View source for ἀσπαίρω

{{LSJ1
|Full diacritics=ἀσπαίρω
|Medium diacritics=ἀσπαίρω
|Low diacritics=ασπαίρω
|Capitals=ΑΣΠΑΙΡΩ
|Transliteration A=aspaírō
|Transliteration B=aspairō
|Transliteration C=aspairo
|Beta Code=a)spai/rw
|Definition=impf. <b class="b3">ἤσπαιρον</b>, Ion. and Ep. <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> ἀσπαίρεσκον <span class="bibl">Q.S.11.104</span>: (<b class="b3">ἀ-</b> euph., <b class="b3">σπαίρω</b>):—[[pant]], [[gasp]], [[struggle]], in Hom. always of the dying (so <b class="b3">κραδίη ἀσπαίρουσα</b> must be taken, <span class="bibl">Il.13.443</span>), <b class="b3">περὶ δουρὶ ἤσπαιρ' ὡς ὅτε βοῦς κτλ</b>. ib.<span class="bibl">571</span>; ζωὸν ἔτ' ἀσπαίροντα <span class="bibl">12.203</span>, cf. <span class="bibl">Od. 19.229</span>, <span class="bibl">A.<span class="title">Pers.</span>977</span> (lyr.), <span class="bibl">E.<span class="title">IA</span>1587</span>; νεκροὶ -οντες <span class="bibl">Antipho 2.4.5</span>; ἀ. ἄνω κάτω <span class="bibl">E.<span class="title">El.</span>843</span>; of an infant, <span class="bibl">Hdt.1.111</span>; of fish taken out of the water, <span class="bibl">Id.9.120</span>, <span class="bibl">Babr.6.5</span>:—but in <span class="bibl">Hdt.8.5</span> <b class="b3">Ἀδείμαντος ἤσπαιρε μοῦνος</b> was the only one who still <b class="b2">made a struggle, resisted</b>; ἐβόων τε καὶ ἤσπαιρον <span class="bibl">D.H.7.25</span>.—Poet. and Ion. word.</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0372.png Seite 372]] (α euphon.), zucken, zappeln; Hom. von sterbenden Menschen u. Thieren: Iliad. 3, 293. 10, 521. 12, 203. 13, 571. 573 Od. 8, 526. 12, 254. 255. 19, 229. 231 (πόδεσσιν). 22, 473 (πόδεσσι) Iliad. 13, 443 ([[δόρυ]] δ'ἐν κραδίῃ ἐπεπήγει, ἥ ῥά οἱ ἀσπαίρουσα καὶ οὐρίαχον πελέμιζεν ἔγχεος). Vgl. Antiph. II, δ, 5. Auch Tragg.: Aesch. Pers. 939; Eur. I. A. 1587. Widerstreben, Her. 8, 5, oft; vgl. Dion. Hal. 7, 25.
}}
{{ls
|lstext='''ἀσπαίρω''': παρατ. ἤσπαιρον, Ἰων. καὶ Ἐπ. ἀσπαίρεσκον Κόϊντ. Σμ. 11. 104: (α εὐφων., [[σπαίρω]]): ― [[ἀσθμαίνω]] μετ’ ἀγωνίας, κινοῦμαι, τινάσσομαι σπασμωδικῶς, «σπαρταρῶ», παρ’ Ὁμ. ἀείποτε ἐπὶ τῶν ἀποθνησκόντων ([[διότι]] οὕτω πρέπει νὰ ἐκληφθῇ, τὸ κραδίῃ ἀσπαίρουσα Ἰλ. Ν. 443)· περὶ δουρὶ ἤσπαιρ’, ὡς ὅτε [[βοῦς]], κτλ. Ἰλ. Ν. 571· ζωόν, ἔτ’ ἀσπαίροντα Μ. 203, πρβλ. Ὀδ. Τ. 228· [[οὕτως]] Αἰσχύλ. Πέρσ. 976, Εὐρ. Ι. Α. 1587, Ἀντιφῶν 119. 39· ἀσπ. ἄνω [[κάτω]] Εὐρ. Ἠλ. 843· ἐπὶ νηπίου, Ἡρόδ. 1. 111· ἐπὶ ἰχθύος ἐξαχθέντος ἐκ τοῦ ὕδατος, ὁ αὐτ. 9. 120, Βαβρ. 6. 5: ― ἀλλ’ ἐν Ἡροδ. 8. 5, Ἀδείμαντος μοῦνος ἤσπαιρε, ὁ [[μόνος]] [[ὅστις]] [[εἰσέτι]] ἀνθίστατο, πρβλ. Διον. Ἁλ. 7. 25. ― Λέξ. ποιητ. καὶ Ἰων. [[ἅπαξ]] μόνον ἀπαντῶσα ἐν τῷ δοκίμῳ πεζῷ Ἀττ. λόγῳ, ἴδε ἀνωτ.
}}
{{bailly
|btext=<i>impf.</i> ἤσπαιρον;<br /><b>1</b> palpiter, s’agiter convulsivement;<br /><b>2</b> se débattre vivement.<br />'''Étymologie:''' ἀ- prosth., [[σπαίρω]].
}}
{{Autenrieth
|auten=[[move]] convulsively, [[quiver]]; [[mostly]] of [[dying]] persons and animals; [[πόδεσσι]], χ , Od. 19.231.
}}
{{DGE
|dgtxt=<b class="num">• Morfología:</b> [ép. impf. ἀσπαίρεσκε Q.S.11.104]<br /><b class="num">1</b> [[agitarse convulsivamente]] en la agonía, de anim. τοὺς μὲν κατέθηκεν ἐπὶ χθονὸς ἀσπαίροντας <i>Il</i>.3.293, δράκοντα ... ζωὸν ἔτι ἀσπαίροντα <i>Il</i>.12.203, κύων ἔχε ... ἐλλὸν, ἀσπαίροντα <i>Od</i>.19.229, ταῦρον ... ἢ ... κάπρον ... ἀσπαίροντα Call.<i>Dian</i>.151, [[ἔλαφος]] E.<i>IA</i> 1587<br /><b class="num">•</b>esp. de peces οἱ τάριχοι ἐπὶ τῷ πυρὶ ... ἤσπαιρον ὅκως περ ἰχθύες νεοάλωτοι Hdt.9.120, cf. Opp.<i>H</i>.2.96, 4.231, ἰχθῦς ἐκπεπτωκότες ... ἐν τῇ γῇ ἤσπαιρον Philostr.<i>VA</i> 1.23, cf. Babr.6.13<br /><b class="num">•</b>de pers. περὶ δουρὶ ἤσπαιρ' ὡς ὅτε βοῦς ... <i>Il</i>.13.571, ἄνδρας τ' ἀσπαίροντας ἐν ἀργαλέῃσι φονῇσι <i>Il</i>.20.521, cf. 13.443, θνῄσκοντα καὶ ἀσπαίροντα ἰδοῦσα <i>Od</i>.8.526 τλάμονες ἀσπαίρουσι χέρσῳ A.<i>Pers</i>.977, πᾶν δὲ σῶμ' [[ἄνω]] κάτω ἤσπαιρε E.<i>El</i>.843, νεκροῖς ἀσπαίρουσι συντυχόντα Antipho 2.4.5, ὃ δ' [[ἀντίον]] ἀσπαίρεσκε Q.S.l.c., ἀσπαίρων δὲ κάρηνον ἑῷ τεφρώσατο πυρσῷ Nonn.<i>D</i>.32.207.<br /><b class="num">2</b> [[oponer resistencia]], [[resistirse]] de niños μιν (παῖδα) ... ἐλούεον ἀσπαίροντα <i>h.Cer</i>.289, παιδίον προκείμενον ἀσπαῖρόν τε καὶ κραγγανόμενον Hdt.1.111, en el combate [[Ἀδείμαντος]] γὰρ ... τῶν λοιπῶν ἤσπαιρε μοῦνος Hdt.8.5, ἐβόων τε καὶ ἤσπαιρον D.H.7.25.<br /><br /><b class="num">• Etimología:</b> De *<i>sperH<sup>u̯</sup>1</i>- ‘dar con el pie’, etc. y rel. lit. <i>spìrti</i>, ai. <i>sphuráti</i>, lat. <i>sperno</i>, aaa. <i>spurnan</i> y ἀ- protética. v. tb. σπαίρω.
}}
{{grml
|mltxt=[[ἀσπαίρω]] (Α)<br /><b>1.</b> [[σπαρταρώ]]<br /><b>2.</b> [[αντιστέκομαι]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Το ρ. [[ασπαίρω]], όπως εξάλλου και το σημασιολογικά παράλληλο, [[αλλά]] μτγν. και πολύ πιο σπάνιο [[σπαίρω]], συνδέεται με το λιθ. <i>spiriu</i> «[[χτυπώ]] με τα πόδια, [[κλοτσώ]]»<br />Το αρχικό <i>α</i>- του ρ. [[είναι]] υστερογενές [[στοιχείο]] και ως εκ τούτου [[είναι]] προτιμότερο να θεωρηθεί προθεματικό [[παρά]] ότι έχει προέλθει από την [[πρόθεση]] <i>ανά</i> με [[αποκοπή]]. Πρόκειται για επικό και ιωνικό ρ., το οποίο ξεψυχάει, ενώ στον Ηρόδοτο με ευρύτερη [[χρήση]] για ένα [[παιδί]] που παλεύει ή για κάποιον που αντιστέκεται σε μια [[διαταγή]] ή [[συμβουλή]]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''ἀσπαίρω:''' (<i>α ευφωνικό</i>, [[σπαίρω]]), [[ασθμαίνω]], [[αγκομαχώ]], τινάζομαι σπασμωδικώς, [[σπαρταρώ]], λέγεται για κάποιον που πεθαίνει, σε Όμηρ., Ηρόδ.· [[αλλά]], [[μοῦνος]] ἤσπαιρε, ήταν ο [[μόνος]] που [[ακόμα]] αντιστεκόταν, σε Ηρόδ.
}}
{{elru
|elrutext='''ἀσπαίρω:'''<br /><b class="num">1)</b> корчиться, содрогаться, биться в судорогах Hom., Aesch., Eur.;<br /><b class="num">2)</b> барахтаться ([[παιδίον]] ἀσπαῖρόν τε καὶ κραυγανόμενον Her.);<br /><b class="num">3)</b> волноваться, противиться ([[μοῦνος]] ἤσπαιρε Her.): ἡ [[δύναμις]] ἤσπαιρεν Plut. в войске происходило брожение.
}}
{{etym
|etymtx=Grammatical information: v.<br />Meaning: <b class="b2">sprawl, flounder, lie in convulsions</b> (Il.).<br />Other forms: only pres. Also <b class="b3">σπαίρω</b> (Arist.)<br />Derivatives: <b class="b3">ἀσπαρίζω</b> (Arist.) cf. <b class="b3">ἀσκαρίζω</b> : <b class="b3">σκαίρω</b>.<br />Origin: IE [Indo-European] [992] <b class="b2">*h₂sperH-</b> <b class="b2">kick with the foot</b><br />Etymology: The conviction that <b class="b3">ἀ-</b> in <b class="b3">ἀσπαίρω</b> is secondary has no basis. Not with Kretschmer KZ 33, 566, Glotta 12, 189f. from <b class="b3">ἀν-</b> = <b class="b3">ἀνα-</b>. The form without <b class="b3">ἀ-</b> will be secondary (after <b class="b3">ἀσκαρίζω</b> : <b class="b3">σκαίρω</b>?). One compares Lith. <b class="b2">spiriù</b> <b class="b2">kick with the foot</b>, but there is much more: Skt. <b class="b2">sphuráti</b> id., Lat. [[sperno]], ON [[sperna]]. Cf. also Pok. 995 <b class="b2">*sp(h)erd(h)-</b> and 996 <b class="b2">*(s)p(h)ereg-</b>.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=[[σπαίρω]], >to [[pant]], [[gasp]], [[struggle]] convulsively, of the [[dying]], Hom., Hdt.; but, [[μοῦνος]] ἤσπαιρε he was the only one who [[still]] made a [[struggle]], Hdt.
}}
{{FriskDe
|ftr='''ἀσπαίρω''': {aspaírō}<br />'''Forms''': nur Präsens (ion. poet. seit Il.).<br />'''Grammar''': v.<br />'''Meaning''': [[zucken]], [[zappeln]],<br />'''Derivative''': Keine nominalen Ableitungen.<br />'''Etymology''' : Erweiterte Form (wie von einem Verbalstamm *ἀσπαρ-) [[ἀσπαρίζω]] (Arist.), vgl. [[ἀσκαρίζω]] : [[σκαίρω]]. — Das damit gleichbedeutende, aber erheblich später und sparsamer belegte [[σπαίρω]] (Arist., A. R. usw.) will Güntert Reimwortbildungen 146 durch Kontamination mit [[σκαίρω]] erklären; es kann aber auch direkt mit lit. ''spiriù'' [[mit dem Fuße stoßen]] gleichgesetzt werden. Jedenfalls ist ἀ- in [[ἀσπαίρω]] ein sekundäres Element und als solches eher als rein lautliche Vokalprothese (Literatur bei Schwyzer 412) als mit Kretschmer KZ 33, 566, Glotta 12, 189f. aus präfigiertem ἀν- = ἀνα- zu erklären.<br />'''Page''' 1,166-167
}}