View source for μεσημβρινός

{{LSJ1
|Full diacritics=μεσημβρινός
|Medium diacritics=μεσημβρινός
|Low diacritics=μεσημβρινός
|Capitals=ΜΕΣΗΜΒΡΙΝΟΣ
|Transliteration A=mesēmbrinós
|Transliteration B=mesēmbrinos
|Transliteration C=mesimvrinos
|Beta Code=meshmbrino/s
|Definition=ή, όν, for <b class="b3">μεσημερινός</b>, Dor. μεσαμβρινός, ά, όν, <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> <b class="b2">belonging to noon, noontide</b>, εὖτε πόντος ἐν μεσημβριναῖς κοίταις . . εὕδοι πεσών <span class="bibl">A.<span class="title">Ag.</span>565</span>; <b class="b3">μεσημβρινοῖσι θάλπεσι</b> in the <b class="b2">noonday</b> heats, <span class="bibl">Id.<span class="title">Th.</span>431</span>, cf. <span class="bibl">381</span>, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Av.</span>1096</span>; κἂν ἔγρῃ μεσημβρινός <span class="bibl">Id.<span class="title">V.</span>774</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">Ach.</span>40</span>; μ. δαιμόνιον <span class="bibl">LXX <span class="title">Ps.</span>90(91).6</span>; <b class="b3">ὁ μ. ᾠδός</b>, of the cicada, <span class="title">AP</span> 9.584.11; <b class="b3">τὸ μεσαμβρινόν</b> <b class="b2">at noon</b>, <span class="bibl">Theoc.1.15</span>, <span class="bibl">10.48</span>, <span class="bibl">Luc.<span class="title">Anach.</span>25</span>: without the Art., <span class="bibl">Nic.<span class="title">Th.</span>401</span>; <b class="b3">ὁ μ. κύκλος</b> <b class="b2">the meridian</b>, <span class="bibl">Euc.<span class="title">Phaen.</span> p.6</span> M., <span class="bibl">Gem.2.25</span>: without <b class="b3">κύκλος</b>, <span class="bibl">Arist.<span class="title">Mete.</span>362b11</span>,<span class="bibl">375b29</span>, <span class="bibl">Hipparch. 3.1.1</span>, al., <span class="bibl">Str.2.1.10</span>, <span class="bibl">Cleom.1.8</span>, etc., cf. Theo Sm.<span class="bibl">p.131</span> H. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> <b class="b2">southern</b>, κέλευθος <span class="bibl">A.<span class="title">Pr.</span>722</span>; τὰ μεσημβρινά <span class="bibl">Th.6.2</span>, <span class="bibl">Str. 2.1.12</span>, etc.: Comp. -ώτερος <span class="bibl">Gem.14.10</span>, Anon.<span class="title">Geog.Comp.</span>18: Sup. -ώτατος <span class="bibl">Str.2.5.33</span>, etc. [ῐ, but ῑ metri gr., on the analogy of <b class="b3">ὀπωρινός</b>, <span class="bibl">Call.<span class="title">Lav.Pall.</span>72</span>, <span class="bibl">73</span>, <span class="bibl">Opp.<span class="title">C.</span>2.17</span>.]</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0137.png Seite 137]] (für [[μεσημερινός]]), mittägig, zu Mittag, κἂν ἔγρῃ [[μεσημβρινός]] Ar. Vesp. 774 u. Sp., ἀήρ, Luc. Hipp. 7. – Τὸ μεσημβρινόν, die Mittagszeit, der Mittag, Schäf. Long. p. 356; adverbial, Mittags, Theocr. 1, 15. 10, 48; Nic. Ther. 401 ohne Artikel, wie Luc. Anach. 25. – 'Ὁ μεσαμβρινὸς [[ᾠδός]] heißt die Cicade, Ep. ad. 175 (IX, 584); vgl. Ar. Av. 1095, ὁ [[θεσπέσιος]] ὀξὺ μέλοι [[ἀχέτας]] θάλπεσι μεσημβρινοῖς ἡλιομανὴς βοᾷ, weil sie um Mittag singt. – Auch = gegen Mittag gelegen, südlich, Aesch. Prom. 721; τὰ μεσ., sc. χωρία, Thuc. 6, 2; ὁ μεσ. [[κύκλος]], der Mittagskreis, Meridian. [Sp. D. von Callim. an brauchen ι auch nach Versbedürfniß lang; vgl. Jacobs Anth. Pal. p. 602.]
}}
{{ls
|lstext='''μεσημβρῑνός''': -ή, -όν, ἀντὶ τοῦ μεσημερινός, Δωρ. μεσαμβρινός, ά, όν· ὁ ἀνήκων εἰς τὴν μεσημβρίαν, ὁ κατὰ τὴν μεσημβρίαν, [[εὖτε]] [[πόντος]] ἐν μεσημβριναῖς κοίταις... εὕδοι πεσὼν Αἰσχύλ. Ἀγ. 565· μεσημβρινοῖσι θάλπεσι ὁ αὐτ. ἐν Θήβ. 431, πρβλ. 381, Ἱκέτ. 746, Ἀριστοφ. Ὄρν. 1096· κἂν ἔγρῃ μεσημβρινὸς ὁ αὐτ. ἐν Σφ. 774, πρβλ. Ἀχ. 40· - ὁ μ. [[ᾠδός]], ἐπὶ τοῦ τέττιγος, Ἀνθ. Π. 9. 584, πρβλ. Ἀριστοφ. Ὄρν. ἔνθ’ ἀνωτ.· - τὸ μεσαμβρινόν, «μεσημέρι», Θεόκρ. 1. 15. 48· καὶ [[ἄνευ]] τοῦ ἄρθρου, Νικ. Θηρ. 401, Λουκιαν. - ὁ μεσημβρινὸς [[[κύκλος]]], ὁ διερχόμενος διὰ τῶν δύο πόλων καὶ τέμνων καθέτως τὸν Ἰσημερινόν, Ἀριστ. Πολιτικ. 2, 5, 14., 3. 5, 3, Στράβ. 70, κτλ. ΙΙ. [[νότιος]], [[κέλευθος]] Αἰσχύλ. Πρ. 722· τὰ μεσημβρινὰ Θουκ. 6. 2, Στράβ. 71, κτλ. [Καλλ. Λουτρ. Παλλάδ. 72, 73, καὶ μεταγεν. ποιηταὶ ἔχουσι ῑ [[χάριν]] τοῦ μέτρου, κατ’ ἀναλογίαν πρὸς τὸ [[ὀπωρινός]], Ruhnk. Ep. Gr. σ. 156, Ἰακώψ. ἐν Ἀνθ. Π. 602, - εἰ μὴ ἐν τοῖς χωρίοις ἐκείνοις [[ἀναγνωστέον]] μεσημερινός].
}}
{{bailly
|btext=ή, όν :<br /><b>1</b> du milieu du jour, de midi;<br /><b>2</b> situé au midi ; τὰ μεσημβρινά THC les pays méridionaux ; ὁ μεσημβρινὸς [[κύκλος]] PLUT <i>ou simpl.</i> ὁ [[μεσημβρινός]] le méridien.<br />'''Étymologie:''' [[μεσημβρία]].
}}
{{grml
|mltxt=-ή, -ό<br />(ΑM [[μεσημβρινός]], -ή, -όν, Α δωρ. τ. [[μεσαμβρινός]], και ποιητ. τ. [[μεσημερινός]], -<i>ή</i>, -<i>όν</i>, θηλ. και [[μεσημβριάς]], Μ και [[μεσημβριανός]], -ή, -όν)<br /><b>1.</b> αυτός που ανήκει ή αναφέρεται στη [[μεσημβρία]] ή αυτός που γίνεται [[κατά]] τη [[μεσημβρία]], ο [[μεσημεριάτικος]], ο [[μεσημεριανός]] (α. «[[εὖτε]] [[πόντος]] ἐν μεσημβριναῑς κοίταις... εὕδοι πεσών», <b>Αισχύλ.</b><br />β. «[[μεσημβρινός]] ύπνος»)<br /><b>2.</b> α) αυτός που [[είναι]] στραμμένος [[προς]] τη [[μεσημβρία]], αυτός που βρίσκεται [[προς]] ή στον Νότο, ο [[νότιος]] (α. «ἐς μεσημβρινὴν βῆναι κέλευθον», <b>Αισχύλ.</b><br />β. «[[παράθυρο]] μεσημβρινό»)<br /><b>3.</b> αυτός που κατοικεί ή ανήκει στις νότιες περιοχές της Γης (α. «ἀπὸ τῶν μεσημβρινῶν Ἰνδῶν», <b>Στράβ.</b><br />β. «οι μεσημβρινοί λαοί»)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> <b>το αρσ. ως ουσ.</b> <i>ο [[μεσημβρινός]]<br />(αστρον.-γεωγρ.-μαθημ.) η [[τομή]] την οποία σχηματίζει σε μια [[επιφάνεια]] εκ περιστροφής ένα επίπεδο που διέρχεται από τον άξονα της («[[ουράνιος]] [[μεσημβρινός]]» — ο [[ήμισυς]] [[μέγιστος]] [[κύκλος]] της ουράνιας σφαίρας που διέρχεται από το [[ζενίθ]] ενός τόπου και φτάνει [[μέχρι]] τους πόλους)<br /><b>2.</b> <b>γεωγρ.</b> νοητή [[συνεχής]] [[γραμμή]] [[πάνω]] στην [[επιφάνεια]] της Γης η οποία έχει [[διεύθυνση]] Βορρά-Νότου και συνδέει τους δύο γεωγραφικούς πόλους<br /><b>3.</b> <b>το θηλ. ως ουσ.</b> <i>η μεσημβρινή</i><br />η [[τομή]] του μεσημβρινού επιπέδου με το επίπεδο του ορίζοντα σε έναν ορισμένο [[τόπο]]<br /><b>4.</b> <b>φρ.</b> α) «μεσημβρινό επίπεδο τόπου» — το κάθετο επίπεδο που διέρχεται από έναν [[τόπο]] και από το [[κέντρο]] του Ηλίου [[κατά]] τη [[στιγμή]] της αληθούς [[μεσημβρίας]])<br />β) «μεσημβρινό [[τηλεσκόπιο]]» — αστρονομικό όργανο χρήσιμο για την [[παρατήρηση]] τών αστέρων [[κατά]] [[απόκλιση]] και ορθή [[αναφορά]], τη [[στιγμή]] που διέρχονται από τον μεσημβρινό ενός τόπου<br />γ) «[[μεσημβρινός]] ουράνιου σώματος» — η [[τομή]] της επιφάνειας ενός περιστρεφόμενου ουράνιου σώματος με ένα ημιεπίπεδο που περιλαμβάνει και έχει ως [[αρχή]] τον άξονα περιστροφής<br />δ) «[[μαγνητικός]] [[μεσημβρινός]]» — ο [[μέγιστος]] [[κύκλος]] που διέρχεται από ένα [[σημείο]] της γήινης επιφάνειας και από τους μαγνητικούς πόλους της Γης<br />ε) «[[πρώτος]] [[μεσημβρινός]]» — ο [[μεσημβρινός]] σε [[σχέση]] με τον οποίο υπολογίζονται οι μοίρες γεωγραφικού μήκους<br />στ) «[[μεσημβρινός]] του Γκρήνουιτς» — νοητή [[γραμμή]] η οποία χρησιμοποιείται για τον καθορισμό του γεωγραφικού μήκους τών 0° και που διέρχεται από το Γκρήνουιτς, έναν από τους δήμους του Λονδίνου<br /><b>μσν.</b><br />οι [[δαίμονας]] του μεσημεριού<br /><b>αρχ.</b><br />(<b>το ουδ. ως επίρρ.</b>) <i>μεσημβρινόν</i> ή <i>μεσαμβρινόν</i><br />[[κατά]] τη [[μεσημβρία]], το [[μεσημέρι]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> [[μεσημβρία]]. Ο τ. <i>μεσημβρ</i>-<i>ιανός</i> με κατάλ. -<i>ιανός</i> (<b>[[πρβλ]].</b> <i>αυρ</i>-<i>ιανός</i>), <i>ο</i> τ. [[μεσημβρίας]] <span style="color: red;"><</span> [[μεσημβρία]] <span style="color: red;">+</span> κατάλ. -<i>άς</i>, ενώ ο τ. [[μεσημερινός]] <span style="color: red;"><</span> [[μεσημέρι]]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''μεσημβρῐνός:''' -ή, -όν, αντί [[μεσημερινός]], Δωρ. [[μεσαμβρινός]], <i>-ά</i>, <i>-όν</i>·<br /><b class="num">I.</b> αυτός που ανήκει στο [[μεσημέρι]], [[μεσημβρινός]], [[μεσημεριάτικος]]· [[εὖτε]] [[πόντος]] ἐν μεσημβριναῖς κοίταις εὕδοι [[πεσών]], σε Αισχύλ.· <i>μεσημβρινοῖσι θάλπεσι</i>, στις μεσημεριάτικες ζέστες, στον ίδ.· ὁ μεσημβρινὸς [[ᾠδός]], λέγεται για τον τζίτζικα, σε Ανθ.· <i>τὸ μεσαμβρινόν</i>, [[μεσημέρι]], σε Θεόκρ.<br /><b class="num">II.</b> [[νότιος]], σε Αισχύλ., Θουκ.
}}
{{elru
|elrutext='''μεσημβρῐνός:''' <b class="num">1)</b> полуденный, полдневный (θάλπη Aesch.): ὁ μ. [[ᾠδός]] Anth. = ὁ [[τέττιξ]]; κἂν ἔγρῃ μ. Arph. если ты проснешься в полдень;<br /><b class="num">2)</b> полуденный, южный ([[κέλευθος]] Aesch.): ὁ μ. [[κύκλος]] Arst., Plut. меридиан.
}}