View source for φιτρός

{{LSJ1
|Full diacritics=φιτρός
|Medium diacritics=φιτρός
|Low diacritics=φιτρός
|Capitals=ΦΙΤΡΟΣ
|Transliteration A=phitrós
|Transliteration B=phitros
|Transliteration C=fitros
|Beta Code=fitro/s
|Definition=ὁ, <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> <b class="b2">block of wood, log</b>, φιτρῶν καὶ λάων <span class="bibl">Il.12.29</span>, <span class="bibl">21.314</span>; φιτροὺς αἶψα ταμόντες <span class="bibl">Od.12</span> <span class="bibl">11</span>, cf. <span class="bibl">A.R.1.405</span>, <span class="bibl">Call.<span class="title">Fr.</span>246</span> ( = <span class="bibl"><span class="title">PSI</span>11.1218a2</span>); <b class="b2">bole</b> or <b class="b2">trunk</b> of a tree, <span class="bibl">Q.S.12.137</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> <b class="b2">firebrand</b>, <span class="bibl">B. 5.142</span>, Lyc.913.</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1289.png Seite 1289]] ὁ (gew. abgeleitet von φύω, [[φιτύω]], [[φυτεύω]], wahrscheinlich von φιδ, findere), Block, Klotz, Scheit, übh. ein Stück Holz; Il. 12, 29. 21, 314. 23, 123 Od. 12, 11; nach Arist. plant. 1, 4 ὁ [[μόνος]] γινόμενος ἀπὸ τῆς γῆς, neben [[λύγος]] u. [[κλάδος]]. – Bei Lycophr. 913 ein Feuerbrand.
}}
{{ls
|lstext='''φιτρός''': ὁ, ὡς τὸ [[κορμός]], φιτρῶν καὶ λάων Ἰλ. Μ. 29, καὶ ἀλλ.· φιτροὺς [[αἶψα]] ταμόντες Ὀδ. Μ. 11· ― [[κυρίως]] ὁ κορμὸς ἢ τὸ [[στέλεχος]] δένδρου, κατὰ τὸν Ἀριστ. περὶ Φυτ. 1. 4, 3. ΙΙ. δαυλός, [[δαλός]], φιτροῦ... μιαιφόνον, «τὸν φονέα τοῦ Ἀλεξάνδρου· φιτρὸν δὲ τὸν Ἀλέξανδρον λέγει διὰ τὸν δαλὸν τὸν φανέντα κατ’ [[ὄναρ]] τῇ Ἑκάβῃ» (Σχόλ.), Λυκόφρ. 913.
}}
{{bailly
|btext=οῦ (ὁ) :<br />pièce de bois.<br />'''Étymologie:''' [[φῖτυ]].
}}
{{Autenrieth
|auten=[[trunk]], [[block]], [[log]], pl. (Il. and Od. 12.11.)
}}
{{grml
|mltxt=ὁ, Α<br /><b>1.</b> [[κορμός]] δέντρου<br /><b>2.</b> (στον Όμ.) [[κομμάτι]] ξύλου<br /><b>3.</b> [[δαυλός]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Επικός τ. αβέβαιης ετυμολ. Κατά μία [[άποψη]], η λ. <i>φι</i>-<i>τρός</i> ανάγεται στην ΙΕ [[ρίζα]] <i>bhei</i>- /<i>bh</i><i>ī</i>- «[[χτυπώ]]» (<b>πρβλ.</b> αρμ. <i>bir</i> «[[κοντό]] και στρογγυλό [[ξύλο]], [[κούτσουρο]], [[ρόπαλο]]», [[καθώς]] και το αρχ. ιρλνδ. <i>benaid</i> «χτυπά» και τον λατ. τ. υποτακτικής <i>per</i>-<i>fi</i>-<i>nes</i> «να σπας, να καταλύεις», με έρρινο [[ένθημα]]) και εμφανίζει [[επίθημα]] -<i>τρο</i>-<i>ς</i>, <b>πρβλ.</b> <i>οἶσ</i>-<i>τρος</i>, <i>χύ</i>-<i>τρος</i> (<b>πρβλ.</b> [[επίθημα]] -<i>τρο</i>-<i>ν</i>). Κατ' [[άλλη]] [[άποψη]], η λ. [[πρέπει]] να αναχθεί στην ΙΕ [[ρίζα]] <i>bhei</i>-<i>d</i>- «[[σχίζω]]» του ρ. [[φείδομαι]] (πιθ. από τη [[ρίζα]] <i>bhei</i> «[[χτυπώ]]» με οδοντική [[παρέκταση]]), παραμένει, όμως, [[δυσερμήνευτος]] ο [[τρόπος]] σχηματισμού του. Έχει διατυπωθεί η [[άποψη]] ότι ο τ. ανάγεται σε έναν αρχικό τ. <i>φιδ</i>-<i>ρός</i>(<i>με</i> [[επίθημα]] -<i>ρος</i>), ο [[οποίος]] στη [[συνέχεια]] δέχθηκε την [[επίδραση]] τών επιθημάτων -<i>τρος</i>, -<i>τρον</i>, ενώ, λιγότερο πιθανή [[είναι]] η [[προέλευση]] της λ. από τ. <i>φιδ</i>-<i>τρο</i>-<i>ς</i>, ο [[οποίος]] θα έδινε κανονικά τ. <i>φισ</i>-<i>τρο</i>-<i>ς</i>. Αξίζει, [[τέλος]], να σημειωθεί ότι και οι δύο απόψεις έχουν ως [[αφετηρία]] την [[αναγωγή]] του τ. [[φιτρός]] «[[κορμός]]» σε μια [[ρίζα]] με σημ. «[[κόβω]], [[χτυπώ]], [[σχίζω]], [[σπάζω]]» με [[βάση]] την ανάλογη [[περίπτωση]] της λ. [[κλάδος]] που ανάγεται σε [[ρίζα]] με σημ. «[[χτυπώ]]» (<b>πρβλ.</b> <i>κλῶ</i> «[[σπάζω]]», <b>βλ. λ.</b> [[κλάδος]])].
}}
{{lsm
|lsmtext='''φιτρός:''' ὁ, [[κορμός]] δέντρου, [[ξύλο]], σε Όμηρ.
}}
{{elru
|elrutext='''φιτρός:''' ὁ<br /><b class="num">1)</b> бревно, чурбан, полено Hom.;<br /><b class="num">2)</b> ствол Arst.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=[[φιτρός]], οῦ, ὁ,<br />a [[block]] of [[wood]], log, Hom.
}}
{{FriskDe
|ftr='''φιτρός''': {phitrós}<br />'''Grammar''': m.<br />'''Meaning''': [[Baumstamm]], [[Klotz]], [[Block]], [[Holzscheit]] (ep. seit Il.); nach Sch. u. Eust. aus dem kyprischen Amathus; dazu Ruijgh L’élém. ach. 159 m. Lit.<br />'''Composita''' : Keine Kompp. oder Ableitungen.<br />'''Etymology''' : Mit arm. ''bir'', Instr. ''bra''-''w'' [[großer Stock]], [[Knüppel]], [[Keule]] am nächsten verwandt, aber kaum damit identisch, weil idg. -''itr''wohl arm. -''iwr'' hätte ergeben müssen wie -''atr''- > -''awr''. Aus idg. *''bhi''-(''t'')''r''- von einem Verb [[schlagen]], [[hauen]], [[schneiden]] in slav., z.B. russ. ''bitь'', kelt., z.B. air. ''benaid'', altes ''nā''-Präsens wie das isolierte lat. ''perfines'' [[perfringas]] (Fest.); dazu mehrere Nomina, u.a. aus den.. Germanischen, z.B. ahd. ''bīhal'', nhd. ''Beil'' (idg. *''bhī''-''tlo''-? von Karstien KZ 65, 154 ff. stark angezweifelt), mhd. ''bil'', ''billes'' n. [[Steinhaue]] (Grundform unsicher). Weitere Formen m. Lit. bei WP. 2, 137f., Pok. 117f. (bes. Lidén KZ 61, 11 ff.); ält. Lit. auch bei Bq.<br />'''Page''' 2,1021
}}