View source for γελώ

{{grml
|mltxt=(-άω) (AM γελῶ, -άω, Α και γελόω και γέλαιμι)<br /><b>1.</b> [[εκφράζω]] με [[γέλιο]] τη [[χαρά]] μου ή [[ικανοποίηση]], [[ειρωνεία]], σαρκασμό κ.λπ. (α. «γέλασα με την [[καρδιά]] μου» β. «δακρυόεν γελάσασα» — γέλασε με μάτια δακρυσμένα, για την Ανδρομάχη, Όμ.)<br /><b>2.</b> (για πράγματα) [[παρουσιάζω]] χαρωπή όψη, [[λάμπω]] («γελούνε τ' [[άνθη]], τα νερά», «γαῑά τε πᾱσ' ἐγέλασε»)<br /><b>3.</b> [[γελώ]] εις [[βάρος]] κάποιου, [[περιγελώ]] («κάθισ' η [[τσιμπλού]] στη [[στράτα]] και γελάει τη μαυρομάτα»)<br /><b>4.</b> [[είμαι]] [[ευνοϊκός]], φέρομαι φιλικά («[[γλυκά]] κι η [[τύχη]] μού γελά», Δ. <b>Σολωμ.</b><br />«[[ὅταν]] ποτ' ἀνθρώποισιν ἡ [[τύχη]] γελᾷ», Φιλήμ.)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> [[εξαπατώ]], [[πλανώ]] («[[άλλος]] σού έταξε [[βοήθεια]] και σέ γέλασε [[φρικτά]]», Δ. <b>Σολωμ.</b>)<br /><b>2.</b> με απατηλά [[λόγια]] [[διαφθείρω]] [[γυναίκα]].<br /><b>3.</b> (μτχ. παθ. παρακμ.) [[γελασμένος]], -<i>η</i>, -<i>ο</i><br />ο εξαπατημένος.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Η λ. συνδέεται με το αρμ. <i>cafr</i> γεν. <i>cafu</i> «γέλια», διαφέρει όμως όσον αφορά στις μεταπτωτικές βαθμίδες. Το [[γελώ]] ανάγεται σε μια ινδοευρ. ρ. <i>gel</i>- «[[λάμπω]], [[είμαι]] [[λαμπρός]], [[γελώ]], [[χαμογελώ]]». Κατά τον Ησύχιο «<i>γελείν</i><br />λάμπειν, ανθείν». Στην Ελληνική [[καθώς]] και σ' άλλες ινδοευρ. γλώσσες [[εκτός]] από τον τ. [[γελώ]] (<b>[[πρβλ]].</b> λατ. <i>rid</i><i>ē</i><i>re</i>, γερμ. <i>lachen</i>, αγγλ. <i>laugh</i>) υπάρχει και ο [[υποκοριστικός]] τ. [[μειδιώ]], που αποδίδει την [[έννοια]] του «[[χαμογελώ]]» δηλ. «[[γελώ]] λίγο» (<b>[[πρβλ]].</b> λατ. <i>surrid</i><i>ē</i><i>re</i>, γερμ. <i>lacheln</i>, αγγλ. <i>smile</i>). Όταν, αργότερα, το [[μειδιώ]] ταυτίστηκε σημασιολογικά με το [[γελώ]] (<b>[[πρβλ]].</b> «μειδιᾴ<br /><i>γελᾴ</i>», <b>Ησύχ.</b>), [[τότε]] δημιουργήθηκαν [[σύνθετα]] για να αποδώσουν την υποκοριστική [[σημασία]] (<b>[[πρβλ]].</b> [[υπομειδιώ]], [[υπογελώ]]·). Τέλος, στη σύγχρονη Ελληνική όλα τα ρήματα με υποκοριστική [[σημασία]] αντικαταστάθηκαν από το [[χαμογελώ]], που μπορεί να εκφράζει συναισθηματική [[κατάσταση]] ευθυμίας, χαράς, [[αλλά]] και ειρωνείας, περιφρόνησης.<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[γελασηνός]], [[γελασίνος]], [[γέλασμα]], [[γελαστής]], [[γελαστός]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[γελανής]], [[γελασείω]], [[γελάσιμος]], [[γελαστύς]]<br /><b>μσν.- νεοελλ.</b><br />[[γέλιο]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[γελασιάρης]], [[γελαστήριος]], [[γελαστικός]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> (Α' συνθετικό) <b>νεοελλ.</b> [[γελοκλαίω]]<br />(Β' συνθετικό) [[περιγελώ]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[αναγελώ]], [[διαγελώ]], [[εγγελώ]], [[εκγελώ]], [[επιγελώ]], [[καταγελώ]], [[προγελώ]], [[προσγελώ]], [[συγγελώ]], [[υπογελώ]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[κρυφογελώ]], <i>ξαναγελώ</i>, [[ξεγελώ]], [[παιζογελώ]], <i>πικρογελώ</i>, <i>συχνογελώ</i>, [[χαμογελώ]], [[χασκογελώ]]].
}}