View source for α

{{grml
|mltxt=<b>(I)</b><br />και παρατεταμένο <i>αά</i>, <i>άα</i>, <i>ααά</i>, <i>άαα</i> (Α ἆ)<br />[[επιφώνημα]] που εκφράζει έντονη συναισθηματική [[κατάσταση]].———————— <b>(II)</b><br />και άι (προτρεπτικό [[μόριο]])<br />πήγαινε.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Το <i>α</i> <span style="color: red;"><</span> <i>άι</i> <span style="color: red;"><</span> <i>αε</i> <span style="color: red;"><</span> <i>ἀγε</i> (αντίστοιχο αρχ. προτρεπτικό [[μόριο]])].———————— ἁ (Α)<br />δωρ. [[τύπος]] του άρθρου <i>ἡ</i> (βλέπε <i>ὁ</i>).———————— ἅ (Α)<br />δωρ. [[τύπος]] της αναφ. αντωνυμίας <i>ἡ</i> (<b>βλ.</b> <i>ὁ</i>, αντων.).
}}
{{lsm
|lsmtext='''α:''' αχώριστο [[πρόθεμα]] στα σύνθ.:<br /><b class="num">I.</b> [[α- στερητικό]]· εκφράζει [[έλλειψη]] ή [[απουσία]], όπως το Λατ. in- ή το Αγγλ. un-, π.χ. [[σοφός]], [[σώφρων]]· <i>ἄ-σοφος</i>, άφρονας· βλ. ἀν-. Αυτό το <i>α</i> [[σπανίως]] προηγείται φωνήεντος, όπως στα <i>ἄ-ατος</i>, <i>ἀ-ήθης</i>. Συχνότερα απαντά [[μπροστά]] από [[δασεία]], όπως στα <i>ἀ-ήσσητος</i>, <i>ἀ-όρατος</i>, <i>ἀ-όριστος</i>· μερικές φορές το <i>α</i> συνενώνεται με το [[φωνήεν]] που ακολουθεί, όπως [[ἄκων]]([[ἀέκων]]), <i>ἀργὸς</i> ([[ἀεργός]])· [[πριν]] από [[φωνήεν]] το <i>ἀν-</i> είναι περισσότερο συνηθισμένο. Κανονικά συντίθεται μόνο με ουσ.· για εξαιρέσεις, βλ. [[ἀβουλέω]], [[ἀνήδομαι]], [[ἀτίζω]].<br /><b class="num">II.</b> <i>α αθροιστικό</i>· εκφράζει [[ένωση]], [[ομοιότητα]]· [[κυρίως]] με [[δασεία]], όπως στα ἁ-[[θρόος]], <i>ἅ-πας</i>, [[αλλά]] και με [[ψιλή]], στα <i>ἄ-κοιτις</i>, <i>ἄ-λοχος</i>, <i>ἀ-[[δελφός]]</i>, <i>ἀ-τάλαντος</i>, <i>ἀ-κόλουθος</i>. Είναι πιθ. συγγενές προς το επίρρ. [[ἅμα]]. III. <i>α επιτατικό</i>, όπως απαντά στο επίρρ. [[ἄγαν]] = [[πολύ]]. Η ύπαρξη [[αυτού]] του <i>α</i> είναι αμφίβολη· κάποιες λέξεις που αναφέρονται σε αυτό ανήκουν στο [[α- στερητικό]], όπως <i>ἀ-δάκρυτος</i>, ἀ-[[θέσφατος]], <i>ἄ-ξυλος</i> (βλ. αυτ.)· σε άλλες, όπως στις <i>ἄ-σκιος</i>, [[ἀτενής]], <i>ἀ-σπερχές</i>, <i>ἀ-σκελές</i>, το <i>α</i> μπορεί να είναι <i>α αθροιστικό</i>.<br /><b class="num">IV.</b> <i>α ευφωνικό</i>, σε λέξεις όπως ἀ-[[βληχρός]], ἀ-[[σπαίρω]], ἀ-[[σταφίς]], ἀ-[[στεροπή]] αντί [[βληχρός]], [[σπαίρω]], [[σταφίς]], <i>στεροπὴ</i> (<i>ᾰ</i> σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, [[εκτός]] από [[εκεί]] όπου η [[θέση]] μεταβάλλει την [[ποσότητα]]. Ωστόσο, επίθ. που ξεκινούν με [[τρεις]] βραχείες συλλαβές έχουν <i>ᾱ</i> στο δακτυλικό μέτρο, όπως τα <i>ἀ-δάματος</i>, <i>ἀ-θέμιτος</i>, ἀ-[[κάματος]], <i>ἀ-πάλαμος</i>· ένα επίθ., το ἀ-[[θάνατος]], με τα παράγωγά του, έχει <i>ᾱ</i> σε όλα τα [[μέτρα]]).
}}