3,274,216
edits
βάλλω: Difference between revisions
From LSJ
big3_8
(SL_1) |
(big3_8) |
||
| Line 21: | Line 21: | ||
{{Slater | {{Slater | ||
|sltr=[[βάλλω]] ([[βάλλω]], -ομεν; βάλλετ（ε); βάλλων: aor. (ἔ）βᾰλε（ν), (ἔ）βαλον; βάλω, -ῃ; βαλέτω; βαλών; βαλεῖν: med. βαλλόμενος: impf. βάλλετο: aor. βάλετ（ο), ἐβάλοντο; βαλέσθαι: [[pass]]. βάλλεται: pf. βέβληνται) <br /> <b>a</b> [[throw]], [[cast]], [[act]] & med. λίθον μενοινῶν [[κεφαλᾶς]] βαλεῖν [[cast]] [[away]] (O. 1.58) [[ᾧτινι]] ἀμφὶ κόμαισι βάλῃ κόσμον ἐλαίας (O. 3.13) ἔλπομαι μὴ χαλκοπάρᾳον ἄκονθ' ὡσείτ ἀγῶνος βαλεῖν [[ἔξω]] (P. 1.44) ὠκυπόρων ἀπὸ ναῶν ὅ [[σφιν]] ἐν πόντῳ βάλεθ' ἁλικίαν (sc. [[Ἱέρων]]) (P. 1.74) εἰ γὰρ [[οἴκοι]] νιν (= βώλακα) [[βάλε]] πὰρ χθόνιον Ἄιδα [[στόμα]]” (P. 4.43) ἤ μέ [[τις]] [[ἄνεμος]] [[ἔξω]] πλόου ἔβαλεν ὡς ὅτ' ἄκατον ἐνναλίαν; (P. 11.40) [[τότε]] βάλλεται, τότ' ἐπ ἀμβρόταν χθόν ἐραταὶ [[ἴων]] φόβαι fr. 75. 16. [[ὄφρα]] Ἀγαθωνίδᾳ βάλω κότταβον fr. 128. 3. φῶ[τ]α φά[τναις] ἐν λιθίναις βαλ[ (sc. [[Ἡρακλέης]]) fr. 169. 21. met., ἐν καρδίαις [[ἀνδρῶν]] [[ἔβαλον]] ὧραι πολυάνθεμοι ἀρχαῖα σοφίσμαθ (O. 13.16) εὐναὶ δὲ παράτροποι ἐς κακότατ' ἀθρόαν [[ἔβαλον]] (P. 2.36) [[δαίμων]] δὲ παρίσχει, ἄλλοτ' ἄλλον [[ὕπερθε]] βάλλων (P. 8.77) καί [[σφιν]] ἐπὶ γλυκεραῖς εὐναῖς ἐρατὰν βάλεν αἰδῶ (P. 9.12) ἀλλὰ βροτῶν τὸν μὲν κενεόφρονες αὖχαι ἐξ ἀγαθῶν [[ἔβαλον]] ([[ἔλαβον]] v. l.) (N. 11.30) [[πρόφασις]] ἀρετὰν ἐς αἰπὺν ἔβαλε σκότον fr. 228.<br /> <b>b</b> [[strike]] ([[with]]), c. acc. (& dat.), [[shoot]] at τοξόταν βάλλων [[γυναικεῖον]] στρατὸν sc. [[Bellerophon]] (O. 13.89) met., [[ἄγε]] θυμέ· [[τίνα]] βάλλομεν ἐκ μαλθακᾶς [[αὖτε]] φρενὸς εὐκλέας ὀιστοὺς ἱέντες; (O. 2.89) μὴ βαλέτω με λίθῳ τραχεῖ [[φθόνος]] (O. 8.55) ἀλλ' [[ἔσται]] χρονὸς [[οὗτος]], ὃ καί τιν ἀελπτίᾳ βαλὼν [[ἔμπαλιν]] γνώμας τὸ μὲν δώσει, τὸ δ [[οὔπω]] (P. 12.31) πολλῶν [[ἐπέβαν]] καιρὸν οὐ ψεύδει βαλών (“Gleichzeitig ist πολλῶν καιρὸν auch Objekt zu βαλών”. Radt, Mnemosyne, 1966, 153) (N. 1.18) & [[therefore]], [[crown]], χαίρων δὲ καὶ αὐτὸς Ἀλκμᾶνα στεφάνοισι [[βάλλω]] (P. 8.57) Ζεῦ, τεὸν γὰρ [[αἷμα]], [[σέο]] δ' [[ἀγών]], τὸν [[ὕμνος]] ἔβαλεν ὀπὶ [[νέων]] ἐπιχώριον [[χάρμα]] κελαδέων (N. 3.65) <br /> <b>c</b> [[cast]] [[away]], [[lose]] cf. (O. 1.58) οἱ [[δύο]] μὲν (sc. δράκοντες) [[κάπετον]], [[αὖθι]] δ' ἀτυζόμενοι ψυχὰς βάλον (O. 8.39) <br /> <b>d</b> med.,<br /> <b>I</b> [[cast]] ([[anchor]]), met. ἐσχατιαῖς [[ἤδη]] πρὸς ὄλβου βάλλετ' ἄγκυραν (I. 6.13) <br /> <b>II</b> [[lay]] [[down]] (a [[foundation]]) καὶ μυχοὺς διζάσατο βαλλόμενος κρηπῖδας ἀλσέων sc. [[Ἀπόλλων]] fr. 51a. met., βάλλετο κρηπῖδα σοφῶν ἐπέων (P. 4.138) κάλλιστον αἱ μεγαλοπόλιες [[Ἀθᾶναι]] [[προοίμιον]] Ἄλκμανιδᾶν εὐρυσθενεῖ γενεᾷ κρηπῖδ' ἀοιδᾶν ἵπποισι βαλέσθαι (P. 7.3) [[ὅθι]] παῖδες Ἀθαναίων ἐβάλοντο φαεννὰν κρηπῖδ' ἐλευθερίας fr. 77. 1. [[pass]]., ἀρχαὶ δὲ (sc. [[τοῦ]] ὕμνου) βέβληνται [[θεῶν]] κείνου σὺν ἀνδρὸς δαιμονίαις ἀρεταῖς (cf. Hesych: βαθμίδες· ἀρχαὶ λόγων v. [[θεός]] b.) (N. 1.8) <br /> <b>e</b> in tmesis. ἐν δ' ἀρετὰν ἔβαλεν v. [[ἐμβάλλω]] (O. 7.44) τρίτον [[ἔπι]] στέφανον βαλών v. [[ἐπιβάλλω]] (P. 11.14) ]πρὸς [[ὄμμα]] βαλὼν χερὶ[ (Pae. 15.6) <br /> <b>f</b> frag. ]ν [[τοῦτο]] βαλλεμ[ Πα. 17a. 7. | |sltr=[[βάλλω]] ([[βάλλω]], -ομεν; βάλλετ（ε); βάλλων: aor. (ἔ）βᾰλε（ν), (ἔ）βαλον; βάλω, -ῃ; βαλέτω; βαλών; βαλεῖν: med. βαλλόμενος: impf. βάλλετο: aor. βάλετ（ο), ἐβάλοντο; βαλέσθαι: [[pass]]. βάλλεται: pf. βέβληνται) <br /> <b>a</b> [[throw]], [[cast]], [[act]] & med. λίθον μενοινῶν [[κεφαλᾶς]] βαλεῖν [[cast]] [[away]] (O. 1.58) [[ᾧτινι]] ἀμφὶ κόμαισι βάλῃ κόσμον ἐλαίας (O. 3.13) ἔλπομαι μὴ χαλκοπάρᾳον ἄκονθ' ὡσείτ ἀγῶνος βαλεῖν [[ἔξω]] (P. 1.44) ὠκυπόρων ἀπὸ ναῶν ὅ [[σφιν]] ἐν πόντῳ βάλεθ' ἁλικίαν (sc. [[Ἱέρων]]) (P. 1.74) εἰ γὰρ [[οἴκοι]] νιν (= βώλακα) [[βάλε]] πὰρ χθόνιον Ἄιδα [[στόμα]]” (P. 4.43) ἤ μέ [[τις]] [[ἄνεμος]] [[ἔξω]] πλόου ἔβαλεν ὡς ὅτ' ἄκατον ἐνναλίαν; (P. 11.40) [[τότε]] βάλλεται, τότ' ἐπ ἀμβρόταν χθόν ἐραταὶ [[ἴων]] φόβαι fr. 75. 16. [[ὄφρα]] Ἀγαθωνίδᾳ βάλω κότταβον fr. 128. 3. φῶ[τ]α φά[τναις] ἐν λιθίναις βαλ[ (sc. [[Ἡρακλέης]]) fr. 169. 21. met., ἐν καρδίαις [[ἀνδρῶν]] [[ἔβαλον]] ὧραι πολυάνθεμοι ἀρχαῖα σοφίσμαθ (O. 13.16) εὐναὶ δὲ παράτροποι ἐς κακότατ' ἀθρόαν [[ἔβαλον]] (P. 2.36) [[δαίμων]] δὲ παρίσχει, ἄλλοτ' ἄλλον [[ὕπερθε]] βάλλων (P. 8.77) καί [[σφιν]] ἐπὶ γλυκεραῖς εὐναῖς ἐρατὰν βάλεν αἰδῶ (P. 9.12) ἀλλὰ βροτῶν τὸν μὲν κενεόφρονες αὖχαι ἐξ ἀγαθῶν [[ἔβαλον]] ([[ἔλαβον]] v. l.) (N. 11.30) [[πρόφασις]] ἀρετὰν ἐς αἰπὺν ἔβαλε σκότον fr. 228.<br /> <b>b</b> [[strike]] ([[with]]), c. acc. (& dat.), [[shoot]] at τοξόταν βάλλων [[γυναικεῖον]] στρατὸν sc. [[Bellerophon]] (O. 13.89) met., [[ἄγε]] θυμέ· [[τίνα]] βάλλομεν ἐκ μαλθακᾶς [[αὖτε]] φρενὸς εὐκλέας ὀιστοὺς ἱέντες; (O. 2.89) μὴ βαλέτω με λίθῳ τραχεῖ [[φθόνος]] (O. 8.55) ἀλλ' [[ἔσται]] χρονὸς [[οὗτος]], ὃ καί τιν ἀελπτίᾳ βαλὼν [[ἔμπαλιν]] γνώμας τὸ μὲν δώσει, τὸ δ [[οὔπω]] (P. 12.31) πολλῶν [[ἐπέβαν]] καιρὸν οὐ ψεύδει βαλών (“Gleichzeitig ist πολλῶν καιρὸν auch Objekt zu βαλών”. Radt, Mnemosyne, 1966, 153) (N. 1.18) & [[therefore]], [[crown]], χαίρων δὲ καὶ αὐτὸς Ἀλκμᾶνα στεφάνοισι [[βάλλω]] (P. 8.57) Ζεῦ, τεὸν γὰρ [[αἷμα]], [[σέο]] δ' [[ἀγών]], τὸν [[ὕμνος]] ἔβαλεν ὀπὶ [[νέων]] ἐπιχώριον [[χάρμα]] κελαδέων (N. 3.65) <br /> <b>c</b> [[cast]] [[away]], [[lose]] cf. (O. 1.58) οἱ [[δύο]] μὲν (sc. δράκοντες) [[κάπετον]], [[αὖθι]] δ' ἀτυζόμενοι ψυχὰς βάλον (O. 8.39) <br /> <b>d</b> med.,<br /> <b>I</b> [[cast]] ([[anchor]]), met. ἐσχατιαῖς [[ἤδη]] πρὸς ὄλβου βάλλετ' ἄγκυραν (I. 6.13) <br /> <b>II</b> [[lay]] [[down]] (a [[foundation]]) καὶ μυχοὺς διζάσατο βαλλόμενος κρηπῖδας ἀλσέων sc. [[Ἀπόλλων]] fr. 51a. met., βάλλετο κρηπῖδα σοφῶν ἐπέων (P. 4.138) κάλλιστον αἱ μεγαλοπόλιες [[Ἀθᾶναι]] [[προοίμιον]] Ἄλκμανιδᾶν εὐρυσθενεῖ γενεᾷ κρηπῖδ' ἀοιδᾶν ἵπποισι βαλέσθαι (P. 7.3) [[ὅθι]] παῖδες Ἀθαναίων ἐβάλοντο φαεννὰν κρηπῖδ' ἐλευθερίας fr. 77. 1. [[pass]]., ἀρχαὶ δὲ (sc. [[τοῦ]] ὕμνου) βέβληνται [[θεῶν]] κείνου σὺν ἀνδρὸς δαιμονίαις ἀρεταῖς (cf. Hesych: βαθμίδες· ἀρχαὶ λόγων v. [[θεός]] b.) (N. 1.8) <br /> <b>e</b> in tmesis. ἐν δ' ἀρετὰν ἔβαλεν v. [[ἐμβάλλω]] (O. 7.44) τρίτον [[ἔπι]] στέφανον βαλών v. [[ἐπιβάλλω]] (P. 11.14) ]πρὸς [[ὄμμα]] βαλὼν χερὶ[ (Pae. 15.6) <br /> <b>f</b> frag. ]ν [[τοῦτο]] βαλλεμ[ Πα. 17a. 7. | ||
}} | |||
{{DGE | |||
|dgtxt=<b class="num">• Morfología:</b> [act. pres. ind. 1<sup>a</sup> plu. βάλλομες Bio.<i>Fr</i>.8.12; fut. βαλέω <i>Il</i>.8.403, βαλλήσω Ar.<i>V</i>.222; aor. ind. ἔβαλα LXX 3<i>Re</i>.6.1b, inf. βαλέειν <i>Il</i>.2.414, opt. [[βλείης]] Epich.199, part. βλείς Epich.198; perf. ind. βέβληκα <i>Il</i>.14.412, plusperf. βεβλήκειν <i>Il</i>.5.661; v. med. impf. βαλλέσκετο Hdt.9.74; aor. ind. [[ἔβλητο]] <i>Il</i>.11.410, imperat. βαλεῦ Hdt.8.68, subj. [[βλήεται]] <i>Od</i>.17.472, opt. βλῇο <i>Il</i>.13.288, inf. [[βλῆσθαι]] <i>Il</i>.4.115, part. βλήμενος <i>Il</i>.11.191, <i>Od</i>.22.18, A.R.2.1212; perf. ind. βέβληαι <i>Il</i>.9.9, βεβλήαται <i>Il</i>.11.657, part. βεβολημενος <i>Il</i>.9.9, plusperf. [[βεβολήατο]] <i>Il</i>.9.3]<br /><b class="num">A</b> tr. c. idea de violencia, c. ac. int.<br /><b class="num">1</b> de cosa [[tirar]], [[lanzar]], [[disparar]]<br /><b class="num">a)</b> proyectiles c. ac. int. etimológico βαλὼν [[βέλος]] <i>Od</i>.5.346, cf. Hp.<i>VC</i> 11, χὠς πικρὰ βέλη ποτικάρδια βάλλει Theoc.23.5, tb. en v. pas. βαλλομένων τῶν βελῶν D.C.71.2.4<br /><b class="num">•</b>c. ac. no etimológico χαλκόν <i>Il</i>.5.346, ἰόν <i>Od</i>.20.62, αἰχμὴν βαλεῖν Hdt.2.111, σπόγγους ἀντὶ λίθων βάλλειν D.C.72.20.3, οὐδεὶς ξίφος ἔβαλλεν Ach.Tat.1.32.1, Κρονίδης βαλὼν ἀργῆτα κεραυνόν <i>Batr</i>.285<br /><b class="num">•</b>usos abs. [[disparar]] οἱ γὰρ φίλοι [[ἑκατέρωθεν]] βάλλοντες εἶργον Th.4.33, οὔτε ἐκ χειρὸς βάλλοντες ἐξικνεῖσθαι X.<i>An</i>.3.3.15, φεῦγε· βάλλει· φεῦγ' Call.<i>Fr</i>.191.79, ὀλίγων τῶν βαλλόντων ἐφρόντιζον Ach.Tat.3.13.2<br /><b class="num">•</b>en v. pas. ἕως [[ἄπωθεν]] ἐβάλλοντο D.C.36.49.5<br /><b class="num">•</b>c. dat. instrum. ἢ βέλεσιν βάλλωσι <i>Od</i>.16.277, ἔβαλλον ... πέτροις E.<i>Andr</i>.1128, ἔβαλον λίθοις τε καὶ τοξεύμασι καὶ ἀκοντίοις Th.4.34, βάλλοντες τοῖς λίθοις Th.4.43, αἵ τε γυναῖκες βάλλουσαι ... τῷ κεράμῳ Th.3.74, cf. 4.48, οἱ μὲν ἔβαλλον ταῖς βώλοις X.<i>Cyr</i>.2.3.18, μήλοις τε καὶ ἄνθεσιν ἔβαλλον Hld.3.3.8<br /><b class="num">•</b>fig. ψυχὰν ... βάλλομες arriesgamos la vida</i> Bio <i>Fr</i>.8.12;<br /><b class="num">b)</b> otros objetos: [[tirar]], [[arrojar]], [[echar]] σκῆπτρον βάλῃ γαίῃ <i>Il</i>.1.245, β. εὐνάς echar piedras de anclaje</i>, <i>Od</i>.9.137, τὰ μὲν (μέλεα) ἐν πυρὶ βάλλε, παλύνας ἀλφίτου ἀκτῇ <i>Od</i>.14.429, εἰς ἅλα λύματα βάλλον <i>Il</i>.1.314, Δημήτερος ἱερὸν ἀκτὴν ἐν ἀλωῇ βάλλειν Hes.<i>Op</i>.807, σπόρον ἐν νειοῖσιν ... βάλλοντες Theoc.25.26, τὰς κλεῖς ἔβαλλε διὰ τῆς ὀπῆς Ach.Tat.2.19.5, βάλλε κρέας εἰς μέσον Arr.<i>Epict</i>.2.22.9;<br /><b class="num">c)</b> usos abs. en el juego de dados τρὶς ἓξ βαλούσης τῆσδέ μοι φρυκτωρίας A.<i>A</i>.33, cf. E.<i>Supp</i>.330, βαλὼν ἐπὶ σκόπου acertando en la tirada</i> Luc.<i>Am</i>.16, c. adv. ἂν δὲ βαλῶσι καλῶς si tiran con suerte</i> Phld.<i>Ir</i>.23.39;<br /><b class="num">d)</b> agr. μὴ οὖν ἀμελήσῃς τοῦ βαλεῖν τὴν κόπρον no descuides echar el estiércol</i>, <i>POxy</i>.934.9 (III d.C.)<br /><b class="num">•</b>de donde abs. [[estercolar]] [[βάλλω]] ἓξ ἀρούρας <i>PFay</i>.118.21 (II d.C.).<br /><b class="num">2</b> de pers. [[derribar]], [[arrojar]], [[tirar]] ἐν κονίῃσι βάλες θαλεροὺς παρακοίτας <i>Il</i>.8.156, ἐν δαπέδῳ δὲ χαμαὶ βάλον ἀχνύμενον κῆρ <i>Od</i>.22.188<br /><b class="num">•</b>με γῆς ἔξω βαλεῖν desterrarme fuera de la patria</i> S.<i>OT</i> 622, [[βάλλω]] ἐματ[ὴ] ν (<i>sic</i>) ἰς θάλασσαν <i>PPetaus</i>.29.9 (II d.C.)<br /><b class="num">•</b>de un cadáver [[tirar]], [[dejar insepulto]] τὸν ἄνδρα τόνδε ... μὴ τλῇς ἄθαπτον ἀναλγήτως βαλεῖν S.<i>Ai</i>.1333, τοῦτον εἰ βαλεῖτέ που, βαλεῖτε χἠμᾶς τρεῖς ὁμοῦ συγκειμένους S.<i>Ai</i>.1308.<br /><b class="num">3</b> de edificios [[derribar]], [[tirar]] πρίν με κατὰ πρηνὲς βαλέειν Πριαμοῖο μέλαθρον αἰθαλόεν <i>Il</i>.2.414, βαλοῦσα δ' οἶκον ψῆφος ὤρθωσεν μία un solo voto derriba una casa o la levanta</i> A.<i>Eu</i>.751.<br /><b class="num">II</b> c. ac. ext. o prep. y ac. en uso pregnante<br /><b class="num">1</b> c. suj. de pers., en pres. y fut. [[disparar contra]] en aor., perf. y fut. [[alcanzar]], [[dar]]<br /><b class="num">a)</b> c. ac. ext. pers. τὸν μὲν βάλ' [[Ἀπόλλων]] <i>Od</i>.7.64, καὶ βάλ' ἐπαΐσσοντα <i>Il</i>.5.98, ἔβαλλ' Ἀνθημίωνος υἱὸν Τελαμώνιος [[Αἴας]] <i>Il</i>.4.473, ὁ δὲ ἵετο θυμῷ Ἰδομενῆα βαλεῖν <i>Il</i>.13.387, ῥίψω γὰρ σὲ βαλῶν ἐς Τάρταρον <i>h.Merc</i>.256, τὸν γὰρ βαλόντ' ἄτρακτον οἶδα καὶ θεόν S.<i>Tr</i>.714, αὐτοὺς ἀναβαίνοντας οἱ βάρβαροι ἐτόξευον καὶ ἔβαλλον X.<i>An</i>.4.2.12, φράζευ μή σε βάλῃ Ath.695d, βάλλειν ἡμᾶς [[ἀλλήλους]] Gel.Cyc.<i>HE</i> 2.7.41, tb. en v. pas. πρὶν [[βλῆσθαι]] Μενέλαον <i>Il</i>.11.410, cf. Aen.Tact.31.27, D.C.56.11.5;<br /><b class="num">b)</b> c. ac. ext. no de pers. οὐδέ τις αὐτὸ οὔτε ἔρρηξε βαλών nadie lo consiguió rasgar haciendo blanco en él</i> Hes.<i>Sc</i>.140;<br /><b class="num">c)</b> c. doble ac. int. y ext. [[ἕλκος]] ... τό μιν [[βάλε]] Πάνδαρος <i>Il</i>.5.795, cf. LXX 3<i>Re</i>.6.1, ext. de pers. y parte alcanzada τὸν Μεριόνης βεβλήκει γλουτόν <i>Il</i>.5.66, τῶν ἓν ... στῆθος βεβλήκει <i>Il</i>.14.412;<br /><b class="num">d)</b> c. ac. y dat. instrum. Πείσανδρον δουρὶ βαλών <i>Il</i>.11.144, κάρη ... ἰοῖσίν τε τιτυσκόμενοι λάεσσί τ' ἔβαλον <i>Il</i>.3.80, βάλλον δ' [[ἀλλήλους]] χαλκήρεσιν ἐγχείῃσιν <i>Il</i>.18.534, αὐτοὺς τοῖς λίθοις βαλλήσομεν Ar.<i>V</i>.222, Hld.1.13.4, βάλλετέ μοι τόξοισι ... Φιλῖνον Theoc.7.119, cf. D.C.50.32.5, βάλλει καὶ μάλοισι τὸν αἰπόλον ἁ Κλεαρίστα Theoc.5.88, κἀκεῖνον βεβλήκει τῷ αὐτῷ πόματι Ach.Tat.2.31.2, esp. del rayo κεραυνῷ βαλών <i>Od</i>.12.388, cf. 23.330, <i>h.Ven</i>.288, E.<i>Ph</i>.1181, ἠέλιος φαέθων ἀκτῖσιν ἔβαλλεν <i>Od</i>.5.479;<br /><b class="num">e)</b> en v. pas. βέβληται ... Εὐρύπυλος κατὰ μηρὸν οἰστῷ <i>Il</i>.11.662, 16.27, cf. 13.212, ὅσσοι δὴ βέλεσιν βεβλήαται <i>Il</i>.11.650, ἰῷ ... βεβλημένον <i>Il</i>.11.664, δαλῷ βεβλημένος <i>Od</i>.19.69, ὅσοι βεβλήατο χαλκῷ <i>Il</i>.14.28, cf. 16.819, <i>Od</i>.11.535, αἴ κα τὺ [[βλείης]] σφενδόνᾳ Epich.199, λίθῳ ἐκ χειρὸς βληθείς Hp.<i>Epid</i>.5.27, del rayo τὰ βαλλόμενα τοῖς κεραυνοῖς ἀνέμβατα μένει χωρία Plu.<i>Pyrr</i>.29, τὸ θέατρον κεραυνοῖς βληθέν D.C.78.25.2, cf. 39.15.1, 71.9.5;<br /><b class="num">f)</b> c. giro preposicional del objetivo c. ac. ἐπὶ τοὺς τὴν ὀλιγαρχίαν ... ποιήσαντας ... ὥρμησαν βάλλειν Th.8.75, ἐπὶ σκοπὸν βάλλειν tirar al blanco</i> X.<i>Cyr</i>.1.6.29, cf. Ach.Tat.2.29.3<br /><b class="num">•</b>tb. c. gen. βαλόντα τοῦ σκοποῦ Pl.<i>Sis</i>.391a;<br /><b class="num">g)</b> abs. βάλεν οὐδ' ἀφάμαρτε <i>Il</i>.11.350, ἤτ' [[ἔβλητο]] ἤτ' ἔβαλ' ἄλλον <i>Il</i>.11.410, en v. pas. οὐ γὰρ πως βεβλημένον ἐστι μάχεσθαι <i>Il</i>.14.63, πληγέντα οὐδὲν τοῦ σώματος οὔτε βληθέντα Hdt.6.117, op. τύπτω: ὃς ... ὑμέων βλήμενος ἠὲ τυπείς <i>Il</i>.15.495, op. οὐτάω: βεβλημένοι οὐτάμενοί τε <i>Il</i>.11.658, cf. 16.24, 13.746.<br /><b class="num">III</b> c. otros suj.<br /><b class="num">1</b> [[alcanzar]], [[llegar]]<br /><b class="num">a)</b> c. suj. de sonidos y ac. de pers. u órganos de los sentidos καί με φθόγγος οἰκείου κακοῦ βάλλει δι' ὤτων S.<i>Ant</i>.1188, βάλλει, βάλλει μ' ἐτύμα φθογγά S.<i>Ph</i>.205, ἤδη δέ σφισι [[δοῦπος]] ἀρασσομένων πετράων νωλεμὲς οὔατ' ἔβαλλε A.R.2.554, μυκηθμός τε βοῶν αὐτοσχεδὸν οὔατ' ἔβαλλε A.R.4.969;<br /><b class="num">b)</b> de la luz ἦμος δ' ἄκρον ἔβαλλε φαέσφορος οὐρανὸν Ἠώς A.R.4.885, en v. pas. βάλλεσθαι τῷ ἡλίῳ como etimología de la Heliea, Sch.Ar.<i>V</i>.88, cf. 777<br /><b class="num">•</b>fig. τὸ φίλημα βάλλει τὴν καρδίαν el beso da en el blanco del corazón</i> Ach.Tat.2.37.10.<br /><b class="num">2</b> de líquidos o polvo [[alcanzar]], [[salpicar]] ἄντυγες ... ἃς ἄρ' ἀφ' ἱππείων ὁπλέων ῥαθάμιγγες ἔβαλλον <i>Il</i>.11.536, βάλλε μ' ἐρεμνῇ ψακάδι φοινίας δρόσου me salpicó con las gotas sombrías del sangriento rocío</i> A.<i>A</i>.1390.<br /><b class="num">B</b> tr. sin idea de impulso inicial violento<br /><b class="num">I</b> c. ac. de cosas<br /><b class="num">1</b> [[poner]] vestidos o armas ἀμφὶ δ' [[Ἀθήνη]] ὤμοις ... βάλ' αἰγίδα <i>Il</i>.18.204, tb. en v. med. ἐπὶ κάρα στέφη βαλουμέναν E.<i>IA</i> 1513<br /><b class="num">•</b>perífrasis c. ἴχνος [[pisar]] πρὶν ἐπὶ [[γᾶν]] Φρυγῶν ἴχνος βαλεῖν E.<i>Rh</i>.721<br /><b class="num">•</b>[[meter]], [[introducir]] κάμπυλα κύκλα <i>Il</i>.5.722, cf. <i>Eu.Marc</i>.7.33.<br /><b class="num">2</b> de líquidos [[verter]], [[derramar]] llanto βαλέειν τ' ἀπὸ [[δάκρυ]] παρειῶν <i>Od</i>.4.198, οὔτε κατὰ βλεφάρων θερμὰ βάλοι δάκρυα Thgn.1206, κατ' ὄσσων δ' οὐ θέμις βαλεῖν [[δάκρυ]] E.<i>Hipp</i>.1396, sangre μηδ' αἵματος πέμφιγα πρὸς πέδῳ βάλῃς A.<i>Fr</i>.183<br /><b class="num">•</b>gener. [[echar]], [[verter]], [[poner]] líquidos o sólidos en recipientes Κίρκη, ἄγρια φάρμακα βάλλε Hes.<i>Fr</i>.302.16, τρύγα ... ἐς ὕδωρ Hp.<i>Nat.Mul</i>.33, ἐς δὲ τὸν χύτριον ... σκόροδα Hp.<i>Mul</i>.2.133 (p.236), ἐλάδιον ... εἰς τὸν [[βαλανεῖον]] Arr.<i>Epict</i>.2.20.29, οὐδὲ βάλλουσιν οἶνον νέον <i>Eu.Matt</i>.9.17.<br /><b class="num">3</b> de medidas, dinero [[dar]] καλὰ μέτρα (τῷ κιθωνίῳ) αὐτῷ βαλέτωσαν que den medidas adecuadas a ésta (a la túnica)</i>, <i>POxy</i>.1069.26 (III d.C.), βαλεῖν τὰ ἀργύριά μου τοῖς τραπεζείταις <i>Eu.Matt</i>.25.27<br /><b class="num">•</b>abs. [[dar dinero]], [[pagar]] [[Διότιμος]] ... ἔβαλε ὑπὲρ αὐτῶν στιχ(άρια) <i>POxy</i>.1448.5 (IV d.C.), τὸ ἄλλο ἥμισυ ἔβαλα εἰς τὸν ὁρμόν <i>POxy</i>.1862.45 (VII d.C.), tb. en v. med. (δραχμαί) ἃς β[αλλό] μεθα εἰς τὸ κατὰ τὴν συγγραφὴν [[δάνειον]] <i>PCair.Zen</i>.355.179 (III d.C.), en v. pas. (δραχμαί) αἱ ... βληθεῖσαι βαλανείου Σευηριανοῦ <i>PLond</i>.1177.46 (II d.C.), ὡς ἔβληθη <i>PIand</i>.119.5 (III/IV d.C.).<br /><b class="num">II</b> c. ac. de pers.<br /><b class="num">1</b> [[colocar]], [[poner]] τὼ μὲν [[ἄρα]] δειλὼ βαλέτην ἐν χερσίν ἑταίρων dejaron a los dos infortunados en brazos de sus compañeros</i>, <i>Il</i>.5.574, βαλὼν τὸν λελωβημένον εἰς πλοῖον Pall.<i>H.Laus</i>.21.7<br /><b class="num">•</b>de cadáveres, frec. en epitafios [[poner]] bajo tierra [[enterrar]] νεκρόν <i>MAMA</i> 6.325.15 (Acmonia III d.C.), cf. 1.167.11, 169.5 (ambas Laodicea Combusta IV/V d.C.), <i>ISmyrna</i> 211.11<br /><b class="num">•</b>fig., c. pred. ἐμὲ ... ἄτιμον ἔβαλον me deshonraron</i> S.<i>Ph</i>.1028, cf. <i>OT</i> 657.<br /><b class="num">2</b> c. ac. ext. de pers. y giro prep. c. ac. [[meter en]], [[llevar a]] μὴ ... ἐς κακὸν [[ἄμμε]] βάλῃσθα no sea que nos lleves a una desgracia</i>, <i>Od</i>.12.221, cf. (ἡμᾶς) δαίμονος εἰς τὰ ἔσχατα μὲν βάλλοντος Hld.8.10.2<br /><b class="num">•</b>[[meter a]] alguien en una disputa ὅς με μετ' ἀπρήκτους ἔριδας καὶ νείκεα βάλλει <i>Il</i>.2.376, μὴ [[γάρ]] σε θρῆνος οὑμὸς εἰς ἔχθραν βάληι A.<i>Pr</i>.388<br /><b class="num">•</b>[[producir]] miedo ὁ τῆσδε ὄλεθρος ἐς φόβον βαλεῖ τὸ μῶρον αὐτῶν E.<i>Tr</i>.1058<br /><b class="num">•</b>[[poner]] en peligro πρίν γε χώραν τήνδε κινδύνῳ βαλεῖν A.<i>Th</i>.1048<br /><b class="num">•</b>en la cárcel ἔβαλεν αὐτὸν εἰς φυλακήν lo metió en la cárcel</i>, <i>Eu.Matt</i>.18.30, μέλλει βαλεῖν ὁ [[διάβολος]] ἐξ ὑμῶν εἰς φυλακήν <i>Apoc</i>.2.10, εἰς φυλακήν σε βαλῶ Arr.<i>Epict</i>.1.1.24, en v. pas. [[ἄλλος]] τις πατρίκιος ὑπ' ἐμοῦ εἰς [[δεσμευτήριον]] (<i>sic</i>) βληθήσεται <i>PTeb</i>.567 (I d.C.), ὃ μὲν [[αὖθις]] εἰς εἱρκτὴν ἐβέβλητο Ach.Tat.8.15.2.<br /><b class="num">3</b> c. dat. o giro prep. de n. abstr., fig. [[sumir en]] χρόνος ... τιν' ἀελπτίᾳ βαλών Pi.<i>P</i>.12.32, βαλεῖν ἐν αἰτίᾳ τὸν δεικνύντα acusar al maestro</i> Pl.<i>Ep</i>.341a<br /><b class="num">•</b>dicho de insultos, reproches, etc. ἡμᾶς κακοῖς S.<i>Ai</i>.1244, με ... φθόνῳ E.<i>El</i>.902, τοὐμὸν σῶμα ... ψόγῳ Ar.<i>Th</i>.895, σε ... ζήλοις <i>AP</i> 12.70 (Mel.), κόμπῳ ... τὸν [[Δία]] Philostr.<i>Im</i>.1.27.1.<br /><b class="num">4</b> de animales [[conducir]], [[llevar]], [[arrear]] ἵππους τοὺς σοὺς πρόσθε βαλών <i>Il</i>.23.572, (ἵππους) αὐτὰς δ' ἐκ δίφρου βαλέω <i>Il</i>.8.403, μῆλα ... ἐν νηὶ βαλόντας <i>Od</i>.9.470, βάλλε κάτωθε τὰ μοσχία Theoc.4.44, [[βάλε]] εἰς τὸν ζυγόν Arr.<i>Epict</i>.2.11.20.<br /><b class="num">III</b> c. ac. de partes del cuerpo humano o no, emisión de sonido<br /><b class="num">1</b> [[echar]], [[dejar caer]] ἑτέρωσε κάρη βάλεν <i>Il</i>.8.306, μ[ή] κω[ν] ... φύλλα βαλοῖσα Stesich.15.2.17, cf. Nic.<i>Al</i>.147<br /><b class="num">•</b>[[perder]] los dientes de leche [[ἄνθρωπος]] ... βάλλει τοὺς ὀδόντας Arist.<i>HA</i> 501<sup>b</sup>2<br /><b class="num">•</b>abs. [[perder los dientes de leche]] ὁ ἵππος ... ὅταν παύσηται βάλλων Arist.<i>HA</i> 576<sup>a</sup>4, θύειν δὲ τὸμ μὲμ βοῦν βεβληκότα, τὴν δὲ οἶν βεβληκυῖαν <i>IG</i> 12(5).647.7 (Ceos III a.C.), βάλλει Nic.<i>Al</i>.146<br /><b class="num">•</b>fig. en v. med. βαλλόμενοι τὴν ἡσυχίαν <i>PMasp</i>.89re.b.9.<br /><b class="num">2</b> [[dirigir]] los ojos a algún punto ταρβήσας δ' ἑτέρωσε βάλ' ὄμματα <i>Od</i>.16.179, τί πρὸς γῆν ὄμμα σὸν βαλὼν ἔχεις; E.<i>Io</i> 582, πρόσωπον εἰς γῆν E.<i>Or</i>.957.<br /><b class="num">3</b> [[proyectar]] ὅταν μὲν μὴ βάλλουσαι τὸ στόμα αἱ μῆτραι καὶ μὴ ψαύουσαι τῶν κρημνῶν cuando la matriz no proyecta su orificio sobre los labios de la vagina y no los toca</i> Hp.<i>Loc.Hom</i>.47<br /><b class="num">•</b>fig. [[aplicar]] [[βάλε]] μετάνοιαν· ὑπὲρ τοῦ σφάλματος σου arrepiéntete de tu pecado</i>, <i>Apoph.Mac.Aeg</i>.M.34.253B.<br /><b class="num">4</b> [[lanzar]], [[soltar]] de la voz humana [[βάλε]] δὲ φωνήν ¡grita!</i>, <i>POxy</i>.2719.13 (III d.C.), τοὺς ... ψαλμθούς <i>Apoph.Mac.Aeg</i>.M.34.256C.<br /><b class="num">IV</b> c. ac. de abstr.<br /><b class="num">1</b> c. dat. o giro prep. de pers. [[infundir]], [[inspirar]] ὕπνον ... ἐπὶ βλεφάροισι [[βάλε]] ... [[Ἀθήνη]] <i>Od</i>.1.364, ἐν στήθεσσι μένος [[βάλε]] ποιμένι λαῶν <i>Il</i>.5.513, φιλότητα μετ' ἀμφοτέροισι βάλωμεν <i>Il</i>.4.16<br /><b class="num">•</b>[[causar]] λύπην ... Ἀργείοις βαλεῖς S.<i>Ph</i>.67<br /><b class="num">•</b>β. σκότον [[cegar]] ἀέριον σκότον ὄμμασι σοῖσι βαλών E.<i>Ph</i>.1535.<br /><b class="num">2</b> c. θυμός, νοῦς en dat. o giro prep. [[pensar]], [[considerar]] τοὺς ἐμοὺς λόγους θυμῷ βάλ' A.<i>Pr</i>.706, μὴ ... αὐτῶν (θεσπίσματα) μηδὲν ἐς θυμὸν βάλῃς no te preocupes por ellos</i> S.<i>OT</i> 975, frec. en v. med. τόδε ἐς θυμὸν βαλεῦ Hdt.8.68, cf. 1.84, ὁ ξένος νοῦν ἐβάλλετο ὅτι ... Synes.<i>Prouid</i>.1.18, μέγα καὶ θαυμαστὸν ἔργον εἰς νοῦν βαλόμενος Plu.<i>Thes</i>.24, ὃς πρῶτος ἐπὶ νοῦν ἐβάλετο μεταποιῆσαι τὴν βασιλείαν Iul.<i>Or</i>.3.58a.<br /><b class="num">3</b> mat. [[reducir]] πάντα, ἵνα ἓν μόριον γένηται βάλλομεν <εἰς> ɛ̄ Dioph.332.2.<br /><b class="num">C</b> intr.<br /><b class="num">I</b> de pers.<br /><b class="num">1</b> [[tirarse]], [[caer]] τάχ' ἐν πέδῳ βαλῶ A.<i>A</i>.1172<br /><b class="num">•</b>fig. ὅτι τὸ πρᾶγμα ὅλον ἰς σαι ἐβάλλειν (l. εἰς σὲ ἔβαλλεν) que todo el asunto te concernía a tí</i>, <i>BGU</i> 1676.9 (II d.C.)<br /><b class="num">•</b>[[echarse]], [[tumbarse]] αὐτὸς ἐπὶ τῆς στιβάδος anón. en <i>POxy</i>.1368.51<br /><b class="num">•</b>c. ὑπέρ [[pasar por]] ὥς κεν ἐρετμοῖς παμπρώτιστα βάλοιεν ὑπὲρ Σαλμωνίδος ἄκρης A.R.4.1693, βαλὼν ὑπὲρ αὐχένα γαίης A.R.4.307<br /><b class="num">•</b>c. [[ἅμα]] [[copular]] πότερ' [[ἄνω]] θέλεις ἐλθοῦσ' [[ἅμα]] βαλεῖν ἢ κάτω; Macho 255<br /><b class="num">•</b>perf. en v. med. [[yacer]] ὑποχαλίνῃ βεβλημένος Ἡλιοδώρας <i>AP</i> 5.165 (Mel.), λύκος ὑπὸ κυνῶν δηχθεὶς καὶ κακῶς διατεθεὶς ἐβέβλητο Aesop.166, ὁ παῖς μου βέβληται ἐν τῇ οἰκίᾳ παραλυτικός <i>Eu.Matt</i>.8.6.<br /><b class="num">2</b> en imperat. c. ἐς [[vete]] βάλλ' ἐς κόρακας Ar.<i>V</i>.835, <i>Th</i>.1079, βάλλ' ἐς μακαρίαν Pl.<i>Hp.Ma</i>.293a.<br /><b class="num">II</b> otros suj.<br /><b class="num">1</b> [[verter]], [[desembocar]] de ríos Μινυήϊος εἰς ἅλα βάλλων <i>Il</i>.11.722, cf. A.R.2.744, D.P.43, 631, 735, ᾗπερ Σχοινῆός τε ῥόος Κνώποιό τε βάλλει Nic.<i>Th</i>.889, Ὦξος ... μετὰ Κασπίδα βάλλει D.P.748<br /><b class="num">•</b>del viento [[soplar]] ἔβαλεν κατ' αὐτῆς [[ἄνεμος]] <i>Act.Ap</i>.27.14.<br /><b class="num">2</b> de la vista [[dirigirse]] ὥσπερ ὁφθαλμὸς φωτοειδὴς ὢν πρὸς τὸ φῶς βαλών igual que el ojo que es luminoso, dirigiéndose hacia la luz</i> Plot.2.4.5, cf. 3.8.10.<br /><b class="num">D</b> usos esp. de la v. med.<br /><b class="num">I</b> concr.<br /><b class="num">1</b> náut. [[echar]] el ancla, [[anclar]] ἄγκυραν βαλλέσκετο Hdt.9.74, cf. Pl.<i>Ti</i>.73d.<br /><b class="num">2</b> en la construcción y fig. [[echar]] los cimientos κρηπῖδα Pi.<i>P</i>.7.3, Luc.<i>Hipp</i>.4<br /><b class="num">•</b>simpl. [[echar los cimientos]], [[edificar]] τὰς οἰκοδομίας Pl.<i>Lg</i>.779b, ἱερόν Philostr.<i>VA</i> 4.13, de fortificaciones βαλόμενοι χάρακα Plb.3.105.10.<br /><b class="num">3</b> [[recibir]] ἐς γαστέρα βάλλεσθαι [[γόνον]] concebir</i> Hdt.3.28.4<br /><b class="num">•</b>medic. [[pasar]] ἀρχὰς βάλλεσθαι μὴ ἐπὶ τὸ [[ἕλκος]] ἄλλ' [[ἔνθα]] τὸ ἄμμα pasar los extremos (de la venda) no sobre la herida, sino sobre el nudo</i> Hp.<i>Off</i>.8<br /><b class="num">•</b>tb. en v. pas. ἱμάντι μακρῷ παρὰ τὸν περίναιον βεβλημένῳ Hp.<i>Art</i>.71.<br /><b class="num">II</b> intr. [[decidir]] ἐπ' ἐμωυτοῦ βαλόμενος ἔπρηξα Hdt.3.155, ἐπ' ὑμέων αὐτῶν βαλόμενοι Hdt.3.71, μηθὲν ἐφ' ἑαυτῷ βαλόμενον D.H.10.31<br /><b class="num">•</b>tard. tb. en v. act. θεοὶ δ' ἑτέρως ἔβαλον Q.S.1.610, en v. pas. πένθεϊ δ' ἀτλήτῳ [[βεβολήατο]] πάντες <i>Il</i>.9.3, ἄχει μεγάλῳ [[βεβολημένος]] ἦτορ <i>Il</i>.9.9.<br /><br /><b class="num">• Etimología:</b> De la raíz *<i>g<sup>u̯</sup>elH<sup>i̯</sup>1</i>- ‘arrojar’ en grado ø y suf. yod. C. dif. grado *<i>g<sup>u̯</sup>lH<sup>i̯</sup>1</i>-, perf. βέβληκα, toc. AB <i>klā</i>- ‘caer’, cf. quizá tb. ai. <i>glā́yati</i> ‘agotarse’, aaa. <i>quellan</i> ‘fluir’, etc. | |||
}} | }} | ||
