View source for ἔνδον

{{LSJ1
|Full diacritics=ἔνδον
|Medium diacritics=ἔνδον
|Low diacritics=ένδον
|Capitals=ΕΝΔΟΝ
|Transliteration A=éndon
|Transliteration B=endon
|Transliteration C=endon
|Beta Code=e)/ndon
|Definition=Adv. <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> [[within]], <span class="bibl">Il.11.98</span>, etc.; ἦσαν ἡμῖν ἔνδον ἑπτὰ μναῖ <span class="bibl">Lys.19.22</span>, cf. <span class="bibl">D.27.10</span>; φρένες ἔνδον ἐῖσαι <span class="bibl">Od.11.337</span>,al.; κραδίη ἔνδον ὑλάκτει <span class="bibl">20.13</span>; [[τἄνδον οὐχ οὕτω φρονῶν]] [[in one's heart]], <span class="bibl">E.<span class="title">Or.</span>1514</span> (troch.; but lit. τἄ. ἀνακάλλυνον <span class="bibl">Phryn.Com.2D.</span>); [[at home]], <span class="bibl">Pl.<span class="title">Prt.</span>310e</span>, etc.; [[οἱ ἔνδον]] = [[those of the house]], [[those of the family]], esp. [[the domestics]], <span class="bibl">S.<span class="title">El.</span>155</span> (lyr.), <span class="bibl"><span class="title">Tr.</span> 677</span>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Smp.</span>213c</span>; [[τἄνδον]] [[family matters]], [[household affairs]], <span class="bibl">S.<span class="title">Tr.</span> 334</span>, etc.; also, = [[οἱ ἔνδον]], <span class="bibl">E.<span class="title">Hec.</span>1017</span>; [[οἱ ἔνδον καθήμενοι]] the [[βουλή]], <span class="bibl">And.1.43</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> c. gen., [[Διὸς ἔνδον]], [[Ζεφύροιο ἔνδον]], [[in the house]] of Zeus, of Zephyrus, <span class="bibl">Il.20.13</span>, <span class="bibl">23.200</span>; μὴ κεύθετ' ἔνδον καρδίας <span class="bibl">A.<span class="title">Ch.</span>102</span>; [[σκηνῆς ἔνδον]] <span class="bibl">S.<span class="title">Aj.</span> 218</span> (anap.); [[γῆς ἔνδον]] <span class="bibl">Pl.<span class="title">Prt.</span>320d</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">b</span> [[ἔνδον ὢν αὑτοῦ]] [[master of]] oneself, self-possessed, <span class="bibl">Antipho 5.45</span>; so σῶν φρενῶν οὐκ ἔνδον ὤν <span class="bibl">E.<span class="title">Heracl.</span>709</span>: abs., ἔνδον γενοῦ <span class="bibl">A.<span class="title">Ch.</span>233</span> ([[οὐκ ἔνδον ἔνδον ἐστίν]] with a play on signf. <span class="bibl">1</span>, <span class="bibl">Ar. <span class="title">Ach.</span>396</span>). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> Pi. uses it c. dat. as strengthd. for [[ἐν]], <span class="bibl"><span class="title">N.</span>3.54</span>, <span class="bibl">7.44</span>, cf. <span class="bibl">E.<span class="title">Fr.</span>203</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">4</span> [[below]], in a book, ἔνδον γέγραπται <span class="bibl">D.L.5.4</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">5</span> with Verbs of motion, = [[εἴσω]], <span class="bibl">D.Chr.7.56</span>, <span class="bibl">Ael.<span class="title">NA</span>9.61</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> Comp. and Sup., v. [[ἐνδοτέρω]].</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0835.png Seite 835]] (ἐν), [[innen]], [[drinnen]], [[inwendig]], vgl. Lehrs Aristarch. ed. 2 p. 134; φρένες [[ἔνδον]] ἐῖσαι, [[κραδίη]] [[ἔνδον]] ὑλάκτει, Hom.; bes. = [[zu Hause]], [[daheim]]; Hom. u. Folgde; τὶς [[ἔνδον]] – ἐν δόμοις Aesch. Ch. 643; φίλον [[ἔνδον]] ἔχειν, bei sich haben, Asclepds. 25 (V, 7); ἔ, [[ἦσαν]] μναῖ, baares Geld im Hause, Lys. 18, 22, wie Dem. 27, 10; – c. gen., Διὸς [[ἔνδον]], Ζεφύροιο ἔνδ., in Zeus Hause, Il. 20, 15. 23, 200; Pind. Ol. 7, 62; γῆς [[ἔνδον]] Plat. Prot. 320 d; c. dat., Pind. N. 3, 52. 7, 44, wie ἐν; – [[ἔνδον]] ἑαυτοῦ ὤν, bei sich sein, Antiph. 5, 45; [[ἔνδον]] γενοῦ Aesch. Ch. 231; – οἱ [[ἔνδον]], die im Hause, die Hausbewohner, Plat. Rep. III, 415 d; τὰ [[ἔνδον]], das Hauswesen, Xen. oec. 7, 22. – D. L. 5, 4 [[ἔνδον]] γέγραπται, weiter unten, im Buche. – Auch = [[εἴσω]], [[hinein]], ὠθεῖται [[ἔνδον]] Ael., vgl. Lob. zu Phryn. p. 128. Den hierzu gehörigen compar. ἐνδότερος u. superl. [[ἐνδότατος]] s. unten besonders.
}}
{{ls
|lstext='''ἔνδον''': Ἐπίρρ. (ἐν: πρβλ. τὸ παλαιὸν Λατ. endo- ἢ indu- ἐν συνθέσει): [[ἐντός]], «μέσα», [[οἴκοι]], κατ’ οἶκον, Λατ. intus, Ὅμ., κλ. [[κραδίη]] [[ἔνδον]] ὑλάκτει Ὀδ. Υ. 13, κτλ.· τἄνδον, ὡς ἐπίρρ., ἐσωτερικῶς, ἐνδομύχως, τἄνδον οὐχ οὕτω φρονῶν Εὐρ. Ὀρ. 1514: - οἱ [[ἔνδον]], οἱ ἐν τῇ οἰκίᾳ, ἡ οἰκογένεια, καὶ [[κυρίως]] οἱ οἰκέται, Σοφ. Ἠλ. 155, Τρ. 677, Πλάτ. Συμπ. 213C: - τὰ [[ἔνδον]], οἰκογενειακὰ πράγματα, οἰκογενειακαὶ ὑποθέσεις, Σοφ. Τρ. 334, κτλ.· ἀλλ’ [[ὡσαύτως]] = οἱ [[ἔνδον]], τἄνδον δὲ πιστά, κἀρσένων [[ἐρημία]]; Εὐρ. Ἑκ. 1017· οἱ [[ἔνδον]] καθήμενοι, δηλ. οἱ ἐν τῷ βουλευτηρίῳ, Ἀνδ. π. Μυστ. 43. 2) [[μετὰ]] γεν., Διὸς [[ἔνδον]], «ἐν τῷ οἴκῳ τοῦ [[Διός]]» (Θ. Γαζῆς), Ἰλ. Υ. 13· Ζεφύροιο [[ἔνδον]], ἐν τῷ οἴκῳ τοῦ Ζεφύρου, Ψ. 200· μὴ κεύθετ’ (ἐξυπ. [[ἔχθος]] ἢ βουλὴν) [[ἔνδον]] καρδίας φόβῳ τινὸς Αἰσχύλ. Χο. 102· σκηνῆς [[ἔνδον]] Σοφ. Αἴ. 218· γῆς [[ἔνδον]] Πλάτ. Πρωτ. 320D. β) [[ἔνδον]] [[ἑαυτοῦ]] ὤν, [[κύριος]] [[ἑαυτοῦ]]. Ἀντιφῶν 134, 37· οὕτω, σῶν φρενῶν οὐκ [[ἔνδον]] ὤν, μὴ ὢν εἰς τὰς φρένας σου, Εὐρ. [[Ἡρακλ]]. 709· καὶ ἀπολ., [[ἔνδον]] γενοῦ, ἔλα εἰς τὰς φρένας σου, ἔλα εἰς τὸν ἑαυτόν σου, Αἰσχύλ. Χο. 233· πρβλ. ἐκτός. 3) ὁ Πίνδ. μετχειρίζεται τὸ ἐπίρρ. τοῦτο [[μετὰ]] δοτ. ἀντὶ τῆς προθ. ἐν μετά τινος ἐπιτάσεως, λιθίνῳ... [[ἔνδον]] τέγει Ν. 3. 93· [[ἔνδον]] ἄλσει παλαιτάτῳ 7. 65· [[ὡσαύτως]] Εὐρ. Ἀποσπ. 202. 4) ἐντὸς τούτου τοῦ βιβλίου, κατωτέρω, τῷ τε Ἑρμείᾳ (ὁ Ἀριστοτέλης) Παιᾶνα ἔγραψεν, ὃς [[ἔνδον]] γέγραπται Διογ. Λ. 5. 4· πρβλ. [[ἐνδοτέρω]]. 5) [[μετὰ]] ῥημάτων κινήσεως, = [[εἴσω]], Αἰλ. π. Ζ. 9. 61, κτλ. ἴδε σημ. Λοβεκκ. ἐν Φρυν. 128. 6) ἐν τῇ καρδίᾳ, [[ἔνδον]] ἀγαλλόμενος Ἑλλ. Ἐπιγρ. 904. ΙΙ. Συγκρ. [[ἐνδοτέρω]], ὃ ἴδε.
}}
{{bailly
|btext=<i>adv. et prép.</i><br /><b>I.</b> <i>sans mouv.</i><br /><b>1</b> <i>adv.</i> en dedans, intérieurement, à l’intérieur ; <i>particul.</i> à la maison : [[οἱ]] [[ἔνδον]] les gens de la maison ; τὰ [[ἔνδον]] les choses de la maison;<br /><b>2</b> <i>prép.</i> au-dedans de, à l’intérieur de, gén. : Διὸς [[ἔνδον]] IL dans la demeure de Zeus;<br /><b>II.</b> <i>avec mouv. c.</i> [[εἴσω]] au dedans;<br /><i>Cp.</i> [[ἐνδοτέρω]], <i>Sp.</i> [[ἐνδοτάτω]].<br />'''Étymologie:''' [[ἐν]], -δον.
}}
{{Autenrieth
|auten=[[within]], esp. in the [[house]], [[tent]], etc., Il. 18.394; at [[home]], Od. 16.355, , Od. 21.207, Od. 23.2; Διὸς [[ἔνδον]], in the [[house]] of [[Zeus]], Il. 20.13, Il. 23.200.
}}
{{Slater
|sltr=[[ἔνδον]] <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b> adv., [[within]] φιάλαν [[ἔνδον]] ἀμπέλου καχλάζοισαν δρόσῳ (O. 7.2) εἰ δέ [[τις]] [[ἔνδον]] νέμει πλοῦτον κρυφαῖον [[within]] his [[home]] (I. 1.67) ἁδεῖα δ' [[ἔνδον]] μιν ἔκνιξεν [[χάρις]] [[within]] his [[heart]] (I. 6.50) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>2</b> prep.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>a</b> c. gen. [[πολλά]] μοι ὑπ' ἀγκῶνος [[ὠκέα]] βέλη [[ἔνδον]] ἐντὶ φαρέτρας (O. 2.84) πολιᾶς εἶπέ τιν' αὐτὸς ὁρᾶν [[ἔνδον]] θαλάσσας αὐξομέναν [[πεδόθεν]] γαῖαν (O. 7.62) τὸ μὲν παρ' [[ἆμαρ]] ἕδραισι Θεράπνας, τὸ δ οἰκέοντας [[ἔνδον]] Ὀλύμπου (P. 11.64) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>b</b> c. dat. τράφε λιθίνῳ Ἰάσον' [[ἔνδον]] τέγει (N. 3.54) [[ἐχρῆν]] δέ τιν' [[ἔνδον]] ἄλσει παλαιτάτῳ Αἰακιδᾶν κρεόντων τὸ λοιπὸν [[ἔμμεναι]] (N. 7.44)
}}
{{DGE
|dgtxt=<b class="num">• Morfología:</b> [compar. [[ἐνδοτέρω]] Hp.<i>Fract</i>.33, sup. [[ἐνδοτάτω]] Luc.<i>Am</i>.16]<br /><b class="num">A</b> adv. <br /><b class="num">I</b> de lugar<br /><b class="num">1</b> [[dentro]], [[en el interior]]<br /><b class="num">a)</b> de un espacio cerrado o delimitado [[ἐγκέφαλος]] δὲ ἔ. [[ἅπας]] πεπάλακτο todo el cerebro quedó desparramado en el interior</i>, <i>Il</i>.11.98, ὡς εἶδε τὸν βουκόλον ἔ. ἐόντα Hdt.1.117, ὡς ᾔσθοντο ἔ. τε ὄντας τοὺς Θηβαίους Th.2.3, op. ἔξω X.<i>Cyr</i>.7.1.21<br /><b class="num">•</b>compar. [[más adentro]] τὰ πλοῖα, [[ἐνδοτέρω]] δὲ προληφθέντα <i>Peripl.M.Rubri</i> 40, cf. Chrys.M.61.109<br /><b class="num">•</b>sup. [[en la parte más interna]] στὰς ἀφανὴς [[ἐνδοτάτω]] Luc.l.c., cf. Procl.<i>Hyp</i>.6.12, τὸ μὲν γένος τῶν [[ἐνδοτάτω]] Θρᾳκῶν Hdn.6.8.1<br /><b class="num">•</b>subst. τὰ ἔ. [[el interior]], [[lo que está dentro]] τἄνδον δὲ πιστά el interior es seguro</i> E.<i>Hec</i>.1017, τἄνδον ἀνακάλλυνον Phryn.Com.39.2;<br /><b class="num">b)</b> esp. [[en el interior de una construcción]], [[en casa]], frec. indic. propiedad o posesión ἔστι γὰρ ἔ. χαλκός en casa tengo bronce</i>, <i>Il</i>.10.378, ᾧτινι μὴ [[βίος]] ἔ. ἐπηετανὸς κατάκειται para aquél que no tiene en casa un sustento abundante</i> Hes.<i>Op</i>.31, οὔ σε ἔοικε φίλον πατέρ' ἔ. ἐόντα <i>Od</i>.16.202, τῆς ἀδελφῆς ... ἔ. ... οὔσης viviendo mi hermana en casa</i> D.21.79, ἦσαν δ' ἡμῖν ἔ. ἕπτα μναῖ Lys.19.22, cf. D.27.10<br /><b class="num">•</b>ref. pers. ἔ. δ' οὖσα μὴ βλάβην τίθει A.<i>Th</i>.201, τίς ἔ. ὦ παῖ; A.<i>Ch</i>.654, ἔ. ἔστ' Εὐριπίδης; Ar.<i>Ach</i>.395, cf. B.<i>Fr</i>.20A.11, ἀλλὰ τί οὐ βαδίζομεν παρ' αὐτόν, ἵνα ἔ. καταλάβωμεν; ¿por qué no vamos a donde se encuentra, para encontrarle en casa?</i> Pl.<i>Prt</i>.310e, jugando con el doble sent. a) y b), Ar.<i>Pl</i>.393, οἱ ἔ. οἰκοῦντες <i>BGU</i> 321.15 (III d.C.), cf. <i>PHib</i>.200.6 (III a.C.)<br /><b class="num">•</b>subst. οἱ ἔ. [[los de la casa, la familia o el grupo]] τοῦτ' ἠφάνισται διάβορον πρὸς οὐδενὸς τῶν ἔ. S.<i>Tr</i>.677, cf. <i>El</i>.155, προηγόρευεν ὡς πάντες οἱ ἔ. ἀποθανοῖντο X.<i>Cyr</i>.7.5.34, ὁ κάλλιστος τῶν [[ἔνδον]] el más bello del grupo</i> Pl.<i>Smp</i>.213c<br /><b class="num">•</b>subst. τὰ ἔ. [[asuntos familiares]], [[domésticos]] S.<i>Tr</i>.334, op. τὰ ἔξω X.<i>Oec</i>.7.22, Pl.<i>Men</i>.71e;<br /><b class="num">c)</b> ref. lugares impl. en el cont.: la sala de reuniones βουλευταὶ ὄντες καὶ καθήμενοι ἔ. los que perteneciendo al Consejo y estando presentes en la sala</i> And.<i>Myst</i>.43, el teatro τοῦ ἀνδρικοῦ χοροῦ ἔ. ὄντος estando el coro de hombres en el teatro</i> X.<i>HG</i> 6.4.16<br /><b class="num">•</b>ref. a un lugar en un texto τῷ τε Ἑρμείᾳ παιᾶνα ἔγραψεν, ὃς ἔ. γέγραπται le dedicó un peán a Hermias, que se reproduce aquí a continuación</i> D.L.5.4, cf. Epicur.<i>Ep</i>.[2] 43;<br /><b class="num">d)</b> fig. [[en el interior]] de una persona, ref. ideas y sentimientos φρένες ἔ. ἐΐσαι espíritu equilibrado en su interior</i>, <i>Od</i>.11.337, κραδίη δέ οἱ ἔ. ὑλάκτει el corazón le aullaba en su interior</i>, <i>Od</i>.20.13, frec. crist. τὸ φίλτρον ἔ. ἐστὶν ἐν τῷ ἀνθρώπῳ el encanto está en el interior del ser humano</i> Clem.Al.<i>Paed</i>.1.3.7, cf. 3.1.1, del Verbo de Dios λόγον εἶναι φήσας ἔ. ἐν αὐτῷ τῷ θεῷ Eus.<i>Marcell</i>.2.1 (p.31), ref. al alma, op. [[ἐκτός]] Gr.Nyss.<i>Hom.in Cant</i>.320.13, ἐν τῇ ἐμῇ ψυχῇ ὀφείλω ἔχειν ἔ. μου τὸν Χριστόν Origenes <i>Hom</i>.5.6 <i>in Ier</i>., ἔ. γὰρ ἐν ἑαυτοῖς ἔχοντες τὴν πίστιν Ath.Al.<i>Gent</i>.30<br /><b class="num">•</b>subst. τὰ ἔ. [[lo que está en el interior de la persona]], [[los sentimientos]] τἄνδον οὐχ οὕτω φρονῶν no es así lo que piensas en tu interior</i> E.<i>Or</i>.1514<br /><b class="num">•</b>considerado como constitutivo de la identidad pers. ἔ. γενοῦ vuelve en ti</i> A.<i>Ch</i>.233, compar. [[ἐνδοτέρω]] συστέλλοντος ἑαυτόν reprimiéndose más adentro a sí mismo</i> Plu.<i>Cat.Ma</i>.5<br /><b class="num">•</b>relig. [[lo interior]], [[lo arcano o místico]] ἀποκαλύπτει τἄνδον Clem.Al.<i>Prot</i>.1.10.<br /><b class="num">2</b> c. verb. de mov. [[hacia dentro]] εἰσάγει τε ἡμᾶς ἔ. D.Chr.7.56, (τὸ φάρμακον) ὠθεῖται δὲ ἔ. el veneno se precipita hacia el interior</i> Ael.<i>NA</i> 9.61, ἔ. [[εἰσέρχομαι]] Phryn.99<br /><b class="num">•</b>[[desde dentro]] [[ἔνδον]]· ἔσωθεν Hsch.<br /><b class="num">II</b> temp., compar., op. a un plazo delimitado [[bastante antes]], [[en menor tiempo]] πολλὸν [[ἐνδοτέρω]] en mucho menos tiempo</i> Hp.l.c., cf. <i>Placit</i>.5.21.2.<br /><b class="num">B</b> prep.<br /><b class="num">I</b> c. gen.<br /><b class="num">1</b> [[dentro de]], [[en el interior de]]<br /><b class="num">a)</b> de un espacio cerrado o al que se le suponen límites σκηνῆς S.<i>Ai</i>.218, γῆς ἔ. Pl.<i>Prt</i>.320d, μοι ... βέλη ἔ. ἐντὶ φαρέτρας Pi.<i>O</i>.2.84, ἔ. θαλάσσας Pi.<i>O</i>.7.62<br /><b class="num">•</b>compar. [[más dentro de]] [[ἐνδοτέρω]] δὲ τοῦτου (τοῦ τείχους) I.<i>AI</i> 15.401, [[ἐνδοτέρω]] τοῦ κοσμοῦ <i>Placit</i>.1.18.4<br /><b class="num">•</b>sup. [[en la parte más interna de]] [[ἐνδοτάτω]] ... τοῦ χάσματος en la parte más interna de la boca abierta</i> Plu.2.918f, cf. Eust.1636.53;<br /><b class="num">b)</b> [[en la morada de]], [[en casa de]] Διὸς <i>Il</i>.20.13, Ζεφύροιο <i>Il</i>.23.200;<br /><b class="num">c)</b> fig., ref. a una idea o un sentimiento [[dentro de]], [[en el interior de]] καρδίας A.<i>Ch</i>.102<br /><b class="num">•</b>compar. [[más cerca]] ἐκεῖνον ... [[ἐνδοτέρω]] τῆς χρείας προσηγάγετο introdujo a aquel dentro de su círculo íntimo</i> Plu.<i>Arat</i>.43, οἱ δὲ [[ἐνδοτέρω]] τῆς ἀληθείας νομίσαντες γεγονέναι Πέρσαι Hippol.<i>Haer</i>.4.43.3, cf. Dion.Ar.<i>CH</i> 1.2<br /><b class="num">•</b>sup. [[en lo más profundo de]] εἴ τι τῆς διανοίας [[ἐνδοτάτω]] στρέφεται Const. en Eus.<i>VC</i> 2.29.1<br /><b class="num">•</b>ref. al propio suj. [[dentro de uno mismo]], [[con dominio sobre uno mismo]] ἔ. ὢν [[αὑτοῦ]] καὶ μὴ πεφοβημένος consciente y sin miedo</i> Antipho 5.45, σῶν φρενῶν οὐκ ἔ. ὤν sin estar en tus cabales</i> E.<i>Heracl</i>.709;<br /><b class="num">d)</b> [[dentro de]] un límite o ámbito: numérico ἔ. τῶν ξ̅ Vett.Val.403.4<br /><b class="num">•</b>compar., temp. μετὰ τὰ Τρωϊκὰ [[ἐνδοτέρω]] τῶν ὀγδοήκοντα ἐτῶν Tat.<i>Orat</i>.31. 4.<br /><b class="num">2</b> c. doble gen. [[entre]] ἔ. δὲ Κυανέων καὶ Χελιδονίων μακρᾷ νηὶ ... μὴ πλέειν no navegar entre las islas Cianeas y Quelidonias con una nave de guerra</i> Plu.<i>Cim</i>.13.<br /><b class="num">II</b> c. dat. en Χίρων τράφε λιθίνῳ Ἰάσον' ἔ. τέγει Pi.<i>N</i>.3.54, ἄλσει παλαιτάτῳ Pi.<i>N</i>.7.44, θαλάμοις E.<i>Fr</i>.203. Cf. tb. [[ἔνδος]].<br /><br /><b class="num">• Etimología:</b> Deriv. en dental de *<i>en-/n̥</i>-, rel. c. het. <i>andan</i>, <i>anda</i>, lat. <i>endo</i>, <i>indu</i>-.
}}
{{grml
|mltxt=(AM [[ἔνδον]])<br /><b>επίρρ.</b> [[μέσα]], εσωτερικά («[[κραδίη]]... [[ἔνδον]] ὑλάκτει»)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> ([[ιδίως]]) [[μέσα]] στο [[σπίτι]] («[[ἔνδον]] κατακρύπτων ἑαυτόν», <b>Πλούτ.</b>)<br /><b>2.</b> [[μέσα]] στη Βουλή («βουλευτάς ὄντας καὶ καθημένους [[ἔνδον]]»)<br /><b>3.</b> (με δοτ.) [[αντί]] της πρόθ. <i>ἐν</i> («[[ἔνδον]] ἄλσει παλαιτάτῳ», <b>Πίνδ.</b>)<br /><b>4.</b> (για [[βιβλίο]]) πιο [[κάτω]], στη [[συνέχεια]] («τῷ τε Ἑρμείᾳ Παιᾱνα ἔγραψεν, ὅς [[ἔνδον]] γέγραπται»)<br /><b>5.</b> (με ρήμ. κινήσεως) [[προς]] τα [[μέσα]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Επιρρηματικός τ. που αντιστοιχεί ακριβώς στο χεττ. <i>andan</i>, παράλληλο τ. του <i>anda</i>, που συνδέεται με το λατ. <i>endo</i>, <i>indu</i>-. To [[πρόβλημα]] αν η λ. [[είναι]] σύνθετη με α' συνθετικό την [[πρόθεση]] <i>εν</i> και β' συνθετικό [[λεξικό]] [[στοιχείο]] που δήλωνε το «[[σπίτι]]» (<b>[[πρβλ]].</b> <i>δεσ</i>-[[πότης]], [[δάπεδον]], <i>δό</i>-<i>μος</i>), [[οπότε]] το [[ένδον]] θα σήμαινε «[[μέσα]] στο [[σπίτι]]», δεν έχει επιλυθεί, εφόσον [[ούτε]] η αρχική [[σημασία]] «στο εσωτερικό» [[αλλά]] [[ούτε]] και η μορφολογική [[δομή]] του τ. μαρτυρούν κάποια [[σχέση]] με [[λέξη]] συνδεόμενη [[προς]] τη [[σημασία]] «[[σπίτι]]»].
}}
{{lsm
|lsmtext='''ἔνδον:'''<b class="num">1.</b> επίρρ. (<i>ἐν</i>), [[εντός]], μέσα, κατ' οίκον, εσωτερικά, στο [[σπίτι]], στην [[πατρίδα]], Λατ. [[intus]], σε Όμηρ. κ.λπ.· <i>τἄνδον</i> ως επίρρ., ενδόμυχα, εσώψυχα, σε Ευρ.· οἱ [[ἔνδον]], εκείνοι που βρίσκονται μέσα στην [[οικία]], η [[οικογένεια]], οι οικιακοί βοηθοί, σε Σοφ.· τὰ [[ἔνδον]], οικογενειακές υποθέσεις, εσωτερικές υποθέσεις του σπιτιού, στον ίδ.<br /><b class="num">2.</b> με γεν., Διὸς [[ἔνδον]], στον οίκο του [[Δία]], σε Ομήρ. Ιλ.· σκηνῆς [[ἔνδον]], σε Σοφ.· φρενῶν [[ἔνδον]], μέσα στο [[μυαλό]] κάποιου, σε Ευρ.
}}
{{elru
|elrutext='''ἔνδον:'''<br /><b class="num">I</b> иногда τἄνδον adv.<br /><b class="num">1)</b> внутри (преимущ. дома, у себя) ([[ἔστι]] γὰρ ἔ. [[χαλκός]] τε [[χρυσός]] Hom.; ἀργυρίου ἔ. [[ὀγδοήκοντα]] μνᾶς Dem.; ἔ. κατακρύψαι ἑαυτόν Plut.): τίς ἔ.; Aesch. кто в доме?, т. е. есть кто-нибудь?; τἄνδον οὐχ [[οὕτω]] φρονῶν Eur. в душе думая иначе; ἔ. [[γενέσθαι]] Aesch. приходить в себя; οἱ ἔ. Soph., Plat. домашние, домочадцы; τὰ ἔ. Xen., Arst. домашние дела или домашнее имущество, личная собственность, Eur. внутренность дома;<br /><b class="num">2)</b> (в книгах) дальше, ниже: παιᾶνα ἔγραψεν, ὃς ἔ. γέγραπται Diog. L. он написал план, который приведен ниже.<br /><b class="num">II</b> в знач. praep. [[cum]] gen., у Pind. тж. [[cum]] dat. внутри, в (ἔ. φαρέτρας и ἔ. ἄλσει Pind.; ἔ. καρδίας Aesch.; σκηνῆς ἔ. Soph.; γῆς ἔ. Plat.): Διὸς ἔ. Hom. в жилище Зевса; οὐκ ἔ. φρενῶν εἶναι Eur. быть не в своем уме.
}}
{{etym
|etymtx=Grammatical information: adv.<br />Meaning: [[inside]], [[at home]] (Il.).<br />Compounds: As 1. member e. g. in <b class="b3">ἐνδο-μάχας</b> [[fighting at home]] (Pi.), <b class="b3">ἐνδό-μυχος</b> [[who has his hiding place inside]] (S.), <b class="b3">-μενία</b>, <b class="b3">ἐνδουχία</b> [[furniture]], [[movables]] (Plb.; <b class="b3">ἐνδυμενία</b> Phryn., Pap.; after <b class="b3">δύομαι</b> [[go inside]]?).<br />Derivatives: <b class="b3">ἔνδο-θεν</b> (like <b class="b3">οἴκο-θεν</b> etc..) [[from inside]], [[from the house]] (Il.), <b class="b3">ἔνδο-θι</b> = <b class="b3">ἔνδον</b> (Hom.); on <b class="b3">ἐνδοθίδιος</b> s. below; <b class="b3">ἐνδοσε</b> (acc.?) = <b class="b3">εἴσω</b> (Keos), <b class="b3">ἔνδω</b> (Delph.; after <b class="b3">ἔξω</b>). Compar. and superl. <b class="b3">ἐνδοτέρω</b> (Hp., postclass.), <b class="b3">-τάτω</b> (postclass.); late <b class="b3">ἐνδότερος</b>, <b class="b3">-τατος</b> (VIp). - Through mixing with <b class="b3">ἐντός</b> arose <b class="b3">ἐνδός</b> (Dor.; cf. Kretschmer Glotta 27,11) with <b class="b3">ἐνδοσθίδια</b> pl. [[intestines]] (Epidaur.), with Cret. development <b class="b3">ἐνδοθίδιος</b> [[living at home]] (Gort.), <b class="b3">ἐνδόσθια</b> (LXX) = <b class="b3">ἐντόσθια</b>. After <b class="b3">οἴκοι</b> a. o. <b class="b3">ἔνδοι</b> (Lesb. Dor.; see Solmsen Wortforschung 114); on [[ἐνδάπιος]] s. v.; unclear <b class="b3">ἐνδύλω ἔνδοθεν</b> H. (like <b class="b3">μικκύλος</b>, <b class="b3">δριμύλος</b>? Baunack Phil. 70, 383). [[ἐνδινα]] s.v.<br />Origin: IE [Indo-European] [??; cf. 198] <b class="b2">*h₁endon</b> [[inside]]<br />Etymology: <b class="b3">ἔνδον</b> is identical with Hitt. [[andan]] [[in it]]; also [[anda]] <b class="b2">id.</b> = Lat. [[endo]]. Often explained as [[in the house]], from <b class="b3">ἐν</b> and an endingless locative of the root noun for [[house]] in <b class="b3">δά-πεδον</b>, <b class="b3">δεσ-πότης</b>, <b class="b3">δόμ-ος</b> (s. vv.); one adduces the expression <b class="b3">Διὸς ἔνδον ἀγηγέρατο Υ</b> 13, but the gen. can as well be elliptic; s. Vendryes MSL 15, 358ff. - Schwyzer 625f., Schwyzer-Debrunner 546f., Lejeune Les adv. en <b class="b3">-θεν</b> (s. index), Brugmann Grundr.2 2 : 2, 723 w. n. 1. DELG rejects this view: it fits neither form nor meaning. Cf. Meid AAHG 1974, 54
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=<i>adverb</i>[ἐν]<br /><b class="num">1.</b> in, [[within]], in the [[house]], at [[home]], Lat. [[intus]], Hom., etc.; τἄνδον as adv. in one's [[heart]], Eur.:—οἱ [[ἔνδον]] those of the [[house]], the [[family]], Soph.: τὰ [[ἔνδον]] [[family]] matters, Soph.<br /><b class="num">2.</b> c. gen., Διὸς [[ἔνδον]] in the [[house]] of [[Zeus]], Il.; σκηνῆς [[ἔνδον]] Soph.; φρενῶν [[ἔνδον]] in one's senses, Eur.
}}
{{FriskDe
|ftr='''ἔνδον''': {éndon}<br />'''Grammar''': Adv.<br />'''Meaning''': [[innen]], [[darin]], [[zu Hause]] (seit Il.).<br />'''Composita''' : Als Vorderglied z. B. in [[ἐνδομάχας]] [[zu Hause kämpfend]] (Pi.), [[ἐνδόμυχος]] [[der sein Versteck drinnen hat]] (S. u. a.), -μενία, [[ἐνδουχία]] [[Hausrat]] (Plb. usw.; [[ἐνδυμενία]] Phryn., Pap.; nach [[δύομαι]] [[eingehen]]?).<br />'''Derivative''': Ableitungen: [[ἔνδοθεν]] (wie [[οἴκοθεν]] usw.) [[von innen her]], [[aus dem Haus]] (seit Il.), [[ἔνδοθι]] = [[ἔνδον]] (ep.); zu [[ἐνδοθίδιος]] s. unten; ἐνδοσε (Akz.?) = [[εἴσω]] (Keos), [[ἔνδω]] (delph.; nach [[ἔξω]]). Kompar. und Superl. [[ἐνδοτέρω]] (Hp., nachklass.), -τάτω (nachklass.); dazu die späten Adjektiva ἐνδότερος, -τατος (VI<sup>p</sup>). — Durch Kreuzung mit [[ἐντός]] entstand [[ἐνδός]] (dor.; vgl. Kretschmer Glotta 27,11) mit [[ἐνδοσθίδια]] pl. [[Eingeweide]] (epidaur.), mit kret. Lautentwicklung [[ἐνδοθίδιος]] [[im Hause lebend]] (gort.), [[ἐνδόσθια]] (LXX) = [[ἐντόσθια]]. Nach [[οἴκοι]] u. a. [[ἔνδοι]] (lesb. dor.; dazu Solmsen Wortforschung 114); zu [[ἐνδάπιος]] s. bes.; unsicher ἐνδύλω· [[ἔνδοθεν]] H. (wie [[μικκύλος]], [[δριμύλος]]? Baunack Phil. 70, 383).<br />'''Etymology''' : [[ἔνδον]] ist mit heth. ''andan'' [[darin]] identisch; daneben ''anda'' ib. = lat. ''endo''. Gewöhnlich als [[innen im Haus]] erklärt, von ἐν und dem endungslosen Lokativ des Wurzelnomens für [[Haus]] in [[δάπεδον]], [[δεσπότης]], [[δόμος]] (s. dd.); dafür besonders der Ausdruck Διὸς [[ἔνδον]] [[ἀγηγέρατο]] Υ 13, wo aber der Gen. ebensogut elliptisch stehen kann; s. Vendryes MSL 15, 358ff. mit Kritik der landläufigen Ansicht. — Schwyzer 625f., Schwyzer-Debrunner 546f., außerdem Lejeune Les adv. en -θεν (s. Index), Brugmann Grundr.<sup>2</sup> 2 : 2, 723 m. A. 1.<br />'''Page''' 1,511-512
}}