View source for πάτριος

{{LSJ1
|Full diacritics=πάτριος
|Medium diacritics=πάτριος
|Low diacritics=πάτριος
|Capitals=ΠΑΤΡΙΟΣ
|Transliteration A=pátrios
|Transliteration B=patrios
|Transliteration C=patrios
|Beta Code=pa/trios
|Definition=α, ον, Lyr. and Trag. ; also ος, ον <span class="bibl">E.<span class="title">Hel.</span>222</span>, and Att. Com., Prose (exc. <span class="bibl">And.3.27</span>), and Inscrr. (so elsewh., <span class="title">SIG</span>539<span class="title">A</span> 14 (Delph., iii B.C.), 558.21 (Ithaca, iii B.C.), etc.) : (πατήρ) :—<span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> <b class="b2">of</b> or <b class="b2">belonging to one's father</b>, ἄρουρα <span class="bibl">Pi.<span class="title">O.</span>2.14</span> ; <b class="b3">ὄσσα</b> ib.<span class="bibl">6.62</span> ; γῆ <span class="bibl">S.<span class="title">Ant.</span> 806</span> (lyr.), <span class="bibl">E.<span class="title">Med.</span> 651</span> (lyr.) ; χθών <span class="bibl">Id.<span class="title">Hel.</span>222</span> ; <b class="b3">τεύχεα, δώματα</b>, <span class="bibl">S.<span class="title">Ph.</span> 398</span> (lyr.), <span class="bibl"><span class="title">OT</span>1394</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> = [[πατρικός]], <b class="b2">derived from one's fathers, hereditary</b>, οἱ π. θεοί <span class="bibl">Hdt.1.172</span>, <span class="bibl"><span class="title">Sammelb.</span>6664.5</span> (Egypt, ii B.C.), <span class="title">IG</span>7.2713.51 (i A.D.) ; πάτριος θεά <span class="title">Milet.</span> 7.64 (ii/iii A.D.) ; αἱ π. τελεταί <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ra.</span>368</span> ; ἱερά <span class="bibl">Th. 2.16</span> ; νόμοι <span class="bibl">Id.4.118</span>, Decr. ap. <span class="bibl">Arist.<span class="title">Ath.</span> 29.3</span>, <span class="bibl">X.<span class="title">HG</span>2.3.2</span> ; θυσίαι <span class="bibl">Isoc.10.63</span>, <span class="title">IG</span>22.780, etc.; π. πολιτεία <span class="bibl">Thrasym. 1</span>,<span class="bibl">Arist.<span class="title">Ath.</span> 34.3</span>, <span class="bibl">D.S.14.3</span>, etc.; π. ἀρχαί <span class="bibl">X.<span class="title">Cyr.</span> 1.1.4</span>, cf. <span class="bibl">Arist.<span class="title">Pol.</span> 1285a24</span>,<span class="bibl">33</span> ; <b class="b3">αἱ τιμαὶ αἱ π</b>. <span class="bibl">Isoc.9.32</span> ; π. καὶ ἀρχαῖα νόμιμα <span class="bibl">Pl.<span class="title">Lg.</span> 793b</span> ; τὸν π. ὅρκον <span class="bibl"><span class="title">PPetr.</span> 3p.163</span> (iii B.C.) ; <b class="b3">-ωτέρα ἡγεμονία</b> <b class="b2">more ancient</b>, <span class="bibl">Isoc.4.37</span> ; <b class="b3">πάτριόν ἐστιν</b> (sc.<b class="b3">αὐτοῖς</b>) it is <b class="b2">an hereditary custom</b> [among them], <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ec.</span>778</span>, cf. <span class="bibl">Th. 1.123</span>, <span class="bibl">X.<span class="title">HG</span>7.1.3</span>, <span class="title">SIG</span>695.16 (Magn. Mae., ii B.C.), etc.; οὐ γὰρ π. τᾷ Σπάρτᾳ <span class="bibl">Tyrt. 15.6</span> ; οὐκ ἦν ταῦτα τοῖς τότε Ἀθηναίοις πάτρια <span class="bibl">D.18.203</span>, cf. <span class="bibl">Pl.<span class="title">Hp.Ma.</span> 284b</span> ; <b class="b3">τάδε π. Ὀλβιοπολίταις καὶ Μιλησίοις</b>, in a treaty, <span class="title">SIG</span>286.1 (iv B.C.) ; <b class="b3">τὰ πάτρια</b> <b class="b2">ancestral customs</b>, <b class="b3">κατὰ τὰ π</b>. <span class="title">IG</span>12.76.4, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ach.</span> 1000</span>, <span class="bibl">Th.2.2</span>, etc. ; <b class="b3">παρὰ τὰ π</b>. <span class="bibl">Pl.<span class="title">Plt.</span> 296c</span> ; <b class="b3">ποιεῖν πρὸς τὴν πόλιν τὰ π</b>. to serve the state <b class="b2">as our fathers</b> before us, <span class="bibl">Isoc.4.31</span> : less freq. in sg., <b class="b3">τὸ π. παρείς</b> neglecting <b class="b2">the inherited constitution</b>, <span class="bibl">Th.4.86</span>. Adv., <b class="b3">πατρίως Ἰουδαίοις</b> <b class="b2">according to the custom of</b> their <b class="b2">fathers</b>, <span class="bibl">J.<span class="title">BJ</span> 1.24.2</span> ; <b class="b3">π. καλούμενον</b> <b class="b2">in their native language</b>, ib.<span class="bibl">5.2.1</span>, cf. <span class="bibl">Lyd.<span class="title">Mens.</span> 4.64</span> ; v. [[πατρῷος]] sub fin. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">III</span> Subst. <b class="b3">πάτριος, ὁ</b>, <b class="b2">uncle</b>, <span class="title">BSA</span> 17.240 (Pamphyl.).</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0535.png Seite 535]] bei den Att. häufig zweier Endgn, den Vätern oder Vorfahren gehörig, von ihnen herrührend, überkommen (vgl. [[πατρῷος]] u. [[πατρικός]]); [[ἄρουρα]], Pind. Ol. 2, 16 (wie Ar. Ran. 1533); [[ὁδός]], N. 2, 6; τὰ πάτρια λόγῳ παλαιὰ δώματα, Soph. O. R. 1394; γῆ, Ant. 806; Eur. Med. 653 u. öfter; θαλάμοις πατρίοις, Ion 477; ἔδοξε τοῖσι πατρίοισι μοῦνον χρᾶσθαι θεοῖσι, Her. 1, 172, πατρία [[εἰρήνη]], Andoc. 3, 27; πατρίους ἀρχάς, Xen. Cyr. 1, 1, 4; πάτρια καὶ παντάπασιν ἀρχαῖα νόμιμα, Plat. Legg. VII, 793 b, u. öfter so von alten Einrichtungen, von den Vätern überkommene Stamm- oder Landessitten; κατὰ τὰ πάτρια, Ar. Ach. 1000, κατὰ τὰ πάτρια τῶν Βοιωτῶν, Thuc. 2, 2, u. A.; auch im compar., [[ἡγεμονία]] πατριωτέρα, Isocr. 3, 37. – Bes. πάτριόν ἐστί τινι, Plat. Hipp. mai. 284 b, wie Thuc. 1, 123 u. Pol. 3, 15, 7; Plut. Camill. 29. – Adv., nach väterlicher Sitte, Ios.
}}
{{ls
|lstext='''πάτριος''': -α, -ον, Τραγ· ἀλλὰ καὶ ος, ον, Εὐρ. Ἑλ. 222, καὶ παρὰ τοῖς Ἀττ. Πεζογράφοις· ἀλλ’ ἴδε Ἀνδοκ. 26. 45· ([[πατήρ]])· - ὁ ἀνήκων εἰς τὸν πατέρα τινός, ὁ τοῦ πατρός, Λατ. patrius. ἄρουρα Πινδ. Ο. 2. 26. [[ὄσσα]] [[αὐτόθι]] 6. 106· γῆ, [[χθών]], Σοφ. Ἀντ. 106, Εὐρ. Μήδ. 651, Ἑλ. 222, κτλ,· τεύχεα, δώματα Σοφ. Φ. 398, Ο. Τ. 1394. ΙΙ. = [[πατρικός]], ὁ ἐκ τῶν προγόνων παραληφθείς, [[κληρονομικός]], οἱ π. θεοὶ Ἡρόδ. 1. 172, Συλλ. Ἐπιγρ. 1104. 11· αἱ π. τελεταὶ Ἀριστοφ. Βάτρ. 367· ἱερὰ Θουκ. 2. 16· νόμοι ὁ αὐτ. 4. 118· θυσίαι Ἰσοκρ. 218D, Πλάτ. αἱ π. ἀρχαὶ Ξενοφ. Κύρ. 1. 1, 4, πρβλ. Ἀριστ. Πολιτικ. 3, 14, 11 καὶ 12· αἱ τιμαὶ αἱ π. Ἰσοκρ. 195Α· π. καὶ ἀρχαῖα [[νόμιμα]] Πλάτ. Νόμ. 793Β πατριωτέρα [[ἡγεμονία]], ἀρχαιοτέρα, Ἰσοκρ. 48Α· - πάτριόν ἐστιν αὐτοῖς, [[εἶναι]] κληρονομικὸν [[δικαίωμα]] παρ’ αὐτοῖς, ἀρχαία [[συνήθεια]] ἐκ τῶν προγόνων, Ἀριστοφάν. Ἐκκλ. 778, πρβλ. Θουκ. 1. 123, Ξεν. Ἑλλ. 7. 1, 3· π. Σπάρτης Τυρταῖ. 12· οὐκ ἦν [[ταῦτα]] τοῖς [[τότε]] Ἀθηναίοις πάτρια Δημ. 295. 24· - τὰ πάτρια, Λατ. instituta majorum (ἐν ᾧ τά πατρῷα, σημαίνει τὴν πατρικὴν κληρονομίαν), κατὰ τὰ πάτρια Ἀριστοφάν. Ἀχ. 1000, Θουκ. 2. 2, κτλ· ἀντίθετ. τῷ παρὰ τὰ π. Πλάτ. Πολιτικ. 296C· ποιῶ πρὸς τὴν πόλιν τὰ πάτρια, ὑπηρετῶ τὴν πόλιν ὡς ὑπηρέτουν οἱ πατέρες ἡμῶν πρὸ ἡμῶν, Ἰσοκρ. 46 Ε· σπανιώτερον καθ’ ἑνικ., τὸ πάτριον [[παρείς]], παραμελήσας τὸν κανόνα τῶν πατέρων ἡμῶν, Θουκ. 4. 86. - Ἐπίρρ. πατρίως Ἰουδαίοις, κατὰ τὴν συνήθειαν τῶν πατέρων αὐτῶν, Ἰωσήπ. Πόλ. 1. 24, 2. π. καλούμενον, ἐν τῇ ἐπιχωρίῳ αὐτῶν γλώσσῃ, 5. 2, 1. - Ἴδε [[πατρῷος]] ἐν τέλ.
}}
{{bailly
|btext=η <i>ou</i> α, ον :<br /><b>1</b> du père;<br /><b>2</b> des pères, des ancêtres : τὸ πάτριον THC la règle <i>ou</i> la coutume des ancêtres ; τὰ πάτρια les coutumes, les institutions, les lois des ancêtres ; πάτριόν ἐστι c’est une coutume qui a passé des pères aux enfants de, <i>etc.</i><br /><i>Cp.</i> πατριώτερος, qui provient plutôt des ancêtres, plus ancien.<br />'''Étymologie:''' [[πατήρ]].
}}
{{Slater
|sltr=[[πάτριος]] <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>a</b> of [[one]]'s [[father]] ἀντεφθέγξατο δ' ἀρτιεπὴς [[πατρία]] [[ὄσσα]] (O. 6.62) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>b</b> of [[one]]'s [[fathers]], [[ancestral]] ἄρουραν [[ἔτι]] πατρίαν [[σφίσιν]] κόμισον λοιπῷ γένει (O. 2.14) πατρίαν [[εἴπερ]] καθ' ὁδόν νιν εὐθυπομπὸς αἰὼν ταῖς μεγάλαις δέδωκε κόσμον Ἀθάναις (N. 2.6) φεῦγε γὰρ Ἀμφιαρῆ ποτε θρασυμήδεα καὶ δεινὰν στάσιν πατρίων οἴκων [[ἀπό]] τ' Ἀργεος (Er. Schmid: πατρώων codd.) (N. 9.14) ]ι πόλιν πᾰτρίαν (Snell: πατρωίαν papyri, in una Π [[post]] πόλιν positum) (Pae. 6.178)
}}
{{grml
|mltxt=-α, -ο / [[πάτριος]], -ία, -ον και [[πάτριος]], -ον, ΝΜΑ<br /><b>1.</b> αυτός που προέρχεται από τους πατέρες, από τους προγόνους, [[κληρονομικός]], [[πατροπαράδοτος]] (α. «πάτριοι νόμοι» β. «πάτριοι θεοί»)<br /><b>2.</b> αυτός που ανήκει στον [[πατέρα]] ή στους πατέρες, στους προγόνους («ἄρουραν πατρίαν», <b>Πίνδ.</b>)<br /><b>νεοελλ.-αρχ.</b><br />(<b>ο πληθ. του ουδ. ως ουσ.</b>) <i>τὰ πάτρια</i><br />τα πατροπαράδοτα, το σύνολον τών ηθών, εθίμων, πεποιθήσεων, ιδεών που έχουν παραδοθεί από τους προγόνους<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> «πάτριόν ἐστι τινί τι» [[είναι]] [[έθιμο]], [[αρχή]], [[συνήθεια]] σε κάποιον, [[είναι]] πατροπαράδοτο<br /><b>2.</b> (σπαν. ο εν. του ουδ. ως ουσ.) <i>τὸ πάτριον</i><br />η [[αρχή]], ο [[κανόνας]] που ακολουθούσαν οι πατέρες, η πατροπαράδοτη [[τακτική]]<br /><b>3.</b> <b>το αρσ. ως ουσ.</b> <i>ὁ [[πάτριος]]<br />ο [[αδελφός]] του [[πατέρα]], ο [[θείος]]. <br /><b>επίρρ.</b><i>..</i><br />[[πατρίως]] ΜΑ<br /><b>1.</b> σύμφωνα με τα πάτρια, με τις πατροπαράδοτες αρχές και συνήθειες<br /><b>2.</b> στην ιθαγενή, στην επιχώρια [[γλώσσα]] κάποιου («[[πατρίως]] καλούμενον», Ιώσηπ.).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> [[πατήρ]], <i>πατρός</i>. Το επίθ. αντιστοιχεί με το λατ. <i>patrius</i> και το αρχ. ινδ. <i>pitrija</i>- (<b>βλ.</b> και λ. [[πατρώος]])].
}}