View source for δάϊος

{{LSJ1
|Full diacritics=δάϊος
|Medium diacritics=δάϊος
|Low diacritics=δάϊος
|Capitals=ΔΑΪΟΣ
|Transliteration A=dáïos
|Transliteration B=daios
|Transliteration C=daios
|Beta Code=da/i+os
|Definition=contr. δᾷος, α, ον, Dor. for Ep. δήιος (contr. δῆος <span class="bibl">Thgn. 552b</span>), η, ον: also δάϊος, ον, <span class="bibl">E.<span class="title">Tr.</span>1301</span> (lyr.), <span class="bibl"><span class="title">HF</span>915</span> (lyr.) (Trag. always use the Dor.form): (δαίω Α):—<span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> <b class="b2">hostile, destructive</b>, Hom.only in Il., δηΐου ἐκ πολέμου <span class="bibl">7.119</span>; δ. ἄνδρα <span class="bibl">6.481</span>: esp. as epith. of <b class="b3">πῦρ</b>, <b class="b2">burning, consuming</b>, <span class="bibl">8.181</span>, al.; δάϊοι <b class="b2">enemies</b>, <span class="bibl">Pi.<span class="title">N.</span>8.28</span>, <span class="bibl">A.<span class="title">Ag.</span>559</span>; λάφυρα δάων <span class="bibl">Id.<span class="title">Th.</span>278</span> (dub.l.); φόβημα δαΐων <span class="bibl">S.<span class="title">OC</span>699</span> (lyr.): in sg., <b class="b2">fighting man</b>, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ra.</span>1022</span>; also δάου μάχας S.<span class="title">Ichn.</span>239; δαΐον ὁρμάν <b class="b2">hostile</b>, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Nu.</span>335</span> (=[Philox.]<span class="bibl">18</span> (anap.)); ἔπιτε δαΐαν ὁδόν <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ra.</span> 897</span> (lyr.). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> <b class="b2">unhappy, wretched</b>, <span class="bibl">A.<span class="title">Pers.</span>282</span> (lyr.), etc., <span class="bibl">S.<span class="title">Aj.</span>784</span>, <span class="bibl">E.<span class="title">Andr.</span>838</span>(lyr.). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> (δαῆναι) <b class="b2">knowing, cunning</b>, τεχνίτης <span class="title">APl.</span> 4.119 (Posid.). Adv. δαΐως <span class="bibl">Epicur.<span class="title">Fr.</span>183</span> codd. Plu. (<b class="b3">δαιμονίως</b> Usener). [<b class="b3">δᾱϊος</b>: but disyll. in Hom. where the last syll. is long; Trag., when disyll., written <b class="b3">δᾷος</b>, <span class="bibl">A.<span class="title">Pers.</span>282</span>; δηῐων at the end of a pentam., <span class="title">AP</span>6.123 (Anyte).]</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0515.png Seite 515]] ion. [[δήϊος]], w. m. s., auch 2 Endungen, Eur. Tr. 1301 Herc. fur. 915; 1) <b class="b2">feindlich</b>, vernichtend, bei Tragg. in chor. u. mel.; πῦρ Aesch. Spt. 222; μάχαι Soph. Ai. 365; ἐγχέων [[φόβημα]] δαΐων O. C. 597; [[ὁδός]] Ar. Ran. 897; δάϊοι, Feinde, Pind. N. 8, 28. – 2) elend, unglücklich, auch im Trimeter diese Form, Aesch. Pers. 274. 947; Soph. Ai. 771; Eur. Herc. Fur. 1023. – 3) erfahren, kundig, δάϊε τεχνῖτα Posidip. 14 (Plan. 119); δαΐως καὶ μεγαλοπρεπῶς ἐπεμελήθητε Plut. non posse 15.
}}
{{ls
|lstext='''δάϊος''': συνῃρ. δᾷος, α, ον, Δωρ. ἀντὶ τοῦ Ἐπ. δήιος (συνῃρ. δῇος Θέογν. 552 B), η, ον· [[ὡσαύτως]] [[δάϊος]], ος, ον, Εὐρ. Τρῳ. 1031, Ἡρ. Μαιν. 915· οἱ Τραγ. ἀείποτε μεταχειρίζονται τὸν Δωρ. τύπον, καθὼς μεταχειρίζονται καὶ [[γάϊος]], [[νάϊος]], ἀντὶ γήιος, νήιος, ἂν καὶ ἔλεγον δῃοῦν καὶ [[ἀδῇος]], ἴδε Δινδ. Αἰσχύλ. Ἀγ. 559, Χο. 628· ([[δαΐς]], [[δαίω]] Α)· -[[ἐχθρικός]], καταστρεπτικός, [[φοβερός]], Ὅμ., ἀλλὰ μόνον ἐν τῇ Ἰλ.· ἰδίως ὡς ἐπίθ. τοῦ [[πυρός]], καῖον, καταναλίσκον, καὶ παρὰ Τραγ.· -δάϊοι, ἐχθροί, Πίνδ. Ν. 8. 49· [[λάφυρα]] δᾴων Αἰσχύλ. Θήβ. 271· [[φόβημα]] δαΐων Σοφ. Ο. Κ. 699· καὶ ἐν τῷ ἑνικῷ, [[ἐχθρός]], Ἀριστοφ. Βατρ. 1022· οὕτω, δαΐαν ὁρμάν, ἐχθρικήν, πολεμίαν, ὁ αὐτ. Νεφ. 335· ἔπιτε δαΐαν ὁδὸν ὁ αὐτ. Βατρ. 897. 2) [[δυστυχής]], [[ἄθλιος]], Αἰσχύλ. Πέρσ. 282, κτλ., Σοφ. Αἴ. 784, Εὐρ. Ἀνδρ. 838 ([[ἔνθα]] ἔχομεν γεν. θηλ. δαΐας). ΙΙ. ([[δαῆναι]]) γινώσκων, [[ἔμπειρος]], [[τεχνίτης]] Ἀνθ. Πλαν. 119· πρβλ. [[δαΐφρων]]. [δᾱϊος· ἀλλὰ παρ’ Ὁμ. [[ὅπου]] ἡ τελευταία συλλαβὴ [[εἶναι]] μακρά, ἡ [[λέξις]] πρέπει νὰ προφέρηται ὡς [[δισύλλαβος]]· ἀλλὰ παρ’ Ἀττ., [[ὅταν]] [[εἶναι]] [[δισύλλαβος]], γράφεται δᾷος, Αἰσχύλ. Πέρσ. 271· ἐν Ἀνθ. Π. 6. 123 ἔχομεν δῆῐων ἐν τέλει πενταμέτρου].
}}
{{bailly
|btext=α <i>ou</i> ος, ον :<br /><i>par contr.</i> δᾷος;<br /><b>1</b> qui ravage <i>ou</i> détruit, destructeur ; [[οἱ]] δάϊοι les ennemis, l’ennemi;<br /><b>2</b> ruiné, détruit ; malheureux, infortuné, misérable.<br />'''Étymologie:''' [[δαίομαι]].
}}
{{Slater
|sltr=<b>δᾱϊος, δᾱος</b> subs., <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b> [[enemy]] [[σφόδρα]] δόξομεν δαίων ὑπέρτεροι ἐν φάει καταβαίνειν (N. 4.38) ἦ μὰν ἀνόμοιά γε δᾴοισιν ἐν θερμῷ χροὶ ἕλκεα ῥῆξαν (Hermann: δαίοισιν codd.) (N. 8.28) δᾴο]ις (e Σ supp. G-H.) Πα. 2. . [δαιον (supp. Kambylis:) v. γάιος.]
}}
{{DGE
|dgtxt=-α, -ον<br /><br /><b class="num">• Alolema(s):</b> jón.- ép. [[δήϊος]] <i>Il</i>.7.119, 8.181, Sol.23.17; contr. [[δῇος]] Tyrt.8.12, Thgn.552<br /><br /><b class="num">• Prosodia:</b> [-ᾱ-, pero en Homero [[δήϊος]] se mide disíl. (sinicesis) cuando la última es larga; contr. dór. y trag. δᾷος cuando es disíl.]<br /><br /><b class="num">• Morfología:</b> [tb. -ος, -ον E.<i>Tr</i>.1301, Ar.<i>Nu</i>.335]<br /><b class="num">I</b> sent. neg.<br /><b class="num">1</b> de abstr. y cosas [[destructor]] cont. bélico πόλεμος <i>Il</i>.7.119, δαΐας πεπαυμέ[νοι σάλ] πιγγος A.<i>Fr</i>.451n.8, ἔγχεα S.<i>OC</i> 699, cf. E.l.c., A.R.1.635, μάχα S.<i>Fr</i>.314.245, Lyc.861, τέρας E.<i>Ph</i>.1023, ἄνθεμα ... δήιον ofrenda de guerra</i>, <i>AP</i> 6.128 (Mnasalc.)<br /><b class="num">•</b>del fuego [[devorador]], [[arrasador]], <i>Il</i>.8.181, A.<i>Th</i>.222<br /><b class="num">•</b>rel. fenómenos atmosféricos [[violento]], [[catastrófico]] ἐποίουν ὑγρᾶν Νεφελᾶν ... δάιον ὁρμάν Ar.l.c.<br /><b class="num">•</b>de un camino [[de destrucción]] τίνα λόγων ἔπιτε δαΐαν ὁδόν Ar.<i>Ra</i>.897, δ. νόσος enfermedad destructiva</i> Hsch.δ 238.<br /><b class="num">2</b> de pers. [[hostil]], [[enemigo]] κτείνας δήϊον ἄνδρα <i>Il</i>.6.481, δῄων ἀνδρῶν ἀντιάσειν Thgn.l.c., λοξὸν ... ὁρῶσι πάντες ὥστε δήιον Sol.l.c., πᾶς ἄν τις ἀνὴρ ἠράσθη δάιος εἶναι Ar.<i>Ra</i>.1022, βάτου ἦν ... ἐγὼ δήιος <i>AP</i> 7.656 (Leon.)<br /><b class="num">•</b>subst. plu. (οἱ) δάϊοι [[los enemigos]] δηΐοισι μάχεσθαι <i>Il</i>.4.373, δᾴοισιν ... ἕλκεα ῥῆξαν Pi.<i>N</i>.8.28, εἰ μὴ ... δῄων ὀρέγοιτο Tyrt.l.c., cf. Archil.170.5, εὐναὶ γὰρ ἦσαν δαΐων πρὸς τείχεσιν A.<i>A</i>.559, στάζε φόνον δαΐων <i>AP</i> 6.123 (Anyt.).<br /><b class="num">3</b> [[desgraciado]] de pers. ἴυζ' ἄποτμον βοὰν δυσαιανῆ Πέρσαις δαΐοις A.<i>Pers</i>.282, ὦ δαΐα Τέκμησσα S.<i>Ai</i>.784<br /><b class="num">•</b>rel. conducta personal [[de consecuencias funestas]] τόλμαι E.<i>Andr</i>.837.<br /><b class="num">II</b> uso expresivo, sent. posit. [[tremendo]], [[arrasador]], [[extraordinario]] Λύσσιπε ... δάιε τεχνίτα Posidipp.Epigr.18.2.<br /><b class="num">III</b> adv. -ως [[extraordinariamente]] δ. τε καὶ μεγαλοπρεπῶς Epicur.<i>Fr</i>.[99] 1.<br /><br /><b class="num">• Etimología:</b> La rel. c. [[δαίω]] ‘quemar’ < *<i>dau̯iō</i> sería secundaria; deriv. de [[δάϊς]] q.u., que no procede de *<i>dau̯i</i>-, como indica mic. <i>da-i-qo-ta</i> e. e. Δᾱιχ<sup>u̯</sup>όντας.
}}
{{grml
|mltxt=<b>(I)</b><br />[[δάϊος]], -α, -ον (Α)<br /><b>βλ.</b> [[δήιος]].———————— <b>(II)</b><br />[[δάϊος]], -ον (Α)<br />[[έμπειρος]], [[γνώστης]] («Λύσιππε... δάϊε τεχνίτα»).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Η λ. [[δάιος]] συνδέεται με το <i>δαήναι</i>, απαρμφ. του αορ. <i>εδάην</i> (<b>[[πρβλ]].</b> [[διδάσκω]])].
}}