View source for καθεύδω

{{LSJ1
|Full diacritics=καθεύδω
|Medium diacritics=καθεύδω
|Low diacritics=καθεύδω
|Capitals=ΚΑΘΕΥΔΩ
|Transliteration A=katheúdō
|Transliteration B=katheudō
|Transliteration C=katheydo
|Beta Code=kaqeu/dw
|Definition=so also in Ion., <span class="bibl">Hdt.2.95</span> codd.: impf. <b class="b3">καθεῦδον</b> (καθηῦδον) <span class="bibl">Il.1.611</span>, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Av.</span>495</span>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Smp.</span>217d</span>, al.; <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> ἐκάθευδον <span class="bibl">Lys.1.13</span>,23, <span class="bibl">X.<span class="title">Oec.</span>7.11</span>: fut. καθευδήσω <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ec.</span>419</span>, <span class="bibl">X.<span class="title">Cyr.</span>6.2.30</span>, etc.: aor. <b class="b3">ἐκαθεύδησα</b> (not in Att.), <span class="bibl">Luc.<span class="title">Asin.</span>6</span>; inf. <b class="b3">καθευδῆσαι</b> Hp <span class="title">Int.</span>12:— <b class="b2">lie down to sleep, sleep</b>, <span class="bibl">Il.1.611</span>, <span class="bibl">Od.3.402</span>, etc.; opp. <b class="b3">ἀγρυπνέω, ἐγρήγορα</b>, <span class="bibl">Thgn.471</span>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Phd.</span>71c</span>, etc.; καλὸς νέκυς, οἷα καθεύδων <span class="bibl">Bion 1.71</span>; κ. μάτην <span class="bibl">A.<span class="title">Ch.</span>881</span>; <b class="b3">νυκτὸς κ</b>. <b class="b2">to sleep</b> by night, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Phdr.</span> 251e</span>; <b class="b3">κ. τὰς νύκτας</b> <b class="b2">to sleep</b> all one's nights, <span class="bibl">Bato 4</span>; <b class="b3">μαλακῶς, σκληρῶς κ</b>., <span class="bibl">Antiph.187.6</span>, <span class="bibl">Timocl.16.2</span>; of male and female, ἵνα τώ γε καθεύδετον ἐν φιλότητι <span class="bibl">Od.8.313</span>; κ. μετά τινος <span class="bibl">Pl.<span class="title">Smp.</span>219d</span>: generally, <b class="b2">pass the night</b>, <b class="b3">τὴν βουλὴν εἰς ἀκρόπολιν ἰέναι κἀκεῖ κ</b>. <span class="bibl">And.1.45</span>; <b class="b3">κ. ἐπὶ ξύλου</b> <b class="b2">roost</b>, of a fowl, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Nu.</span>1431</span>; <b class="b3">ἐκ τοῦ καθεύδοντος</b> from <b class="b2">a sleeping state</b>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Phd.</span>72b</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> metaph., <b class="b2">lie asleep, lie idle</b>, Χερί <span class="bibl">A. <span class="title">Ag.</span>1357</span>, cf. <span class="bibl">X.<span class="title">HG</span>5.1.20</span>, <span class="bibl"><span class="title">An.</span>1.3.11</span>, <span class="bibl">D.19.303</span>; <b class="b3">κ. τὸν βίον</b> <b class="b2">to be asleep</b> all one's life, <b class="b2">sleep away</b> one's life, <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>404a</span>; opp. <b class="b3">ἐνεργεῖν</b>, <span class="bibl">Arist.<span class="title">EN</span>1157b8</span>; opp. <b class="b3">προσέχειν τοῖς πράγμασι</b>, <span class="bibl">Plu.<span class="title">Pomp.</span>15</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> of things, <b class="b2">lie still, be at rest</b>, <b class="b3">ἐλπίδες οὔπω κ</b>. <span class="bibl">E.<span class="title">Ph.</span>634</span>; καθεύδειν ἐᾶν ἐν τῇ γῇ κατακείμενα τείχη <span class="bibl">Pl.<span class="title">Lg.</span>778d</span>: <b class="b3">τοὺς νόμους ἐᾶν κ</b>. <span class="bibl">Plu.<span class="title">Ages.</span> 30</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> of the <b class="b2">sleep</b> of death, καθεύδοντες ἐν τάφῳ <span class="bibl">LXX<span class="title">Ps.</span>87(88).6</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">Da.</span>12.2</span>, <span class="bibl"><span class="title">1 Ep.Thess.</span>5.10</span>.</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-1283.png Seite 1283]] (s. [[εὕδω]]), ion. [[κατεύδω]], impf. καθεῦδον, Hom., att. καθηῦδον, z. B. Plat. Conv. 219 d, auch καθεῦδον, Ar. Av. 495, u. ἐκάθευδον, Xen. Oec. 7, 11, – sch <b class="b2">lasen</b>, Od. 6, 1; ἐν φιλότητι 8, 213 u. öfter; Aesch. Ch. 868; σὺ οὖν κάθευδε Ar. Nub. 39; Her. 2, 95; ἐγρήγορας ἢ καθεύδεις Plat. Prot. 310 b; [[μετά]] τινος Conv. 219 d; ὅτι οἱ τριήραρχοι [[οἴκοι]] καθευδήσοιεν Xen. Hell. 5, 1, 20; D. Cass. 34, 4. – Uebertr., οὐ καθεύδουσιν χερί Aesch. Ag. 1330, sie zaudern, säumen nicht; ἐλπίδες δ' [[οὔπω]] καθεύδουσιν Eur. Phoen. 637; Ggstz von προσέχειν τοῖς πράγμασιν Plut. Pomp. 15; neben ἀμελεῖν Xen. An. 1, 3, 11. – Auch καθεύδειν ἐᾶν ἐν τῇ γῇ κατακείμενα τὰ τείχη, sie nicht wieder aufrichten, Plat. Leg. VI, 778 d, wie τοὺς νόμους ἐᾶν καθ. PlPlut. Ages. 2. – Adi. verb., οὐ [[καθευδητέον]]. ἐν τῇ μεσημβρίᾳ Plat. Phaedr. 250, d.
}}
{{ls
|lstext='''καθεύδω''': (οὕτω καὶ τὰ ἀντίγραφα τοῦ Ἡροδ. 2. 95, ἀλλ’ ἐν νεωτέραις ἐκδόσεσι γράφεται [[κατεύδω]]): παρατ. καθεῦδον, Ὅμ.., Ἀριστοφ. ἐν Ὄρν. 495· καθηῦδον Πλάτ. Συμπ 217D, κ. ἀλλ.· ἐκάθευδον Λυσ. 93. 1., 94. 1, Ξεν. Οἰκ. 7. 11: μέλλ. καθευδήσω Ἀριστοφ. Ἐκκλ. 419, Ξεν. Κύρ. 6. 2, 30, κτλ.: οὐχὶ Ἀττ. ἀόρ. ἐκαθεύδησα Ἱππ. 538. 54, Λουκ. Ὄρν. 6: πρκμ. καθηύδηκα Ἐπιφάν. Ι. σ. 418. Πλαγιάζω ἵνα κοιμηθῶ, κοιμῶμαι, Ἰλ. Α. 611, Ὀδ. Α. 4, 304., Ζ. 1, Ἡρόδοτ., κτλ.· ἀντίθετον τῷ [[ἀγρυπνέω]] ἢ [[ἐγρήγορα]], Θέογν. 471, Πλάτ. Φαίδ. 71C. κλ.· καθεύδουσιν [[μάτην]] ἄκραντα [[βάζω]] Αἰσχύλ. Χο. 881· [[οὔτε]] νυκτὸς δύναται καθεύδειν [[οὔτε]] μεθ’ ἡμέραν Πλάτ. Φαῖδρ. 251Ε· τὰς νύκτας οὐ καθεύδομεν, δηλ. ἀγρυπνοῦμεν, Βάτω ἐν «Εὐεργέταις» 1· μαλακῶς καθεύδειν Ἀντιφάν. ἐν «Παρεκδιδομένῃ» 1. 6· σκληρῶς καθεῦδον Τιμοκλ. ἐν «Ἰκαρίοις» 4 - ἐπὶ ἄρρενος καὶ θήλεος, ἵνα τώ γε καθεύδετον ἐν φιλότητι Ὀδ. Θ. 313· καθ. μετά τινος Πλάτ. Συμπ. 219D· - [[καθόλου]], [[διέρχομαι]] τὴν νύκτα, τὴν βουλὴν εἰς ἀκρόπολιν ἰέναι [[κἀκεῖ]] καθ. Ἀνδοκ. 7. 10· - καθ. ἐπὶ ξύλου, ἐπὶ ὄρνιθος, Ἀριστοφ. Νεφ. 1431· - ἐκ τοῦ καθεύδοντος, ἐκ τῆς καταστάσεως τοῦ ὕπνου, Πλάτ. Φαίδ. 72Β. ΙΙ. μεταφ., διατελῶ [[ἀργός]], οὐ καθεύδουσιν χερὶ Αἰσχύλ. Ἀγ. 1357, πρβλ. Ξεν. Ἑλλ. 5. 1, 20, Ἀν. 1. 3, 11, Δημ. 438. 15· καθ. τὸν βίον, διέρχεσθαι τὸν βίον ἐν ὕπνῳ, ἐν ἀργίᾳ, Πλάτ. Πολ. 404Α· ἀντίθετον τῷ ἐνεργεῖν, Ἀριστ. Ἠθ. Ν. 7. 5, 1· ἀντίθετον τῷ προσέχειν τοῖς πράγμασι, Πλουτ. Πομπ. 15. 2) ἐπὶ πραγμάτων, διατελῶ ἐν ἡσυχίᾳ, [[ἡσυχάζω]], ἐλπίδες [[οὔπω]] καθ. Εὐρ. Φοίν. 634· καθεύδειν ἐᾶν ἐν τῇ γῇ κατακείμενα τείχη Πλάτ. Νόμ. 771D· τοὺς νόμους ἐᾶν καθ. Πλουτ. Ἀγησ. 30. = [[Κατὰ]] τὸν Schleusner, ἐν τῇ Καιν. Διαθ. ἐπὶ τοῦ ὕπνου τοῦ θανάτου, ὡς τὸ κοιμᾶσθαι, ἀλλ’ ἅπαντα τὰ παραδείγματα ἀποδεικνύουσι τὸ [[ἐναντίον]] πλὴν τοῦ ἐν τῇ Α΄ πρὸς Θεσσ. Ἐπιστ. ε΄, 10, [[ἔνθα]] σχετίζεται πρὸς τὴν συνήθη σημασίαν ἐν ἐδαφ. 6· πρβλ. καλὸς [[νέκυς]], οἷα καθεύδων Βίων 1. 71.
}}
{{bailly
|btext=<i>impf. att.</i> καθηῦδον <i>ou</i> [[ἐκάθευδον]], <i>f.</i> καθευδήσω;<br />se coucher <i>ou</i> être couché pour dormir ; dormir ; <i>fig.</i> être endormi, dormir <i>en parl. d’espérances, etc.</i> ; τοὺς νόμους [[ἐᾶν]] καθεύδειν PLUT laisser dormir les lois.<br />'''Étymologie:''' [[κατά]], [[εὕδω]].
}}
{{Autenrieth
|auten=imp. καθεῦδε: [[lie]] [[down]] to [[sleep]], [[sleep]]. (Od. and Il. 1.611.)
}}
{{StrongGR
|strgr=from [[κατά]] and heudo (to [[sleep]]); to [[lie]] [[down]] to [[rest]], i.e. (by [[implication]]) to [[fall]] [[asleep]] ([[literally]] or [[figuratively]]): (be a-)[[sleep]].
}}
{{Thayer
|txtha=[[imperfect]] 3rd [[person]] plural [[ἐκάθευδον]]; from [[Homer]] [[down]]; the Sept. [[mostly]] for שָׁכַב;<br /><b class="num">1.</b> to [[fall]] [[asleep]], to [[drop]] [[off]] to [[sleep]]: to [[sleep]];<br /><b class="num">a.</b> [[properly]]: B. D. American edition, p. 1198{a}); to be [[dead]]: to [[yield]] to [[sloth]] and [[sin]], and be [[indifferent]] to [[one]]'s [[salvation]]: 1 Thessalonians 5:6.
}}
{{grml
|mltxt=[[καθεύδω]], ιων. τ. [[κατεύδω]] (Α)<br /><b>1.</b> [[πλαγιάζω]] να κοιμηθώ, [[κοιμάμαι]] («[[οὔτε]] νυκτὸς δύναται καθεύδειν, [[οὔτε]] μεθ' ἡμέραν», <b>Πλάτ.</b>)<br /><b>2.</b> [[μένω]] [[άπρακτος]]<br /><b>3.</b> (για [[ζεύγος]] ετεροφύλων) [[κοιμάμαι]] στο ίδιο [[κρεβάτι]] («ἵνα τώ γε καθεύδετον ἐν φιλότητι», <b>Ομ. Οδ.</b>)<br /><b>4.</b> [[περνώ]] τη [[νύχτα]]<br /><b>5.</b> (για νεκρούς) [[κοιμάμαι]] τον ύπνο του θανάτου («καθεύδοντες ἐν τάφῳ», ΠΔ)<br /><b>6.</b> (για πράγματα) [[παραμένω]] [[αργός]], σε [[ησυχία]], [[ησυχάζω]], [[παύω]] να χρησιμοποιούμαι («ἐλπίδες δ' [[οὔπω]] καθεύδουσ'«, <b>Ευρ.</b>)<br /><b>7.</b> <b>φρ.</b> «ἐκ τοῦ καθεύδοντος» — από την [[κατάσταση]] του ύπνου.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> <i>κατ</i>(<i>α</i>)- <span style="color: red;">+</span> [[εὕδω]] «[[κοιμάμαι]]»].
}}
{{lsm
|lsmtext='''καθεύδω:''' Ιων. κατ-[[εύδω]]· παρατ. <i>καθεῦδον</i>, Αττ. επίσης [[καθηῦδον]] και [[ἐκάθευδον]], μέλ. <i>καθευδήσω</i>·<br /><b class="num">I.</b> [[πέφτω]], [[ξαπλώνω]], [[πλαγιάζω]] για να κοιμηθώ, [[κοιμάμαι]], σε Όμηρ. κ.λπ.· <i>ἐκ τοῦ καθεύδοντος</i> (μτχ. ουδ.), από την [[κατάσταση]] του ύπνου, σε Πλάτ.<br /><b class="num">II.</b> μεταφ., [[μένω]] κοιμισμένος, [[μένω]] [[αργός]], [[νωθρός]], [[τεμπέλης]], [[οκνηρός]], σε Αισχύλ. κ.λπ.· επίσης λέγεται για πράγματα, βρίσκομαι σε λήθαργο, [[καλμάρω]], [[ησυχάζω]], <i>ἐλπίδες καθεύδουσιν</i>, σε Ευρ.
}}
{{elnl
|elnltext=καθ-εύδω, Ion. κατεύδω, imperf. καθηῦδον en ἐκάθευδον; aor. later ἐκαθεύδησα slapen, gaan slapen, naar bed gaan:; ἔνθα καθεῦδ ’ ἀναβάς daar ging hij slapen nadat hij naar boven was gegaan Il. 1.611; οὐ γὰρ ἀπέθανεν, ἀλλὰ καθεύδει hij is niet gestorven, maar hij slaapt NT Luc. 8.52; κἀπὶ ξύλου καθεύδεις; en slaap je op stok? (van pluimvee) Aristoph. Nub. 1431; τὴν δὲ βουλὴν... ἐκεῖ καθεύδειν dat de raad daar (op de Acropolis) de nacht moest doorbrengen And. 1.45; overdr. van de doden:. Πρόμαχος δεδμημένος εὕδει ἔγχει ἐμῷ Promachus slaapt, geveld door mijn speer Il. 14.482. zitten slapen, inactief zijn:; τὸν βίον zijn leven verslapen Plat. Resp. 404a; ὥρα μέντοι σοι μὴ καθεύδειν ἀλλὰ προσέχειν nu moet je niet zitten slapen, maar opletten Plut. Pomp. 15.2; overdr. van zaken:. ἐλπίδες δ ’ οὔπω καθεύδουσι mijn hoop is nog niet ingeslapen Eur. Phoen. 634; καθεύδειν ἐᾶν ἐν τῇ γῇ κατακείμενα τὰ τείχη de muren in de grond laten liggen rusten (d.w.z. afzien van vestingwerk) Plat. Lg. 778d; τοὺς νόμους δεῖ σήμερον ἐᾶν καθεύδειν men moet de wetten vandaag ongemoeid laten Plut. Ages. 30.6.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=<br />to lie [[down]] to [[sleep]], [[sleep]], Hom., etc.:— ἐκ τοῦ καθεύδοντος ([[part]]. neut.) from a sleeping [[state]], Plat.<br />metaph. to lie [[asleep]], lie [[idle]], Aesch., etc.:—also of things, to [[sleep]], lie [[still]], be at [[rest]], ἐλπίδες καθεύδουσιν Eur. <br />ionic κατ-εύδω imperf. καθεῦδον [[attic]] also [[καθηῦδον]] and [[ἐκάθευδον]] fut. καθευδήσω<br /><b class="num">I.</b> to lie [[down]] to [[sleep]], [[sleep]], Hom., etc.:— ἐκ τοῦ καθεύδοντος ([[part]]. neut.) from a sleeping [[state]], Plat.<br /><b class="num">II.</b> metaph. to lie [[asleep]], lie [[idle]], Aesch., etc.:—also of things, to [[sleep]], lie [[still]], be at [[rest]], ἐλπίδες καθεύδουσιν Eur.
}}