View source for προίξ

{{LSJ1
|Full diacritics=προίξ
|Medium diacritics=προίξ
|Low diacritics=προίξ
|Capitals=ΠΡΟΙΞ
|Transliteration A=proíx
|Transliteration B=proix
|Transliteration C=proiks
|Beta Code=proi/c
|Definition=<b class="b3">προικός, ἡ</b> (on the accent v. <span class="bibl">Arc.125</span>, <span class="title">An.Ox.</span>3.243; Ion. accus. <b class="b3">πρόϊκα</b> acc. to <span class="bibl"><span class="title">EM</span>495.33</span>), <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> [[gift]], [[present]], in Hom. only gen. <b class="b3">προικός</b>, as Adv., <b class="b3">ἀργαλέον ἕνα προικὸς χαρίσασθαι</b> burdensome is it for a single person to give <b class="b2">of his bounty, without reimbursement</b>, <span class="bibl">Od. 13.15</span>; <b class="b3">ἔμελλεν… προικὸς γεύσεσθαι Ἀχαιῶν</b> was like ly to make trial of the Achaeans [[with impunity]], <span class="bibl">17.413</span> (unless <b class="b3">π. γ</b>. = taste the [[gift]]). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> after Hom., <b class="b2">marriage-porlion, dowry</b>, Hippon.(?)<span class="bibl">72</span>, <span class="bibl">And. 4.14</span>, <span class="bibl">Lys.19.9</span>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Lg.</span>774c</span>, al.; <b class="b3">ἐν τῇ προικὶ τετιμημένα</b> reckoned [[as part of the dowry]], <span class="bibl">D.47.57</span>; ἀποτετιμημένα προικὸς τῇ διοδώρου θυγατρί <span class="title">IG</span>22.2675. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> acc. <b class="b3">προῖκα</b> as Adv., <b class="b2">as a free gift, freely, at one's own cost</b>, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Eq.</span>577</span>,<span class="bibl">679</span>, <span class="bibl"><span class="title">Nu.</span>1426</span>; π. ἐργάζεσθαι <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>346e</span>; ἀρετὴ τὸ π. τοῖς φίλοις ὑπηρετεῖν <span class="bibl">Antiph. 210</span>; <b class="b3">π. κρίνειν, πρεσβεύειν</b>, [[without a gift]], [[unbribed]], <span class="bibl">D.5.12</span>, <span class="bibl">19.232</span>, cf. <span class="title">IG</span>3.702, etc.; <b class="b3">παῖς… κακὸν μὲν δρᾶν τι προῖκ' ἐπίσταται</b> [[of oneself]], [[without a teacher]], [S.]<span class="bibl"><span class="title">Fr.</span> 1120</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">6</span> </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> π. τῆς δόξης <b class="b2">to say nothing of, in addition to</b>, Plu.2.349e.</span>
}}
{{ls
|lstext='''προίξ''': προικός, ἡ, «οὐδὲν εἰς οιξ λήγει [[ὄνομα]] πλὴν μόνον ἡ προὶξ καὶ ὀξύνεται». Ἡρῳδιαν. περὶ Καθολ. Προσῳδ. ιδ΄, τ. 1, σ. 397, 19, Ἀρκάδ. 125, 6· (Ἰων. προῒξ κατὰ τὸν Μέγ. Ἐτυμολ. 495. 32), ἴδε ἐν τέλ. Δῶρον, [[δωρεά]], προικὸς γεύεσθαι, «τῆς δωρεὰν δόσεως» (Σχόλ.), Ὀδ. Σ. 413· ἀργαλέον ἕνα προικὸς χαρίσασθαι, «χαλεπὸν γὰρ καὶ ἀδύνατον ἕνα δωρεὰν τοιαύτην χαρίσασθαι» (Σχόλ.), κατ’ ἄλλον Σχολιαστ. «ἀντὶ τοῦ [[προῖκα]], δψρεάν», Ὀδ. Ν. 15. 2) μεθ’ Ὅμηρ., τὸ κατὰ τοὺς γάμους διδόμενον [[μερίδιον]], [[προίξ]], [[φερνή]], Ἱππῶν. 69, Ἀνδοκ. 30. 40, Λυσί. 159. 9, Πλάτ. Νόμ. 744C, κ. ἀλλ.· ἐν προικὶ τιμᾶν, ὑπολογίζειν ὡς [[μέρος]] τῆς προικός, Δημ. 1156. 15. ΙΙ. οἱ Ἀττικοὶ ἐχρῶντο τῇ αἰτ. [[προῖκα]] ὡς ἐπίρρ. ὡς τὸ δωρεάν, «[[χάρισμα]]», Λατ. gratis, Ἀριστοφ. Ἱππ. 577, 679, Νεφ. 1426· [[προῖκα]] ἐργάζεσθαι Πλάτ. Πολ. 346Ε· δειπνεῖν Ἀντιφάν. ἐν «Τυρρηνῷ» 1· πρ. κρίνειν, πρεσβεύειν, [[ἄνευ]] δώρου, τιμίως καὶ εἰλικρινῶς, Δημ. 60. 2., 413. 16 καὶ 20 πρβλ. Συλλ. Ἐπιγρ. 399, 2099, κ. ἀλλ.· [[ὡσαύτως]], [[παῖς]]… κακὸν μὲν δρᾶν τι προῖκ’ ἐπίσταται, ἀφ’ [[ἑαυτοῦ]], χωρὶς διδασκάλου, Σοφ. Ἀποσπ. 779. (Ἐκ τῆς √ΠΡΟΙΚ, [[ὅθεν]] καὶ καταπροΐξομαι, καὶ πιθανῶς [[προΐσσομαι]], προΐκτης, πρβλ. Σανσκρ. prak΄h (rogare, predari)· Λατ. prec-or, proc-or, proc-us).
}}
{{bailly
|btext=προικός (ἡ) :<br /><b>1</b> présent, don ; <i>acc. adv.</i> • [[προῖκα]], en présent, gratuitement;<br /><b>2</b> dot <i>en prose touj. en ce sens</i>.<br />'''Étymologie:''' [[πρό]], R. Ϝικ, venir, &gt; [[ἵκω]], [[ἱκνέομαι]].
}}
{{grml
|mltxt=-κός, ιων. τ. πρόϊξ, ἡ, Α<br /><b>βλ.</b> [[προίκα]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''προίξ:''' [[προικός]], ἡ,<br /><b class="num">I. 1.</b> [[δώρο]], [[δωρεά]], <i>προικὸς γεύσασθαι</i>, [[γεύομαι]] ένα [[δώρο]], σε Ομήρ. Οδ.· <i>προικὸς χαρίσασθαι</i>, [[χαρίζω]] [[προίκα]] ([[προικός]] είναι στη γεν. pretii), στο ίδ.<br /><b class="num">2.</b> [[μερίδιο]] που αποδίδεται στους γάμους, [[προίκα]], σε Πλάτ., Δημ.<br /><b class="num">II.</b> οι Αττ. χρησιμ. την αιτ. [[προῖκα]] ως επίρρ., όπως το [[δωρεά]], ελεύθερη [[δωρεά]], [[χάρισμα]], [[πράγμα]] διδόμενο [[άνευ]] κόστους, Λατ. [[gratis]], σε Αριστοφ., Πλάτ.· [[προῖκα]] κρίνειν, [[χωρίς]] [[προίκα]], [[χωρίς]] [[δώρο]], σε Δημ.
}}
{{elnl
|elnltext=προίξ προικός, ἡ [πρό, ~ ἵκω] geschenk, bruidschat:; προῖκα διδόναι τρία τάλαντα als bruidschat drie talenten geven Men. Dysc. 843; gen. adv. προικός en acc. adv. προῖκα gratis.
}}
{{etym
|etymtx=προικός<br />Grammatical information: f.<br />Meaning: [[gift]], [[present]] (ν 15, ρ 413 [gen.]; cf. below), [[dowry]] (Att. [Sommer Nominalkomp. 94], also late pap. as archaising expression of the juridical language [Chantraine Mél. Maspero 2, 222 f.]); acc. <b class="b3">προῖκα</b> as adv. [[gratuitous]], [[for free]] (Att.; thus prob. the gen. <b class="b3">προικός ν</b> 15).<br />Compounds: <b class="b3">ἄ-προικος</b> [[without dowry]] (Att.; Sommer l.c.).<br />Derivatives: Dimin. <b class="b3">προικ-ίδιον</b> n. (Plu.); adj. <b class="b3">-ίδιος</b> [[forming a gift]] (Ph.), <b class="b3">-ιμαῖος</b> <b class="b2">id.</b> (pap. VIp), [[gratuitous]] (D. C.), <b class="b3">-ιος</b> [[gratuitous]] (AP); verb <b class="b3">-ίζω</b> 'to provide with a dowry' (D. S., Ph. a.o.). -- Besides <b class="b3">προ-ΐκτης</b> m. [[beggar]] (ρ 352 u. 449), <b class="b3">-ΐσσομαι</b> <b class="b2">to ask, beg for a gift</b> (Archil. 130). Here also the fut. <b class="b3">κατα-προΐξομαι</b> in <b class="b3">οὐ καταπροΐξεται</b> <b class="b2">he shall not get away for free, remain unpunished</b> etc. (IA. com.).<br />Origin: IE [Indo-European] [893] <b class="b2">*seiHk-</b> [[stretch forth the hand]]<br />Etymology: Archaic word that died away soon, in late lit. partly revivified. -- Formation like <b class="b3">ἄμ-πυξ</b>, <b class="b3">ἄν-τυξ</b>, <b class="b3">πρόσ-φυξ</b> a.o., so prop. <b class="b3">πρό-ϊξ</b> (<b class="b3">πρόϊκα</b> with dieresis Ion. after EM 495, 33), from a verb with prefix, which is also the basis of <b class="b3">προΐκ-της</b>; the yot-present <b class="b3">προ-ΐσσομαι</b> can be either primary or a denominative of <b class="b3">προίξ</b>. -- Prop. *stretching forth (of the hand), presentation", to Lith. <b class="b2">síekiu</b>, <b class="b2">síekti</b> a.o. <b class="b2">stretch forth (the hand), reach</b>; <b class="b3">προΐκ-της</b> prop. [[who stretches forth the hand]]; cf. <b class="b3">προτείνω χεῖρα καὶ προΐσσομαι</b> (Archil. 130). -- Further s. [[ἵκω]]; diff. Jacobsohn Gnomon 2, 385 (<b class="b3">προίξ</b> prop. *"what is wanted, implored"; cf. on <b class="b3">ἴκμενος</b>).
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=[[προίξ]], [[προικός]],<br /><b class="num">I.</b> a [[gift]], [[present]], προικὸς γεύσασθαι to [[taste]] of a [[present]], Od.; προικὸς χαρίσασθαι to [[give]] [[away]] [[gratis]] ([[προικός]] [[being]] gen. pretii), Od.<br /><b class="num">2.</b> a [[marriage]]-[[portion]], [[dowry]], Plat., Dem.<br /><b class="num">II.</b> the [[attic]] used acc. [[προῖκα]] as adv., like δωρεάν, as a [[free]] [[gift]], [[freely]], at one's own [[cost]], Lat. [[gratis]], Ar., Plat.; πρ. κρίνειν without a [[gift]], [[unbribed]], Dem.
}}
{{FriskDe
|ftr='''προίξ''': [[προικός]]<br />{proíks}<br />'''Grammar''': f.<br />'''Meaning''': [[Gabe]], [[Geschenk]] (ν 15, ρ 413 [Gen.]; vgl. unten), [[Mitgift]] (att. [Sommer Nominalkomp. 94], auch sp. Pap. als archaisierender Ausdruck der Rechtssprache [Chantraine Mél. Maspero 2, 222 f.]); Akk. [[προῖκα]] als Adv. [[unentgeltlich]], [[umsonst]] (att.; ebenso wohl der Gen. [[προικός]] ν 15);<br />'''Composita''' : [[ἄπροικος]] [[ohne Mitgift]] (att.; Sommer a. O.).<br />'''Derivative''': Davon das Demin. [[προικίδιον]] n. (Plu.); die Adj. -ίδιος ‘eine Mitgift bil- dend’ (Ph.), -ιμαῖος ib. (Pap. VI<sup>p</sup>), [[unentgeltlich]] (D. C.), -ιος [[unentgeltlich]] (''AP''); das Verb -ίζω ‘mit Mitgift aus- statten’ (D. S., Ph. u.a.). — Daneben [[προΐκτης]] m. [[Bettler]] (ρ 352 u. 449), -ΐσσομαι [[um eine Gabe bitten]], [[betteln]] (Archil. 130). Hierher noch das Fut. [[καταπροΐξομαι]] in οὐ καταπροΐξεται [[er wird nicht umsonst davon kommen]], [[nicht ungestraft bleiben]] usw. (ion., att. Kom.).<br />'''Etymology''' : Altertümliche und früh absterbende Wörter, in der späten Lit. z.T. wiederbelebt. — Bildung wie [[ἄμπυξ]], [[ἄντυξ]], [[πρόσφυξ]] u.a., somit eig. πρόϊξ (πρόϊκα mit Diärese ion. nach ''EM'' 495, 33), von einem präfigierten Verb, das auch dem Nomen [[προΐκτης]] zugrunde liegt; das Jotpräsens [[προΐσσομαι]] kann entweder primär oder ein Denominativum von [[προίξ]] sein. —Eig. *"Hervorstreckung (der Hand), Darbringung", zu lit. ''síekiu'', ''síekti'' u. a. ‘die Hand ausstrecken, (mit der Hand) langen, (er)reichen’; [[προΐκτης]] eig. [[der die Hand ausstreckt]]; vgl. [[προτείνω]] χεῖρα καὶ [[προΐσσομαι]] (Archil. 130). — Weiteres s. [[ἵκω]]; abweichend Jacobsohn Gnomon 2, 385 ([[προίξ]] eig. *"das Erwünschte, Erflehte"; vgl. zu [[ἴκμενος]]).<br />'''Page''' 2,598-599
}}