View source for ἄρρητος

{{LSJ1
|Full diacritics=ἄρρητος
|Medium diacritics=ἄρρητος
|Low diacritics=άρρητος
|Capitals=ΑΡΡΗΤΟΣ
|Transliteration A=árrētos
|Transliteration B=arrētos
|Transliteration C=arritos
|Beta Code=a)/rrhtos
|Definition=ον, also η, ον <span class="bibl">E.<span class="title">Hec.</span>201</span>:—<span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> <b class="b2">unspoken</b>, ἔπος προέηκεν ὅ πέρ τ' ἄρρητον ἄμεινον <span class="bibl">Od.14.466</span>; ἄνδρες . . ῥητοί τ' ἄ. τε <span class="bibl">Hes.<span class="title">Op.</span>4</span>; ἔστω ἄ. τὰ εἰρημένα <span class="bibl">Pl.<span class="title">Smp.</span>189b</span>, etc., cf. <span class="bibl">Aeschin.3.217</span>; <b class="b3">οὐκ ἐπ' ἀρρήτοις γε τοῖς ἐμοῖς λόγοις</b> not <b class="b2">without</b> warning <b class="b2">spoken</b> by me, <span class="bibl">S.<span class="title">Ant.</span>556</span>; ἄ. κἀτελῆ φυλάξομαι <span class="bibl">Id.<span class="title">El.</span>1012</span>. Adv. -τως, σιγᾶν <span class="bibl">Arist.<span class="title">Fr.</span>44</span> codd. (<b class="b3">ἀρρήκτως</b> Reiske, <b class="b3">ἀρράτως</b> Bernays). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> <b class="b2">that cannot be spoken</b> or <b class="b2">expressed</b>, ἀδιανόητον καὶ ἄ. καὶ ἄφθεγκτον καὶ ἄλογον <span class="bibl">Pl.<span class="title">Sph.</span>238c</span>: hence, <b class="b2">unspeakable, immense</b>, <span class="bibl">App.<span class="title">BC</span>3.4</span>; ἐπιθυμία Phld.<span class="title">Ir.</span>p.50 W.; εὐχαριστία <span class="bibl">Id.<span class="title">Lib.</span>p.51</span> O. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">III</span> <b class="b2">not to be spoken</b>: hence, </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">1</span> <b class="b2">not to be divulged</b>, <b class="b3">ἱροργίαι, ἱρά</b>, <span class="bibl">Hdt.5.83</span>, <span class="bibl">6.135</span>; σέβας ἀρρήτων ἱερῶν <span class="bibl">Ar. <span class="title">Nu.</span>302</span>; ἄ. σφάγια <span class="bibl">E.<span class="title">IT</span>41</span>; ἄ. ἀβακχεύτοισιν εἰδέναι <span class="bibl">Id.<span class="title">Ba.</span>472</span>; <b class="b3">διδακτά τε ἄρρητά τ'</b>, i.e.things profane and <b class="b2">sacred</b>, <span class="bibl">S.<span class="title">OT</span>301</span>; <b class="b3">ἄ. κόρη</b> the maid <b class="b2">whom none may name</b> (i.e. Persephone), <span class="bibl">E.<span class="title">Fr.</span>63</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">Hel.</span> 1307</span>; <b class="b3">ἀρρήτων θέσμια</b>, sc. of Demeter and Persephone, <span class="title">IG</span>3.713.6. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> <b class="b2">unutterable, horrible</b>, δεῖπνα <span class="bibl">S.<span class="title">El.</span>203</span> (lyr.); λώβη <span class="bibl">E.<span class="title">Hec.</span>200</span> (lyr.); <b class="b3">ἄρρητ' ἀρρήτων</b> 'deeds without a name', <span class="bibl">S.<span class="title">OT</span>465</span> (lyr.). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> <b class="b2">shameful to be spoken</b>, ῥητόν τ' ἄ. τ' ἔπος <span class="bibl">Id.<span class="title">OC</span>1001</span>, cf.<span class="bibl"><span class="title">Aj.</span>214</span> (lyr.), <span class="bibl">773</span>; <b class="b3">ῥητὰ καὶ ἄ. ὀνομάζων</b> 'dicenda <b class="b2">tacenda</b> locutus', <span class="bibl">D.18.122</span>; πάντας ἡμᾶς ῥητὰ καὶ ἄ. κακὰ ἐξεῖπον <span class="bibl">Id.21.79</span>. Adv. -τως <span class="bibl">D.L.7.187</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">IV</span> of numbers, <b class="b3">ἄρρητα, τά,</b> <b class="b2">irrationals, surds</b>, opp. <b class="b3">ῥητά</b>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Hp.Ma.</span>303b</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">R.</span>546c</span>.</span>
}}
{{bailly
|btext=ος <i>ou</i> η, ον :<br /><b>I.</b> dont on n’a pas parlé, <i>d’où</i><br /><b>1</b> non dit : ἀλλ’ [[οὐκ]] ἐπ’ ἀρρήτοις [[γε]] τοῖς ἐμοῖς λόγοις SOPH mais ce n’est pas du moins que je ne t’aie pas dit ce que j’avais à dire;<br /><b>2</b> dont on ne parle pas, inconnu, secret;<br /><b>II.</b> qu’on ne doit pas divulguer, mystérieux, sacré;<br /><b>III.</b> qu’on ne peut exprimer par la parole, indicible, inexprimable ; <i>particul.</i> :<br /><b>1</b> d’une horreur indicible, horrible;<br /><b>2</b> qu’on ne peut dire sans honte ; [[ῥητόν]] τ’ ἄρρητόν τ’ [[ἔπος]] SOPH parole qu’on ne peut prononcer sans rougir.<br />'''Étymologie:''' ἀ, [[ῥητός]].
}}
{{Autenrieth
|auten=([[root]] ϝερ, [[ῥηθῆναι]]): [[unspoken]], [[unspeakable]].
}}
{{DGE
|dgtxt=-ον<br /><br /><b class="num">• Morfología:</b> [dór. ac. fem. -αν E.<i>Hec</i>.200]<br /><b class="num">I</b> gener. de palabras [[no dicho]], [[no pronunciado]] ἔπος <i>Od</i>.14.466, ἔστω ἄρρητα τὰ εἰρημένα Pl.<i>Smp</i>.189b, cf. Aeschin.3.217, οὐκ ἐπ' ἀρρήτοις γε τοῖς ἐμοῖς λόγοις no sin que yo haya hablado</i> S.<i>Ant</i>.556, τὰ μὲν λελεγμένα ἄρρητα ... φυλάξομαι guardaré estas palabras como no dichas</i> S.<i>El</i>.1012, cf. Numen.12.9, Plu.2.763b<br /><b class="num">•</b>tb. de pers. [[desconocido]] ἄνδρες Hes.<i>Op</i>.4.<br /><b class="num">II</b> rel. c. lo sacro<br /><b class="num">1</b> [[indecible]], [[secreto]] de cosas sacras y dioses ἱροργίαι Hdt.5.83, ἱρά Hdt.6.135, σέβας ἀρρήτων ἱερῶν Ar.<i>Nu</i>.302, σφάγια E.<i>IT</i> 41, cf. <i>Ba</i>.472, S.<i>OT</i> 301<br /><b class="num">•</b>ἄ. κόρη Perséfona, E.<i>Fr</i>.63, <i>Hel</i>.1307, ἀρρήτων θέσμια de Deméter y Perséfona <i>IG</i> 2<sup>2</sup>.3639.6 (II d.C.), Περσεφόνη <i>AP</i> 7.352, Σάραπις <i>Milet</i> 1(7).205a.10 (II d.C.), de los misterios paganos, Hippol.<i>Haer</i>.1 proem.1.<br /><b class="num">2</b> [[impronunciable]], [[nefando]] ῥητὸν ἄρρητόν τ' ἔπος las palabras decibles y las nefandas</i> S.<i>OC</i> 1001, λόγος S.<i>Ai</i>.214, δεινὸν ἄρρητον τ' ἔπος S.<i>Ai</i>.773, ῥητὰ καὶ ἄρρητα ὀνομάζων D.18.122, cf. 21.79, δεῖπνα S.<i>El</i>.203, λώβα E.<i>Hec</i>.200, ἄρρητ' ἄρρήτων cosas infames entre las infames</i> S.<i>OT</i> 465.<br /><b class="num">III</b> de abstr.<br /><b class="num">1</b> [[que no puede ser expresado]], [[inefable]] τὸ μὴ ὂν ... ἔστιν ἀδιανόητόν τε καὶ ἄρρητον Pl.<i>Sph</i>.238c, ἄρρητα ῥήματα, ἃ οὐκ ἐξὸν ἀνθρώπῳ λαλῆσαι 2<i>Ep.Cor</i>.12.4, cf. Plu.2.564f.<br /><b class="num">2</b> [[inmenso]] μῖσος δὲ ἄρρητον ἐξ ἀρρήτου εὐνοίας πρὸς τὸν Ἀντώνιον ἐγήγερτο App.<i>BC</i> 3.4, ἐπιθυμία Phld.<i>Ir</i>.23.25, εὐχαριστία Phld.<i>Lib</i>.p.51, de la divinidad de Cristo, Dion.Ar.<i>Ep</i>.M.3.1105c.<br /><b class="num">3</b> [[irracional]] de números, Pl.<i>Hp.Ma</i>.303b, <i>R</i>.546c.<br /><b class="num">IV</b> adv. -ως<br /><b class="num">1</b> [[sin hablar]] σιωπᾶν ἀρρήτως Arist.<i>Fr</i>.44.<br /><b class="num">2</b> [[inexplicablemente]] Epiph.Const.<i>Haer</i>.69.15.<br /><b class="num">3</b> [[con palabras indecentes]] πολλὰ αἰσχρῶς καὶ ἀ. ἀναγεγραφώς D.L.7.187.
}}
{{Thayer
|txtha=ἀρρητον (ῤητός, from Ρ᾽ΑΩ);<br /><b class="num">a.</b> [[unsaid]], [[unspoken]]: [[Homer]], [[Odyssey]] 14,466, and [[often]] in Attic.<br /><b class="num">b.</b> [[unspeakable]] (on [[account]] of its [[sacredness]]) ([[Herodotus]] 5,83, and [[often]] in [[other]] writings): ἅ [[οὐκ]] [[ἐξόν]] ἀνθρώπῳ λαλῆσαι.
}}
{{grml
|mltxt=-η, -ο (AM [[ἄρρητος]], -ον)<br />ο [[ανέκφραστος]], ο [[απερίγραπτος]]<br /><b>νεοελλ.</b><br /><i>άρρητα</i>-ανοησίες, κουταμάρες (φρ., «άρρατα-μάραθα», «άρρατ' αθέμιτα», «άρρατα θέματα», «άρρατα ρήματα»)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> αυτός που δεν επιτρέπεται να λεχθεί, ο [[μυστικός]]<br /><b>2.</b> ο [[απερίγραπτος]], ο [[φριχτός]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> <i>α</i>- <b>στερ.</b> <span style="color: red;">+</span> [[ρητός]] <span style="color: red;"><</span> [[είρω]] (II) «λέω, [[μιλώ]]».<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> <b>αρχ.</b> [[ἀρρητολογία]]<br /><b>αρχ.-μσν.</b><br />[[αρρητοποιώ]], [[αρρητουργός]]<br /><b>μσν.</b><br />[[αρρητοτόκος]], [[αρρητοτρόπως]]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''ἄρρητος:''' -ον και -η, -ον·<br /><b class="num">I.</b> [[άφατος]], [[ανείπωτος]], Λατ. [[indictus]], σε Ομήρ. Οδ. κ.λπ.· <i>οὐκ ἐπ' ἀρρήτοις λόγοις</i>, όχι [[χωρίς]] προηγούμενη [[ειδοποίηση]] από εμένα, σε Σοφ.<br /><b class="num">II. 1.</b> αυτός που δεν πρέπει να ειπωθεί,565 αυτός που δεν πρέπει να κοινοποιηθεί, λέγεται για τα απόκρυφα μυστήρια, [[άδηλος]], σε Ηρόδ., Ευρ. κ.λπ.· <i>διδακτά τε ἄρρητά τ'</i>, δηλ. πράγματα απόκρυφα και ιερά, σε Σοφ.<br /><b class="num">2.</b> [[αθέμιτος]], [[ανόσιος]], [[φρικτός]], Λατ. [[nefandus]], στον ίδ., Ευρ.· <i>ἄρρητ' ἀρρήτων</i>, πράγματα ακατανόμαστα, σε Σοφ.<br /><b class="num">3.</b> [[επαίσχυντος]], αυτός που είναι [[ντροπή]] να αναφέρεται, στον ίδ.· <i>ῥητὰ καὶ ἄρρητα</i>, "dicenda tacenda", σε Δημ.<br /><b class="num">III.</b> μαθημ., <i>ἄρρητα</i>, άρρητα ποσά, τα [[άνευ]] λόγου, σε Πλάτ.
}}
{{elru
|elrutext='''ἄρρητος:''' 2, редко (Eur.) 3<br /><b class="num">1)</b> не сказанный ([[ἔπος]] Hom.; λόγοι Soph.): ἄρρητόν τι φυλάσσεσθαι Soph. обходить что-л. молчанием;<br /><b class="num">2)</b> безвестный ([[ἄνδρες]] Hes.);<br /><b class="num">3)</b> невыразимый ([[ἀδιανόητος]] καὶ ἄ. Plat.);<br /><b class="num">4)</b> неизреченный, т. е. священный, заповедный (ἱρά Her.; σφάγια Eur.);<br /><b class="num">5)</b> которому нет названия, т. е. ужасный (δεῖπνα Soph.; [[λώβη]] Eur.): ἄρρητ᾽ ἀρρήτων Soph. неслыханно ужасные преступления;<br /><b class="num">6)</b> неудобосказуемый, т. е. постыдный, позорный (ῥητὰ καὶ ἄρρητα ὀνομάζειν Dem.; [[ἀνόσιος]] καὶ ἄ. Plut.);<br /><b class="num">7)</b> мат. иррациональный (ῥητὰ καὶ ἄρρητα Plat.).
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=<br /><b class="num">I.</b> [[unspoken]], [[unsaid]], Lat. [[indictus]], Od., etc.; οὐκ ἐπ' ἀρρήτοις λόγοις not without [[warning]] [[spoken]], Soph.<br /><b class="num">II.</b> not to be [[spoken]], not to be divulged, of [[sacred]] mysteries, Hdt., Eur., etc.; διδακτά τε ἄρρητά τ', i. e. things [[profane]] and [[sacred]], Soph.<br /><b class="num">2.</b> [[unutterable]], [[inexpressible]], [[horrible]], Lat. [[nefandus]], Soph., Eur.; ἄρρητ' ἀρρήτων "deeds without a [[name]], " Soph.<br /><b class="num">3.</b> [[shameful]] to be [[spoken]], Soph.; ῥητὰ καὶ ἄρρητα, "dicenda tacenda, " Dem.<br /><b class="num">III.</b> in Mathem., ἄρρητα, [[irrational]] quantities, [[surds]], Plat.
}}