View source for χλιαίνω

{{LSJ1
|Full diacritics=χλιαίνω
|Medium diacritics=χλιαίνω
|Low diacritics=χλιαίνω
|Capitals=ΧΛΙΑΙΝΩ
|Transliteration A=chliaínō
|Transliteration B=chliainō
|Transliteration C=chliaino
|Beta Code=xliai/nw
|Definition=fut. <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> -ᾰνῶ <span class="bibl">Ar.<span class="title">Lys.</span>386</span>: pf. κεχλίαγκα Hsch.: Ion. aor. 1 ἐχλίηνα <span class="bibl">Hermesian.7.89</span>: inf. χλῑῆναι <span class="title">AP</span>9.244 (Apollonid.):— Pass., aor. <b class="b3">ἐχλιάνθην</b>, <span class="bibl">Luc.<span class="title">Am.</span>40</span>, etc.: (χλίω):—<b class="b2">warm</b>, σεαυτόν Ar. l. c., cf. <span class="bibl">S.<span class="title">Eleg.</span>4</span>; κατὰ μικρὸν χ. τινά <span class="bibl">Arist.<span class="title">Pr.</span>888b40</span>; <b class="b3">χ. ἵν' ἡ ὀδύνη ἔχῃ</b> <b class="b2">foment</b> the painful place, <span class="bibl">Hp.<span class="title">Aff.</span>10</span>; <b class="b3">προοπτήσαντα χ. πάλιν</b> <b class="b2">warm up</b> meat, <span class="bibl">Alex.149.11</span>; opp. <b class="b3">ὀπτᾶν</b>, <span class="bibl">Arist.<span class="title">Pr.</span>929b31</span>:— Pass., <b class="b2">warm oneself, grow warm</b>, dub. in <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ec.</span>64</span> (leg. <b class="b3">ἐχραινόμην</b>) <b class="b3">; κέρατα χλιαινόμενα τῷ κηρῷ</b> <b class="b2">smeared with hot</b> wax, <span class="bibl">Arist.<span class="title">HA</span>595b12</span>; οἶνος κεχλιασμένος <span class="bibl">Sor.2.87</span>; of persons affected by fever, <span class="bibl">Hp.<span class="title">Coac.</span> 154</span>; esp. <b class="b2">to be warmed by contact</b>, χρωτί <span class="title">AP</span>5.164, al. (Mel.): also metaph. of passion, <b class="b3">εἰδώλοις κάλλευς κωφὰ χ</b>. ib.<span class="bibl">12.125</span> (Id.). [ῑ in Ar.<span class="title">Lys.</span>, Alex., Hermesian., Apollonid.; ῐ in S.<span class="title">Eleg.</span>, Ar.<span class="title">Ec.</span> l. c. (sed v. supr.), Mel.]</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1358.png Seite 1358]] perf. κεχλίαγκα (Hesych., der τεθέρμαγκα erkl.), <b class="b2">wärmen</b>, warm machen, ούκοῦν ἐπειδὴ πῦρ ἔχεις, σὺ χλιανεῖς σεαυτόν Ar. Lys. 386; von Speisen, Alexis bei Ath. VIII, 379 b; auch durch Wärme erweichen, auflösen; oft in der Anth.: χρωτὶ χλιαινόμενος Mel. 13 (XII, 63), vgl. 81. 93. 102 (V, 172. 151. 165); χλιῆναι [[γόνυ]] Apollnds. 15 (IX, 244); χλιαινομένη κάλλεος εἰδώλοις 24 (VII, 125); χλιαινόμενον παιδὸς σαρκί Ep. ad. 33 (XII, 136); u. in später Prosa, wie Luc. Lex. 14 Hipp. 6. – [Ι ist lang bei Ar. Lys. 386, Alexis a. a. O. u. Apollnds. 15, in den andern Stellen der Anth., wie Ar. Eccl. 64 u. Soph. bei Ath. XIII, 604 f kurz.]
}}
{{ls
|lstext='''χλιαίνω''': μέλλ. - ᾰνῶ Ἀριστοφ. Λυσ. 386· πρκμ. [[κεχλίαγκα]] Ἡσύχ.· ἀόρ. α΄ ἐχλίηνα [[Ἑρμῆς]] παρ’ Ἀθην. 599Α· ἀπαρ. χλιῆναι Ἀνθ. Π. 9. 244. -Παθ. ἀόρ. ἐχλιάνθην, Λουκ. Ἔρωτ. 40, κλπ.· ([[χλίω]]). Θερμαίνω, σεαυτὸν Ἀριστοφ. ἔνθ’ ἀνωτ., πρβλ. Ἀνθ. Π. παράρτ. 90· κατὰ μικρὸν χλ. τινὰ Ἀριστ. Προβλ. 8. 18· προοπτήσαντα χλιαίνειν τινά, θερμαίνειν [[πάλιν]], «ξαναζεσταίνω», Ἄλεξις ἐν «Μιλησίᾳ» 1. 11· ἀντίθετον τῷ ὀπτᾶν, Ἀριστ. Προβλ. 21. 25. -Παθ., θερμαίνομαι, [[γίνομαι]] [[θερμός]], ζεσταίνομαι Ἀριστοφ. Ἐκκλ. 64, Ἀριστ. π. τὰ Ζ. Ἱστ. 8. 7, 2· ἐπὶ τῶν ὑπὸ πυρετοῦ προσβεβλημένων, Ἱππ. Κωακ. Προγν. 143, πρβλ. 1012C. 2) [[διαθερμαίνω]], [[ἐξοργίζω]]. - Παθητ., διαθερμαίνομαι, ἐξοργίζομαι, Ἀνθ. Π. 5. 151, 165, 172., 12. 63, 125. [ῑ ἐν Ἀριστοφ. Λυσ., Ἀλέξιδι, καὶ Ἑρμησ. ἔνθ’ ἀνωτ.· ῐ ἐν Ἀριστοφ. Ἐκκλ. ἔνθ’ ἀνωτ. ([[ἔνθα]] ὁ Bgk. ἐχραινόμην), καὶ ἐν τοῖς ἀνωτέρω μνημονευθεῖσι δακτυλικοῖς στίχοις· πρβλ. [[χλιαρός]].]
}}
{{bailly
|btext=<i>f.</i> χλιανῶ, <i>ao.</i> ἐχλίανα <i>et</i> ἐχλίηνα, <i>pf. inus.</i><br />rendre tiède, échauffer doucement, amollir par l’action d’une chaleur douce ; <i>Pass.</i> s’échauffer doucement.<br />'''Étymologie:''' [[χλίω]].
}}
{{grml
|mltxt=ΝΜΑ<br /><b>νεοελλ.</b><br />([[ιδίως]] σχετικά με υγρά) [[καθιστώ]] [[κάτι]] χλιαρό<br /><b>μσν.-αρχ.</b><br />[[θερμαίνω]], [[ζεσταίνω]] («χλίανε ἐπ' ἀνθράκων ἕως ἄν συνεψηθῇ», <b>Διοσκ.</b>)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[καθιστώ]] [[κάτι]] μαλακό με [[θερμότητα]] («τὴν σελήνην [[ἠρέμα]] χλιαίνουσαν ἀνυγραίνειν τὰ σώματα», <b>Πλούτ.</b>)<br /><b>2.</b> <b>μτφ.</b> [[διεγείρω]], [[ερεθίζω]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Αβέβαιης ετυμολ. ρ., το οποίο θα μπορούσε πιθ. να συνδεθεί με τ. άλλων γλωσσών που εκφράζουν τη γενική [[έννοια]] της λάμψης (<b>πρβλ.</b> αρχ. ιρλανδ. <i>gl</i><i>ē</i> «[[λαμπερός]], [[αστραφτερός]]», μέσ. άνω γερμ. <i>gl</i><i>ī</i><i>men</i> «[[λάμπω]]», αρχ. νορβ. <i>glj</i><i>ā</i> «[[λάμπω]]»). Εκτός από το θ. <i>χλι</i>- του ρ. [[χλιαίνω]] απαντά και [[μορφή]] θ. <i>χλι</i>-<i>δ</i>- (<b>πρβλ.</b> <i>χλιδ</i>-<i>ή</i>) παρεκταμένη με οδοντικό -<i>δ</i>- (<b>πρβλ.</b> αρχ. νορβ. <i>glita</i> «[[σπινθηροβολώ]]», [[επίσης]] με οδοντική [[παρέκταση]]). Όλες αυτές οι συνδέσεις θα οδηγούσαν σε μια [[μορφή]] ρίζας <i>ghlei</i>-(<i>d</i>)-, η οποία θα μπορούσε να αναχθεί στη γενική [[μορφή]] <i>ghel</i>- της ρίζας της λ. [[χλόη]] (<b>βλ. λ.</b> [[χλόη]]). Η [[ερμηνεία]] αυτή, [[ωστόσο]], δεν δίνει λύσεις σ' όλα τα μορφολογικά προβλήματα (όπως [[είναι]] λ.χ. η [[μακρότητα]] του -<i>ῑ</i>- στους τ. [[χλίω]], [[χλιαρός]]) και δεν μπορεί να γίνει ανεπιφύλακτα αποδεκτή. Παρλλ. [[προς]] το ρ. [[χλιαίνω]] απαντά και το επί θ. [[χλιαρός]], [[κατά]] το συνηθισμένο στην Ελληνική [[σχήμα]] τών επιθ. σε -<i>ρος</i> που δηλώνουν [[φυσική]] [[κατάσταση]] και αντιστοιχούν με ρ. μτβ. σε -[[αίνω]] (<b>πρβλ.</b> [[μιαρός]]: [[μιαίνω]]), [[ένας]] τ. αρχ. ενεστ. <i>χλῑω</i>, [[καθώς]] και ορισμένοι υστερογενείς ρηματ. τ. με θ. <i>χλοιδ</i>- (<b>πρβλ.</b> <i>χλοιδῶ</i>, [[χλοιδέσκουσαι]]), σχηματισμένοι από την ετεροιωμένη [[βαθμίδα]] της υποτιθέμενης ρίζας <i>ghlei</i>-(<i>d</i>)-. Από σημασιολογική, [[τέλος]], [[άποψη]], το ρ. [[χλιαίνω]] έχει αρχικά σημ. «[[θερμαίνω]], [[ζεσταίνω]]» και στη [[συνέχεια]] «[[καθιστώ]] [[κάτι]] μαλακό θερμαίνοντάς το», από όπου προήλθε η ειδικότερη σημ. του μαλακού, του τρυφηλού, του πολυτελούς, την οποία εμφανίζουν τ. της οικογένειας αυτής (<b>πρβλ.</b> [[χλιδή]], <i>χλιδῶ</i>)].
}}