View source for ἐπερείδω

{{LSJ1
|Full diacritics=ἐπερείδω
|Medium diacritics=ἐπερείδω
|Low diacritics=επερείδω
|Capitals=ΕΠΕΡΕΙΔΩ
|Transliteration A=epereídō
|Transliteration B=epereidō
|Transliteration C=epereido
|Beta Code=e)perei/dw
|Definition=<span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> <b class="b2">drive against</b>, <b class="b3">ἐπέρεισε δὲ Παλλὰς Ἀθήνη [ἔγχος] νείατον ἐς κενεῶνα</b> [[drove]] it [[home]], <span class="bibl">Il.5.856</span>, cf. <span class="bibl">17.48</span>; <b class="b3">ἐπέρεισε δὲ ἶν' ἀπέλεθρον</b> [[put]] vast strength [[to]] it, <span class="bibl">7.269</span>, <span class="bibl">Od.9.538</span>; [[thrust]] a door [[to]], [[shut]] it [[close]], <span class="bibl">Q.S.12.331</span>; <b class="b3">ἐ. γένειόν τινι</b> [[lean]] it <b class="b2">upon .</b>., <span class="bibl">Ael.<span class="title">NA</span>5.56</span>: metaph., <b class="b3">ἐ. τὸν νοῦν</b> <b class="b2">attend to</b> a thing, <span class="bibl">A.D.<span class="title">Synt.</span>148.20</span>; τὴν διάνοιαν Plu.2.392b; <b class="b3">ἐ. τῷ φιλεῖν ἐμαυτόν</b> [[give]] oneself <b class="b2">up to</b>, ib.463c; [[direct]], <b class="b3">πρὸς τὴν θεὸν τὸν λόγον</b> Sch.<span class="bibl">Pi.<span class="title">N.</span>7.1</span>:—Med., <b class="b2">rest in</b> or [[upon]], βαυκάλη ἐπὶ διαγωνίων λίθων ἐπηρεισμένη <span class="bibl">Sor.1.109</span>: metaph., ψυχαὶ -όμεναι πνεύματι <span class="bibl">Porph.<span class="title">Abst.</span>2.38</span>; οὐσίᾳ <span class="bibl">Plot.6.1.3</span>; ἄλλῳ <span class="bibl">Id.5.5.7</span>; ἐπ' ἄλλου <span class="bibl">Iamb.<span class="title">Comm.Math.</span>8</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> <b class="b3">ἐ. τὴν φάλαγγά τινι</b> [[bring the whole force of]] the phalanx [[against]], <span class="bibl">Plu.<span class="title">Flam.</span>8</span>: abs., ἐ. τοῖς ἀντιτεταγμένοις <span class="bibl">Id.<span class="title">Pyrrh.</span>21</span>, cf. <span class="bibl">Arr.<span class="title">Tact.</span>16.13</span>:—Med., <span class="bibl">Ael. <span class="title">Tact.</span>14.5</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> Med., <b class="b3">λαίφη προτόνοις ἐπερειδομένας</b> <b class="b2">staying their</b> sails with ropes, <span class="bibl">E.<span class="title">Hec.</span>112</span>:—Pass., [[lean]] or <b class="b2">bear upon</b>, βακτηρίαις <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ec.</span>277</span>, cf. <span class="bibl">Pl.<span class="title">Lg.</span>789e</span>: metaph., <b class="b2">lean upon</b>, ἡμετέρῃ ἐ. Ἑλλὰς ἐφορμῇ <span class="bibl">A.R.4.204</span>: abs., <b class="b2">resist with all one's force</b>, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ra.</span>1102</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">4</span> Pass., [[to be leaned on]], <span class="bibl">J.<span class="title">AJ</span>9.4.4</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">b</span> [[to be subject to pressure]] or [[impact]], <span class="bibl">Chrysipp.Stoic.2.142</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> intr. in Act., <b class="b3">τῇ χειρὶ ἐπερείδειν</b> <b class="b2">press heavily</b> with the hand, <span class="bibl">Hp.<span class="title">Art.</span>11</span>.</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0917.png Seite 917]] (s. [[ἐρείδω]]), daran lehnen, darauf stützen, dagegenstämmen; ἐπέρεισε δὲ ἶν' ἀπέλεθρον Il. 7, 269 Od. 9, 538, er strengte unermeßliche Kraft an; ἐπέρεισε ([[ἔγχος]]) ἐς κενεῶνα Il. 5, 856, stieß den Speer in den Bauch; sp. D.; bei Qu. Sm. 12, 331 im Ggstz von ἀνωΐξαι πτύχας, die Thür anlehnen, verschließen; τὴν φάλαγγά τινι Plut. Flamin. 8; auch intrans., sich entgegenstämmen, Pyrrh. 21; – übertr., τὴν διάνοιαν, auf Etwas richten, Plut. de El ap. Delph. 18. – Med. sich woran lehnen, worauf stützen, ταῖς βακτηρίαις ἐπερειδόμενοι βαδίζετε Ar. Eccl. 277; σχεδίας [[λαίφη]] προτόνοις ἐπερειδομένας Eur. Hec. 114; βίᾳ Plat. Legg. VII, 789 e; sich dagegenstämmen, Ar. Ran. 1100; δακτύλοτ ἐπερεισθέντος Sext. Emp. adv. log. 1, 374.
}}
{{ls
|lstext='''ἐπερείδω''': μέλλ. -ερείσω, ὠθῶ, [[ἐλαύνω]] τι εἴς τι, ἐπέρεισε δὲ Παλλὰς [[Ἀθήνη]] [[ἔγχος]]… νείατον ἐς κενεῶνα Ἰλ. Ε. 856, πρβλ. Ρ. 48· [[δεύτερος]] αὖτ’ [[Αἴας]] πολὺ μείζοντα λᾶαν ἀείρας ἦκ’ ἐπιδινήσας, ἐπέρεισε δὲ ἶν’ ἀπέλεθρον, ἔβαλε δὲ μεγάλην δύναμιν, Η. 269, Ὀδ. Ι. 538·- [[κλείω]] [[καλῶς]] (θύραν), ἐπίστατο… ἢ μὲν ἀνωΐξαι κείνου (τοῦ δουρείου ἵππου) πτύχας, ἠδ’ ἐπερεῖσαι Κόϊντ. Σμ. 12. 331· [[στηρίζω]] [[ἐπάνω]] εἴς τι. ἐπακκουμβῶ, νέουσι δὲ (αἱ ἔλαφοι) κατὰ στοῖχον, καὶ [[ἀλλήλων]] ἔχονται, τὰ γένεια αἱ ἑπόμεναι τῶν προηγουμένων τῇ ὀσφύϊ ἐπερείδουσαι Αἰλ. π. Ζ. 5. 56·- μεταφ., ἐπ. τὴν διάνοιάν τινι, προσέχειν εἴς τι, Πλούτ. 2. 392Α· ἐπ. τῷ φιλεῖν ἐμαυτὸν, παραδίδομαι εἰς…, [[αὐτόθι]] 463C· ἐπ. τὴν φάλαγγά τινι, ἐπιφέρειν ἅπασαν τὴν ὁρμὴν τῆς φάλαγγος κατά τινος, ὁ αὐτ. ἐν βίῳ Φλαμιν. 8, πρβλ. τοῦ [[αὐτοῦ]] βίον Πύρρ. 21.- Μέσ., [[λαίφη]] προτόνοις ἐπερειδομένας, «ἐπερειδούσας τὰ ἄρμενα ἐν σχοινίοις» (Σχόλ.), Εὐρ. Ἑκ. 114.- Παθ., στηρίζομαι, ἀκκουμβῶ [[ἐπάνω]] εἴς τι, [[κᾆτα]] ταῖς βακτηρίαις ἐπερειδόμεναι βαδίζετ’ Ἀριστοφ. Ἐκκλ. 277, πρβλ. Πλάτ. Νόμ. 789Ε· μεταφ., στηρίζομαι, [[πέποιθα]] εἴς τι, ἔχω τὰς ἐλπίδας μου εἰς αὐτό, ἡμετέρῃ δ’ ἐπερείδεται Ἑλλὰς ἐφορμῇ Ἀπολλ. Ρόδ. Δ. 204· ἀπολ., ἀνθίσταμαι μεθ’ ὅλης τῆς δυνάμεώς μου, Ἀριστοφ. Βάτρ. 1102. ΙΙ. ἀμεταβ. ἐν τῷ ἐνεργ., ἐπερείδειν τῇ χειρί, πιέζειν ἰσχυρῶς, Ἱππ. περὶ Ἄρθρ. 788.
}}
{{bailly
|btext=<b>I.</b> <i>tr.</i> <b>1</b> appuyer sur ; fixer solidement ; <i>fig.</i> τὴν διάνοιάν τινι PLUT fixer sa pensée sur qch;<br /><b>2</b> appuyer contre ; enfoncer : [[ἔγχος]] [[ἐς]] κενεῶνα IL une lance dans le creux du flanc ; τὴν φάλαγγά τινι PLUT porter toutes les forces de la phalange contre l’ennemi;<br /><b>II.</b> <i>intr.</i> s’appuyer contre, résister de toutes ses forces;<br /><i><b>Moy.</b></i> ἐπερείδομαι s’appuyer sur, τινι.<br />'''Étymologie:''' [[ἐπί]], [[ἐρείδω]].
}}
{{Autenrieth
|auten=aor. ἐπέρεισε: [[lean]] or [[bear]] on [[hard]]; Athēna lends [[force]] in [[driving]] the [[spear]] of [[Diomed]], Il. 5.856; Polyphēmus throws [[enormous]] [[strength]] [[into]] his [[effort]] as he hurls the [[stone]], Od. 9.538.
}}
{{grml
|mltxt=(AM [[ἐπερείδω]])<br />[[στηρίζω]] [[πάνω]] σε [[κάτι]]<br /><b>αρχ.-μσν.</b><br />[[σπρώχνω]], [[μπήγω]] [[κάπου]] («ἐπέρεισε δὲ Παλλὰς [[Ἀθήνη]] [[[ἔγχος]]] νείατον ἐς κενεῶνα», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[πιέζω]] με [[δύναμη]] («τῇ χειρὶ ἐπερείδειν», Ιπποκρ.)<br /><b>2.</b> [[σπρώχνω]] την πόρτα για να κλείσει καλά<br /><b>3.</b> [[εντείνω]] ([[κυρίως]] τις δυνάμεις μου) («ἐπέρεισε ἵν' ἀπέλεθρον», <b>Ομ. Οδ.</b>)<br /><b>4.</b> [[αντιστέκομαι]] με όλες τις δυνάμεις μου<br /><b>5.</b> [[στρέφω]] όλη τη [[δύναμη]] του ενός [[εναντίον]] άλλου («ὅλην ἐπερείσας τὴν [[φάλαγγα]] τοῑς Ῥωμαίοις», <b>Πλούτ.</b>)<br /><b>6.</b> [[στρέφω]] την [[προσοχή]] μου [[κάπου]] («ἄν τὴν διάνοιαν ἐπερείσης», <b>Πλούτ.</b>)<br /><b>7.</b> [[στέλνω]]<br /><b>8.</b> <b>μέσ.</b> <i>ἐπερείδομαι</i><br />α) [[είμαι]] πλαγιασμένος [[κάπου]]<br />β) [[στηρίζω]] τις ελπίδες μου [[κάπου]] («ἐπερείδεται εἰς τὴν εὔνοιαν τῶν ἰσχυρῶν».<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> <i>επί</i> <span style="color: red;">+</span> [[ερείδω]] «[[στηρίζω]], [[υποστηρίζω]] - ωθώ»].
}}
{{lsm
|lsmtext='''ἐπερείδω:''' μέλ. <i>-ερείσω</i>, [[οδηγώ]], ωθώ [[εναντίον]], [[ἔγχος]], σε Ομήρ. Ιλ.· <i>ἐπέρεισε δὲ ἶν' ἀπέλεθρον</i>, έβαλε [[μεγάλη]] [[δύναμη]] σε αυτό, σε Όμηρ.· <i>ἐπ. τὴν φάλαγγά τινι</i>, [[φέρνω]] ολόκληρη τη [[δύναμη]] της [[φάλαγγας]] [[εναντίον]], σε Πλούτ. — Μέσ., [[λαίφη]] προτόνοις ἐπερειδόμεναι, υποστηρίζοντας, ενισχύοντας τα [[ιστία]], τα πανιά τους στα σκοινιά, σε Ευρ. — Παθ., στηρίζομαι ή [[ακουμπώ]] πάνω σε [[κάτι]], <i>τινι</i>, σε Αριστοφ.· απόλ., [[αντιστέκομαι]] με όλη μου τη [[δύναμη]], στον ίδ.
}}
{{elru
|elrutext='''ἐπερείδω:'''<br /><b class="num">1)</b> упирать: ἐ. τὴν διάνοιάν τινι Plut. целиком посвятить свои мысли чему-л.; ἐ. ἑαυτόν τινι Plut. полностью отдаться чему-л.;<br /><b class="num">2)</b> med. натягивать, укреплять ([[λαίφη]] προτόνοις Eur.);<br /><b class="num">3)</b> med. упираться, опираться (βακτηρίαις Arph.; δόρασι Plut.);<br /><b class="num">4)</b> (тж. med. [[βία]] ἐ. Plat.) оказывать сопротивление, сопротивляться (τοῖς ἀντιτεταγμένοις Plut.; med. [[τορῶς]] Arph.);<br /><b class="num">5)</b> вдавливать, вонзать (νείατον ἐς κενεῶνα, sc. [[ἔγχος]] Hom.; [[δάκτυλος]] ἐπερεισθείς Sext.);<br /><b class="num">6)</b> напрягать (ἶνα [[ἀπέλεθρον]] Hom.);<br /><b class="num">7)</b> воен. бросать в бой (ὅλην τὴν φάλαγγα τοῖς Ῥωμαίοις Plut.).
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=fut. -ερείσω<br />to [[drive]] [[against]], [[drive]] [[home]], [[ἔγχος]] Il.; ἐπέρεισε δὲ ἶν' ἀπέλεθρον put [[vast]] [[strength]] to it, Hom.:— ἐπ. τὴν φάλαγγά τινι to [[bring]] the [[whole]] [[force]] of the [[phalanx]] [[against]], Plut.:—Mid., [[λαίφη]] προτόνοις ἐπερειδόμεναι staying [[their]] sails on ropes, Eur.:—Pass. to [[lean]] or [[bear]] [[upon]], τινι Ar.: absol. to [[resist]] with all one's [[force]], Ar.
}}