View source for ξέστης

{{LSJ1
|Full diacritics=ξέστης
|Medium diacritics=ξέστης
|Low diacritics=ξέστης
|Capitals=ΞΕΣΤΗΣ
|Transliteration A=xéstēs
|Transliteration B=xestēs
|Transliteration C=ksestis
|Beta Code=ce/sths
|Definition=ου, ὁ, formed from Lat. <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> <b class="b2">sextarius</b>, a Roman measure nearly = <span class="bibl">1</span> <b class="b2">pint</b>, IG7.3498.54 (Oropus), <span class="bibl">J.<span class="title">AJ</span>9.4.4</span>, <span class="title">AP</span>11.298, Gal.13.435, Damocr. ap. eund.<span class="bibl">13.989</span>,<span class="title">IG</span>42(1).93(Epid., iii/iv A.D.), <span class="bibl">Phlp.<span class="title">in APr.</span> 27.19</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> <b class="b2">pitcher, cup</b>, Ev.Marc.7.4, <span class="bibl"><span class="title">POxy.</span>921.23</span> (iii A.D.), Harp.Astr.in <span class="title">Cat.Cod.Astr.</span>8(3).139.</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0278.png Seite 278]] ὁ, ein Maaß für flüssige u. trockne Dinge, sextarius der Römer, Galen. u. a. Sp.
}}
{{ls
|lstext='''ξέστης''': -ου, ὁ, = τῷ Λατ. sextarius, [[εἶναι]] δὲ [[τύπος]] ἐφθαρμένος, ᾧ ἐχρῶντο οἱ ἐν Σικελίᾳ Ἕλληνες (πρβλ. [[λίτρα]]), Ἀνθ. Π. 11. 298, Δαμοκράτ. παρὰ Γαλην., Καιν. Διαθ.· - [[ἐντεῦθεν]] ὑποκορ. ξεστίον, τό, Συνέσ.· - ἐπίθ. ξεστιαῖος, α, ον, ὁ περιέχων ἕνα ξέστην, Γαλην.
}}
{{bailly
|btext=ου (ὁ) :<br />setier, <i>mesure d’un sixième de [[χοῦς]] pour les liquides et les matières sèches</i>.<br />'''Étymologie:''' [[ξέω]].
}}
{{StrongGR
|strgr=as if from xeo ([[properly]], to [[smooth]]; by [[implication]], (of [[friction]]) to [[boil]] or [[heat]]); a [[vessel]] (as fashioned or for [[cooking]]) (or [[perhaps]] by [[corruption]] from the Latin sextarius, the [[sixth]] of a modius, i.e. [[about]] a [[pint]]), i.e. ([[specially]]), a [[measure]] for liquids or solids, (by [[analogy]], a [[pitcher]]): [[pot]].
}}
{{Thayer
|txtha=ξεστου, ὁ (a [[corruption]] of the Latin sextarius);<br /><b class="num">1.</b> a sextarius, i. e. a [[vessel]] for measuring liquids, holding [[about]] a [[pint]] (Josephus, Antiquities 8,2, 9 — [[see]] [[βάτος]]; [[Epictetus]] diss. 1,9, 33; 2,16, 22; (Dioscor.), Galen and [[medical]] writers).<br /><b class="num">2.</b> a [[wooden]] [[pitcher]] or [[ewer]] (Vulg. urceus (A. V. [[pot]])) from [[which]] [[water]] or [[wine]] is poured, [[whether]] holding a sextarius or [[not]]: T WH [[omit]]; Tr brackets the [[clause]]).
}}
{{grml
|mltxt=[[ξέστης]], ὁ (Α)<br /><b>1.</b> [[μονάδα]] μέτρησης στερεών και υγρών που χρησιμοποιούσαν οι Ρωμαίοι, από τους οποίους τήν παρέλαβαν τη μεταγενέστερη περίοδο και οι Έλληνες, και που ήταν ίση [[προς]] το ένα έκτο του κογγίου<br /><b>2.</b> [[υδρία]], [[στάμνα]], [[κανάτι]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Η λ. [[ξέστης]] έχει προέλθει από αμάρτυρο υποκορ. τ. <i>ξεστ</i>-<i>άριον</i> <span style="color: red;"><</span> λατ. <i>sext</i><i>ā</i><i>rius</i> «το ένα έκτο του κογγίου» (με [[αντιμετάθεση]] τών -<i>χ</i>- και -<i>ς</i>-, [[επειδή]] το συμφωνικό [[σύμπλεγμα]] -<i>ξτ</i>- ήταν δυσπρόφερτο στην Ελληνική), με [[επίθημα]] -<i>της</i> (<b>πρβλ.</b> [[κοδράντης]] <span style="color: red;"><</span> λατ. <i>quadrans</i>)].
}}
{{lsm
|lsmtext='''ξέστης:''' -ου, ὁ, Λατ. [[sextarius]], [[σχεδόν]] [[μία]] [[πίντα]] ([[μονάδα]] μέτρησης υγρών που ισοδυναμεί με 586 γρ.), σε Καινή Διαθήκη
}}
{{elru
|elrutext='''ξέστης:''' ου ὁ (лат. [[sextarius]])<br /><b class="num">1)</b> ксест (мера жидкостей и сыпучих тел, равная 2 κοτύλαι = 0.547 л Anth.);<br /><b class="num">2)</b> кружка (ποτήρια καὶ ξέσται NT).
}}
{{etym
|etymtx=Grammatical information: m.<br />Meaning: measure for fluid and dry things, = Lat. <b class="b2">sex-tārius</b> (Oropos [around 200a], J., AP), also [[poy]], [[bottle]] (Ev. Mark. 7,4, pap.).<br />Derivatives: <b class="b3">ξεστίον</b> n. <b class="b2">id.</b> (Ostr., Orib., Aet.); cf. <b class="b3">ἀμνίον</b>, <b class="b3">λυχνίον</b> a.o.; <b class="b3">ξεστ-ιαῖος</b> <b class="b2">measuring a ξ.</b> (Gal.).<br />Origin: LW [a loanword which is (probably) not of Pre-Greek origin] Lat.<br />Etymology: From <b class="b3">*ξεστάριον</b> = [[sextārius]] back-formed as poss. dimin. with metathesis; suffix as in <b class="b3">κοδράντης</b> (= Lat. [[quadrans]]) a. o. -- Similar prob. <b class="b3">ξέστριξ κριθή ἡ ἑξάστιχος</b>. <b class="b3">Κνίδιοι</b> H. A rest of the dupposed anlaut <b class="b2">ḱs-</b> in the word for [[six]] (de Saussure MSL 7, 77, Osthoff IF 8, 13) should not be assumed. The supposed 2. member is since Meineke (on the H.-place) connected with Lat. [[striga]] <b class="b2">long row of mowed hay or grain, swath</b>. -- Cf. Schwyzer 269.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=[[ξέστης]], ου, ὁ,<br />= Lat. [[sextarius]], [[nearly]] a [[pint]], NTest.
}}
{{FriskDe
|ftr='''ξέστης''': {kséstēs}<br />'''Grammar''': m.<br />'''Meaning''': Maß für flüssige und trockne Dinge, = lat. ''sex''-''tārius'' (Oropos [um 200<sup>a</sup>], J., ''AP'' u.a.), auch [[Gefäß]], [[Krug]] (''Ev''. ''Mark''. 7,4, Pap. u.a.).<br />'''Derivative''': Davon [[ξεστίον]] n. ib. (Ostr., Orib., Aet. u.a.); vgl. [[ἀμνίον]], [[λυχνίον]] u.a.; [[ξεστιαῖος]] ‘einen ξ. messend’ (Gal.).<br />'''Etymology''' : Aus *ξεστάριον = ''sextārius'' als angeblichem Dentin. mit Metathese rückgebildet; Suffix wie in [[κοδράντης]] (= lat. ''quadrans'') u. a. — Ähnlich wohl [[ξέστριξ]] [[κριθή]]· ἡ [[ἑξάστιχος]]. Κνίδιοι H. Ein Überbleibsel des angenommenen ehemaligen Anlauts ''ḱs''- im Wort für [[sechs]] (de Saussure MSL 7, 77, Osthoff IF 8, 13) dürfte darin nicht stocken. Das vermutete Hinterglied wird seit Meineke (zur H. -stelle) mit lat. ''striga'' ‘lange Zeile gemähten Heues od. Getreides, Schwaden’ verbunden. — Vgl. Schwyzer 269 m. Lit.<br />'''Page''' 2,335
}}