View source for δημόσιος

{{LSJ1
|Full diacritics=δημόσιος
|Medium diacritics=δημόσιος
|Low diacritics=δημόσιος
|Capitals=ΔΗΜΟΣΙΟΣ
|Transliteration A=dēmósios
|Transliteration B=dēmosios
|Transliteration C=dimosios
|Beta Code=dhmo/sios
|Definition=Dor. δᾱμ-, α<b class="b3">, ον</b> (ος, ον Hp. (v. infr.)), <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> <b class="b2">belonging to the people</b> or <b class="b2">state</b>, κτέανα <span class="bibl">Xenoph.2.8</span>; τὰδ. <span class="bibl">Hdt.5.29</span>, <span class="bibl">Ar.<span class="title">V.</span>554</span>; δ. χρήματα <span class="bibl">Cratin.171</span>; πλοῦτος <span class="bibl">Th.1.80</span>; <b class="b3">χώρα</b>, opp. <b class="b3">ἱερά, ἰδία</b>, <span class="bibl">Arist.<span class="title">Pol.</span> 1267b34</span>; ἡ δ. τράπεζα <span class="title">IG</span>22.1013; <b class="b3">τὰ ἱερὰ τὰ δ</b>., opp. <b class="b3">ἰδιωτικά</b>, <span class="title">SIG</span> 1015.9 (Halic.); <b class="b3">ἀγῶνες, δίκαι</b>, <span class="bibl">Aeschin.1.2</span>, <span class="bibl">Arist.<span class="title">Pol.</span>1320a12</span>; <b class="b3">δ. λόγος</b>, = Lat. <b class="b2">fiscus</b>, <span class="bibl"><span class="title">BGU</span>193.27</span>, <span class="title">OGI</span>1669.21; <b class="b3">δημόσιον εἶναι, γίγνεσθαι</b>, to be, become <b class="b2">state-property</b>, be <b class="b2">confiscated</b>, <span class="bibl">Th.2.13</span>, <span class="title">IG</span>22.1100.40 (Hadr.), <span class="bibl">Pl.<span class="title">Lg.</span>742b</span>, etc.; γῆν δ. ποιεῖν <span class="bibl">Lys.18.14</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">b</span> <b class="b2">used by the public</b>, <b class="b3">βαλανεῖα, λουτρόν</b>, <span class="bibl">Plb.26.1.12</span>, <span class="bibl">Hdn.1.12.4</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> <b class="b2">common</b>, <b class="b3">δημοσιώτατος τρόπος, τόπος</b>, <span class="bibl">Arist.<span class="title">Top.</span>162a35</span>, <span class="bibl"><span class="title">SE</span>165a5</span>; δημόσιος κακίη <b class="b2">epidemic</b>, <span class="bibl">Hp.<span class="title">Ep.</span>19</span> (<span class="title">Hermes</span> 53.67). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> as Subst.: </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">a</span> <b class="b3">δημόσιος</b> (sc. <b class="b3">δοῦλος</b>), ὁ, <b class="b2">any public slave</b> or <b class="b2">servant</b>, as, <b class="b2">the public crier</b>, <span class="bibl">Hdt.6.121</span>; <b class="b2">policeman</b>, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Lys.</span>436</span>; <b class="b2">public notary</b>, = [[γραμματεύς]], <span class="bibl">D. 19.129</span>, etc.; <b class="b2">public executioner</b>, <span class="bibl">D.S.13.102</span>: generally, <b class="b2">public official</b>, τὸν ἀρχέφοδον καὶ τοὺς ἄλλους δημοσίους <span class="bibl"><span class="title">POxy.</span>69.13</span> (ii A. D.). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">b</span> <b class="b2">public victim</b>, = [[φάρμακος]], <span class="bibl">Ar.<span class="title">Eq.</span>1136</span>, cf. Sch. ad loc. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">c</span> <b class="b2">harlot, prostitute</b>, <span class="bibl">Procop.<span class="title">Arc.</span>9</span> (cf. Sapph.148). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">III</span> neut., <b class="b3">δημόσιον, τό,</b> <b class="b2">the state</b>, <span class="bibl">Hdt.1.14</span>, <span class="bibl">Aeschin.3.58</span>; οἱ ἐκ δ. <b class="b2">public officials</b>, <span class="bibl">X. <span class="title">Lac.</span>3.3</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">b</span> <b class="b2">public building, hall</b>, <span class="bibl">Hdt.6.52</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">c</span> <b class="b2">treasury</b>, = [[τὸ κοινόν, ἀργύριον ὀφείλοντες τῷ δ]]. <span class="bibl">And.1.73</span>, cf. <span class="bibl">D.21.182</span>, <span class="bibl">Din.2.2</span>; ὁ ἐκ δ. μισθός <span class="bibl">Th.6.31</span>; ἡ ἐκ τοῦ δ. τροφή <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>465d</span>; τελεῖν εἰς τὸ δ. <span class="bibl"><span class="title">BGU</span>1188.12</span> (Aug.), <span class="bibl">1158.18</span> (i B. C.). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">d</span> <b class="b2">the public prison</b>, <span class="bibl">Th.5.18</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> <b class="b3">τὰ δ</b>. <b class="b2">public archives</b>, <span class="title">OGI</span>229.108 (Smyrna). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">b</span> <b class="b2">public dues, taxes</b>, in pl., <span class="bibl"><span class="title">PLond.</span>3.938.11</span> (iii A. D.), <span class="bibl"><span class="title">BGU</span>1018.21</span> (iii A. D.). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">IV</span> fem., <b class="b3">δαμοσία</b> (sc. <b class="b3">σκηνή</b>), ἡ, <b class="b2">tent of the Spartan kings</b>: hence <b class="b3">οἱ περὶ δαμοσίαν</b> the <b class="b2">king's council</b>, <span class="bibl">X.<span class="title">HG</span>4.5.8</span>, <span class="bibl"><span class="title">Lac.</span>13.7</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">V</span> as Adv.: </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">1</span> dat. <b class="b3">δημοσία</b>, Ion. <b class="b3">-ίῃ</b>, <b class="b2">at the public expense</b>, <span class="bibl">Hdt.1.30</span>, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Av.</span>396</span>, etc.; <b class="b2">by public consent</b>, <span class="bibl">D.21.50</span>; <b class="b2">on public service</b>, δ. ἀποδημεῖν <span class="bibl">Id.45.3</span>; <b class="b3">δ. κρίνειν</b> try <b class="b2">in the public courts</b>, <span class="bibl">And.1.105</span>; <b class="b3">δ. τεθνάναι</b> to die <b class="b2">by the hands of the public executioner</b>, <span class="bibl">D.45.81</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> <b class="b2">as a community</b>, opp. <b class="b3">ἰδίᾳ</b>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Ap.</span>30b</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> <b class="b2">commonly, popularly</b>, τὰ δ. νομιζόμενα ἀγαθά <span class="bibl">Luc.<span class="title">Nigr.</span>4</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">4</span> regul. Adv. -ίως <span class="bibl">A.D. <span class="title">Adv.</span>151.12</span>; <b class="b2">on public business</b>, καταπλεῦσαι <span class="title">SIG</span>520.7 (Naxos, iii B. C.).</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0564.png Seite 564]] (Sp. auch 2 End.), dem Volk od. dem Staat angehörend, öffentlich, Ggstz [[ἴδιος]], z. B. [[ἀγρός]], Her. 5, 29; [[πλοῦτος]], Thuc. 1, 80; Plat. Gorg. 469 e u. öfter; γῆν δημοσίαν ποιεῖν, zum Staatsgut machen, confisciren, Lys. 18, 14; δημόσιον γίγνεσθαι, εἶναι, Staatsgut werden, ἀφίησιν αὐτὰ δημόσια εἶναι Thuc. 2, 13; δημόσιον γίγνεσθαι, d. i. öffentlich verkauft werden, Plat. Legg. V, 742 b; τὰ δημόσια, Staatseinkünfte, Ar. Vesp. 554; οἰκοδομήματα u. ähnl., Plat. Legg. XII, 952 c; [[ἀγών]], auf öffentliche Kosten veranstaltet, XI, 865 a; δίκαι, ἀγῶνες, Staatsprocesse, Aesch. 1, 2; Arist. pol. 6, 3; – ὁ [[δημόσιος]], a) jeder öffentliche Diener in Athen, Her. 6, 121 u. Folgde, nach B. A. 234 ὁ τῆς πόλεως [[δοῦλος]], vgl. Lob. ad Phryn. 476; so Ar. Lys. 436, wo es Einer von der Stadtwache ist, vgl. Böckh Staatshh. I, S. 222; Dem. 2, 19, bei dem auch ein öffentlicher Schreiber so heißt, wie App. B. C. 3, 14. – b) der Folterknecht, Aesch. 2, 36; der Scharfrichter, Henker, D. Sic. 13, 102. Auch ein Verbrecher, der als der Sündenbock für den ganzen Staat hingerichtet wird, Ar. Equ. 1114, Schol. [[φαρμακός]], w. m. s.; – τὸ δημόσιον, der Staat, Her. 1, 14; Ggstz [[βασιλεύς]], 6, 59; das Gemeinwesen, [[ὅταν]] τὸ δ. ὑπό τινος τῶν πολιτῶν ἡγῆταί τις ἀδικεῖσθαι Plat. Legg. VI, 767 b; ἐκ τοῦ δημοσίου, von Staatswegen, Xen. Lac. 3, 4; πρὸς τὸ δημόσιον προσιέναι, Staatsgeschäfte übernehmen, Dem. Bes. Staatskasse, ὁ ἐκ δημοσίου [[μισθός]], Thuc. 6, 31; Xen. Hell. 5, 2, 10; ἡ ἐκ δ. [[τροφή]], Plat. Rep. V, 465 d. Auch = Staatsgefängniß, Thuc. 5, 18; Staatsarchiv, Dem. 18, 142. Bei Pol. 6, 13, 3 sind τὰ δημόσια Staatsgebäude; – ἡ δημοσία, dor. δαμοσία, sc. [[σκηνή]], das Zelt der spartanischen Könige, Xen. Lac. 13, 7, vgl. Hell. 4, 5, 8. – Bei Plat. Phil. 51 c, δημόσια καὶ περιφανῆ, = allbekannt.
}}
{{ls
|lstext='''δημόσιος''': Δωρ. δαμ-, α, ον, ἀνήκων εἰς τὸν λαὸν ἢ τὴν πολιτείαν, Λατ. publicus, ἀντίθ. τῷ [[ἴδιος]], ἀγρὸς δ., Λατ. ager publicus, Ἡρόδ. 5. 29· δ. χρήματα Κρατῖν. Πυλ. 2· [[πλοῦτος]] Θουκ. 1. 80· [[χώρα]], ἀντίθ τῷ [[ἱερά]], [[ἴδιος]], Ἀριστ. Πολ. 2. 8, 3· ἡ δ. [[τράπεζα]] Συλλ. Ἐπιγρ. 123. 4· ἀγῶνες, δίκαι Αἰσχίν. 1. 11, κτλ·― δημόσιον [[εἶναι]], γίγνεσθαι, [[εἶναι]], γίνεται δημοσία [[περιουσία]], δημεύεται, κτλ., Θουκ. 2. 13, Συλλ. Ἐπιγρ. 355. 41, Πλάτ. κτλ.· γῆν δ. ποιεῖν Λυσ. 150. 31. 2) [[κοινός]], δημοσιὼτατος [[τρόπος]] Ἀριστ. Τοπ. 8. 12, 1, πρβλ. Σοφ. Ἐλέγχ. 1, 4. ΙΙ. ὡς οὐσιατ., 1) ὁ [[δημόσιος]] (ἐνν. [[δοῦλος]]), [[δημόσιος]] [[δοῦλος]] ἢ [[ὑπάλληλος]], [[οἷον]] [[δημόσιος]] κήρυξ, Ἡρόδ. 6. 121· [[ἀστυνόμος]] ἢ ἀστυνομικὸς [[ὑπηρέτης]], Ἀριστοφ. Λυσ. 436, πρβλ. Böckh Ath. Staatsh. 1. 277· [[συμβολαιογράφος]] ἢ [[δημόσιος]] [[γραμματεύς]], Δημ. 381. 2, κτλ· ὁ [[δήμιος]], ὁ ἐκτελεστὴς τῶν θανατικῶν ποινῶν, Διόδ. 14. 102. β) δημόσιον [[θῦμα]], = [[φαρμακός]], ΙΙ, [[κάθαρμα]] Ἀριστοφ. Ἱππ. 1136· Πρβλ. [[δήμιος]] ΙΙ. ΙΙΙ. ὡς οὐδέτερον, δημόσιον, τό, ἡ [[πολιτεία]], Λατ. respublica, Ἡρόδ. 1. 14, Ἀνδοκ. 10. 17, Αἰσχίν. 62. 6. 2) πᾶν δημόσιον [[οἰκοδόμημα]], Ἡρόδ. 6. 52, 57. 3) τὸ [[ταμεῖον]], ἀλλαχοῦ τὸ κοινόν, Ἀνδοκ. 10. 16, Δημ. 573. 11, Δείναρχ. 105. 11. 4) ἡ δημοσία [[εἱρκτή]], Θουκ. 5. 18. 5) τὰ δ., δημοσία [[περιουσία]], Ἀριστοφ. Σφηξ. 554. IV. ὡς θηλ., ἡ δαμοσία (ἐνν. [[σκηνή]]), ἡ σκηνὴ τῶν Σπαρτιατῶν βασιλέων, Λατ. praetorium, οἱ περὶ δαμοσίαν, τὸ περὶ τὸν βασιλέα [[συμβούλιον]], Ξεν. Ἑλλ. 4. 5, 8, Λακ. 13, 7· V. ὡς ἐπίρρ., 1) δοτ. [[δημοσίᾳ]], Ἰων. -ίῃ, διὰ δημοσίων ἐξόδων, Ἡρόδ. 1. 30, κτλ.· διὰ κοινῆς συναινέσεως, Δημ. 530. 15· εἰς δημοσίαν ὑπηρεσίαν, ὁ αὐτ. 1102. 11· [[ἀλλά]], δ. κρίνειν, [[κρίνω]] ἐν τοῖς δημοσίοις δικαστηρίοις, Ἀνδοκ. 14. 17· δ. τεθνάναι, [[ἀποθνήσκω]] διὰ χειρὸς τοῦ δημίου, Δημ. 1126. 7. 2) ἐκ δημοσίου, διὰ δημοσίας ἐξουσίας, Ξεν. Πολιτ. Λακ. 3, 3. 3) οὐδ. πληθ. δημόσια, δ. ταφῶμεν Ἀριστοφ. Ὄρν. 396. 4) ὁμαλόν ἐπίρρ., -ίως Στράβ. 562, καὶ παρὰ τοῖς μεταγεν. πεζοῖς.
}}
{{bailly
|btext=α, ον :<br /><b>A.</b> <i>adj.</i> de l’État :<br /><b>1</b> qui appartient à l’État, public;<br /><b>2</b> qui se fait au nom <i>ou</i> aux frais de l’État, qui a un caractère public;<br /><b>B.</b> <i>subst.</i><br /><b>I.</b> <i>à Athènes</i> ὁ [[δημόσιος]] ([[δοῦλος]] <i>ou</i> [[οἰκέτης]]);<br /><b>1</b> crieur public;<br /><b>2</b> agent <i>ou</i> garde de police;<br /><b>3</b> greffier de l’État;<br /><b>4</b> exécuteur public, bourreau;<br /><b>II.</b> ἡ δαμοσία <i>dor.</i> (<i>s.e.</i> [[σκηνή]]) la tente des rois de Sparte ; [[οἱ]] περὶ δαμοσίαν XÉN le conseil du roi;<br /><b>III.</b> τὸ δημόσιον :<br /><b>1</b> la chose publique, l’État;<br /><b>2</b> lieu public;<br /><b>3</b> édifice public;<br /><b>4</b> prison de l’État;<br /><b>5</b> trésor public;<br /><b>6</b> archives de l’État;<br /><b>IV.</b> τὰ δημόσια les biens de l’État, les revenus publics;<br /><b>C.</b> <i>adv.</i> • [[δημοσίᾳ]] :<br /><b>1</b> au nom de l’État;<br /><b>2</b> pour le service de l’État;<br /><b>3</b> aux frais de l’État;<br /><b>4</b> mourir de la main du bourreau.<br />'''Étymologie:''' [[δῆμος]].
}}
{{DGE
|dgtxt=-α, -ον<br /><br /><b class="num">• Alolema(s):</b> fem. -ίη Hippon.126.4, Hdt.1.30, dór. δαμ- <i>CEG</i> 143.4 (Corcira VII a.C.), 364.2 (Argos V a.C.), <i>SEG</i> 30.380.1-4 (Tirinto VII a.C.), X.<i>HG</i> 4.5.8, <i>Lac</i>.13.7, <i>IAssos</i> 3.1 (IV a.C.), Call.<i>Cer</i>.43, tes. [[δάμοσσος]] <i>Ann.Br.Sch.Ath</i>.88.1993.189.A.71, 75 (Tesalia II a.C.), argól. [[δαμόἱος]] <i>SEG</i> 36.332 (Nemea II a.C.), eretr. [[δημόριος]] <i>IG</i> 7.235.28, 35 (Oropo IV a.C.)<br /><b class="num">A</b> <b class="num">I</b>sent. socio-político<br /><b class="num">1</b> [[público]], [[del pueblo]], [[de la comunidad]]<br /><b class="num">a)</b> gener. δ. δὲ καϙόν <i>CEG</i> l.c., cf. Sol.3.26, Thgn.50, δημόσιον ἀγαθόν Luc.<i>Scyth</i>.11, ταῦτα ... δημόσια esos asuntos al alcance del pueblo, e.e. comprensibles para el pueblo</i> Luc.<i>Pisc</i>.31;<br /><b class="num">b)</b> institucionalizado [[público]], [[del pueblo]], incluso [[estatal]] frec. op. ἴδιος: ὅπως ... ὄληται βουλῇ δημοσίῃ de modo que muera por decisión del pueblo</i> Hippon.l.c., σύλλογοι Pl.<i>Phdr</i>.261a, δημόσιόν τι ἐπιδεικνύμενοι Luc.<i>Harm</i>.3, τὰ δημόσια πράγματα op. τὰ ἰδιωτικά <i>TAM</i> 3(1).3A.7 (Termeso II d.C.), δημοσίοις ἀγῶσι en los conflictos públicos</i> Plu.2.798b;<br /><b class="num">c)</b> [[que emana o está respaldado por el estado]], [[oficial]] πρεσβεῖαι Aen.Tact.10.11, cf. 10.20, σφραγίς <i>TAM</i> 3(1).7.27 (Termeso II d.C.), τὰ σκεύεά ἐσσι δαμόσια estas son las medidas oficiales</i>, <i>IAssos</i> l.c., μέτρῳ δημοσίῳ con medida oficial</i>, <i>BGU</i> 2027.8 (III d.C.), cf. <i>PKell.G</i>.79.8 (IV d.C.);<br /><b class="num">d)</b> rom. δημόσια πράγματα trad. de lat. <i>res publicae</i>, [[los asuntos del Estado]] y p. ext. [[la República]] romana <i>IG</i> 7.2225.12 (Tisbe II a.C.), <i>IPr</i>.41.14 (II a.C.), <i>Thasos</i> 174C.4, <i>IUrb.Rom</i>.1.7 (ambas I a.C.), τὰ δημόσια πράγματα τοῦ δήμου τῶν Ῥωμαίων <i>IGLS</i> 718.17 (I a.C.), <i>IStratonikeia</i> 505.28, 81 (I a.C.), τριῶν ἀνδρῶν τῆς τῶν δημοσίων πραγμάτων διατάξεως lat. <i>triumuirorum reipublicae constituendae</i>, <i>IAphrodisias</i> 6.3 (I a.C.), cf. I.<i>AI</i> 14.320, <i>IGLS</i> 718.9 (I a.C.), <i>SB</i> 4224.2 (I a.C.);<br /><b class="num">e)</b> jur. [[que afecta al estado]], [[político]] ἐπὶ τοῖς δημοσίοις ἀγῶσιν sobre los procesos políticos</i> Aeschin.1.2, δίκαι Arist.<i>Pol</i>.1320<sup>a</sup>12.<br /><b class="num">2</b> econ. [[que pertenece al estado]], [[público]], [[estatal]] κτέανα Xenoph.2.8, Sol.3.12, πλοῦτος Th.1.80, [[ἀργύριον]] Isoc.18.5, χρήματα Cratin.183, D.C.47.31.3, <i>PWash.Univ</i>.7.7 (V/VI d.C.), τὰ δημόσια χρηματιστήρια los archivos públicos</i>, <i>IClaros</i> 1.P.3.43 (II a.C.), τράπεζα banca pública</i>, <i>IG</i> 2<sup>2</sup>.1013.4 (II a.C.), 2336.180 (I a.C.), <i>POxy</i>.835 (I a.C.), δ. λόγος erario público</i>, <i>ITemple of Hibis</i> 4.21 (I d.C.), ἀναλώματα D.C.56.33.2, θησαυροί Hdn.2.7.2, ἐπιδόσεις ... δημοσίας ἐπιδιδόναι hacer donaciones al estado</i> Artem.2.30, τὰ πλοῖα Pl.<i>Grg</i>.469e, <i>POxy</i>.2715.8 (IV d.C.)<br /><b class="num">•</b>de tierras χώρα [[tierra pública]], [[tierra estatal]] Arist.<i>Pol</i>.1267<sup>b</sup>34, δημόσιαι γέαι <i>SIG</i> 279.40 (Zelea IV a.C.), γῆ <i>IEphesos</i> 3.2 (III a.C.), cf. <i>PAmh</i>.99a.10 (II d.C.), <i>PTeb</i>.336.12 (II d.C.), τόποι <i>IEphesos</i> 3046.17 (II d.C.)<br /><b class="num">•</b>de edificios ἐν τηρήσει δημοσίᾳ en la cárcel pública</i>, <i>Act.Ap</i>.5.18, ἔργα ... δημόσια obras públicas</i>, <i>AP</i> 9.799 (Anon.), [[ἀγωγός]] δ. acueducto público</i>, <i>ITyr</i>.108<br /><b class="num">•</b>[[de uso público]] ἐν τοῖς δημοσίοις βαλανείοις Plb.26.1.12, λουτρόν Hdn.1.12.4, (ὄνειροι) δημόσιοι sueños relacionados con edificios y monumentos públicos</i> Artem.1.2, 4.1, ῥύμη <i>PKell.G</i>.30.16 (IV d.C.)<br /><b class="num">•</b>en uso pred. δημόσιον εἶναι, γίγνεσθαι o ποιῆσαι [[ser o convertirse en propiedad del Estado]], [[ser confiscado]] αὐτὰ δημόσια εἶναι Th.2.13, δημόσιόν τε γιγνέσθω Pl.<i>Lg</i>.742b, γῆν δημοσίαν ποιῆσαι Lys.18.14, τὸ δὲ ἥμισυ ἔστω δημόσιον sea la mitad propiedad del Estado, e.e. sea confiscada</i>, <i>IG</i> 2<sup>2</sup>.1100.40 (II d.C.)<br /><b class="num">•</b>[[público]], [[a expensas o por cuenta del Estado]] ἄεθλα <i>CEG</i> 364.2 (Argos V a.C.), τροφαί Arist.<i>Rh</i>.1361<sup>a</sup>36;<br /><b class="num">f)</b> de pers. [[pagado por el Estado]], [[público]] ἀράτειρα Call.l.c., οἰκέται Charito 3.4.7, cf. D.Chr.66.14, οἱ στρατιῶται D.C.57.2.3, δημόσιοι γεωργοί aparceros de tierras públicas</i> e.e. que comparten los beneficios con el Estado <i>PGrenf</i>.1.45.3 (I a.C.), <i>PTeb</i>.576 (I a.C.), <i>PBerl.Leihg</i>.44.1 (II d.C.), <i>PTeb</i>.288.7 (III d.C.), δ. ἰατρός <i>POxy</i>.3926.37 (III d.C.), <i>CPR</i> 17A.23.5 (IV d.C.), καμινάριος δ. encargado de las termas públicas</i>, <i>ITyr</i>.111 (crist.).<br /><b class="num">3</b> en el ámbito relig. ἱερὰ δημόσια [[celebraciones religiosas públicas u oficiales]] e.d. [[sufragadas por el estado]] θύσει τὰ ἱερὰ τὰ δημόσια καὶ τὰ ἰδιωτικά <i>SIG</i> 1015.9 (Halicarnaso III a.C.), cf. 279.39 (Zelea IV a.C.), ἑορταί Aristid.Quint.59.4<br /><b class="num">•</b>de dioses [[que recibe culto oficial]] [[Δημήτηρ]] <i>SEG</i> 4.187.23 (Halicarnaso III a.C.), [[Διόνυσος]] <i>ITralleis</i> 3.6 (I a.C.), ἱερεῖα δὲ φερέτω εἰς τοὺς δημοσίους θεούς <i>Sokolowski</i> 1.79.3 (Pisidia I a.C.), cf. [[δημοτελής]].<br /><b class="num">II</b> sent. no político<br /><b class="num">1</b> [[común]] τρόπος Arist.<i>Top</i>.162<sup>a</sup>35, τόπος Arist.<i>SE</i> 165<sup>a</sup>5, ἡλίου γὰρ οὔτε θεσπεσιώτερον ... οὐδὲν οὔτε δημοσιώτερον nada mas divino ni común que el sol</i> Synes.<i>Insomn</i>.5<br /><b class="num">•</b>[[general]], [[común a todo el mundo]] ἐπίνοια D.Chr.12.39, πρόφασις Hld.7.4.4, δημόσια γράμματα caracteres comunes, populares</i> ref. a la escritura demótica egipcia, op. ἱερός ‘sagrado’ ref. a la jeroglífica <i>Hymn.Is</i>.7 (Cime), cf. <i>ISyène</i> 1.11 (III a.C.).<br /><b class="num">2</b> de mujeres [[del común]], [[prostituída]] τὰς θυγατέρας ὑμῶν ... δημοσίας ποιήσετε haréis de vuestras hijas mujeres públicas</i>, <i>TIud</i>.23.2.<br /><b class="num">B</b> subst.<br /><b class="num">I</b> ὁ δ.<br /><b class="num">1</b> [[esclavo público]], esp. el [[verdugo oficial]] ὁ δ. ... βασανιεῖ ἐναντίον ὑμῶν Aeschin.2.126, ὑπὸ τῶν δημοσίων ἐπὶ τὸν θάνατον ἄγεσθαι D.S.13.102, cf. Plu.<i>Phoc</i>.36.<br /><b class="num">2</b> [[funcionario]], [[agente público]] con diferentes funciones: de [[pregonero público]] τὰ χρήματα [[αὐτοῦ]] κηρυσσόμενα ὑπὸ τοῦ δημοσίου sus bienes anunciados (para su venta) por medio del pregonero público</i> Hdt.6.121<br /><b class="num">•</b>esp. de custodia [[guardián]], [[guardia]] Ar.<i>Lys</i>.436, <i>AP</i> 11.85 (Lucill.), Charito 4.5.6, Plu.<i>Cat.Ma</i>.6, del notario a cuyo cargo están los archivos públicos, D.19.129, de un ayudante del [[ἀρχέφοδος]] <i>POxy</i>.69.10, 13 (II d.C.), calificando genéricamente a distintos funcionarios locales <i>POxy</i>.3774.5 (IV d.C.).<br /><b class="num">3</b> [[víctima pública]], [[chivo expiatorio]], [[fármaco]] εἰ τούσδ' ἐπίτηδες ὥσπερ δημοσίους τρέφεις ἐν τῇ πυκνί Ar.<i>Eq</i>.1136, cf. Sch.<i>ad loc</i>.<br /><b class="num">II</b> ἡ δ.<br /><b class="num">1</b> en Esparta [[tienda de los reyes espartanos]] οἱ περὶ δαμοσίαν los en torno a la tienda</i>, e.e. el consejo del rey</i> X.<i>HG</i> 4.5.8, <i>Lac</i>.13.7.<br /><b class="num">2</b> [[cárcel pública]] τοῦτον ... παραδώσωμεν ἐν δημοσίᾳ (<i>sc</i>. φυλακῇ) ἐπὶ τῆσδε τῆς πόλεως <i>PMich</i>.inv.3780.18 (V d.C.) en <i>ZPE</i> 62.1986.134.<br /><b class="num">III</b> τὸ δ.<br /><b class="num">1</b> [[el Estado]] τοῦ δημοσίου ... ὁ θησαυρός Hdt.1.14, Aeschin.3.58, D.C.49.15.3, οἱ ἐκ δημοσίου los funcionarios públicos</i> X.<i>Lac</i>.3.3.<br /><b class="num">2</b> [[el erario público]] δίδοσθαι ἐκ τοῦ δημοσίου Hdt.6.57, cf. Th.6.31, D.C.49.15.5, ἥ τ' ἐκ τοῦ δημοσίου τροφή Pl.<i>R</i>.465d, τοῦ μὲν δημοσίου δραχμὴν τῆς ἡμέρας τῷ ναύτῃ ἑκάστῳ διδόντος Th.6.31, cf. Hld.2.27.1, 4.20.3, ἐμοί τι [[ἀτύχημα]] πρὸς τὸ δημόσιον συνέβη me ocurrió una desgracia con el fisco</i> Is.10.20, οἱ μὲν [[ἀργύριον]] ὀφείλοντες τῷ δημοσίῳ And.<i>Myst</i>.73, cf. D.21.182, Din.2.2, D.C.60.10.4, τὰ δὲ εἰς τὸ δημό(σιον) τελούμεν(α) <i>BGU</i> 1158.18 (I a.C.), cf. 1188.12 (I d.C.), <i>POxy</i>.3352.11 (I d.C.).<br /><b class="num">3</b> [[edificio público]], [[edificio del Estado]] τὸ παιδίον ... τρέφειν ἐν τῷ δημοσίῳ Hdt.6.52, πόλις ἔχουσα ... δημόσια Mac.Aeg.<i>Serm</i>.C 19 (p.99)<br /><b class="num">•</b>[[prisión del Estado]] Th.5.18, Hsch.<br /><b class="num">•</b>[[anfiteatro]] ἤγοντο ἐπὶ τὰ θηρία εἰς τὸ δημόσιον <i>A.Mart</i>.5.1.37<br /><b class="num">•</b>[[lugar público]] εἰς τὸ δημόσιον μάλιστα ἑστάναι exponer (copias de un edicto) en el lugar más público posible</i>, <i>PFay</i>.20.22 (III d.C.).<br /><b class="num">4</b> colect. [[el público]], [[el pueblo]] προῆλθεν εἰς τὸ δημόσιον Charito 1.1.16.<br /><b class="num">5</b> peyor. [[mujer pública]], [[ramera]] φιλία τις δηλαδὴ πολυρέμβαστος καὶ καλὸν δοκοῦσα -εἴποι ἂν ἡ Σαπφὼ- δημόσιον Eust.<i>Op</i>.345.56.<br /><b class="num">IV</b> τὰ δ.<br /><b class="num">1</b> [[los asuntos públicos]] εἰ δὲ ἀμελέοι τις τῶν δημοσίων op. τῶν ἑωυτῶν Democr.B 253, cf. <i>SEG</i> 30.380.1-4 (Tirinto VII a.C.), Hdt.5.29, Call.<i>Epigr</i>.28.4, ἐπιδόσεις δὲ δημοσίας Artem.2.30, D.C.56.7.5, Vett.Val.379.30, Gr.Naz.M.36.384A.<br /><b class="num">2</b> [[los caudales o ingresos públicos]] σιτεόμενοι ... τὰ δημόσια Hdt.6.57, τὴν χεῖρ' ἁπαλὴν τῶν δημοσίων κεκλοφυῖαν Ar.<i>V</i>.554, ἀπὸ δημοσίων χρηματιζόμενον enriqueciéndose con los ingresos públicos</i> Plu.2.819e, τὰς χεῖρας ἐπιβάλλοντες τοῖς δημοσίοις Gr.Naz.M.35.992C<br /><b class="num">•</b>[[los impuestos públicos]], <i>PPrag</i>.36.11 (I d.C.), <i>PSoterichos</i> 1.14, 2.12 (I d.C.), <i>BGU</i> 1018.21 (III d.C.), Iust.<i>Nou</i>.128.10.<br /><b class="num">3</b> [[los archivos públicos]] ἀνανεγράφθαι δὲ αὐτὸ καὶ ἐν τοῖς δημοσίοις <i>ISmyrna</i> 573.108 (III a.C.).<br /><b class="num">4</b> [[víctimas sacrificiales públicas]] τὰ σκέλɛ̄ καὶ τὰ δέρματα φέρɛ̄ν τον δɛ̄μοσίον <i>IG</i> 1<sup>3</sup>.35.11 (V a.C.), ἀπὸ τῶν δημορίων λαμβανέτω ὦμον <i>SEG</i> 31.416.35 (Oropo IV a.C.).<br /><b class="num">5</b> [[tierras públicas]] τōν ἀποτόμον καὶ τōν δαμοσίον de las fincas privadas y de las públicas</i>, <i>IG</i> 9<sup>2</sup>(1).609.3 (Naupacto V a.C.).<br /><b class="num">V</b> dat. fem. sg. δημοσίᾳ, jón. -ίῃ como adv. <br /><b class="num">1</b> [[públicamente]] op. ἰδίᾳ Th.1.128, Pl.<i>Ap</i>.30b, <i>Cra</i>.385a, Is.7.30, 8.12, Chrys.<i>Sac</i>.6.4.32, δ. εἰσαγγελθεὶς πρὸς τὸν ἄρχοντα Is.3.62, δ. τεθνάναι ser ejecutado públicamente</i> D.45.81, δ. περιαγαγόντες αὐτὰς πόλιν llevándolas en público por la ciudad</i> LXX 2<i>Ma</i>.6.10, δ. με καταλεύσατε Charito 1.5.4, δείραντες ... δ. <i>Act.Ap</i>.16.37, τὸ [[ἀντίγραφον]] δ. ... προθεῖναι <i>BGU</i> 1086.2.3 (II/III d.C.), cf. Origenes <i>Cels</i>.2.63, δ. προανεγίνωσκε Hierocl.<i>Facet</i>.68.<br /><b class="num">2</b> [[por cuenta del Estado]], [[oficialmente]], [[en el servicio público]] δ. κρίνει And.<i>Myst</i>.105, δ. πάντας ὑμᾶς προξένους αὑτῶν ποιήσασθαι D.21.50, ἐμοῦ δ. τριηραρχοῦντος D.45.3, δ. παρατίθεσθαι actuar en nombre del Estado</i> Aen.Tact.10.2<br /><b class="num">•</b>[[a expensas del Estado]] esp. del enterramiento σῆμα δ' ἐφ' ἡμῖν ... δ. κέχυται Simon.<i>FGE</i> 689, δ. ... ἔθαψαν Hdt.1.30, cf. Ar.<i>Au</i>.396, Isoc.4.74, Πυθαγόρην ἔθεσαν ... δ. <i>IG</i> 1<sup>3</sup>.1154.4 (V a.C.), cf. D.Chr.31.94, <i>BGU</i> 1024.4.4 (IV d.C.), μυῆσαι αὐτὸν τὰ μυστήρια τὰ μεγάλα δ. iniciarle (a Hipócrates) en los grandes misterios a expensas del estado</i> Hp.<i>Decret</i>.402, οὓς (παῖδας) ... ἐφυλάττομεν ἐν ἀκροπόλει δ. Pl.<i>Virt</i>.379b, ἐπεύχονται ... δ. X.Eph.1.12.2, cf. 5.11.2.<br /><b class="num">3</b> [[comúnmente]], [[vulgarmente]] τῶν δ. νομιζομένων ἀγαθῶν Luc.<i>Nigr</i>.4.<br /><b class="num">C</b> adv. -ίως<br /><b class="num">1</b> [[públicamente]] τυφθῆναι Aristox.<i>Fr</i>.42c, προϊών <i>A.Mart</i>.21.1.2, cf. A.D.<i>Adu</i>.151.12.<br /><b class="num">2</b> [[en misión oficial]] καταπλεύσαντες <i>IG</i> 12(5).36.7 (Naxos III a.C.).
}}
{{StrongGR
|strgr=from [[δῆμος]]; [[public]]; ([[feminine]] [[singular]] dative [[case]] as adverb) in [[public]]: [[common]], [[openly]], publickly.
}}
{{Thayer
|txtha=[[δημοσίᾳ]], δημοσιον, [[especially]] [[frequent]] in Attic; belonging to the [[people]] or [[state]], [[public]] (opposed to [[ἴδιος]]): [[δημοσίᾳ]] used adverbially (opposed to [[ἰδίᾳ]]) (cf. Winer s Grammar, 591 (549) [[note]]), [[publicly]], in [[public]] places, in [[view]] of [[all]]: [[δημόσιος]] καί κατ' οἴκους, by [[public]] [[authority]], at the [[public]] [[expense]]).
}}
{{grml
|mltxt=-ια και -ία, -ιο (AM [[δημόσιος]], -ία, -ον<br />Α και [[δαμόσιος]], -ία, -ον)<br />I.1. αυτός που ανήκει ή αναφέρεται στον λαό, στο κοινό, ο [[κοινός]] (σε [[αντίθεση]] με τον ιδιωτικό) («[[δημόσια]] [[βιβλιοθήκη]]», «δημοσίας συνεισφοράς», «ἱερὰ τὰ [[δημόσια]]»)<br /><b>2.</b> αυτός που ανήκει στο [[κράτος]] («[[δημόσια]] κτήματα» «τὰς δημοσίας σιταποθήκας», «καὶ τῶν δημοσίων οὕτω δὴ... ἐπιμελήσασθαι [[ὥσπερ]] τῶν σφετέρων»)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> αυτός που γίνεται ενώπιον του λαού ή [[μεταξύ]] του λαού («[[δημόσιος]] [[έλεγχος]]», «[[δημόσιος]] [[έρανος]]»)<br /><b>2.</b> <b>φρ.</b> α) «[[δημόσιος]] [[βίος]]» — η [[πολιτική]] ζωή, οι παράγοντες που τή διαμορφώνουν και οι πολιτικές ενέργειες προσώπων και κομμάτων<br />β) «[[δημόσιος]] [[ανήρ]] ή [[άνδρας]]» — [[πολιτικός]], όποιος ασχολείται με τα κοινά<br />γ) «[[δημόσιος]] [[υπάλληλος]]» — [[υπάλληλος]] που υπηρετεί σε κρατική [[υπηρεσία]] και μισθοδοτείται από το [[κράτος]]<br />δ) «[[δημόσιος]] [[κίνδυνος]]» — [[οποιοσδήποτε]] ή [[οτιδήποτε]] [[είναι]] επικίνδυνο για την [[κοινωνία]], για ομάδες ανθρώπων ή συγκεκριμένα πρόσωπα<br />ε) «[[δημόσιος]] [[κατήγορος]]» — ο [[εκπρόσωπος]] του νόμου σε ορισμένα δικαστήρια<br />στ) «[[δημόσια]] [[γνώμη]]» — η [[κοινή]] [[γνώμη]], η [[κοινή]] [[αντίληψη]] που διαμορφώνεται για κάποιο [[ζήτημα]] ή [[γεγονός]]<br />ζ) «[[δημόσια]] [[διοίκηση]]» — η [[διοίκηση]] και [[λειτουργία]] τών κρατικών υπηρεσιών<br />η) «[[δημόσια]] [[επιχείρηση]]» — [[επιχείρηση]] που διευθύνεται άμεσα ή έμμεσα από το [[κράτος]] ή νομικό [[πρόσωπο]] δημοσίου δικαίου<br />θ) «[[δημόσια]] [[οικονομία]]»<br />(i) η [[διαχείριση]] τών οικονομικών του δημοσίου, του κράτους<br />(ii) η [[δημόσια]] οικονομική<br />ι) «[[δημόσια]] οικονομική» — ο [[κλάδος]] της οικονομικής επιστήμης που μελετά τα προβλήματα τών οικονομικών του κράτους<br />ια) «[[δημόσια]] [[τάξη]]» — η [[προστασία]] από τις αρμόδιες αρχές της κανονικής κοινωνικής συμβίωσης, σύμφωνα με τους νόμους του κράτους<br />ιβ) «[[δημόσια]] [[υπηρεσία]]»<br />(i) η [[υπηρεσία]] στο [[δημόσιο]] ή σε νομικό [[πρόσωπο]] δημοσίου δικαίου<br />(ii) ο [[χρόνος]] της υπηρεσίας ενός δημόσιου υπαλλήλου<br />ιγ) «δημόσιες δαπάνες» — η [[διάθεση]] τών χρημάτων του δημοσίου<br />ιδ) «δημόσιες επενδύσεις» — το [[σύνολο]] τών δημόσιων δαπανών που αποσκοπούν στη [[δημιουργία]] κεφαλαιουχικών αγαθών, στην [[εξυπηρέτηση]] της πολιτικής της ανάπτυξης και στη [[διατήρηση]] της οικονομικής σταθερότητας<br />ιε) «δημόσιες σχέσεις» — οι ενέργειες κράτους, κρατικής υπηρεσίας, ιδιωτικής επιχείρησης, συλλόγου, οργανισμού, ατόμου για τη [[διαμόρφωση]] ευνοϊκής στάσης της κοινής γνώμης, του Τύπου, ομάδων, κρατών κ.λπ.<br />ιστ) «[[δημόσιο]] [[χρέος]]»<br />(i) το [[χρέος]] του κράτους από τη [[σύναψη]] δανείων<br />(ii) το [[σύνολο]] τών δανείων που έχει συνάψει το [[κράτος]]<br />ιζ) «[[δημόσια]] έργα» — τα έργα κοινής ωφέλειας που προγραμματίζονται και εκτελούνται από τις αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες<br />ιη) «[[δημόσια]] θεάματα» — παραστάσεις, προβολές, καλλιτεχνικές κ.ά. εκδηλώσεις ενώπιον του κοινού<br /><b>μσν.</b><br /><b>1.</b> (για [[φόρο]]) [[εκείνος]] που καταβάλλεται στο [[κράτος]] από τους υπηκόους του<br /><b>2.</b> (για εγκλήματα και αδικήματα) όποιο στρέφεται [[κατά]] του κράτους<br /><b>3.</b> <b>φρ.</b> α) «[[δημοσία]] [[ὄψις]]» — [[διαπόμπευση]]<br />β) «[[δημοσία]] [[ἀπόλυσις]]» [[παραγραφή]] αδικήματος<br />II. <b>το αρσ. ως ουσ.</b> ο [[δημόσιος]]<br /><b>αρχ.-μσν.</b><br />ο [[δήμιος]]<br /><b>μσν.</b><br />το [[δημόσιο]] [[ταμείο]], ο [[δημόσιος]] [[θησαυρός]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[υπάλληλος]] ή [[δούλος]] του δημοσίου ([[δημόσιος]] [[κήρυκας]], [[αστυνομικός]] [[υπάλληλος]], [[συμβολαιογράφος]], [[γραμματέας]])<br /><b>2.</b> [[δημόσιο]] [[θύμα]], [[αποδιοπομπαίος]], ([[φαρμακός]], [[κάθαρμα]]) που θανατώνεται ή κακοποιείται για εξιλασμό της κοινότητας<br /><b>3.</b> ο κατ' [[επάγγελμα]] [[κίναιδος]]<br />III. <b>το θηλ. ως ουσ.</b> η [[δημόσια]] (AM [[δημοσία]]<br />Α και [[δαμοσία]])<br />η [[πόρνη]]<br /><b>αρχ.</b><br />η [[σκηνή]] τών βασιλέων της Σπάρτης<br />IV. <b>το ουδ. εν. ως ουσ.</b> το [[δημόσιο]] (AM το δημόσιον)<br />το [[κράτος]], η [[πολιτεία]] («χρωστάει στο [[δημόσιο]]», «[[ὁπόταν]] τὸ δημόσιον... ἡγῆταί τις ἀδικεῖσθαι»)<br /><b>νεοελλ.</b><br />ο [[λαός]], το κοινό («[[πρέπει]] να γίνουν γνωστά στο [[δημόσιο]]»)<br /><b>μσν.</b><br /><b>1.</b> ο [[φόρος]] που επιβάλλει το [[κράτος]] σε κτήματα<br /><b>2.</b> δικαστήριο<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[κτήριο]] ή [[ίδρυμα]] κρατικό<br /><b>2.</b> [[δεσμωτήριο]]<br /><b>3.</b> το κρατικό [[ταμείο]]<br /><b>4.</b> το γυναικείο [[αιδοίο]]<br />V. (<b>το ουδ. πληθ. ως ουσ.</b>) τα [[δημόσια]] (AM [[δημόσια]])<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> οι κρατικές ή πολιτικές υποθέσεις (σε [[αντίθεση]] με τις ιδιωτικές ή οικογενειακές)<br /><b>2.</b> τα [[πορνεία]]<br /><b>μσν.</b><br />εγκλήματα [[κατά]] του κράτους<br /><b>αρχ.</b><br />τα αρχεία του κράτους<br />VI. <b>επίρρ.</b> [[δημόσια]] και [[δημοσίᾳ]] και δημοσίως (AM [[δημοσίᾳ]] και δημοσίως)<br />σε [[δημόσια]] [[εμφάνιση]], [[μπροστά]] σε κοινό<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> με [[απόφαση]] του δήμου<br /><b>2.</b> εκτελώντας [[δημόσια]] [[υπηρεσία]], κρατική [[αποστολή]]<br /><b>3.</b> σε δικαστήριο του δήμου<br />του λαού<br /><b>4.</b> (φρ. «[[ἰδίᾳ]] καὶ [[δημοσίᾳ]]» — και στον ιδιωτικό και στον [[δημόσιο]] βίο<br /><b>5.</b> «[[θνήσκω]] [[δημοσίᾳ]]» — [[πεθαίνω]] με [[απόφαση]] του δικαστηρίου από το [[χέρι]] του δημίου.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Το επίθ. [[δημόσιος]], [[μολονότι]] σημασιολογικώς παρέχει την [[εντύπωση]] πως προέρχεται από το [[δήμος]], [[είναι]] παράγωγο του [[δημότης]] ([[δημότης]] > <i>δημότ-ιος</i> > [[δημόσιος]]) όπως και το επίθ. <i>δημοτ-ικός</i> (> <i>δημοτ-ικός</i>)].
}}
{{lsm
|lsmtext='''δημόσιος:''' Δώρ. δαμ-, <i>-α</i>, <i>-ον</i>,<br /><b class="num">I.</b> αυτός που ανήκει στο λαό ή στο [[κράτος]], Λατ. [[publicus]], αντίθ. προς το [[ἴδιος]], σε Ηρόδ., Αττ.· δημόσιον [[εἶναι]], <i>[[γίγνεσθαι]]</i>, κατάσχεται, δημεύεται, σε Θουκ., Πλάτ.<br /><b class="num">II.</b> ως ουσ., ὁ [[δημόσιος]] (ενν. [[δοῦλος]]), [[δημόσιος]] [[υπηρέτης]], όπως ο [[δημόσιος]] [[κλητήρας]], σε Ηρόδ.· [[δημόσιος]] [[γραμματέας]], [[συμβολαιογράφος]], σε Δημ.<br /><b class="num">III. 1.</b> ως ουδ., <i>δημόσιον</i>, <i>τό</i>, [[κράτος]], [[πολιτεία]], Λατ. [[respublica]], σε Ηρόδ., Αττ.<br /><b class="num">2.</b> [[κάθε]] [[δημόσιο]] [[κτήριο]], [[δημόσιος]] [[χώρος]] εκδηλώσεων, σε Ηρόδ.<br /><b class="num">3.</b> κεντρικό [[δημόσιο]] [[ταμείο]], [[αλλού]] <i>τὸ κοινόν</i>, σε Δημ.<br /><b class="num">4.</b> δημόσια [[φυλακή]], σε Θουκ.<br /><b class="num">5.</b> <i>τὰ δημόσια</i> (ενν. <i>χρήματα</i>), δημόσια [[περιουσία]], σε Αριστοφ.<br /><b class="num">IV.</b>ως θηλ., ἡ [[δαμοσία]]</i> (ενν. [[σκηνή]]), [[σκηνή]] των Σπαρτιατών βασιλιάδων, σε Ξεν.<br /><b class="num">V.</b>ως επίρρ.:<br /><b class="num">1.</b> δοτ., [[δημοσίᾳ]], Ιων. <i>-ίῃ</i>, με κρατικά έξοδα, [[δημοσία]] [[δαπάνη]], σε Ηρόδ.· με [[κοινή]] [[συγκατάθεση]], [[κοινή]] συναινέσει, σε Δημ.· δ. [[τεθνάναι]], [[πεθαίνω]] από τα χέρια δημοσίου εκτελεστή, στον ίδ.<br /><b class="num">2.</b> ουδ. πληθ., <i>δημόσια</i>, με δημόσια έξοδα, [[δημοσία]] [[δαπάνη]], σε Αριστοφ.
}}
{{elru
|elrutext='''δημόσιος:'''<br /><b class="num">I</b> дор. δᾱμόσιος 3 (обще)народный, общественный, государственный ([[ἀγρός]] Her.; [[πλοῦτος]] Thuc.; πλοῖα Plat.; [[ἀγών]] Plat., Aeschin.; ὁδοί, τροφαί Arst.; πράγματα Plut.; διαιρεῖν εἰς [[τρία]] μέρη τὴν χώραν, τὴν μὲν ἱερὰν, τὴν δὲ δημοσίαν, τὴν δ᾽ ἰδίαν Arst.): δίκαι δημόσιαι Arst. процессы по обвинениям в государственных преступлениях.<br /><b class="num">II</b> ὁ<br /><b class="num">1)</b> глашатай Her.;<br /><b class="num">2)</b> блюститель порядка, полицейский Arph.;<br /><b class="num">3)</b> писец Dem.;<br /><b class="num">4)</b> палач Diod.;<br /><b class="num">5)</b> искупительная жертва Arph. (ср. [[φαρμακός]]).
}}
{{elnl
|elnltext=δημόσιος -α -ον Dor. δᾱμόσιος [δῆμος] van de staat, staats-:. δ. εἶναι staatseigendom zijn Thuc. 2.13.1; ἐν... ἄθλοις δημοσίοις bij nationale kampioenschappen Plat. Lg. 865a. openbaar, publiekelijk:. δ. ὁδός openbare weg Men. Dysc. 115. subst. m. ὁ δημόσιος staatsslaaf, staatsdienaar, die kan optreden als deurwaarder, politie-agent, klerk, beulsknecht. n. τὸ δημόσιον staat, staatskas, staatsarchief:. οὐ... τοῦ δημοσίου ἐστὶ ὁ θησαυρός het schathuis is niet van de staat Hdt. 1.14.2; τοῦ δημοσίου δραχμήν... τῷ ναύτῃ... διδόντος terwijl de schatkist een drachme per matroos geeft Thuc. 6.31.3; ἡ ἐκ τοῦ δημοσίου τροφή onderhoud uit de schatkist Plat Resp.. 465d; γράμματ ’ ἔχων ἐν τῷ δημοσίῳ κείμενα met brieven die in het staatsarchief liggen Dem. 18.142; τὰ δημόσια πράττειν zich met de staatszaken bezig houden Plut. Sol. 5.2. f. ἡ δημοσία ( sc. σκηνή ) staatstent (van Spartaanse koning). adv. δημοσίᾳ, Ion. δημοσίῃ publiekelijk, van staatswege:. μιν Ἀθηναῖοι δημοσίῃ... ἔθαψαν de Atheners hebben hem op staatskosten begraven Hdt. 1.30.5; δημοσίᾳ... ἐξεπέμφθη hij werd van staatswege uitgezonden Thuc. 1.128.3.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=<br /><b class="num">I.</b> belonging to the [[people]] or [[state]], Lat. [[publicus]], opp. to [[ἴδιος]], Hdt., [[attic]]:— δημόσιον [[εἶναι]], γίγνεσθαι to be confiscated, Thuc., Plat.<br /><b class="num">II.</b> as Subst., ὁ [[δημόσιος]] (sc. [[δοῦλος]]), a [[public]] [[servant]], as the [[public]] [[crier]], Hdt.; a [[public]] notary, Dem.<br /><b class="num">III.</b> as neut., δημόσιον, ου, τό, the [[state]], Lat. [[respublica]], Hdt., [[attic]]<br /><b class="num">2.</b> any [[public]] [[building]], a [[public]] [[hall]], Hdt.<br /><b class="num">3.</b> the [[treasury]], [[elsewhere]] τὸ κοινόν, Dem.<br /><b class="num">4.</b> the [[public]] [[prison]], Thuc.<br /><b class="num">5.</b> τὰ δημόσια (sc. χρήματα) [[state]]-[[property]], Ar.<br /><b class="num">IV.</b> as fem., ἡ δαμοσία (sc. [[σκηνή]]) the [[tent]] of the Spartan kings, Xen.<br /><b class="num">V.</b> as adv.:<br /><b class="num">1.</b> dat. δημοσίαι, ionic -ίηι, at the [[public]] [[expense]], Hdt.; by [[public]] [[consent]], Dem.; δ. [[τεθνάναι]] to die by the [[executioner]], Dem.<br /><b class="num">2.</b> neut. pl. δημόσια, at the [[public]] [[cost]], Ar.
}}