View source for πότμος

{{LSJ1
|Full diacritics=πότμος
|Medium diacritics=πότμος
|Low diacritics=πότμος
|Capitals=ΠΟΤΜΟΣ
|Transliteration A=pótmos
|Transliteration B=potmos
|Transliteration C=potmos
|Beta Code=po/tmos
|Definition=ὁ, (πίπτω) poet. word, <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> <b class="b2">that which befalls one, lot, destiny</b>: </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">1</span> in Hom. always of <b class="b2">evil destiny</b>, esp. of <b class="b2">death;</b> of the killer, <b class="b3">πότμον ἐφῆκε, ἐφήσω</b>, <span class="bibl">Il.4.396</span>, <span class="bibl">Od.19.550</span>; or of the killed, πότμον ἐπισπεῖν <span class="bibl">Il.6.412</span>, <span class="bibl">Od.2.250</span>, al.; θάνατον καὶ π. ἐπισπεῖν <span class="bibl">Il.2.359</span>, <span class="bibl">20.337</span>, al.; also θανέειν καὶ πότμον ἐπισπεῖν <span class="bibl">7.52</span>, <span class="bibl">Od.4.562</span>, al.; ὀλόμην καὶ πότμον ἐπέσπον <span class="bibl">11.197</span>; αἴ κε θάνῃς καὶ πότμον ἀναπλήσῃς βιότοιο <span class="bibl">Il.4.170</span>, cf. <span class="bibl">11.263</span>; also <b class="b3">πότμον ἐφάψαι</b>, = [[π. ἐφεῖναι]], <span class="bibl">Pi.<span class="title">O.</span> 9.60</span>, cf. <span class="bibl">B.5.158</span>, etc.; <b class="b3">πότμον ἀμπιπλάντες ὁμοῖον</b>, of the Dioscuri who lived on alternate days, <span class="bibl">Pi.<span class="title">N.</span>10.57</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> after Hom. without a sense of evil, <b class="b3">π. συγγενής</b> one's natural <b class="b2">gifts</b>, ib.<span class="bibl">5.40</span>; εὐτυχεῖ π. <span class="bibl">A.<span class="title">Pers.</span>709</span>; καλλίπαις π. <span class="bibl">Id.<span class="title">Ag.</span>762</span> (lyr.), cf. <span class="bibl">1005</span> (lyr.); <b class="b3">π. ξυνήθης πατρός</b> my father's customary <b class="b2">fortune</b>, <span class="bibl">S.<span class="title">Tr.</span>88</span>; π. ἄποτμος <span class="bibl">E.<span class="title">Hipp.</span> 1143</span> (lyr.); τίνα ποτ' Ἠλέκτρα πότμον εἴληχε βιότου; <span class="bibl">Id.<span class="title">IT</span>913</span>; θανεῖν ζηλωτὸς ἐν Ἑλλάδι π. Arist.<span class="title">Fr.Lyr.</span>6.4. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> personified, <b class="b2">Destiny</b>, ὁ μέγας Π. <span class="bibl">Pi.<span class="title">P.</span>3.86</span>. [The first syll. long in Hom., but sts. short in later poets, <span class="title">IG</span>9(1).871 (Corc., iii B.C.), <span class="bibl">Orph.<span class="title">A.</span>1291</span>; commonly short in Trag., but long in <span class="bibl">S.<span class="title">Tr.</span>88</span>, <span class="bibl"><span class="title">Fr.</span>871.1</span>.]</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0690.png Seite 690]] ὁ (πετ, [[πίπτω]]), das, was Einem zufällt, Zufall, Loos, <b class="b2">Schickfal</b>; gew. Unglück, bes. Todesloos, <b class="b2">Todesgeschick</b>, in welcher Bdtg Hom. von dem, der den Tod verhängt, bereitet, πότμον ἐφεῖναι sagt, wie Τυδεὺς μὲν καὶ τοῖσιν ἀεικέα πότμον ἐφῆκεν, Il. 4, 396; ὃς πᾶσι μνηστῆρσιν ἀεικέα πότμον ἐφήσω, Od. 19, 550; von dem, der ihn erleidet, πότμ ον [[ἐπισπεῖν]], Il. 6, 412; auch οὐ γάρ πώ τοι [[μοῖρα]] [[θανεῖν]] καὶ πότμον [[ἐπισπεῖν]], 7, 52; [[ἐπεί]] κ' Ἀχιλεὺς θάνατον καὶ πότμον ἐπίσπῃ, 20, 337; [[ὀλόμην]] καὶ πότμον ἐπέσπον, Od. 11, 197; ähnl. πότμον ἀναπλήσαντες, Il. 11, 263, sein Schicksal erfüllt habend, gestorben; ἑτάρων ἐρέων ἀδευκέα πότμον, Od. 10, 245, das herbe Geschick der in Schweine verwandelten Gefährten; – Pind. allgemein <b class="b2">Loos</b>; ὁ [[πότμος]] συγγενὴς κρίνει ἔργων πέρι, N. 5, 40; [[πότμος]] συγγενὴς ἐπέβασεν εὐαμερίας, I. 1, 39; τύχα πότμου, P. 2, 56; πότμῳ σὺν εὐδαίμονι, Ol. 2, 18; πότμον ἀμπιπλάντες ὁμοῖον, N. 10, 57; εὐθυπορῶν, Aesch. Ag. 977; [[διχόφρων]], Spt. 881; Soph. u. Eur., [[τίνα]] πότμον εἴληχε βίου, I. T. 913; sp. D. – [Auch die Attiker brauchen zuweilen die erste Sylbe lang, Seidl. vers. dochm. p. 106; spätere Epiker haben sie zuweilen kurz, Jacobs A. P. p. 572.]
}}
{{ls
|lstext='''πότμος''': ὁ, (√ΠΕΤ, [[πίπτω]])· ― ποιητικ. [[λέξις]], ὅ,τι πίπτει εἴς τινα, ὁ [[κλῆρος]], ἡ [[μοῖρα]], ἡ [[τύχη]] τινός: 1) Συνήθως ἐπὶ κακῆς μοίρας, καὶ [[συχνάκις]] ὡς αἱ λ. [[μοῖρα]], [[μόρος]], ἐπὶ θανάτου· οὕτω παρ’ Ὁμ. ἀείποτε [[εἴτε]] ἐπὶ τοῦ φονέως, πότμον ἐφεῖναι Ἰλ. Δ. 396, Ὀδ. Τ. 550· [[εἴτε]] ἐπὶ τοῦ φονευομένου, πότμον [[ἐπισπεῖν]] Ἰλ. Ζ. 412, Ὀδ. Β. 250, κτλ.· ὁ Ὅμ. συνάπτει [[ὡσαύτως]] θάνατον καὶ πότμον [[ἐπισπεῖν]] Ἰλ. Β. 359, Υ. 337, κτλ.· σπανιώτερον θανεῖν καὶ πότμον [[ἐπισπεῖν]] Ἰλ. Η. 52, Ὀδ. Δ. 562· [[ὀλόμην]] καὶ πότμον [[ἐπέσπον]] Ὀδ. Λ. 197 (πρβλ. [[ἑτοῖμος]])· αἴ και θάνῃς καὶ πότμον ἀναπλήσῃς βιότοιο Ἰλ. Δ. 170, πρβλ. Λ. 263· ― [[ὡσαύτως]] παρὰ Πινδ. καὶ τοῖς τραγ., πότμον ἐφάψαι = π. ἐφεῖναι, Πινδ. Ο. 9. 91· πότμον ἀμπιπλάντες ὁμοῖον, ἐπὶ τῶν Διοσκόρων οἵτινες ἔζων ἡμέραν παρ’ ἡμέραν, ὁ αὐτ. ἐν Ν. 10. 106· πότμον εἴληχε βιότου Εὐρ. Ι. Τ. 914. 2) [[ἄνευ]] ἐννοίας κακοῦ τινος, π. [[συγγενής]], τὰ φυσικὰ δῶρά τινος, Πινδ. Ν. 5. 74· εὐτυχεῖ π. Αἰσχύλ. Πέρσ. 709· [[καλλίπαις]] π. ὁ αὐτ. ἐν Ἀγ. 762, πρβλ. 1005· π. ξυνήθης πατρός, ἡ [[συνήθης]] [[τύχη]] τοῦ πατρός μου, Σοφ. Τρῳ. 88· π. ἄποτμος Εὐρ. Ἱππ. 1144· θανεῖν ζηλωτὸς ἐν Ἑλλάδι π. Ἀριστ. Ἀποσπ. 625. ΙΙ. ὡς [[πρόσωπον]], ἡ Μοῖρα, Πινδ. Π. 3. 153. ― [Ἡ πρώτη συλλαβὴ ἀείποτε μακρὰ παρ’ Ὁμ., ἀλλ’ [[ἐνίοτε]] βραχεῖα παρὰ μεταγεν. Ἐπικ., Ἰακώψ. εἰς Ἀνθ. Π. σ. 572· συνήθως βραχεῖα παρ’ Ἀττ., ἀλλὰ μακρὰ ἐν ἄρσει, Σοφ. Τρ. 88, Ἀποσπ. 713.]
}}
{{bailly
|btext=ου (ὁ) :<br />ce qui tombe au sort, <i>d’où</i><br /><b>1</b> sort fatal, mort : πότμον [[ἐπισπεῖν]] IL subir la mort;<br /><b>2</b> <i>postér.</i> sort, destinée <i>en gén.</i> : [[πότμος]] [[ἄποτμος]] EUR sort qui n’en est pas un, <i>càd</i> sort funeste.<br />'''Étymologie:''' R. Πετ, tomber ; cf. [[πίπτω]].
}}
{{Autenrieth
|auten=(πετ, [[πίπτω]]): [[that]] [[which]] befalls [[one]], [[fate]], [[death]], [[always]] in [[bad]] [[sense]] in [[Homer]], ἀεικέα πότμον ἐφιέναι τινί, πότμον ἀναπλῆσαι, θάνατον καὶ πότμον [[ἐπισπεῖν]], Δ 3, Il. 11.263.
}}
{{Slater
|sltr=[[πότμος]] (-ος, -ου, -ῳ, -ον.) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b> [[fortune]] ([[good]] or [[bad]]) πότμῳ σὺν εὐδαίμονι (O. 2.18) τὸν εὔφρονα πότμον (O. 2.36) Τιμόσθενες, [[ὔμμε]] δ' ἐκλάρωσεν [[πότμος]] Ζηνὶ (O. 8.15) μὴ καθέλοι μιν αἰὼν πότμον ἐφάψαις ὀρφανὸν γενεᾶς (O. 9.60) τὸ πλουτεῖν δὲ σὺν τύχᾳ πότμου σοφίας [[ἄριστον]] (P. 2.56) λαγέταν [[γάρ]] [[τοι]] τύραννον δέρκεται εἴ τιν' ἀνθρώπων ὁ [[μέγας]] [[πότμος]] (P. 3.86) πότμου παραδόντος (P. 5.3) [[πότμος]] δὲ κρίνει συγγενὴς ἔργων [[πέρι]] πάντων (N. 5.40) [[καίπερ]] ἐφαμερίαν [[οὐκ]] εἰδότες οὐδὲ [[μετὰ]] νύκτας [[ἄμμε]] [[πότμος]] ἅντιν' ἔγραψε [[δραμεῖν]] [[ποτὶ]] στάθμαν (N. 6.6) εἴργει δὲ πότμῳ ζυγένθ' ἕτερον ἕτερα (N. 7.6) πότμον ἀμπιπλάντες ὁμοῖον (sc. [[Διόσκουροι]]) (N. 10.57) (μάτρωι) [[χάλκασπις]] ᾧ πότμον μὲν [[Ἄρης]] ἔμειξεν (i. e. θάνατον Σ) (I. 7.25) ]ποτμος[ Θρ. 5c. 2. πότμοιο λιπα[ ?fr. 334a. 5. pro pers., ἐμοὶ δ' ὁποίαν ἀρετὰν ἔδωκε Πότμος [[ἄναξ]], εὖ οἶδ [[ὅτι]] [[χρόνος]] τελέσει (N. 4.42) [[νῦν]] δ' [[αὖτις]] ἀρχαίας ἐπέβασε Πότμος συγγενὴς εὐαμερίας (sc. αὐτόν) (I. 1.39)
}}
{{grml
|mltxt=ὁ, Α<br />(<b>ποιητ. τ.</b>)<br /><b>1.</b> [[καθετί]] που συμβαίνει τυχαία σε κάποιον<br /><b>2.</b> [[μοίρα]], [[τύχη]], [[συνήθως]] κακή<br /><b>3.</b> [[θάνατος]] που καθορίζεται από το πεπρωμένο, [[μοιραίος]] [[θάνατος]] («[[ὀλόμην]] καὶ πότμον [[ἐπέσπον]]», <b>Ομ. Οδ.</b>)<br /><b>4.</b> <b>ως κύριο όν.</b> <i>Πότμος</i><br />η Μοίρα («ὁ [[μέγας]] Πότμος», <b>Πίνδ.</b>)<br /><b>5.</b> <b>φρ.</b> α) «[[πότμος]] [[συγγενής]]» — φυσικές χάρες, [[φυσικά]] προτερήματα («[[πότμος]] δὲ κρίνει συγγενὴς ἔργων περὶ πάντων», <b>Πίνδ.</b>)<br />β) «πότμον ἀμπιπλάντες ὁμοῑον» — λεγόταν για τους Διοσκούρους, οι οποίοι ζούσαν [[μέρα]] [[παρά]] [[μέρα]] (<b>Πίνδ.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Η λ. έχει σχηματιστεί από την ετεροιωμένη [[βαθμίδα]] <i>ποτ</i>- της ρίζας <i>πετ</i>- του [[πίπτω]] με [[επίθημα]] -<i>μος</i> (<b>πρβλ.</b> <i>όγ</i>-<i>μος</i>: <i>όλ</i>-<i>μος</i>)].
}}
{{lsm
|lsmtext='''πότμος:''' ὁ (√<i>ΠΕΤ</i> του [[πίπτω]]),<br /><b class="num">1.</b> αυτό που συμβαίνει σε κάποιον, η [[τύχη]] κάποιου, [[μοίρα]]· [[συνήθως]] λέγεται για την κακή [[μοίρα]], το θάνατο· λέγεται για το φονιά, πότμον [[ἐφεῖναι]], ή για αυτόν που έχει φονευτεί, πότμον [[ἐπισπεῖν]], σε Όμηρ.· επίσης σε Πίνδ., Τραγ.<br /><b class="num">2.</b> [[χωρίς]] τη [[σημασία]] του κακού, [[πότμος]] [[συγγενής]], τα [[φυσικά]] «δώρα», χαρίσματα κάποιου, σε Πίνδ.· <i>εὐτυχεῖ πότμῳ</i>, σε Αισχύλ.· [[πότμος]] [[ξυνήθης]] πατρός, η συνηθισμένη [[μοίρα]] του [[πατέρα]] μου, σε Σοφ. (η παραλήγουσα [[συχνά]] βραχεία, σε Τραγ.).
}}
{{elnl
|elnltext=πότμος -ου, ὁ [~ πίπτω] doodslot:; ὃς δέ κεν... θάνατον καὶ πότμον ἐπίσπῃ al wie zijn dood en noodlot ontmoet Il. 15.495; αἴ κε... πότμον ἀναπλήσῃς βιότοιο als je jouw levenslot vervuld hebt Il. 4.170; post-hom. lot; εὐτυχεῖ πότμῳ met gunstig lot Aeschl. Pers. 709; π. βιότου levenslot Eur. IT 913; διοίσω πότμον ἄποτμον ik zal een ondraaglijk lot dragen Eur. Hipp. 1143; personif. ὁ Πότμος Lot.
}}