View source for κυψέλη

{{LSJ1
|Full diacritics=κυψέλη
|Medium diacritics=κυψέλη
|Low diacritics=κυψέλη
|Capitals=ΚΥΨΕΛΗ
|Transliteration A=kypsélē
|Transliteration B=kypselē
|Transliteration C=kypseli
|Beta Code=kuye/lh
|Definition=ἡ, <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> <b class="b2">any hollow vessel: chest, box</b> (whence Cypselus was called), <span class="bibl">Hdt.5.92</span>.έ, Plu.2.164a, <span class="bibl">Paus.5.17.5</span>; <b class="b3">ἑξμέδιμνος κ</b>., of <b class="b2">a cornchest</b>, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Pax</span>631</span>; <b class="b2">bee-hive</b>, Plu.2.601c: metaph., <b class="b3">κυψέλαι φρονημάτων</b> <b class="b2">boxes</b> full of thoughts, <span class="title">Com.Adesp.</span>703. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> <b class="b2">hollow of the ear</b>, <span class="bibl">Poll.2.85</span>, Hsch.: hence, </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> = [[κυψελίς]] <span class="bibl">11</span>, <b class="b2">ear-wax</b>, <b class="b3">κυψέλην . . ἔχεις . . ἐν τοῖς ὠσίν</b>, prov. of stupid men, <span class="title">Com.Adesp.</span>620, cf. <span class="bibl">Eup. 213</span>, <span class="bibl">Alex.Aphr.<span class="title">Pr.</span>2.63</span>.</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-1539.png Seite 1539]] ἡ (vgl. [[κύπη]]), jede Höhlung, bes. die <b class="b2">Ohrhöhle</b>, auch das darin befindliche Schmalz, VLL. Vgl. [[κύφελλον]]. – Gefäß, <b class="b2">Kasten</b>, Kiste, Her. 5, 92; vgl. Paus. 5, 17, 5 τὰς λάρνακας οἱ [[τότε]] ἐκάλουν Κορίνθιοι κυψέλας, bes. geflochtener <b class="b2">Bienenkorb</b>, Plut., VLL.; auch zu Getreide, von Thon, Ar. Pax 631, [[ἀγγεῖον]] εἰς ἀπόθεσιν πυρῶν, u. dah. übertr., κυψέλαι φρονημάτων, bei B. A. 47, 15, οἷον θῆκαι φρονήσεως.
}}
{{ls
|lstext='''κυψέλη''': ἡ, πᾶν κοῖλον [[ἀγγεῖον]]· ― [[κιβώτιον]], [[θήκη]] ([[ὅθεν]] ὠνομάσθη ὁ Κύψελος), Ἡρόδ. 5. 92, 4, 5, Πλούτ. 2. 164Α, Παυσ. 5. 17, 5· κ. [[ἑξμέδιμνος]], [[σκεῦος]] πρὸς ἐναπόθεσιν σίτου χωροῦν ἕξ μεδίμνους, Ἀριστοφ. Εἰρ. 631 ― [[κυψέλη]] μελισσῶν, Πλούτ. 2. 601C πρβλ. [[κύτταρος]]· μεταφ., κυψέλαι φρονημάτων Κωμ. Ἀνώμ. 268. ΙΙ. ἡ [[κοιλότης]] τοῦ [[ὠτός]], [[Πολυδ]]. Β΄, 85, Ἡσύχ.· ― [[ἐντεῦθεν]], 2) ὡς τὸ [[κυψελίς]], ἡ ἐν τῷ ὠτὶ κηροειδὴς ὕλη, κυψέλην... ἔχεις... ἐν τοῖς ὠσίν, παροιμ. ἐπὶ ἠλιθίων, Κωμ. Ἀνώμ. 28, πρβλ. Εὔπολ. ἐν «Πόλεσι» 17. (Πιθαν. ἐκ τοῦ [[κύπτω]], κύψω· πρβλ. Λατ. capsa, capsula).
}}
{{bailly
|btext=ης (ἡ) :<br /><b>1</b> saleté dans le creux de l’oreille;<br /><b>2</b> boîte, coffre;<br /><b>3</b> cellule d’abeille.<br />'''Étymologie:''' [[κύπτω]].
}}
{{grml
|mltxt=η (AM [[κυψέλη]], Α και [[κυψάλη]])<br /><b>1.</b> [[φυσική]] ή τεχνητή [[κατοικία]] σμήνους [[μελισσών]], κυ. [[κουβέλι]], [[μελισσοκόφινο]]<br /><b>2.</b> <b>μτφ.</b> [[νους]]<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> ο [[συνολικός]] [[πληθυσμός]] μιας κυψέλης<br /><b>2.</b> <b>μτφ.</b> [[τόπος]] ή [[εργαστήρι]] όπου εργάζονται εντατικά πολλοί άνθρωποι [[μαζί]]<br /><b>3.</b> <b>ανατ.</b> [[ονομασία]] που δίνεται σε μικρούς χώρους που συμβάλλουν στη [[δομή]] μερικών οστών και πολλών ιστών (α. «ηθμοειδείς κυψέλες» β. «μαστοειδείς κυψέλες»)<br />(μσν. -αρχ.) η [[κηροειδής]] ύλη που βρίσκεται [[μέσα]] στο [[αφτί]], η [[κυψελίδα]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[κάθε]] [[κοίλο]] [[αγγείο]], [[θήκη]] ή [[κιβώτιο]] («τὰς λάρνακας οἱ [[τότε]] ἐκάλουν Κορίνθιοι κυψέλας», <b>Παυσ.</b>)<br /><b>2.</b> η [[κοιλότητα]] του αφτιού<br /><b>3.</b> <b>φρ.</b> «ἐξμέδιμνος [[κυψέλη]]» — [[σκεύος]] για [[εναπόθεση]] σίτου χωρητικότητας έξι μεδίμνων)<br /><b>4.</b> <b>παροιμ.</b> «κυψέλην... ἔχεις... ἐν τοῑς ὠσίν» — λεγόταν για ηλιθίους.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Η λ. εμφανίζει πιθ. τη μηδενισμένη [[βαθμίδα]] <i>ku</i>-<i>bh</i>-, παρεκτεταμένη (με χειλικό -<i>bh</i>-) [[μορφή]] της ΙΕ ρίζας <i>keu</i>- «[[κάμπτω]], κουλουριάζομαι, στρέφομαι». Συνδέεται πιθ. με τα [[κύπη]], [[κύπελλον]], [[κύπτω]] και εμφανίζει [[επίθημα]] -<i>έλη</i> (<b>[[πρβλ]].</b> <i>νεφ</i>-<i>έλη</i>). Η λ. μαρτυρείται στη Μυκηναϊκή στο ανθρωπωνύμιο <i>Kupesero</i>, που αντιστοιχεί πιθ. στο <i>Κύψελος</i>. Η αρχική σημ. της λ. πιθ. [[είναι]] γενικά «[[κοιλότητα]], και [[κυψέλη]]», ενώ η σημ. «[[κοιλότητα]] τών αφτιών» και «[[κηρός]] τών αφτιών» οφείλεται [[προφανώς]] στο [[σχήμα]] της, που μοιάζει με [[κυψέλη]]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''κυψέλη:''' ἡ, [[κάθε]] βαθύ [[αγγείο]]· [[κιβώτιο]], [[θήκη]], σε Ηρόδ., Αριστοφ.
}}