View source for θάμβος

{{LSJ1
|Full diacritics=θάμβος
|Medium diacritics=θάμβος
|Low diacritics=θάμβος
|Capitals=ΘΑΜΒΟΣ
|Transliteration A=thámbos
|Transliteration B=thambos
|Transliteration C=thamvos
|Beta Code=qa/mbos
|Definition=εος, τό, also ὁ <span class="bibl">Simon.237</span>, <span class="bibl">LXX <span class="title">Ec.</span>12.5</span> (pl.): (τέθηπα):—<span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> <b class="b2">amazement</b>, θ. δ' ἔχεν εἰσορόωντας <span class="bibl">Il.4.79</span>; θ. δ' ἕλε πάντας ἰδόντας <span class="bibl">Od.3.372</span>; θάμβει δυσφόρῳ τερπνῷ τε μιχθείς <span class="bibl">Pi.<span class="title">N.</span>1.55</span>; θάμβει ἐκπλαγέντες <span class="bibl">E.<span class="title">Rh.</span>291</span>, cf. <span class="bibl">Ar.<span class="title">Av.</span>781</span> (lyr.), <span class="bibl">Th.6.31</span>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Phdr.</span>254c</span>: pl., <span class="bibl">Onos.41.2</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> in objective sense, <b class="b3">θάμβοι</b> <b class="b2">terrors</b> in the way, LXX l.c.; <b class="b2">object of wonder</b>, Epigr.Gr.1068 (Gerasa).</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-1185.png Seite 1185]] τό, auch ὁ, Simonds bei Schol. Il. 4, 79 (vgl. [[τάφος]], [[τέθηπα]]), <b class="b2">Staunen</b>, Erstaunen, Verwunderung, Entsetzen; [[θάμβος]] δ' ἔχεν εἰσορόωντας Il. 4, 79; [[θάμβος]] δ' ἕλε πάντας ἰδόντας Od. 5, 372; Ar. Av. 781; δύσφορον Pind. N. 1, 55; θάμβει ἐκπλαγέντες Eur. Rhes. 291, vgl. Hec. 180; in Prosa, ὁ [[στόλος]] οὐχ ἧσσον τόλμης τε θάμβει, Staunen über das Wagniß, καὶ ὄψεως λαμπρότητι [[περιβόητος]] ἐγένετο Thuc. 6, 31; ὑπ' αἰσχύνης τε καὶ θάμβους Plat. Phaedr. 254 c; geradezu Furcht, [[δεισιδαιμονία]] [[θάμβος]] ἐργάζεται Plut. Pericl. 6.
}}
{{ls
|lstext='''θάμβος''': -εος, τό, καὶ ὁ, Σιμων. 238· (√ΤΑΦ, [[τέθηπα]])· - [[ἔκπληξις]], ἰσχυρὸς [[θαυμασμός]], Λατ. stupor, συνώνυμον τῷ Ἐπικ. [[τάφος]] (ὃ ἴδε), [[θάμβος]] δ’ ἔχει εἰσορόωντας Ἰλ. Δ. 79· [[θάμβος]] δ’ ἕλε πάντας ἰδόντας Ὀδ. Γ. 372, κτλ.· [[ὡσαύτως]] παρὰ Πινδ., Τραγ., Ἀριστοφ. Ὄρν. 781, καὶ παρὰ τοῖς πεζοῖς τῶν Ἀττ., Θουκ. 6. 31, Πλάτ. Φαίδρ. 254C. 2) ἐπὶ ἀντικειμενικῆς σημασίας, [[πρᾶγμα]] θαυμάσιον, [[θαῦμα]], ὁ γὰρ κολοσσὸς θ. ἦν Συλλ. Ἐπιγρ. 8703, πρβλ. 8655.
}}
{{bailly
|btext=<i>ion.</i> -εος, <i>att.</i> -ους (τό) :<br />effroi, étonnement, stupeur ; admiration.<br />'''Étymologie:''' R. Θαπ, être étonné.
}}
{{Autenrieth
|auten=ευς: [[wonder]], [[astonishment]].
}}
{{Slater
|sltr=[[θάμβος]] <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b> [[amazement]] ἔστα δὲ θάμβει δυσφόρῳ τερπνῷ τε [[μιχθείς]] (N. 1.55)
}}
{{StrongGR
|strgr=[[akin]] to an [[obsolete]] tapho (to dumbfound); [[stupefaction]] (by [[surprise]]), i.e. [[astonishment]]: X amazed, + astonished, [[wonder]].
}}
{{grml
|mltxt=το (Α [[θάμβος]], -εος, το και [[θάμβος]], ὁ)<br /><b>1.</b> [[έκπληξη]], [[κατάπληξη]], [[ξάφνιασμα]] («και ἐγένετο [[θάμβος]] ἐπὶ πάντας», ΚΔ)<br /><b>2.</b> [[φόβος]] που προέρχεται από τη θέα κάποιου καταπληκτικού πράγματος<br /><b>3.</b> [[λαμπρότητα]], [[μεγαλείο]] που προκαλεί [[κατάπληξη]] ή θαυμασμό<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>ιατρ.</b> απότομη [[οπτική]] [[διαταραχή]] που προκαλείται από έντονο εκτυφλωτικό φως το οποίο κάνει τον προσβαλλόμενο ανίκανο να δει<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> αυτό που προκαλεί [[έκπληξη]] και θαυμασμό («ὁ γάρ κολοσσὸς [[θάμβος]] ἦν»)<br /><b>2.</b> [[θαύμα]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Αβέβαιης ετυμολογίας. Οπωσδήποτε η λ. συνδέεται με αρχ. παρακμ. [[τέθηπα]] (υπερσ. <i>ετεθήπεα</i>) <span style="color: red;"><</span> θ. <i>ταφ</i>- <span style="color: red;"><</span> <i>θαφ</i>-, <i>το</i> οποίο απαντά μόνο στη μτχ. θεματ. αορ. [[ταφών]] «αυτός που θαμπώθηκε, που εξεπλάγη» — <b>[[πρβλ]].</b> <i>τρέφομαι</i> (<span style="color: red;"><</span> <i>θρεφ</i>·) -[[θρόμβος]], [[στρέφω]]- [[στρόμβος]]. Η λ. συνδέθηκε, εξάλλου, με γοτθ. προστ. <i>afdobn</i> = <i>φιμώθητι</i> «σώπα», [[πράγμα]] που οδηγεί στην [[αναγωγή]] σε [[ρίζα]] <i>dhăbh</i>- και στη [[σύνδεση]] με μσν. αγγλ. <i>dabben</i> «[[χτυπώ]] απαλά», νέο άνω γερμ. <i>tappen</i> κ.ά. Τέλος, υπετέθη ότι η λ. εμφανίζει τη συνεσταλμένη [[βαθμίδα]] <i>dhembh</i>- (<b>[[πρβλ]].</b> <i>dumbs</i> «[[βουβός]], [[άφωνος]]» της ΙΕ ρίζας <i>dhembh</i>- από την οποία θα προήλθε αμάρτ. <i>θέμβος</i> <span style="color: red;"><</span> ενεστ. <i>θέμβω</i> και <i>θομβέω</i>.<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[θαμβός]], [[θαμβώνω]] (-<i>ω</i>)<br /><b>αρχ.</b><br />[[θαμβαίνω]], [[θαμβαλέος]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> (Β' συνθετικό) <b>αρχ.</b> [[αθαμβής]], [[μεγαθαμβής]], [[περιθαμβής]], [[πολυθαμβής]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''θάμβος:''' -εος, τό (από τη √<i>ΤΑΦ</i>, βλ. [[τέθηπα]]) = [[τάφος]] (τό), [[έκπληξη]], [[ισχυρός]] [[θαυμασμός]], σε Όμηρ., Αττ.
}}
{{elru
|elrutext='''θάμβος:''' εος (эп. gen. [[θάμβευς]]) τό<br /><b class="num">1)</b> изумление: θ. ἔχεν τινά Hom. или ἐγένετο θ. ἐπί τινα NT изумление охватило кого-л.; τόλμης θ. Thuc. поразительная отвага;<br /><b class="num">2)</b> тж. pl. страх, потрясение, ужас (θάμβει ἐκπτήσσειν τινὰ οἴκων Eur.): θάμβει ἐκπλαγέντες Eur. пораженные ужасом; ὑπ᾽ αἰσχύνης τε καὶ θάμβους Plat. от стыда и ужаса.
}}
{{etym
|etymtx=Grammatical information: n.<br />Meaning: [[amazement]] (Il.).<br />Compounds: As 2. member e. g. in <b class="b3">ἀ-θαμβής</b> [[fearless]], [[undaunted]] (Ibyk., B.) with <b class="b3">ἀθαμβία</b>, <b class="b3">-ίη</b> [[fearlessness]], [[undauntedness]] (Democr. 215); back formation <b class="b3">ἄθαμβος</b> [[undaunted]] (Democr. 216), also as PN (Delphi); cf. <b class="b3">ἔκθαμβος</b> below; s. Schwyzer 469.<br />Derivatives: <b class="b3">θαμβαλέος</b> (Nonn.). Denomin. verbs: 1. <b class="b3">θαμβέω</b>, <b class="b3">-ῆσαι</b>, also with prefix, e. g. <b class="b3">ἐκ-</b>, <b class="b2">be amazed, be frightened</b> (Il.), hell. also trans. <b class="b2">set in amazement, frighten</b> (LXX) with <b class="b3">θάμβ-ησις</b>, <b class="b3">-ημα</b> (Aq.), <b class="b3">ἔκθαμβος</b> (Plb.). 2. <b class="b3">θαμβαίνω</b> intr. <b class="b2">id..</b> (Pi.). 3. <b class="b3">θαμβεύω</b> trans. <b class="b2">id.</b> with <b class="b3">-ευτής</b> (Aq.).<br />Origin: PG [a word of Pre-Greek origin]<br />Etymology: Beside <b class="b3">θάμβος</b> there is the perfekt <b class="b3">τέθηπα</b> <b class="b2">am amazed</b> with the thematic root aorist <b class="b3">ταφεῖν</b> (<b class="b3">ταφών</b>, <b class="b3">τάφε</b>; Il.); from the last <b class="b3">τάφος</b> n. = <b class="b3">θάμβος</b> (Od., Ibyk.). To <b class="b3">τέθηπα</b> sec. <b class="b3">θήπω ἐπιθυμῶ</b>, <b class="b3">θαυμάζω</b>; also <b class="b3">θώψ</b>. A nasal did not voice a following stop in Greek; wrong Schwyzer 692 and 333. - The group is further isolated. (Wood Mod. langu. notes 21, 227 connected Goth. ipv. [[afdobn]] <b class="b2">φιμώθητι, become speechless</b>. As doubtful is the connection with the Germ. group for [[slay]], e. g. MEng. [[dabben]] <b class="b2">slay slowly</b>, NHG [[tappen]] (Fick, Pok. 233). Pelasgian etymology by v. Windekens Le Muséon 63, 106ff.; further see Szemerényi Glotta 33, 238ff. - The variation <b class="b3">θαπ- ταφ- θαμβ-</b> (with Pre-Greek prenasalization), also <b class="b3">*θαϜ-</b> in <b class="b3">θαῦμα</b>, cannot be IE, and the whole points to Pre-Greek origin. Thus Kuiper Gedenkschr. Kretchmer 1956, 225; thus Fur. passim.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=[[θάμβος]], εος, [from Root !ταφ, v. [[τέθηπα]] = [[τάφος]]<br />[[astonishment]], [[amazement]], Hom., [[attic]]
}}
{{FriskDe
|ftr='''θάμβος''': {thámbos}<br />'''Grammar''': n.<br />'''Meaning''': [[Staunen]], [[Verwunderung]], [[Erschrecken]] (poet. seit Il.).<br />'''Composita''' : Als Hinterglied z. B. in [[ἀθαμβής]] [[furchtlos]], [[unerschrocken]] (Ibyk., B. u. a.) mit [[ἀθαμβία]], -ίη [[Furchtlosigkeit]], [[Unerschrockenheit]] (Demokr. 215); Rückbildung [[ἄθαμβος]] [[unerschrocken]] (Demokr. 216), auch als EN (Delphi); vgl. auch [[θαμβέω]] und [[ἔκθαμβος]] unten; dazu Schwyzer 469.<br />'''Derivative''': Ableitung [[θαμβαλέος]] (Nonn.). Denominative Verba: 1. [[θαμβέω]], -ῆσαι, auch mit Präfix, z. B. ἐκ-, [[staunen]], [[erschrocken sein]] (ep. poet. seit Il., späte Prosa), hell. u. spät auch trans. [[in Staunen]], [[in Schrecken setzen]] (LXX u. a.) mit [[θάμβησις]], -ημα (Aq. u. a.), [[ἔκθαμβος]] (Plb. u. a.). 2. [[θαμβαίνω]] intr. ib. (Pi.). 3. [[θαμβεύω]] trans. ib. mit -ευτής (Aq.).<br />'''Etymology''' : Neben [[θάμβος]] steht ein altertümliches Perfekt [[τέθηπα]] [[staune]] mit dem thematischen Wurzelaorist ταφεῖν ([[ταφών]], [[τάφε]] u. a.; ep. ion. poet. seit Il.; späte Prosa); vom letzteren [[τάφος]] n. = [[θάμβος]] (Od., Ibyk.). Zu [[τέθηπα]] entstand sekundär [[θήπω]]· ἐπιθυμῶ, [[θαυμάζω]] u. a.; s. auch [[θώψ]]. Zu [[θάμβος]] : ταφεῖν vgl. [[θρόμβος]] : τρέφειν u. a.; der sekundäre Nasal hat die nachfolgende Aspirata in eine tönende Media verwandelt; vgl. zur Nasalierung Schwyzer 692, zur Deaspiration ebd. 333. In dem dehnstufigen [[τέθηπα]] hat progressive Assimilation stattgefunden. — Sonst isoliert. Von Wood Mod. langu. notes 21, 227 mit dem got. Ipv. ''afdobn'' [[φιμώθητι]], [[verstumme]] zusammengestellt. Ebenso zweifelhaft ist die Heranziehung einer germ. Wortgruppe für [[schlagen]] usw., z. B. meng. ''dabben'' [[leise schlagen]], nhd. ''tappen'' u. a. m. (WP. 1, 824 nach Fick, Pok. 233). Pelasgische Etymologie von v. Windekens Le Muséon 63, 106ff.; hypothetische Kombinationen von Szemerényi Glotta 33, 238ff. (vgl. zu [[θέα]]).<br />'''Page''' 1,651-652
}}
{{Chinese
|sngr='''原文音譯'''：q£mboj 探-波士<br />'''詞類次數'''：名詞（3）<br />'''原文字根'''：畏懼<br />'''字義溯源'''：驚慌失措，驚訝，驚異，希奇；源自（[[τάφος]]）X*=驚訝）<br />'''出現次數'''：總共（3）；路（2）；徒（1）<br />'''譯字彙編'''：<br />1） 驚訝（2） 路4:36； 路5:9；<br />2） 希奇（1） 徒3:10
}}