View source for βάσκανος

{{LSJ1
|Full diacritics=βάσκᾰνος
|Medium diacritics=βάσκανος
|Low diacritics=βάσκανος
|Capitals=ΒΑΣΚΑΝΟΣ
|Transliteration A=báskanos
|Transliteration B=baskanos
|Transliteration C=vaskanos
|Beta Code=ba/skanos
|Definition=ὁ, <span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> [[one who bewitches]], [[sorcerer]], as a term of abuse, <span class="bibl">D.21.209</span>, <span class="bibl">Men.<span class="title">Pk.</span>279</span>, <span class="bibl">Str. 14.2.7</span>; β. καὶ φθοροποιός St.Byz. s.v. [[Θίβα]]. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> [[slanderer]], <span class="bibl">D.18.132</span>, <span class="bibl">Vett.Val.358.5</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> Adj. <b class="b3">βάσκανος, ον,</b> [[slanderous]], [[malicious]], <span class="bibl">Ar.<span class="title">Eq.</span>103</span>, <span class="bibl"><span class="title">Pl.</span>571</span>; ὁ συκοφάντης πανταχόθεν βάσκανον <span class="bibl">D.18.242</span>, cf. <span class="bibl">Str.14.1.22</span>; δύσκολος καὶ β. <span class="bibl">Plu.<span class="title">Fab.</span>26</span>; β. πρᾶγμα… ποιοῦντες <span class="bibl">D. 18.317</span>; <b class="b3">β. ἔσσ', Ἀΐδα</b> Erinna <span class="bibl">6.3</span>; κώμων β. ἐστι λίθος <span class="title">AP</span>9.756 (Aemil.); μ' ὁ β. ἥρπασε δαίμων <span class="title">Epigr.Gr.</span>345; freq. in sepulchral inscriptions, <span class="title">IG</span>14.1362, etc.: Sup. -ώτατος <span class="title">Com.Adesp.</span>359. Adv. -νως <span class="bibl">J.<span class="title">AJ</span>11.4.9</span>, <span class="bibl">Porph.<span class="title">VP</span>53</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> <b class="b3">β. ὀφθαλμός</b> [[evil]] eye, Plu.2.680c, cf. <span class="bibl">Alciphr.1.15</span>.</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0438.png Seite 438]] ον ([[βασκαίνω]]), Böses nachredend, verläumderisch, neidisch, Ar. Equ. 103 Plut. 571; Plat. Ax. 369 a; öfter bei Dem., βάσκ. δὲ καὶ πικρὸν καὶ κακόηθες [[οὐδέν]] ἐστι [[πολίτευμα]] ἐμόν 18, 108; vgl. πονηρὸν ὁ [[συκοφάντης]] καὶ βάσκανον καὶ φιλαίτιον 18, 242; oft Anth., Ἅιδης Erinn. 3 (VII, 712); [[μίτος]] Μοιρῶν Ep. ad. 582 (App. 271); [[δαίμων]] ad. 656 (VII, 328). Der superl. in einer Dichterstelle bei Plut. de Tranquillit. 8. Als subst., Verläumder, Klätscher, Dem. 18, 132; καὶ [[συκοφάντης]] Strab. XIV p. 640. Bes. der behert, beschreit, Plut. Sympos. 5, 7; die Hexe, Rufin. 38 (V, 28).
}}
{{ls
|lstext='''βάσκᾰνος''': -ον, [[κακολόγος]], [[ὑβριστικός]], [[φθονερός]], Ἀριστοφ. Ἱππ. 103, Πλ. 571· ὁ [[συκοφάντης]] [[πανταχόθεν]] βάσκανον Δημ. 307.20· βάσκανον…[[πρᾶγμα]] ποιοῦντες ὁ αὐτ. 330.24· [[βάσκανος]] ἔσσ’, Ἀΐδα Ἤριννα 6· με β. ἥρπασε [[δαίμων]] Συλλ. Ἐπιγρ. 3715, καὶ [[συχν]]. ἐν ἐπιτυμβ. ἐπιγραφαῖς ὡς ἐν 6200, 6315, γραφόμενον βάσκαινος ἐν 2059.31· - ὑπερθ. –ώτατος, Κωμ. ἐν Mein. Ἀποσπ. 4.671. - Ἐπίρρ. –νως Ἰωσήπ. Α.Ι.11.4,9. <br />ΙΙ). ὡς οὐσιαστ., [[κακολόγος]], ὑβριστἠς, διαβολεύς, ὡς τὸ [[συκοφάντης]], Δημ. 271.10. 2) μάγος, [[γόης]], ὁ αὐτ. 582.1 (ἴδε ἐν λ. [[ὄλεθρος]]), Στράβ. 654.
}}
{{bailly
|btext=ος, ον :<br /><b>1</b> qui regarde d’un mauvais œil, qui jette un sort;<br /><b>2</b> curieux, jaloux;<br /><b>3</b> dénigrant, médisant, calomniateur, méchant;<br /><i>Sp.</i> βασκανώτατος.<br />'''Étymologie:''' DELG plus. étym. hypoth. ; pê apparenté à [[βάζω]].
}}
{{DGE
|dgtxt=(βάσκᾰνος) -ον<br /><b class="num">I</b> <b class="num">1</b>[[maligno]], [[de mal agüero]] ὀφθαλμός Plu.2.680c, prov. δυσμενὴς καὶ β. ὁ τῶν γειτόνων ὀφθαλμός Alciphr.1.18<br /><b class="num">•</b>de pers. οὓς οἱ μὲν βασκάνους φασί ref. los telquines, Str.14.2.7.<br /><b class="num">2</b> [[envidioso]] de pers. βάσκανον ὄντα καὶ συκοφάντην Artem.Eph.<i>Geog</i>.126, (Καΐν) β. πρῶτος Cyr.H.<i>Catech</i>.2.7, cf. M.Ant.2.1, Aristid.<i>Or</i>.50.69, Ἔρως Aristaenet.2.8.6, ἐρινύς D.H.9.45, τύχη Plu.2.254e, [[δαίμων]] Fauorin.<i>Fr</i>.18, Philostr.<i>Her</i>.14.3, frecuente en epigr. e inscr. funerarias β. ἔσσ', Ἀΐδα <i>AP</i> 7.712 (Erinn.), [[δαίμων]] <i>IApameia</i> 28.1 (I/II d.C.), <i>Bithynische St</i>.3.14.4 (imper.), <i>IUrb.Rom</i>.1148.3 (I/II d.C.), fig. β. ἐστι λίθος <i>AP</i> 9.756 (Aemil).<br /><b class="num">3</b> [[maldiciente]], [[calumniador]] σφόδρα β. οὖσα siendo (tú) muy maldiciente</i> Ar.<i>Pl</i>.571, ὁ συκοφάντης ἀεὶ καὶ πανταχόθεν βάσκανον καὶ φιλαίτιον el sicofanta es siempre y por doquier maldiciente y buscapleitos</i> D.18.242, ἀστεισμοῦ λόγον παρέδωκε τοῖς βασκάνοις Philostr.<i>VS</i> 577.<br /><b class="num">4</b> [[malicioso]], [[malvado]] de pers. ἄνθρωπε βασκανώτατε <i>Com.Adesp</i>.359, [[δύσκολος]] ἀνὴρ καὶ β. Plu.<i>Fab</i>.26, ὁ φαῦλος Ph.2.4, ὑπό τινων βασκάνων ἀνθρώπων Melit.<i>Fr</i>.1.3, op. ἀγαθὸς καὶ δίκαιος Vett.Val.10.14.<br /><b class="num">II</b> subst. ὁ, ἡ β.<br /><b class="num">1</b> [[hechicero]], [[que practica el mal de ojo]] Aristaenet.1.25.29, <i>Suppl.Mag</i>.6.9.<br /><b class="num">2</b> [[el calumniador]] Ar.<i>Eq</i>.103, ὁ β. οὗτος el calumniador ese</i> D.18.132.<br /><b class="num">3</b> [[truhán]], [[sinvergüenza]], [[malvado]] τὸν δὲ βάσκανον, τὸν δ' ὄλεθρον, τοῦτον δ' ὑβρίζειν ¡que ese truhán, que ese miserable, que ése cometa ultrajes!</i> D.21.209, cf. Men.<i>Pc</i>.529, ὁ ὀφθαλμός τοῦ βασκάνου el ojo del malvado</i>, e.e. el mal de ojo</i>, <i>SB</i> 6295.3, cf. 12222.5 (III/IV d.C.).<br /><b class="num">III</b> adv. -ως<br /><b class="num">1</b> [[por envidia]], [[envidiosamente]] οἱ δὲ Σαμαρεῖς ἀπεχθῶς πρὸς αὐτοὺς καὶ β. διακείμενοι I.<i>AI</i> 11.114, cf. Eun.<i>VS</i> 455.<br /><b class="num">2</b> [[maldicientemente]] ὑπὸ τῶν β. ὕστερον συκοφαντούντων Porph.<i>VP</i> 53.<br /><b class="num">3</b> [[maliciosamente]] οἱ δὲ β. ταῦτα ξυνθέντες Philostr.<i>VA</i> 7.35.<br /><br /><b class="num">• Etimología:</b> Se rel. gener. c. lat. <i>fascinus</i> deriv. de <i>fascis</i> y a su vez c. gr. [[βασκευταί]] y [[βάσκιοι]] q.u., suponiendo un origen trac. o ilir. de todo el grupo.
}}
{{grml
|mltxt=-η, -ο (AM [[βάσκανος]], -ον)<br /><b>1.</b> [[κακός]], [[κακεντρεχής]], που έχει [[κακό]] [[μάτι]] («[[βάσκανος]] [[μοίρα]]»)<br /><b>2.</b> (για μάτια) αυτός που φέρνει [[βασκανία]], που ματιάζει<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[κακολόγος]], [[υβριστής]]<br /><b>2.</b> [[συκοφάντης]], διαβολεύς<br /><b>3.</b> [[μάγος]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Υποστηρίχθηκε ότι η λ. [[βάσκανος]] αποτελεί ρηματικό όνομα του [[βάσκω]] «[[λέγω]], [[κακολογώ]]» (<b>Ησύχ.</b>), το οποίο συνδέεται ίσως με το ονοματοποιημένο [[βάζω]] (III) «[[λέγω]], [[μιλώ]]». Μπορεί όμως να συμβαίνει και το αντίθετο, δηλ. η σημ. «[[κακολογώ]]» του ρ. [[βάσκω]] να έχει προέλθει από παρετυμολογική [[σύνδεση]] [[προς]] το [[βάσκανος]]. Τέλος, εάν η λ. [[βάσκανος]] χρησιμοποιόταν στη [[μαγεία]], [[τότε]] προέρχεται πιθ. από μία θρακοϊλλυρική λ. αντίστοιχη των [[φημί]], [[φάσκω]], λατ. <i>for</i> (ινδοευρ. <i>bh</i><i>ā</i> «[[μιλώ]]»). Δεν αποκλείεται εξάλλου μία [[σχέση]] [[μεταξύ]] του ελλ. τ. και του λατ. <i>fascinus</i>, -<i>i</i> (ή <i>fascinum</i>, -<i>i</i>), που υποστηρίχθηκε ότι προήλθε από λατ. <i>fascis</i> «[[δέσμη]]», [[γιατί]] σχετιζόταν με μία μαγική [[τελετή]], [[κατά]] την οποία δενόταν [[σφιχτά]] το [[θύμα]]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''βάσκᾰνος:''' -ον, <b class="num">I.</b> αυτός που μαγεύει, [[μοχθηρός]], δυσφημιστικός, [[κακόβουλος]], σε Αριστοφ., Δημ.<br /><b class="num">II. 1.</b> ως ουσ., [[κακολόγος]], [[υβριστής]], [[πλανευτής]], στον ίδ.<br /><b class="num">2.</b> [[μάγος]], [[γόης]], στον ίδ. (αμφίβ. προέλ.).
}}
{{elru
|elrutext='''βάσκᾰνος:'''<br /><b class="num">1)</b> завистливый, злобный Arph., Plat., Dem., Plut., Anth.;<br /><b class="num">2)</b> клевещущий Arph., Dem.;<br /><b class="num">3)</b> наводящий злые чары Anth.<br /><b class="num">II</b> ὁ<br /><b class="num">1)</b> завистник Dem.;<br /><b class="num">2)</b> клеветник Dem.;<br /><b class="num">3)</b> насылатель злых чар Anth.
}}
{{etym
|etymtx=-ον<br />Grammatical information: adj. und subst. m.<br />Meaning: [[one who bewitches]], [[sorcerer]], [[slanderer]] (Att.).<br />Derivatives: [[βασκανία]], [[βασκάνιον]] [[bewitching]], [[witchcraft]]; [[βασκοσύνη]] <b class="b2">id.</b> (Poet. de herb., mag. Pap.), for <b class="b3">βασκ(αν)οσύνη</b>. Denom. [[βασκαίνω]] [[bewitch]] .<br />Origin: LW [a loanword which is (probably) not of Pre-Greek origin] Eur.?<br />Etymology: Connected with <b class="b3">βάσκειν λέγειν</b>, [[κακολογεῖν]] and further with [[βάζω]] (q. v.). But [[βάσκειν]] as [[κακολογεῖν]] may have been influenced by [[βάσκανος]]. DELG finds the meaning too general. Kretschmer Einleitung 248 n. 4, thinks of a Thraco-Illyr. representative of [[φημί]], [[φάσκω]], which is semantically as weak. - One also tries to connect Lat. [[fascinum]]; it cannot be a loan from Greek. The central meaning may have been [[bind]]. The word may be a European substratum word. Cf. [[βασκευταί]], [[βάσκιοι]].
}}
{{elnl
|elnltext=[[βάσκανος]] -ον<br /><b class="num">1.</b> adj. kwaadwillend, kwaadaardig, gemeen:; [[σφόδρα]] β. [[οὖσα]] al ben je zeer kwaadwillend Aristoph. Pl. 571; βάσκανον [[πρᾶγμα]] vileine praktijk Dem. 18.317; afgunstig :. [[βάσκανος]] ἔσσ ’, Ἀίδα je bent afgunstig, Hades AP 7.712.3.<br /><b class="num">2.</b> subst. kwaadspreker :. ὁ [[βάσκανος]] [[οὗτος]] die kwaadspreker Dem. 18.132; οἷοι [[γάρ]] εἰσ ’ οἱ βάσκανοι hoe vreselijk zijn toch die kwaadsprekers Men. Peric. 529.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=[deriv. uncertain]<br /><b class="num">I.</b> [[slanderous]], [[envious]], [[malignant]], Ar., Dem.<br /><b class="num">II.</b> as Subst. a [[slanderer]], Dem.<br /><b class="num">2.</b> a [[sorcerer]], Dem.
}}
{{FriskDe
|ftr='''βάσκανος''': -ον<br />{báskanos}<br />'''Grammar''': Adj. und Subst. m.<br />'''Meaning''': [[beschreiend]], [[verleumderisch]], [[behexend]]; [[Verleumder]] (att. usw.).<br />'''Derivative''': Davon [[βασκανία]] [[das Beschreien]], [[Behexen]], [[Verleumdung]]; [[βασκάνιον]] [[das Behexen]], [[Zauber]]; [[βασκοσύνη]] ib. (Poet. ''de'' ''herb''., mag. Pap.), haplologisch für βασκ(αν)οσύνη (Schwyzer 263). Neben [[βάσκανος]] das wohl denominative [[βασκαίνω]] [[beschreien]], [[verleumden]], [[behexen]], [[beneiden]] (vgl. Schwyzer 700, 725) mit [[βασκαντικός]] und [[ἀβάσκαντος]] ‘dem das Behexen nicht schadet bzw. schaden möchte’ (zum optativischen Sinne Kretschmer Glotta 27, 229), auch aktiv [[nicht behexend]] (Pap. u. a.).<br />'''Etymology''' : Da sich als Grundbedeutung dieser aus der attischen und späteren Lit. wohlbelegten Wortsippe [[beschreiend]], [[beschreien]] empfiehlt, liegt es nahe, in [[βάσκανος]] ein Verbalnomen des bei H. belegten [[βάσκειν]]· λέγειν, κακολογεῖν zu sehen mit weiterem Anschluß an das onomatopoetische [[βάζω]] (s. d.). Indessen kann [[βάσκειν]] im Sinn von κακολογεῖν auch eine semantische Rückbildung aus [[βάσκανος]] sein, wobei für [[βάσκανος]] als Zauberwort nördlicher Ursprung in Betracht käme (Kretschmer Einleitung 248 A. 4, G. Meyer IF 6, 106), vielleicht von einem thrako-illyr. Vertreter von [[φημί]], [[φάσκω]], idg. ''bhā''- [[sprechen]] (Walde LEWb<sup>2</sup> s. ''fascinum'', der auch für [[βάσκειν]] denselben Ursprung erwägt). — Über das mit [[βάσκανος]] irgendwie in Verbindung stehende lat. ''fascinum'' s. W.-Hofmann s. v. mit ausführlichen Lit.-Hinweisen.<br />'''Page''' 1,223-224
}}
{{WoodhouseReversedUncategorized
|woodrun=[[calumnious]]
}}