Anonymous

ἐάν: Difference between revisions

From LSJ
6,362 bytes added ,  21 August 2017
big3_13
(Bailly1_2)
(big3_13)
Line 18: Line 18:
{{bailly
{{bailly
|btext=<i>pour</i> [[εἰ]] [[ἄν]], <i>par contract.</i> [[ἤν]] <i>ou</i> [[ἄν]];<br /><i>conj. marquant une idée d’hypothèse ou de condition</i> : « si, au cas où »;<br /><b>1</b> <i>dans le discours direct, d’ordin. avec le sbj.</i> : [[ἐάν]] [[τι]] φάγωσιν, ἀναστήσονται XÉN s’ils mangent qch, ils se relèveront <i>en parl. de soldats malades de boulimie</i> ; [[ἐάν]] [[τις]] τὸν ἥλιον [[ἀναιδῶς]] ἐγχειρῇ θεᾶσθαι, τὴν ὄψιν ἀφαιρεῖται XÉN quiconque a l’audace de vouloir regarder fixement le soleil perd la vue;<br /><b>2</b> <i>dans le discours indir. avec le sbj.</i> : [[εἶμι]] γὰρ [[ἐς]] Σπάρτην, νόστον πευσόμενος πατρὸς φίλου, [[ἤν]] που ἀκούσω OD car je vais à Sparte m’informer du retour de mon père et savoir si j’entendrai dire qch de lui;<br /><b>3</b> <i>au sens de</i> [[ἄν]], <i>pour marquer une simple possibilité</i> : ᾧ ἐὰν ἁρμόττῃ XÉN à qui cela pourrait aller;<br /><b>4</b> [[ἐάν]] <i>se joint à diverses particules</i> : [[ἐάν]] [[τε]]… [[ἐάν]] [[τε]] <i>ou</i> [[ἤν]] [[τε]]… [[ἤν]] [[τε]], soit que…, soit que ; [[ἐάνπερ]] <i>ou</i> [[ἤνπερ]], si d’ailleurs, au cas d’ailleurs où, au moins si ; ἐὰν <i>ou</i> ἢν [[ἄρα]], si toutefois, si en vérité ; [[ἐάν]] [[πως]] <i>ou</i> [[ἤν]] [[πως]], si peut-être, si par hasard ; ἐὰν <i>ou</i> ἢν καὶ, καὶ [[ἐάν]] <i>ou</i> καὶ [[ἤν]], même si, quand bien même ; ἐὰν μὴ <i>ou</i> ἢν [[μή]], ἢν [[μή]] περ, à moins que.<br />'''Étymologie:''' [[εἰ]], [[ἄν]].
|btext=<i>pour</i> [[εἰ]] [[ἄν]], <i>par contract.</i> [[ἤν]] <i>ou</i> [[ἄν]];<br /><i>conj. marquant une idée d’hypothèse ou de condition</i> : « si, au cas où »;<br /><b>1</b> <i>dans le discours direct, d’ordin. avec le sbj.</i> : [[ἐάν]] [[τι]] φάγωσιν, ἀναστήσονται XÉN s’ils mangent qch, ils se relèveront <i>en parl. de soldats malades de boulimie</i> ; [[ἐάν]] [[τις]] τὸν ἥλιον [[ἀναιδῶς]] ἐγχειρῇ θεᾶσθαι, τὴν ὄψιν ἀφαιρεῖται XÉN quiconque a l’audace de vouloir regarder fixement le soleil perd la vue;<br /><b>2</b> <i>dans le discours indir. avec le sbj.</i> : [[εἶμι]] γὰρ [[ἐς]] Σπάρτην, νόστον πευσόμενος πατρὸς φίλου, [[ἤν]] που ἀκούσω OD car je vais à Sparte m’informer du retour de mon père et savoir si j’entendrai dire qch de lui;<br /><b>3</b> <i>au sens de</i> [[ἄν]], <i>pour marquer une simple possibilité</i> : ᾧ ἐὰν ἁρμόττῃ XÉN à qui cela pourrait aller;<br /><b>4</b> [[ἐάν]] <i>se joint à diverses particules</i> : [[ἐάν]] [[τε]]… [[ἐάν]] [[τε]] <i>ou</i> [[ἤν]] [[τε]]… [[ἤν]] [[τε]], soit que…, soit que ; [[ἐάνπερ]] <i>ou</i> [[ἤνπερ]], si d’ailleurs, au cas d’ailleurs où, au moins si ; ἐὰν <i>ou</i> ἢν [[ἄρα]], si toutefois, si en vérité ; [[ἐάν]] [[πως]] <i>ou</i> [[ἤν]] [[πως]], si peut-être, si par hasard ; ἐὰν <i>ou</i> ἢν καὶ, καὶ [[ἐάν]] <i>ou</i> καὶ [[ἤν]], même si, quand bien même ; ἐὰν μὴ <i>ou</i> ἢν [[μή]], ἢν [[μή]] περ, à moins que.<br />'''Étymologie:''' [[εἰ]], [[ἄν]].
}}
{{DGE
|dgtxt=<b class="num">• Alolema(s):</b> [[εἰάν]] <i>IG</i> 2<sup>2</sup>.28.17, 222.31 (ambas IV a.C.), <i>PEleph</i>.1.6, 10 (IV a.C.); eub. ἰάν <i>IGDS</i> 15.5 (Sicilia VI a.C.), <i>SEG</i> 41.725.3, 8 (Eretria VI a.C.); contr. ἤν Hdt.6.57, Th.3.46, 94; ἄν <i>IG</i> 2<sup>2</sup>.1275.7, 16 (III a.C.)<br /><br /><b class="num">• Prosodia:</b> [-ᾱ-]<br />conj. subord.<br /><b class="num">I</b> en or. cond. (v. ἄν B II) [[si]]<br /><b class="num">1</b> c. subj. eventual ἢν μὲν δὴ τὸ χρηστήριον ἀνέλῃ μιν βασιλέα εἶναι Λυδῶν, τὸν δὲ βασιλεύειν, ἢν δὲ μὴ ... Hdt.1.13, ἢν θυσίη τις δημοτελὴς ποιῆται, πρώτους ἐπὶ τὸ [[δεῖπνον]] ἵζειν τοὺς βασιλέας Hdt.6.57, cf. Th.3.46, 94, 9.101, ἐὰν δὲ τοὔμπαλιν κραίνῃ θεός A.<i>A</i>.1424, ἐὰν αἱ τοῦδ' ἀραὶ πατρὸς τελῶνται si las maldiciones de este padre se cumplen</i> S.<i>OC</i> 1407, cf. <i>Tr</i>.584, μεταρρυθμίζω, ἐὰν ἔχω τι βέλτιον τοῦ παρόντος (les) corrijo si conozco algún método mejor que el que emplean</i> X.<i>Oec</i>.11.16, cf. Ar.<i>V</i>.228, Sopat.6.9, ἐὰν δ' ὑπὲρ μειζόνων ᾖ si (trata) de cosas muy importantes (el discurso)</i>, Plu.2.68c, cf. 20d, 43d, 61a, ἐὰν δὲ μετὰ τοὺς λόγους τούτους βουλεύσωνται ... προσθεῖναι ἢ ἀφελεῖν LXX 1<i>Ma</i>.8.30, ἠὰν (<i>sic</i>) δέ τει σύ θέλῃς ἐμο<ὶ> γράφε si necesitas algo, escríbeme</i>, <i>PMerton</i> 112.13 (II d.C.)<br /><b class="num">•</b>raro c. ind. ἀλλ' ἱκανὸν ἂν δύναμίν τις ἔχειν μόνον τῆς ἐπιλογίσεως φθήσεται Epicur.<i>Nat</i>.28.13.8.12, ἐὰν οὖν καὶ τὸ ὅλον καὶ τὸ πᾶν γενητόν ἐστι καὶ φθαρτόν Ocell.5<br /><b class="num">•</b>tb. c. opt. ἢν δὲ Κύπριν καλὴν πολιὸς Κρόνος ἀγκαλίσαιτο, δυσγαμίην καὶ δυστοκίην ῥέξουσι γυναιξίν Man.1.45, cf. 121, 158, <i>Gp</i>.10.21.4, 5<br /><b class="num">•</b>geom., introd. un postulado ἐὰν εὐθεῖα γραμμὴ τμηθῇ, ὡς ἔτυχεν, ... si se corta al azar una línea recta ...</i> Euc.2.2, καὶ ἐὰν μεῖζον ἡμισφαιρίου ᾖ τμῆμα Archim.<i>Sph.Cyl</i>.1.43, cf. Hero <i>Metr</i>.1.8, 2.19, κἂν διαχθῇ τις εἰς τὴν ἕλικα ὡς ἡ ΒΖ Papp.238.<br /><b class="num">2</b> c. diversas partíc. y subj. o abs., en correlación τά τε πηγαῖα ὕδατα, ἐάντε τις ποταμὸς ἐάντε καὶ κρήνη ᾖ en cuanto a las aguas de manantial, tanto si forman ríos como si son fuentes</i> Pl.<i>Lg</i>.761b, ἤν τε [[ἐνθάδε]] ὑπομένωμεν ἤν τε εἰς τὴν ἐκείνων ἰόντες ὑπαντῶμεν αὐτοῖς tanto si nos quedamos aquí como si vamos a su país para salirles al encuentro</i> X.<i>Cyr</i>.3.3.17, cf. 1.1.5, Hp.<i>Fract</i>.16, <i>Mochl</i>.38, ἢν μέν ... ἢν δέ ... Hp.<i>Fract</i>.11, Arist.<i>Pol</i>.1296<sup>b</sup>28, c. neg. κἢν μὲν ἴῃ ὀδμή ... ἢν δὲ μή Hp.<i>Mul</i>.2.146, ἢν μὲν ... εἰ δὲ μή Hp.<i>Nat.Mul</i>.5, 8, ἐὰν δέ τοι ληφθῇ τε καὶ μή si es capturado como si no lo es</i> S.<i>Ant</i>.327, ἐὰν δὲ μισθōι ... ἐὰν δὲ με̄́ <i>IG</i> 1<sup>3</sup>.1.8 (VI a.C.), cf. 14.18 (V a.C.), [[εἰάν]] τε βούληται ὑποδέχεσθαι [[εἰάν]] τε μή <i>IG</i> 2<sup>2</sup>.28.17 (IV a.C.), ἐὰν ναί, δεῖξόν μοι φυτὸν καὶ ὕδωρ, εἰ δὲ μήγε, πῦρ καὶ σίδηρον en caso afirmativo, muéstrame una planta y agua, pero si (la respuesta es) no, fuego y hierro</i>, <i>PMag</i>.7.253.<br /><b class="num">II</b> en interr. indir., c. subj. [[si]], [[por si]], [[a ver si]] [[εἶμι]] γὰρ ἐς Σπάρτην ... νόστον πευσόμενος πατρὸς φίλου, ἤν που ἀκούσω voy a Esparta para enterarme del regreso de mi padre, por si oigo algo</i>, <i>Od</i>.2.360, βούλει οὖν δεώμεθα τοῦ τὰ τοιαῦτα ἀντιλέγοντος ἀκολουθῆσαι ἡμῖν, [[ἐάν]] πως ἡμεῖς ἐκείνῳ ἐνδειξώμεθα ὅτι ... Pl.<i>R</i>.455b, ἥδ' ἡ κωμῳδία ζητοῦσ' ἦλθ', ἥν που 'πιτύχῃ θεαταῖς οὕτω σοφοῖς esta comedia viene a ver si se encuentra con un público igual de entendido</i> Ar.<i>Nu</i>.535, ταῖσιν φυλλάσι παῖε, ἤν πως πρύμνην ἀνακρούσηται πληγεὶς ταῖς εἰρεσιώναις Ar.<i>V</i>.399, ἐλθοῦσ', ἤν με κωλύσῃ θανεῖν he venido por si logra impedir que yo muera</i> E.<i>Andr</i>.44.<br /><b class="num">III</b> heleníst. y tard. confundido c. ἄν B II<br /><b class="num">1</b> tras pron. relat. ὃς [[ἐάν]]: τὸ δὲ [[ἔθνος]], ᾧ ἐὰν δουλεύσωσιν, κρινῶ [[ἐγώ]] pero a la nación a la que han de servir, la he de juzgar yo</i> LXX <i>Ge</i>.15.14, cf. <i>PTeb</i>.107.8 (II a.C.), <i>Eu.Matt</i>.5.19, Ph.1.126, <i>POxy</i>.237.8.32 (II d.C.), <i>IGPA</i> 59, ὅσος [[ἐάν]] <i>PLille</i> 60.7 (III a.C.), <i>Eu.Matt</i>.18.18, Sch.Er.<i>Il</i>.21.282 (p.105), cf. <i>SB</i> 12322.6 (I d.C.), ὅστις [[ἐάν]] M.Ant.9.23<br /><b class="num">•</b>seguido de ind. πᾶν, ὃ ἐὰν ἀνέβη ἐν τῇ κρεάγρᾳ, ἐλάμβανεν ἑαυτῷ ὁ ἱερεύς LXX 1<i>Re</i>.2.14.<br /><b class="num">2</b> tras un relat. ἀκολουθήσω σοι ὅπου ἐὰν ἀπέρχῃ te seguiré adondequiera que vayas</i>, <i>Eu.Matt</i>.8.19, βρονταὶ καὶ ἀστραπαὶ ὅθεν ἐὰν γίγνωνται, [[ἐκεῖθεν]] τὸν χειμῶνα δηλοῦσιν <i>Gp</i>.1.3.3.<br /><b class="num">3</b> tras εἰ: καὶ εἴ τι ἄλλο ἐὰν ἔχω <i>POxy</i>.105.10 (II d.C.).
}}
}}