View source for θεμέλιος

{{LSJ1
|Full diacritics=θεμέλῐος
|Medium diacritics=θεμέλιος
|Low diacritics=θεμέλιος
|Capitals=ΘΕΜΕΛΙΟΣ
|Transliteration A=themélios
|Transliteration B=themelios
|Transliteration C=themelios
|Beta Code=qeme/lios
|Definition=ον, <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> <b class="b2">of</b> or <b class="b2">for the foundation</b>, λίθοι <span class="bibl">Ar.<span class="title">Av.</span>1137</span>; οἰκόπεδα <span class="bibl">D.S.5.66</span>: abs., <b class="b3">θεμέλιος</b> (sc. <b class="b3">λίθος</b>), ὁ, <b class="b2">foundation-stone</b>, <span class="bibl">Arist.<span class="title">Ph.</span>237b13</span>, <span class="bibl"><span class="title">Metaph.</span>1013a5</span>: metaph., <b class="b3">τῆς τέχνης θ</b>. Macho ap.<span class="bibl">Ath.8.346a</span>; θ. ἀγνοίας <span class="bibl">Ph.1.266</span>; <b class="b3">οἱ θ. ἐκ παντοίων λίθων ὑπόκεινται</b> the <b class="b2">foundations</b>, <span class="bibl">Th.1.93</span>; τοὺς θ. ἐκ τῶν λίθων οἰκοδομεῖσθαι <span class="bibl">Arist.<span class="title">PA</span>668a19</span>: metaph., <b class="b3">προλιπεῖντοὺς προγονικοὺς θ</b>. <span class="title">SIG</span>888.70(Scaptopara, iii A.D.): also neut. θεμέλιον <span class="bibl">Arist. <span class="title">APo.</span>95b37</span>(s.v.l.),<span class="bibl"><span class="title">PPetr.</span>3p.121</span> (iii B.C.), al.: pl., <b class="b3">τὰ θ</b>.<span class="bibl">Arist.<span class="title">Ph.</span>200a4</span>, <span class="bibl"><span class="title">PCair.Zen.</span>176.71</span> (iii B.C.),al., <span class="bibl">Paus.8.32.1</span>: metaph., <b class="b3">τὰ ὑποβληθέντα θ</b>., of the <b class="b2">foundations</b> of the world, <span class="bibl">Epicur.<span class="title">Ep.</span>2p.38U.</span>: gender indeterminate, <b class="b3">μὴ ὑποκειμένων . . θ</b>. <span class="bibl">X.<span class="title">Eq.</span>1.2</span>; <b class="b3">ἐκ τῶν θ</b>. from the <b class="b2">foundations</b>, <span class="bibl">Th.3.68</span> (also sg., ἐνέπρησαν [οἰκίαν] ἐκ θεμελίου <span class="bibl"><span class="title">BGU</span> 909.17</span>(iv A.D.)): metaph., ἐκθ. ἐσφαλμένοι <span class="bibl">Plb.5.93.2</span>, etc.; ἄρδην καὶ ἐκ θ. ἀπόλλυσθαι <span class="bibl">Hdn.8.3.2</span>; also <b class="b3">ἀνεκτίσθη τὸ τεῖχος ἐκ θεμελείων</b> (sic) <span class="title">Supp.Epigr.</span>2.480(Kuban, iv A.D.). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> <b class="b3">θεμέλια, τά</b>, <b class="b2">buildingsites</b>, <span class="bibl">Ptol.<span class="title">Tetr.</span>174</span>, cf. <span class="bibl">Vett.Val.82.24</span>,al. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">III</span> Subst., <b class="b2">the fourth</b> <b class="b3">τόπος</b>,= <b class="b3">ἀντιμεσουράνημα</b>, Herm.Trism. in <span class="title">Cat.Cod.Astr.</span>8(3).101, cf. 8(4).241.</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-1193.png Seite 1193]] ὁ, gew. im plur., welches aber bei den früheren att. Schriftstellern vorkommt; eigtl. adj., sc. λίθοι, wie auch Ar. Av. 1137 steht, die <b class="b2">Grundsteine</b>, der Grund; οἱ θεμέλιοι παντοίων λίθων ὑπόκεινται Thuc. 1, 93; Xen. Hipparch. 1, 2; θεμελίους ἔσκαπτον Luc. Alex. 10; [[ἄρδην]] καὶ ἐκ θεμελίων ἀπόλλυσθαι Hdn. 8, 3, 5, wie Pol. τὸ δὴ λεγόμενον ἐκ θεμελίων ἐσφαλμένους, 5, 93, 2, von Grund aus; ἐκ θεμελίων αὐτὴν ἐναιρήσων D. Cass. 39, 20; auch im sing., τοῦτο δ' ἐστὶ τῆς τέχνης [[θεμέλιος]] ἡμῖν Macho bei Ath. VIII, 346 a; so oft S. Emp., βέβαιον εἶναι δεῖ τὸν [[θεμέλιον]], ἵνα συνομολογηθῇ καὶ τὸ ἀκόλουθον adv. geom. 12, οἱ τὸν [[θεμέλιον]] τοῦ τείχους ὑπορύξαντες adv. phys. 1, 2.
}}
{{ls
|lstext='''θεμέλιος''': -ον, ἀνήκων ἢ ἁρμόζων εἰς θεμέλιον, λίθοι Ἀριστοφ. Ὄρν. 1137· οἰκόπεδα Διόδ. 5. 66: - ἀπολ., [[θεμέλιος]] (ἐξυπ. [[λίθος]]) ὁ, τοῦ θεμελίου, [[ἀκρογωνιαῖος]] [[λίθος]], Ἀριστ. Φυσ. 6.6, 10, Μεταφ. 4. 1, 1, κ. ἀλλ.· - οἱ θεμέλιοι ἐκ παντοίων λίθων ὑπόκεινται, τὰ θεμέλια, Θουκ. 1. 93· τοὺς θ. ἐκ λίθων οἰκοδομεῖσθαι Ἀριστ. Αἰτ. Φ. 3. 5, 9· - [[ὡσαύτως]] οὐδ. θεμέλιον ὁ αὐτ. Ἀν. Ὑστ. 2. 12, 9· τὰ θεμέλια ὁ αὐτ. Φυσ. 2. 9, 1, Παυσ. 8. 32, 1, Διόδ. 5. 66· - ἀλλὰ συνήθως τὸ γένος [[εἶναι]] ἀόριστον, μὴ ὑποκειμένων… θεμελίων Ξεν. Ἱππ. 1, 2· ἐκ τῶν θεμελίων, ἀπὸ τὰ θεμέλια, Λατ. funditus, Θουκ. 3. 68, πρβλ. Πολύβ. 5. 93, 2, κλ.
}}
{{bailly
|btext=ος, ον :<br />de fondement, de fondation (pierre, assise du sol, <i>etc.) ; au plur.</i> τὰ θεμέλια fondations, fondements ; [[ἐκ]] [[τῶν]] θεμελίων depuis les fondements (<i>lat.</i> funditus) <i>au propre et au fig.</i><br />'''Étymologie:''' R. Θε, poser ; cf. [[τίθημι]].
}}
{{StrongGR
|strgr=from a derivative of [[τίθημι]]; [[something]] [[put]] [[down]], i.e. a substruction (of a [[building]], etc.), ([[literally]] or [[figuratively]]): [[foundation]].
}}
{{Thayer
|txtha=[[θεμέλιον]] ([[θέμα]] (i. e. [[thing]] laid [[down]])), laid [[down]] as a [[foundation]], belonging to a [[foundation]] (Diodorus 5,66; θεμέλιοι λίθοι, [[Aristophanes]] av. 1137); [[generally]] as a [[substantive]], ὁ [[θεμέλιος]] ([[namely]], [[λίθος]]) (τό [[θεμέλιον]] ([[rarely]] so in Greek writings, as ([[Aristotle]], phys. auscult. 2,9, p. 200a, 4); [[Pausanias]], 8,32, 1; (others)), the [[foundation]] (of a [[building]], [[wall]], [[city]]): [[properly]], τιθέναι [[θεμέλιον]], οἱ θεμέλιοι ([[chiefly]] so in Greek writings), τό θεμέλια, Sept.); [[metaphorically]], the foundations, beginnings, [[first]] principles, of an [[institution]] or [[system]] of [[truth]]: μετανοίας genitive of apposition (Winer's Grammar, 531 (494))); a [[course]] of [[instruction]] begun by a [[teacher]], [[θεμέλιος]], i. e. [[faith]] in him, [[which]] is [[like]] a [[foundation]] laid in the [[soul]] on [[which]] is built up the [[fuller]] and richer [[knowledge]] of [[saving]] [[truth]], [[τῶν]] ἀποστόλων (genitive of apposition, on [[account]] of [[what]] follows: ὄντος ... Χριστοῦ (others [[say]] genitive of [[origin]], [[see]] [[ἐποικοδομέω]]; cf. Winer's Grammar, § 30,1; Meyer or Ellicott at the [[passage]])), of the apostles as preachers of [[salvation]], [[upon]] [[which]] [[foundation]] the Christian [[church]] has been built, [[θεμέλιος]] as the [[foundation]] of the '[[city]] of God,' Sept. [[several]] times [[also]] for אַרְמון, a [[palace]], Amos 1:4, etc.) 
}}
{{grml
|mltxt=-α και -ος -ο (AM [[θεμέλιος]], -ον) [[θεμός]]<br /><b>1.</b> αυτός που ανήκει ή αναφέρεται στη [[βάση]] οικοδομήματος ή ο [[κατάλληλος]] να τεθεί [[πάνω]] σ' αυτήν («[[θεμέλιος]] [[λίθος]]»)<br /><b>2.</b> <b>το ουδ. ως ουσ.</b> το [[θεμέλιο]](<i>ν</i>)<br />α) <b>συν. στον πληθ.</b> το [[τμήμα]] οικοδομήματος που βρίσκεται [[κάτω]] από την κύρια [[κατασκευή]] και δέχεται το [[φορτίο]] της το οποίο μεταβιβάζει στο [[έδαφος]], η [[βάση]] [[κάθε]] κτηρίου ή τεχνικού έργου («αυτό το [[σπίτι]] έχει [[γερά]] θεμέλια»)<br />β) <b>μτφ.</b> το [[στήριγμα]], η [[βάση]] οποιουδήποτε πράγματος («οι κλασικοί συγγραφείς [[είναι]] το [[θεμέλιο]] της αληθινής παιδείας»)<br />γ) <b>φρ.</b> «εκ θεμελίων» — εκ βάθρων, συθέμελα<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> <b>το ουδ. ως ουσ.</b> το [[θεμέλιο]]<br />το όρυγμα [[μέσα]] στο οποίο κτίζεται η [[βάση]] του κτηρίου («τα θεμέλια του σπιτιού που χτίζεται [[δίπλα]] γέμισαν [[νερό]]»)<br /><b>2.</b> <b>φρ.</b> «το [[θεμέλιο]] της σελήνης» — η «[[ηλικία]]» της σελήνης την 1η Ιανουαρίου ή στις 23 Μαρτίου, αλλ. [[επακτή]]<br /><b>3.</b> <b>φρ.</b> <b>ανατ.</b> «[[θεμέλιος]] [[ουσία]]» — άμορφη ζελατινοειδής [[ουσία]] που υπάρχει στη [[σύνθεση]] τών διαφόρων τύπων συνδετικού ιστού<br /><b>3.</b> <b>παροιμ.</b> «ό,τι κάνουν τα θεμέλια, προσκυνούν τα κεραμίδια» — αυτοί που εξαρτώνται από άλλους [[είναι]] υποχρεωμένοι να δέχονται αδιαμαρτύρητα τις πράξεις τους<br /><b>αρχ.</b><br /><b>αστρολ.</b> το αντιμεσουράνημα.
}}
{{lsm
|lsmtext='''θεμέλιος:''' -ον (√<i>ΘΕ</i> του [[τίθημι]]), αυτός που ανήκει ή αναφέρεται στα θεμέλια, σε Αριστοφ.· ως ουσ., [[θεμέλιος]] (ενν. [[λίθος]]), [[θεμελιώδης]], [[ακρογωνιαίος]] [[λίθος]]· <i>οἱ θεμέλιοι</i>, τα θεμέλια, σε Θουκ.· ἐκ [[τῶν]] θεμελίων, από τα θεμέλια, στον ίδ.
}}
{{elru
|elrutext='''θεμέλιος:''' <b class="num">II</b> ὁ (sc. [[λίθος]]) краеугольный камень, основание (ἡ τοὺς θεμελίους ἔχουσα [[πόλις]] NT): οἱ θεμέλιοι παντοίων λίθων ὑττόκεινται Thuc. основания сложены из разного рода камней; ἐκ τῶν θεμελίων Thuc., Polyb. до самого основания или в самом основании.<br />лежащий в основе, краеугольный (λίθοι Arph.; οἰκόπεδα Diod.).
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=[[θεμέλιος]], ον [!θε, Root of [[τίθημι]]<br />of or for the [[foundation]], Ar.:—as Subst., [[θεμέλιος]] (sub. λίθοσ) a [[foundation]], οἱ θεμέλιοι the foundations, Thuc.; ἐκ τῶν θεμελίων from the foundations, Thuc.
}}