀπόλλωνος <i>Didyma</i> 6 (VI a.C.), ἄγαλμα Ἀΐδα de la losa sepulcral, Pi.<i>N</i>.10.67<br /><b class="num">•</b>[[ofrenda]], [[regalo]] a personas πέπλων ἄγαλμά σοι θήσουσιν εὐπήνους ὑφάς de los peplos, como ofrenda, te dedicarán las telas finamente tejidas (a Ifigenia muerta)</i>, E.<i>IT</i> 1465, γάμων ἀγάλματα regalos de boda</i> E.<i>Hel</i>.1433.<br /><b class="num">3</b> [[delicia]], [[deleite]] del canto χαρίεντα δ' ἕξει πόνον χώρας [[ἄγαλμα]] Pi.<i>N</i>.3.13, cf. <i>N</i>.8.16, μέλημ' ... χρυσέων χορῶν ἄγαλμα <i>Lyr.Adesp</i>.18.3.<br /><b class="num">4</b> fig. de pers. [[delicia]], [[orgullo]], [[ornato]] δόμων ἄγαλμα gloria de la casa</i> A.<i>A</i>.207, Καδμείας νύμφας ἄγαλμα de Baco, S.<i>Ant</i>.1115, ματέρος ἄγαλμα φόνιον de los hijos muertos, E.<i>Supp</i>.371 (cód., pero cf. [[ἄμυγμα]]), cf. 1164, de un par de nietos Νηρέως ἀγάλμαθ' delicias de Nereo</i> E.<i>IT</i> 273, de los Dioscuros διδυμογενὲς ἄγαλμα πατρίδος doble orgullo de su patria</i> E.<i>Hel</i>.206, de abstr. ἄγαλμα πόλεσιν εὐσεβὴς πόνος E.<i>Supp</i>.373, cf. <i>HF</i> 358.<br /><b class="num">II</b> <b class="num">1</b>[[imagen]], [[estatua]] de un dios, como objeto de culto θιγγάνουσ' ἀγαλμάτων A.<i>Th</i>.258, cf. <i>Eu</i>.55, S.<i>OT</i> 1379, Πέρσας οἶδα ... ἀγάλματα ... οὐκ ἐν νόμῳ ποιευμένους ἱδρύεσθαι ... ὅτι οὐκ ἀνθρωποφυέας ἐνόμισαν τοὺς θεοὺς ... εἶναι Hdt.1.131, cf. 2.42, 46, <i>IHerm.Magn</i>.1.2 (III a.C.), <i>SEG</i> 15.874 (II a.C.)<br /><b class="num">•</b>del amado venerado οἷον [[ἄγαλμα]] Pl.<i>Phdr</i>.252d, cf. [[ὥσπερ]] [[ἄγαλμα]] στήσας Synes.<i>Regn</i>.9 (p.20)<br /><b class="num">•</b>ἀγαλμάτων περικοπαί mutilaciones de imágenes</i> Th.6.28<br /><b class="num">•</b>c. gen. del dios ἄγαλμα Θέτιδος E.<i>Andr</i>.246, θεᾶς E.<i>Andr</i>.115, <i>IT</i> 87, 1014, ἄγαλμα τοὐσίριος <i>SEG</i> 20.644 (Memfis IV/III a.C.), ἄγαλμα τᾶς Θέμιδος <i>Nym.Kafizin</i> [[l.c.]], cf. Th.2.13, Pl.<i>Lg</i>.931a, Lys.6.15, Nonn.<i>D</i>.33.88, 97, τὰ ἠχοῦντα ἀγάλματα ref. estatuas parlantes, Alciphr.4.19.7, tb. de pers. ἀ. μαρμάρινον <i>Michel</i> 545 (Frigia II a.C.)<br /><b class="num">•</b>situadas tb. en la plaza, Metag.10<br /><b class="num">•</b>c. gen. de la materia ἄγαλμα κέδρου imagen de madera de cedro</i> Theoc.<i>Ep</i>.8.4<br /><b class="num">•</b>op. [[εἰκόνες]] ‘[[figuras humanas]]’, Isoc.9.57<br /><b class="num">•</b>[[imagen]] cristiana, Soz.<i>HE</i> 5.21.1<br /><b class="num">•</b>fig. de las imágenes dentro de la de Sócrates-Sileno οὐκ οἶδα εἴ τις ἑώρακεν τὰ ἐντὸς ἀγάλματα Pl.<i>Smp</i>.216e, ἀγάλματ' ἀρετῆς ἐν αὑτοῖς ἔχοντας Pl.<i>Smp</i>.222a.<br /><b class="num">2</b> de las concepciones fil. platónicas y neoplatónicas [[imagen sensible]], [[objeto de culto]] τῶν ἀιδίων θεῶν ... [[ἄγαλμα]] Pl.<i>Ti</i>.37c, cf. Procl.<i>in Ti</i>.3.4.19, 3.69.3, del sol τὸ ζῶν [[ἄγαλμα]] imagen viva</i>, objeto de culto vivo</i> Iul.<i>Ep</i>.111.434d.<br /><b class="num">3</b> en lit. judeo-crist. [[ídolo]] τοὺς θεοὺς αὐτῶν καὶ τὰ ἀγάλματα [[LXX]] <i>Is</i>.19.3, πέπτωκεν [[Βαβυλών]], καὶ πάντα τὰ ἀγάλματα αὐτῆς [[LXX]] <i>Is</i>.21.9, βλέποντες ἀ. χρυσᾶ [[LXX]] 2<i>Ma</i>.2.2, cf. Clem.Al.<i>Prot</i>.4.57, Origenes <i>Cels</i>.6.5.<br /><b class="num">4</b> [[ἄγαλμα]] στρατιωτικόν [[el águila]], [[enseña principal de las legiones romanas]], op. [[σημεῖα]], lat. <i>[[signa]]</i> D.C.74.6.3.<br /><b class="num">III</b> en concepciones más racionalizadas<br /><b class="num">1</b> [[estatua]], [[escultura]], [[imagen]] sin sent. relig. αἱ δὲ σάρκες αἱ κεναὶ φρενῶν ἀγάλματ' ἀγορᾶς εἰσιν los cuerpos vacíos de mente son como estatuas de la plaza</i> E.<i>El</i>.388, στέρνα ... ὡς ἀγάλματος κάλλιστα hermoso pecho de estatua, escultural</i> E.<i>Hec</i>.560, Δαιδάλου ἀγάλματα Pl.<i>Men</i>.97d, op. [[γραφή]] ‘[[pintura]]’ μήτε [[ἄγαλμα]] μήτε γραφήν Arist.<i>Pol</i>.1336^b15, ὅτι δοκεῖ λαλεῖν τὸ [[ἄγαλμα]] porque parece que la estatua va a hablar (por su realismo)</i>, Hp.<i>Ep</i>.17.5.<br /><b class="num">2</b> [[imagen]], [[representación]], [[figura]] (no necesariamente escultórica): [[pintura]] o [[dibujo]] εἴθ' ἐξαλειφθεῖσ' ὡς [[ἄγαλμα]] ... ojalá, borrada como un retrato ...</i> E.<i>Hel</i>.262, ἀγάλματα ὅσαπερ ἂν ἐν μιᾷ ζωγράφος ἡμέρᾳ εἶς ἀποτελῇ Pl.<i>Lg</i>.956b<br /><b class="num">•</b>de otras [[imágenes]] νεφέλης ἄγαλμα = imagen hecha de [[nube]]</i> E.<i>Hel</i>.1219, νεκύων ἀμενηνὸν [[ἄγαλμα]] vana imagen de los muertos</i> E.<i>Tr</i>.193, ἀγωνίζεσθαι περὶ τῶν τοῦ δικαίου σκιῶν ἢ ἀγαλμάτων ὧν αἱ σκιαί Pl.<i>R</i>.517d<br /><b class="num">•</b>[[imagen mental]] τὰ τῆς φιλοσοφίας ἀγάλματα Thdt.<i>Affect</i>.3, p.95.8<br /><b class="num">•</b>[[signo jeroglífico]] Plot.5.8.6.<br /><b class="num">3</b> de pers. [[viva imagen]] Αἰτωλίδος ἀγάλματα μητρός vivas imágenes de vuestra madre etolia</i>, <i>Trag.Adesp</i>.126, Ἄρεως Polem.<i>Call</i>.52<br /><b class="num">•</b>c. abstr. [[viva imagen]], [[modelo]] εὐκλείας τέκνοις ἄγαλμα S.<i>Ant</i>.704, ἀρετῆς Pl.<i>Smp</i>.222a, εὐσεβείας Agap.<i>Cap</i>.M.86.1165B<br /><b class="num">•</b>[[imagen viva]], [[figura humana]] τὸ σχῆμα τοῦ ἀνθρωπείου ἀγάλματος Nil.M.79.840A<br /><b class="num">•</b>[[cuerpo]], [[cadáver]] Αὐξεντίου τ<ό>δ' [[ἄγαλμα]]· [[ἐνθάδε]] κῖτε (<i>sic</i>) <i>IChCr</i>.96 (V d.C.).<br /><b class="num">4</b> [[imagen]] acústica, de los nombres ἀγάλματα φωνήεντα (τῶν θεῶν) Democr.B 142, cf. B 26.

|btext=ατος (τό) :<br />ornement, parure, <i>d'où</i><br /><b>I.</b> <i>fig. en parl. de pers.</i> : Νηρέως [[ἄγαλμα]] EUR enfants qui font la joie et l'orgueil de Nérée;<br /><b>II.</b> ouvrage travaillé avec art et offert à un dieu, <i>d'où</i><br /><b>1</b> [[offrande aux dieux]];<br /><b>2</b> image des dieux (statue, peinture);<br /><b>III.</b> <i>p. ext.</i><br /><b>1</b> [[statue]], [[image qcque]] : ἀγάλματ' ἀγορᾶς EUR de belles images qu'admire la foule sur la place publique;<br /><b>2</b> [[groupe]] <i>ou</i> monument qcque : ὠδῖνος [[ἄγαλμα]] Δίας EUR le monument de l'enfantement du fils de Zeus <i>en parl. du palmier de Délos que Latone entoura de ses bras dans les douleurs de l'enfantement</i>.<br />'''Étymologie:''' [[ἀγάλλω]].

|elrutext='''ἄγαλμα:''' ατος τό<br /><b class="num">1</b> [[украшение]] (ἀγάλματα ὑφάσματά τε Hom.);<br /><b class="num">2</b> [[краса]], [[слава]], [[гордость]] (χώρας Pind.; δόμων Aesch.; πατρίδος Eur.);<br /><b class="num">3</b> [[жертвенный дар]], [[приношение]] ([[θεῶν]] Hom.; Ἀπόλλωνι Her.);<br /><b class="num">4</b> [[изваяние]], [[статуя]] (δαιμόνων Soph.; Δαιδάλου Plat.);<br /><b class="num">5</b> [[изображение]], [[картина]]: ἀγάλματα, [[ὅσαπερ]] ἂν ἐν μιᾷ [[ζωγράφος]] ἡμέρᾳ εἷς ἀποτελῇ Plat. картины, которые один художник может написать в один день.

|lstext='''ἄγαλμα''': -ατος, τό, καθ’ Ἡσύχ. πᾶν ἐφ ᾧ τις ἀγάλλεται, [[τιμή]], εὐφροσύνη, [[δόξα]], Ἰλ. Δ, 144, κτλ. Οὕτως ἐν τοῖς ἀποσπ. τοῦ Ἁλκ. 15, οἱ ἵππειοι λόφοι λέγονται ἀγάλματα ταῖς κεφαλαῖς τῶν ἀνδρῶν, κεφάλαισιν ἄνδρων (μετὰ Αἰολ. τονισμοῦ) ἀγάλματα· καὶ ὁ Πίνδ. ἀποκαλεῖ τὴν [[ἑαυτοῦ]] ᾠδὴν χώρας [[ἄγαλμα]], Ν. 3, 21, πρβλ. 8. 27· [[συχνάκις]] ἐπὶ παιδίων, [[τέκνον]] δόμων [[ἄγαλμα]], Αἰσχύλ. Ἀγ. 207· εὐκλείας τέκνοις ἄγ., δόξης [[στέφανος]] δι’ αὐτὰ (πρβλ. [[εὔκλεια]]), Σοφ. Ἀντ. 704· Καδμεΐας ἄγ. Νύμφας, περὶ τοῦ Βάκχου, αὐτ. 1116· ματέρος ἄγ. φόνιον, ἐπὶ σφαγέντων υἱῶν, Εὐρ. Ἱκ. 369, [[ἔνθα]] ἴδε Markl., ἀγάλματ’ ἀγορᾶς = [[ἁπλῶς]] κοσμήματα τῆς ἀγορᾶς (πρβλ. [[ἀγοραῖος]] ΙΙ. 3), Εὐρ. Ἠλ. 385, πρβλ. Μεταγέν. ἐν «Ὀμήρῳ ἢ Ἀσκηταῖς» 1. 2) [[δῶρον]] εὐχάριστον, [[μάλιστα]] διὰ τοὺς θεούς, ἄγ. θεῶν, Ὀδ. Θ, 509, πρβλ. Γ, 438, [[ἔνθα]] [[ταῦρος]] κεκοσμημένος πρὸς θυσίαν λέγεται [[ἄγαλμα]]· περὶ τρίποδος, Ἡρόδ. 5. 60, 61, 158, καὶ [[καθόλου]], = [[ἀνάθημα]], Ἐπιγραφ. ἀρχ. ἐν Συλλ. Ἐπιγρ. 3. (ἴδε Böckh), 24, 150, καὶ ἀλλ.· ἄνθηκεν [[ἄγαλμα]], Σιμωνίδ. 155, Χάρης εἰμί ... ἄγ. τῷ Ἀπόλλωνι, Ἐπιγραφ. ἐν Βραγχίδαις, Newton 779· [[οὕτως]], Ἑκάτης [[ἄγαλμα]] ... [[κύων]], ὡς ἱερὸς εἰς αὐτήν, Εὐρ. Ἀποσπ. 959, πρβλ. Ἀριστοφ. Ἀποσπ. 635. 3) [[ἄγαλμα]] ([[ὁμοίωμα]]) εἰς τιμὴν θεοῦ τινος, Ἡρόδ. 1. 131., 2. 42, 46, Λυσ. 104, 35· ὡς ἀντικείμενον λατρείας, Αἰσχύλ. Θ. 258, Εὐμ. 55, Σοφ. Ο. Τ. 1379. Πλάτ. Φαῖδρ. 251Α· - [[ἔργον]] γλυπτικῆς, [[μήτε]] ἄγ. [[μήτε]] γραφή, Ἀριστ. Πολ. 7. 17, 10· - ἀλλὰ τό, ἄγ. Ἀΐδα, παρὰ Πινδ. Ν. 10, 125, [[εἶναι]] ὁ πρὸς τῇ κεφαλῇ [[λίθος]] τοῦ τάφου ὁ καλούμενος [[στάλα]] ἐν τῷ παραλλήλῳ χωρίῳ τοῦ Θεοκρ., 22. 207. 4) ἀκολούθως ἐν γένει = [[ἀνδριάς]], πᾶν [[εἶδος]] ἀγάλματος, Πλάτ. Μένων 97D: ἢ [[εἰκών]], ἐξαλειφθεῖσ’ ὡς [[ἄγαλμα]], Εὐρ. Ἑλ. 262· πρβλ. Α. Β. 82, 324, 334. 5) [[τέλος]] πᾶν [[ὁμοίωμα]] παριστώμενον διὰ γραφῆς ἢ διὰ λόγου, Πλάτ. Τίμ. 529C. Συμπ. 216Ε. - Περὶ τῆς λέξ. ὅρα Ruhnk. Τίμ. Λεξ. Πλάτ. ἐν λέξ.

|lsmtext='''ἄγαλμα:''' -ατος, τό ([[ἀγάλλω]]),<br /><b class="num">1.</b> [[τιμή]], [[ευφροσύνη]], [[δόξα]], σε Ομήρ. Ιλ., Αττ.· <i>ἀγάλματ' ἀγορᾶς</i>, απλά στολίδια της αγοράς, σε Ευρ.<br /><b class="num">2.</b> ευχαριστήριο [[δώρο]], [[ιδίως]] στους θεούς, σε Ομήρ. Οδ.<br /><b class="num">3.</b> [[άγαλμα]] προς τιμήν ενός θεού, σε Ηρόδ., Αττ.· [[άγαλμα]], ως [[αντικείμενο]] λατρείας κ.λπ., σε Αισχύλ.· [[έπειτα]], γενικά = [[ἀνδριάς]], [[κάθε]] είδους [[άγαλμα]], σε Πλάτ.· επίσης, πορτρέτο, [[εικόνα]], [[κάθε]] είδους [[ομοίωμα]] που αναπαρίσταται με τη [[γραφή]] ή το λόγο· ἐξαλειφθεῖσ' ὡς [[ἄγαλμα]], σε Ευρ.