View source for ίακχος

{{grml
|mltxt=ο (Α [[ἴακχος]])<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[πλατύρρινος]] [[δενδρόβιος]] [[πίθηκος]] της Ν. Αμερικής<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> <b>ως κύριο όν.</b> <i>ο Ίακχος</i><br />α) [[μυστικό]] όνομα του Διονύσου («Ἴακχε πολυτίμητε», <b>Αριστοφ.</b>)<br />β) η [[τελετή]] [[προς]] [[τιμή]] του Βάκχου («[[ὅταν]] ἐξελαύνωσι τὸν Ἴακχον» — όταν οδηγούν τη βακχική [[πομπή]], <b>Πλούτ.</b>)<br /><b>2.</b> (και ως επίθ.) ύμνος που ψαλλόταν [[προς]] τιμήν του Βάκχου (α. «οἱ φαίνεσθαι τήν φωνήν [[εἶναι]] τὸν μυστικόν ἴακχον», <b>Ηρόδ.</b><br />β. «ἴακχον ἴακχον ᾠδὰν [[μέλπω]] πρὸς τὰν Ἀφροδίταν», <b>Ευρ.</b>)<br /><b>3.</b> [[χορός]]<br /><b>4.</b> ([[κατά]] τον τύραννο της Σικελίας Διονύσιο) [[χοίρος]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ</span></b> <span style="color: red;"><</span> [[ιαχή]], [[ιάχω]], με εκφραστικό αναδιπλασιασμό (πρβλ. <i>τί</i>-<i>τθη</i>), που αρχικά μαρτυρείται στην [[κλητική]] (<i>Ίακχε</i>), [[επίκληση]] του Διονύσου στην Αθήνα και Ελευσίνα [[κυρίως]] [[κατά]] τα [[Λήναια]]. Η λ. δήλωνε [[επίσης]] και το ίδιο το [[τραγούδι]] της γιορτής, ενώ από τον τύραννο Διονύσιο χρησιμοποιήθηκε η λ. για να δηλώσει τη σημ. «[[χοίρος]]» λόγω της κραυγής του ζώου. Ως [[επιστημονικός]] όρος, η λ. [[είναι]] αντιδάνεια, πρβλ. αγγλ. <i>iacchus</i> (πρβλ. [[ίακχος]]).<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> <b>αρχ.</b> [[ιάκχα]], [[ιακχάζω]], [[ιακχαίος]], [[ιακχείον]], [[ιακχιαστής]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> <b>αρχ.</b> [[ιακχαγωγός]]].
}}