View source for πέπλος

{{LSJ1
|Full diacritics=πέπλος
|Medium diacritics=πέπλος
|Low diacritics=πέπλος
|Capitals=ΠΕΠΛΟΣ
|Transliteration A=péplos
|Transliteration B=peplos
|Transliteration C=peplos
|Beta Code=pe/plos
|Definition=ὁ, in late Poets also with heterocl. pl. <b class="b3">πέπλα</b>, <span class="title">AP</span>9.616, <span class="title">Epigr.Gr.</span>418 (Cyrene) :—<span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> <b class="b2">any woven cloth</b> used for a covering, <b class="b2">sheet, carpet, curtain, veil</b>, to cover a chariot, funeral-urn, seat, <span class="bibl">Il.5.194</span>, <span class="bibl">24.796</span>, <span class="bibl">Od.7.96</span> ; laid over the face of the dead, <span class="bibl">E.<span class="title">Tr.</span>627</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">Hec.</span> 432</span>, <span class="bibl"><span class="title">Ion</span> 1421</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> <b class="b2">upper garment</b> or <b class="b2">mantle</b> in one piece, worn by women, π. ἑανός, ποικίλος <span class="bibl">Il.5.734</span>, cf. <span class="bibl">Batr.182</span>, <span class="bibl">Od.18.292</span>, <span class="bibl">X.<span class="title">Cyr.</span>5.1.6</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> at Athens, the embroidered <b class="b2">robe</b> carried in procession at the Panathenaea, <span class="title">IG</span>12.80.11 ; τὸν π. . . ἕλκουσ', ὀνεύοντες . . εἰς ἄκρον ὥσπερ ἱστίον τὸν ἱστόν <span class="bibl">Stratt.30</span> ; ὁ π. μεστὸς τῶν τοιούτων ποικιλμάτων <span class="bibl">Pl.<span class="title">Euthphr.</span>6c</span>, cf. <span class="bibl">E.<span class="title">Hec.</span>468</span>, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Eq.</span>566</span>, <span class="bibl">Arist.<span class="title">Ath.</span>49.3</span>, <span class="bibl">60.1</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">b</span> metaph. of a mythological work by Aristotle, Porph. ap. <span class="bibl">Eust.285.25</span> : pl., Tz.ad Lyc.488. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> less freq. of <b class="b2">a man's robe</b>, esp. of long Persian dresses, <span class="bibl">A.<span class="title">Pers.</span>468</span>, <span class="bibl">1030</span> (lyr.), <span class="bibl">1060</span> (lyr.), <span class="bibl">X.<span class="title">Cyr.</span>3.1.13</span> ; <b class="b2">a man's cloak</b> or <b class="b2">robe</b>, <span class="bibl">S.<span class="title">Tr.</span>602</span>, al., <span class="bibl">E.<span class="title">Cyc.</span>301</span>, <span class="bibl">Theoc.7.17</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">III</span> <b class="b2">peritoneum</b>, dub. in <span class="bibl">Orph.<span class="title">A.</span>312</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">IV</span> <b class="b2">wartweed, Euphorbia Peplus</b>, <span class="bibl">Hp.<span class="title">Superf.</span>32</span>, Dsc.4.167.</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0560.png Seite 560]] ὁ (nach Einigen von [[πετάννυμι]], nach Andern von [[πέλλα]], Beides unwahrscheinlich), bei sp. D. auch mit dem heterogenischen Plural τὰ πέπλα, – 1) ursprünglich jedes gewebte Tuch, <b class="b2">Decke</b>, ἀμφὶ δὲ πέπλοι πέπτανται, um den Wagen, Il. 5, 194; ein Aschengefäß zu umhüllen, 24, 796; ein Teppich, über Stühle zu breiten, Od. 7, 96; vgl. Jac. Achill. Tat. p. 404 u. Poll. 7, 50. – Bes. ein faltenreiches, großes<b class="b2"> Gewand</b> vom feinsten Zeuge, das, über die übrige Bekleidung geworfen, den ganzen Leib umhüllte; bei Hom. nur von Frauen gebraucht; [[ἑανός]], [[ποικίλος]], gestickt, Iliad. 5, 734; πορφύρεοι, μαλακοί, 24, 796; λεπτοί, ἐΰννητοι, Od. 7, 96, vgl. 18, 292 ff.; Pind. P. 9, 124; oft bei den Tragg.; πρόστερνοι στολμοὶ πέπλων, Aesch. Ch. 30; auch vom Gewande der Männer, Pers. 460. 987. 1017, wo lange persische Gewänder bezeichnet sind; vgl. Xen. Cyr. 3, 1, 13, ein Prunkkleid; [[εὐυφής]], Soph. Trach. 599, u. öfter in diesem Stücke vom Gewande des Herakles; eben so bei Eur. oft, vgl. Cycl. 301; Theocr. 7, 17; Ar. u. in Prosa; ὁ [[πέπλος]] μεστὸς τῶν τοιούτων ποικιλμάτων, Plat. Euthyphr. 6 c; Xen. Cyr. 5, 1, 6 bedeckt der weibliche [[πέπλος]] Kopf, Gesicht und Hände. – Besonders berühmt war der prachtvoll gestickte [[πέπλος]] der Athene, der in Athen am Panathenäenfest zur Schau herumgetragen wurde, vgl. Batrach. 182 ff; Virg. Cir. 21, u. Winkelmann's Werke V p. 26. – 2) wegen der Aehnlichkeit hieß so auch das Darmfell, Netz, sonst [[δημός]], Orph. Arg. 310. – 3) eine Pflanze, eine Wolfsmilchart, Diosc., euphorbia peplus, Linn. – Vgl. [[πέπλιον]] u. [[πεπλίς]].
}}
{{ls
|lstext='''πέπλος''': ὁ, παρὰ τοῖς μεταγενεστ. ποιηταῖς καὶ [[μετὰ]] ἑτερογεν. πληθ. πέπλα, Ἀνθ. Π. 9. 616, Συλλ. Ἐπιγρ. 5172˙ - πᾶν [[ὕφασμα]] χρησιμεῦον πρὸς ἐπικάλυψιν, [[σινδών]], [[ἐφάπλωμα]], [[παραπέτασμα]], [[καλύπτρα]], [[κάλυμμα]] ἁμάξης, Ἰλ. Ε. 194˙ ἐπικάλυμμα νεκρικῆς ὑδρίας, Ἰλ. Ω. 796˙ ἐπικάλυμμα καθίσματος, Ὀδ. Ζ. 96˙ [[κάλυμμα]] ἐπὶ τοῦ προσώπου νεκροῦ, Εὐρ. Τρῳ. 623, πρβλ. Ἑκάβ. 432, Ἱππ. 1428. ΙΙ. [[μεγάλη]] ἐσθὴς ἣν ἐφόρουν γυναῖκες, Ὅμ., κλ.˙- ἦτο δὲ πεποιημένος ὁ [[πέπλος]] ἐκ λεπτοῦ ὑφάσματος, [[ἑανός]], [[μαλακός]], [[λεπτός]], Ἰλ. Ε. 734, Ω. 796, Ὀδ. Ζ. 96˙ πεποικιλμένος διὰ πολλῶν κεντημάτων, [[ποικίλος]], Ἰλ. Ε. 734 (πρβλ. [[πεπλογραφία]])˙ ἐφόρουν δὲ αὐτὸν [[ἐπάνω]] τῆς συνήθους ἐνδυμασίας καὶ ἔπιπτε σχηματίζων πολλὰς πτυχὰς περὶ τὸ [[σῶμα]]˙ [[ὅθεν]] ἀντεστοίχει πρὸς τὸ τῶν ἀνδρῶν [[ἱμάτιον]] ἢ τὴν χλαῖναν. Ὁ [[πέπλος]] ὃν ὁ Ἀντίνοος προσήνεγκεν εἰς τὴν Πηνελόπην ἐκομβώνετο διὰ [[δώδεκα]] περονῶν καὶ φαίνεται ὅτι προσηρμόζετο στενῶς εἰς τὸ [[σῶμα]], Ὀδ. Σ. 292. Ὅτι δὲ ὁ [[πέπλος]] τῆς γυναικὸς ἠδύνατο νὰ καλύπτῃ καὶ τὸ [[πρόσωπον]] καὶ τοὺς βραχίονας [[εἶναι]] κατάδηλον ἐκ τοῦ Ξεν. Κύρ. 5. 1, 6˙ ἀλλὰ δὲν πρέπει ἐκ τούτου νὰ συμπεράνῃ τις ὅτι ἦτο [[ἁπλῶς]] [[καλύπτρα]] ἢ «σάλι». 2) περιφημότατος ἦτο ὁ [[πέπλος]] τῆς Ἀθηνᾶς, πεποικιλμένος διὰ μυθολογικῶν παραστάσεων ὃν ὡς [[ἱστίον]] μακρᾶς νεὼς ἐκόμιζον ἐν [[δημοσίᾳ]] πομπῇ κατὰ τὰ Παναθήναια, τὸν πέπλον.. ἕλκουσ’, ὀνεύοντες.. εἰς [[ἄκρον]] ὥστερ [[ἱστίον]] τὸν ἱστὸν Στράττις ἐν «Μακεδόσιν» 1˙ ὁ [[πέπλος]] μεστὸς τῶν τοιούτων ποικιλμάτων Πλάτ. Εὐθύφρων 6C πρβλ. Εὐρ. Ἑκ. 465-473, Ἀριστοφ. Ἱππ. 566˙ φαίνεται δὲ ἐπὶ πολλῶν ἀρχαίων ἀγαλμάτων τῆς θεᾶς˙ πρβλ. Virg. Ciris 21 κἑξ., Meurs. Panath. 17, Winckelmann’ s Werke 5, σελ. 26, Λεξικ. τῶν Ἀρχαιοτ. ἐν λέξ.: ὡς [[ὄνομα]] μυθολογικῶν συγγραμμάτων, Πορφ. παρ’ Εὐστ. Ἰλ. Β. 557, Κλήμ. Ἀλ. 736. 3) [[ὕστερον]] [[ἐνίοτε]] ἐπὶ ἀνδρικοῦ ἐνδύματος, [[μάλιστα]] ἐπὶ τοῦ μακροῦ Περσικοῦ ἐνδύματος, Αἰσχύλ. Πέρσ. 468, 1030, 1060, πρβλ. Popp. εἰς Ξεν. Κύρ. 3. 1, 13˙ ἀνδρὸς [[ἱμάτιον]], Σοφ. Τρ. 602, 674, 758 (τὸ αὐτὸ καλεῖται [[χιτών]], 769), Εὐρ. Κύκλ. 301, Θεόκρ. 7. 17. ΙΙΙ. τὸ περιτόναιον, [[ἀμφίβολος]] γραφὴ ἐν Ὀρφ. Ἀργ. 310. IV. = [[πεπλίς]], Ἱππ. 265. 31, Διοσκ. 4. 168. (Ἡ [[ἐτυμολογία]] [[εἶναι]] [[ἀμφίβολος]]). - Καθ’ Ἡσύχ.: «πέπλον ἢ [[πέπλος]] [[ἱμάτιον]] ἢ [[ἔνδυμα]] [[γυναικεῖον]]».
}}
{{bailly
|btext=ου (ὁ) :<br /><b>I.</b> <i>primit.</i> toute étoffe tissée servant à recouvrir, <i>particul.</i> :<br /><b>1</b> rideau pour couvrir une voiture;<br /><b>2</b> toile <i>ou</i> tissu pour envelopper une urne cinéraire;<br /><b>3</b> tapis à étendre sur des sièges;<br /><b>II.</b> <i>particul.</i> vêtement :<br /><b>1</b> vêtement de femme qu’on mettait par-dessus les autres vêtements et qui enveloppait le corps entier ; <i>particul.</i> vêtement brodé dont on parait la statue d’Athéna pour les processions des Panathénées;<br /><b>2</b> vêtement flottant pour les hommes, sorte de vêtement persan.<br />'''Étymologie:''' p. *πέπελον, de la R. Πελ, couvrir ; cf. <i>lat.</i> pellis, palla, pallium.
}}
{{Autenrieth
|auten=[[robe]], used as a [[cover]] [[for]] a [[chariot]], Il. 5.194; [[for]] chairs, Od. 7.96; [[for]] [[funeral]]-urns, Il. 24.796; and esp. of a [[woman]]'s [[over]]-[[garment]], Il. 5.315, Il. 6.90, Od. 18.292. (See [[adjoining]] [[cut]], and No. 2.)
}}
{{Slater
|sltr=[[πέπλος]] <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b> [[robe]] [[εἶπε]] δ' ἐν μέσσοις ἀπάγεσθαι, ὃς ἂν [[πρῶτος]] θορὼν [[ἀμφί]] οἱ ψαύσειε πέπλοις (P. 9.120) ζωσαμένα τε [[πέπλον]] [[ὠκέως]] Παρθ. 2. 6.
}}
{{eles
|esgtx=[[peplo]]
}}
{{grml
|mltxt=ο, ΝΜΑ, και πέπλο, το, Ν<br /><b>1.</b> ([[κατά]] την ομηρική [[εποχή]]) [[είδος]] γυναικείου ενδύματος, μάλλινο και πολυτελές, [[συχνά]] κοσμημένο με θαυμάσιες παραστάσεις και χρωματιστό, [[χωρίς]] [[μανίκια]], το οποίο φορούσαν [[πάνω]] από την [[κυρίως]] [[ενδυμασία]] και συγκρατούσαν με δύο πόρπες στους ώμους ή με μία [[πόρπη]] και [[ζώνη]] στη [[μέση]], [[οπότε]] σχημάτιζε πτυχές, το λεγόμενο απόπτυγμα, ενώ πολλές φορές με αυτό κάλυπταν το [[πρόσωπο]] και τους βραχίονες, [[χωρίς]] να αποτελεί [[απλώς]] μια [[καλύπτρα]]<br /><b>2.</b> [[κάθε]] ύφασμα που χρησιμεύει ως [[κάλυμμα]] του σώματος ή αντικειμένου ή ως διαχωριστικό [[παραπέτασμα]]<br /><b>3.</b> ([[κατά]] την [[πομπή]] τών Παναθηναίων) το αραχνοΰφαντο ύφασμα που ήταν διακοσμημένο με μυθολογικές παραστάσεις, μεταφερόταν στην Ακρόπολη ως [[ιστίο]] αναρτημένο σε τριήρη και προσφερόταν στο αρχαιότερο [[άγαλμα]] της Αθηνάς, το «[[ξόανο]]»<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> [[λεπτό]], αραιό ύφασμα το οποίο καλύπτει την [[κεφαλή]] και το [[πρόσωπο]] τών [[γυναικών]], [[βέλο]]<br /><b>2.</b> [[τμήμα]] πένθιμης γυναικείας περιβολής, η [[πλερέζα]]<br /><b>3.</b> <b>μτφ.</b> [[προκάλυμμα]] που αποσκοπεί στην [[απόκρυψη]] της πραγματικότητας, [[πρόσχημα]] («υπό τον πέπλο της φιλίας τον εξαπάτησε»)<br /><b>4.</b> (<b>κατ' επέκτ.</b>) [[κάθε]] αραχνοΰφαντο ύφασμα<br /><b>5.</b> <b>φρ.</b> α) «[[νυφικός]] [[πέπλος]]» — λεπτή και [[αραχνοειδής]] [[καλύπτρα]] η οποία καλύπτει την [[κεφαλή]] και το [[πρόσωπο]] τών [[γυναικών]] [[κατά]] την [[τελετή]] του γάμου<br />β) «[[πέπλος]] της νύχτας» ή «[[μαύρος]] [[πέπλος]]»<br />([[ιδίως]] στην [[ποίηση]]) το [[σκοτάδι]] της νύχτας<br />γ) «[[πέπλος]] [[μερικός]]» ή «[[πέπλος]] [[εσωτερικός]]»<br /><b>(μυκητ.)</b> λεπτή μεμβράνη που καλύπτει την [[κάτω]] [[επιφάνεια]] του πίλου ενός νεαρού μανιταριού ενώνοντας τα [[άκρα]] του πίλου με τον στύπο<br />δ) «[[πέπλος]] [[καθολικός]]»<br /><b>(μυκητ.)</b> μεμβράνη που περιβάλλει τον αναπτυσσόμενο καρποφόρο πολλών βασιδιομυκήτων<br /><b>νεοελλ.-μσν.</b><br /><b>μτφ.</b> [[καθετί]] το οποίο παρακωλύει τη σαφή [[αντίληψη]] και τη [[γνώση]] μιας κατάστασης («πέπλο μυστηρίου καλύπτει την [[υπόθεση]]»)<br />(αρχ)<br /><b>1.</b> [[επικάλυμμα]] υδρίας η οποία περιείχε τη [[στάχτη]] νεκρού<br /><b>2.</b> [[κάλυμμα]] άμαξας<br /><b>3.</b> [[επίστρωση]] καθίσματος<br /><b>4.</b> [[κάλυμμα]] στο [[πρόσωπο]] νεκρού<br /><b>5.</b> ανδρικό [[ιμάτιο]]<br /><b>6.</b> [[είδος]] παραπετάσματος το οποίο κάλυπτε το [[ιερό]] στους αιγυπτιακούς ναούς<br /><b>7.</b> <b>εκκλ.</b> [[κάλυμμα]] για το [[ιερό]] [[δισκοπότηρο]]<br /><b>8.</b> το [[περιτόναιο]], [[επειδή]] καλύπτει τα έντερα<br /><b>9.</b> το [[φυτό]] [[πεπλίς]]<br /><b>10.</b> <b>μτφ.</b> [[συλλογή]] συγγραμμάτων, [[ανθολογία]]<br /><b>11.</b> <b>στον πληθ.</b> <i>οἱ πέπλοι</i><br />(στους Πέρσες) μακρύ [[επιχιτώνιο]] για τους άντρες.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Η λ. <i>πέ</i>-<i>πλ</i>-<i>ος</i> ανάγεται στη μηδενισμένη [[βαθμίδα]] <i>pl</i>- της ΙΕ ρίζας <i>ple</i><i>ә</i><sub>1</sub> «[[διπλώνω]], [[πτυχή]]» που μαρτυρείται και στο β' συνθετικό τών [[ἁπλός]], [[διπλός]] (<b>πρβλ.</b> λατ. <i>simplex</i>, <i>simplus</i>, <i>plecto</i> και [[πλέκω]]). Η λ. [[πέπλος]] έχει σχηματιστεί με διπλασιασμό <i>πε</i>- (<b>πρβλ.</b> <i>κύ</i>-<i>κλος</i>)].
}}