View source for κοτύλη

{{LSJ1
|Full diacritics=κοτύλη
|Medium diacritics=κοτύλη
|Low diacritics=κοτύλη
|Capitals=ΚΟΤΥΛΗ
|Transliteration A=kotýlē
|Transliteration B=kotylē
|Transliteration C=kotyli
|Beta Code=kotu/lh
|Definition=ἡ, <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> <b class="b2">anything hollow</b> (πᾶν τὸ κοῖλον κοτύλην ἐκάλουν οἱ παλαιοί Apollod. ap. <span class="bibl">Ath.11.479a</span>, cf. Sch.<span class="bibl">Il.22.494</span>). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">1</span> <b class="b2">small vessel, cup</b>, <span class="bibl">Il.22.494</span>, <span class="bibl">Od.15.312</span>, <span class="bibl">17.12</span>, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Fr.</span> 350</span>, cf. <span class="bibl">Ath.11.478d</span>: prov., <b class="b3">πολλὰ μεταξὺ πέλει κοτύλης καὶ χείλεος ἄκρου</b> ib.e, <span class="bibl">Zen.5.71</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">b</span> metaph., = [[κοτύλων]], <span class="bibl">D.H.19.5</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> <b class="b2">cup</b> or <b class="b2">socket</b> of a joint, esp. of the hip-joint, κατ' ἰσχίον, ἔνθα τε μηρὸς ἰσχίῳ ἐνστρέφεται, κοτύλην δέ τέ μιν καλέουσι <span class="bibl">Il.5.306s</span>q., cf. Hp.<span class="title">Loc.</span> <span class="title">Hom.</span>6, Gal.18(2).519; also, <b class="b2">socket</b> of the arm, <span class="bibl">Hp.<span class="title">Art.</span>7</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> <b class="b2">liquid measure</b>, containing <span class="bibl">6</span> <b class="b3">κύαθοι</b> or a <span class="bibl">1</span>/<span class="bibl">2</span> <b class="b3">ξέστης</b>, i.e. nearly a <span class="bibl">1</span>/<span class="bibl">2</span> <b class="b2">pint</b>, <span class="bibl">Hdt.6.57</span>, <span class="bibl">Th.4.16</span>, <span class="bibl">7.87</span>, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Pl.</span>436</span>; <b class="b3">κ. Ἀττική, Αἰγινητική</b>, <span class="bibl">Hp.<span class="title">Epid.</span> 7.3</span>, <span class="bibl"><span class="title">Nat.Mul.</span>33</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">b</span> <b class="b2">dry measure</b>, ἀλφίτων . . τρεῖς χοίνικας κοτύλης δεούσας <span class="bibl">Ar.<span class="title">Fr.</span>465</span>; ἀλφίτων κ. μίαν <span class="bibl">Alex.221.17</span>; prob. also a smaller measure, perh. = [[τρύβλιον, ὀξύβαφον]], <span class="bibl">Hp.<span class="title">Mul.</span>1.6</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">4</span> <b class="b2">hollow of the hand</b>, Apollod. l. c., <span class="bibl">Poll.9.122</span>, <span class="bibl">Eust.550.5</span>; cf. [[ἐγκοτύλη]]. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">5</span> = [[κοτυληδών]] <span class="bibl">1</span>, <span class="bibl">Luc.<span class="title">DMar.</span>4.3</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">6</span> in pl., <b class="b2">cymbals</b>, χαλκόδετοι κ. <span class="bibl">A.<span class="title">Fr.</span>57.6</span> (anap.).</span>
}}
{{ls
|lstext='''κοτύλη''': ῠ , ἡ, πᾶν κοῖλον (πᾶν κοῖλον κοτύλην ἐκάλουν οἱ παλαιοί Ἀπολλ. παρ’ Ἀθην. 479Α, πρβλ. Σχόλ. εἰς Ἰλ. Χ. 494, Εὐστ. 1282. 42). Ι. μικρὸν [[ἀγγεῖον]], [[ποτήριον]], Ἰλ. Χ. 494, Ὀδ. Ο. 312, Ρ. 12· ― μεταφορ., = [[κοτύλων]], Διον. Ἁλ. Ἐκλογ. σ. 2340 Reisk. 2) τὸ [[κοίλωμα]] ἀρθρώσεως ὀστῶν, ἰδίως τὸ τοῦ μηροῦ, Λατ. acetabulum, κατ’ [[ἰσχίον]], [[ἔνθα]] τε μηρὸς ἰσχίῳ ἐνστρέφεται, κοτύλην δέ τέ μιν καλέουσιν Ἰλ. Ε. 306 κἑξ., πρβλ. Ἱππ. 410. 54, Γαλην.· [[ὡσαύτως]], τὸ κοῖλον τῆς ἀρθρώσεως τοῦ βραχίονος, Ἱππ. π. Ἄρθρ. 783· ― ἴδε κοτυληδὼν 3. 3) παρ’ Ἀττ., [[μέτρον]] ὑγρῶν περιλαμβάνον 6 κυάθους ἢ ½ ξέστου, σχεδὸν τὸ αὐτὸ καὶ ἡ [[ἡμίνα]], Ἱππ. 575. 11, Ἀριστοφ. Πλ. 436, Θουκ. 4. 16., 7. 87· ― [[ὡσαύτως]] ἐν χρήσει ὡς [[μέτρον]] ξηρῶν, ἀλφίτων... [[τρεῖς]] χοίνικας κοτύλης δεούσας Ἀριστοφ. Ἀποσπ. 79· ἀλφίτων κ. μίαν Ἄλεξ. ἐν «Ταρ.» 1. 17· ἴδε [[μέδιμνος]]. 4) τὸ κοῖλον τῆς χειρὸς, κοῖλον τοῦ ποδός, Ἀθήν. ἔνθ’ ἀνωτ., [[Πολυδ]]. Θ΄, 122, Εὐστ. 550. 5· [[ἐντεῦθεν]] κοτυληδὼν Ι, Λουκ. Ἐνάλ. Διάλ. 9. 4, 3, πρβλ. [[ἐγκοτύλη]]. 5) παρ’ Αἰσχύλ. Ἀποσπ. 55, χαλκόδετοι κοτύλαι, κύμβαλα.
}}
{{bailly
|btext=ης (ἡ) :<br /><b>1</b> petit vase, tasse, écuelle;<br /><b>2</b> cotyle, <i>mesure de ½ [[ξέστης]] (environ ¼ de litre) pour les liquides, qqf pour les matières sèches</i>;<br /><b>3</b> cavité où s’emboîte la tête d’un os;<br /><b>4</b> articulation creuse des pieds du polype.<br />'''Étymologie:''' DELG étym. obscure.
}}
{{Autenrieth
|auten=[[little]] [[cup]], [[hip]]-[[joint]], Il. 5.306.
}}
{{grml
|mltxt=η (ΑM [[κοτύλη]])<br /><b>1.</b> [[κάθε]] [[κοίλο]] [[πράγμα]]<br /><b>2.</b> [[κοίλο]] μικρό [[αγγείο]], μικρό [[ποτήρι]], [[κύπελλο]]<br /><b>3.</b> [[κοιλότητα]]<br /><b>4.</b> αρθρική [[κοιλότητα]] οστού και [[ιδίως]] η [[ημισφαιροειδής]] [[κοιλότητα]] του λαγόνιου οστού που υποδέχεται την [[κεφαλή]] του μηριαίου οστού<br /><b>5.</b> καθένα από τα μυζητικά φυμάτια διαφόρων σπονδυλωτών και ασπόνδυλων ζώων με τα οποία αυτά προσκολλώνται σε διάφορα αντικείμενα<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> [[κοίλο]] διάτρητο [[τεμάχιο]] σιδήρου στο οποίο στρέφεται το [[άκρο]] ενός άξονα ή μιας στρόφιγγας<br /><b>2.</b> <b>βοτ.</b> το πρώτο [[φύλλο]] ή τα [[πρώτα]] φύλλα του νεαρού φυταρίου που εμφανίζονται [[νωρίς]] [[κατά]] την [[ανάπτυξη]] του εμβρύου [[μέσα]] στο [[σπέρμα]] τών σπερματοφύτων, αλλ. [[κοτυληδόνα]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[είδος]] ποτηριού με δύο λαβές από τα χείλη [[προς]] τη [[βάση]]<br /><b>2.</b> [[μέτρο]] χωρητικότητας τών υγρών που περιλάμβανε έξι κυάθους ή ημίξεστο («δύο κοτύλας οίνου», <b>Θουκ.</b>)<br /><b>3.</b> [[μέτρο]] χωρητικότητας τών σιτηρών —192 κοτύλες ισοδυναμούσαν με έναν μέδιμνο σιτηρών— και γενικώς στερεών υλών («άλφίτων κοτύλην μίαν», Άλεξ.)<br /><b>4.</b> το [[κοίλο]] του χεριού, η [[χούφτα]]<br /><b>5.</b> [[κοτύλων]]<br /><b>6.</b> <b>στον πληθ.</b> <i>αἱ κοτύλαι</i><br />τα κύμβαλα<br /><b>7.</b> <b>παροιμ.</b> «πολλὰ μεταξὺ πέλει κοτύλης καὶ χείλεος ἄκρου» — [[ακόμη]] και την τελευταία [[στιγμή]] μπορεί να έλθει η [[καταστροφή]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Αβέβαιης ετυμολ. Η λ. συνδέεται πιθ. με τις λ. [[κότταβος]], [[κοττίς]], [[οπότε]] ανάγεται στην ετεροιωμένη [[βαθμίδα]] <i>kot</i>- της ΙΕ ρίζας <i>ket</i>- «[[δωμάτιο]], [[κοιλότητα]]» και εμφανίζει [[επίθημα]] -<i>ύλη</i> (<b>[[πρβλ]].</b> <i>κογχ</i>-<i>ύλη</i>). Κατ' [[άλλη]] [[άποψη]], η λ. συνδέεται με τσεχ. ρ. <i>kotlati</i> «[[γίνομαι]] [[κοίλος]]». Τέλος, κατ' άλλους, πρόκειται για δάνεια λ.<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[κοτυληδών]], [[κοτυλιαίος]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[κοτυλίδιον]], [[κοτυλίζω]], [[κοτύλιον]], [[κοτυλίς]], [[κοτυλίσκη]], [[κοτυλίσκιον]], [[κοτυλίσκος]], [[κοτυλώδης]], [[κοτύλων]]<br /><b>μσν.</b><br />[[κοτυλαίος]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> (Α' συνθετικό) [[κοτυλοειδής]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[κοτυλήρυτος]]. (Β’ συνθετικό) -[[κοτύλη]] και -[[κότυλος]]: [[δικότυλος]], [[μονοκότυλος]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[αγκοτύλη]], <i>γονοκοτύλη</i>, [[εγκοτύλη]], <i>εκκότυλος</i>, [[ημικοτύλη]], [[τρικότυλος]], [[ωμοκοτύλη]]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''κοτύλη:''' [ῠ], ἡ,<br /><b class="num">1.</b> κύπελο, σε Όμηρ.<br /><b class="num">2.</b> το [[κοίλωμα]] αρθρώσεων των οστών, [[ιδίως]], λέγεται για τον μηρό, σε Ομήρ. Ιλ.<br /><b class="num">3.</b> [[υγρό]] μέτρησης, που περιείχε έξι <i>κυάθους</i>, δηλ. [[περίπου]] το μισό των 586 γρ. (μιας πίντας), σε Αριστοφ., Θουκ.
}}
{{elnl
|elnltext=κοτύλη -ης, ἡ [~ κοττίς?] beker, kom; als inhoudsmaat, ruim een kwart liter:. τὸν ψυκτῆρα... πλέον ἢ ὀκτὼ κοτύλας χωροῦντα het koelvat dat meer dan acht bekers kon bevatten Plat. Smp. 214a. kom (van een gewricht, m. n. van de heup). zuignap (aan tentakels van een octopus).
}}
{{elru
|elrutext='''κοτύλη:''' (ῠ) ἡ<b class="num">1)</b> чашка Arph. etc.: δοῦναί τινι [[πύρνον]] καὶ κοτύλην Hom. дать кому-л. хлеб и чашку, т. е. накормить и напоить кого-л.;<br /><b class="num">2)</b> котила (мера жидкостей и сыпучих тел = 0.274 л Arph., Plat. etc.);<br /><b class="num">3)</b> анат. вертлужная впадина ([[ἔνθα]] τε μηρὸς ἰσχίῳ ἐνστρέφεται, κοτύλην δέ τέ μιν καλέουσιν Hom.);<br /><b class="num">4)</b> pl. муз. кимвалы, тарелки (χαλκόδετοι κοτύλαι Aesch.);<br /><b class="num">5)</b> присоска (в щупальце осьминога) (ἁρμόσαι τὰς κοτύλας Luc.).
}}