View source for οἴγω

{{LSJ1
|Full diacritics=οἴγω
|Medium diacritics=οἴγω
|Low diacritics=οίγω
|Capitals=ΟΙΓΩ
|Transliteration A=oígō
|Transliteration B=oigō
|Transliteration C=oigo
|Beta Code=oi)/gw
|Definition=<span class="bibl">Hes.<span class="title">Op.</span>819</span>, etc. ; later οἴγνυμι, <span class="title">AP</span>9.356 (Leon.) : fut. <span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> οἴξω <span class="bibl">E.<span class="title">Cyc.</span>502</span> : aor. ᾦξα <span class="bibl">Il.24.457</span> ; but augm. forms usu. have <b class="b3">ὠϊ-</b> in Ep. (v. infr.) ; part. οἴξας Il. (v. infr.) : Ion. pf. Pass. ὤϊκται <span class="bibl">Herod.4.55</span> : the compd. [[ἀνοίγνυμι]] or [[ἀνοίγω]] (q. v.) is much commoner, cf. also [[διοίγνυμι]] :—[[open]], οἴξασα κληῖδι θύρας <span class="bibl">Il.6.89</span> ; <b class="b3">τῇσι θύρας ὤϊξε</b> ib.<span class="bibl">298</span> ; οἴγειν κλῇθρα προσπόλοις λέγω <span class="bibl">E.<span class="title">HF</span>332</span> ; ξενῶνας οἴξας <span class="bibl">Id.<span class="title">Alc.</span>547</span>, cf. <span class="title">Com.Adesp.</span>1211 : abs., <b class="b3">ᾦξε γέροντι</b> he [[opened the door]] for the old man, <span class="bibl">Il.24.457</span> ; also <b class="b3">[οἶνον]… ὤϊξεν ταμίη</b> she [[opened]] the wine, <span class="bibl">Od.3.392</span> ; <b class="b3">οἶγε πίθον</b> [[open]] the wine-jar, Hes. l. c. ; πρὸς φίλους οἴγειν στόμα <span class="bibl">A.<span class="title">Pr.</span>611</span> :—Pass., <b class="b3">πᾶσαι δ' ὠΐγνυντο</b> (v.l. [[ὠΐγοντο]], i. e. <b class="b3">ὠείγ-</b>, in <span class="bibl"><span class="title">PHib.</span>21</span>) πύλαι <span class="bibl">Il.2.809</span>, <span class="bibl">8.58</span> ; οἰχθέντος Ὡρᾶν θαλάμου <span class="bibl">Pi.<span class="title">Fr.</span>75.14</span> ; ἡ θύρη… ὤϊκται Herod. l. c. (Aeol. inf. ὀείγην <span class="title">IG</span>12(2).6.43 (Mytil.) ; part. ὀείγων <span class="bibl">Alc.225</span> Lobel : prob. <b class="b3">ὀ-ϝ ειγ-</b> and <b class="b3">ὀ-ϝῐγ-</b>, cf. Skt. <b class="b2">véga-</b> 'quick movement' ; cf. <b class="b3">ἐπῴχατο, προσοίγνυμι</b>.) </span>
}}
{{ls
|lstext='''οἴγω''': Ἡσ., κλ.· μεταγεν. οἴγνυμι Ἀνθ. Π. 9. 356 (πρβλ. [[ἀνοίγνυμι]])· μέλλ. οἴξω Εὐρ. Κύκλ. 502· ἀόρ. ᾦξα Ἰλ. Ω 457· ἀλ’ οἱ Ἐπικ. συνήθως διαιροῦσι τὴν δίφθογγον εἰς τοὺς μετ’ αὐξήσεως τύπους, ὤϊξεν, ὤϊξαν· μετοχ. οἴξας Ἰλ. - Παθ., ἴδε κατωτ.· - τὸ σύνθετον [[ἀνοίγνυμι]] ἢ ἀνοίγω [[εἶναι]] πολλῷ συνηθέστερον, ἴδε ἐν λέξ.· καὶ [[διοίγνυμι]]. [[Ἀνοίγω]], [[οἴξασα]] κληῖδα θύρας Ἰλ. Ζ. 89· τῇσι θύρας [[ὤιξε]] [[αὐτόθι]] 298· οἴγειν κλῇθρα προσπόλοις [[λέγω]] Εὐρ. Ἡρ. Μαιν. 332· ξενῶνας οἴξας ὁ αὐτ. ἐν Ἀλκ. 547· ἀπολ., ᾦξε γέροντι, ἀνέῳξε τὴν θύραν εἰς τὸν γέροντα, Ἰλ. Ω. 457· [[ὡσαύτως]], [[[οἶνον]]] ... ὤιξεν [[ταμίη]], ἤνοιξε τὸν [[οἶνον]], Ὀδ. Γ. 392· οἶγε πίθον, ἄνοιξον τὸν πίθον, Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 817· πρὸς φίλους οἴγειν [[στόμα]] Αἰσχύλ. Πρ. 611· ξενῶνας οἶγε Κωμ. Ἀνών. 17. - Παθ., πᾶσαι δ’ ὠΐγνυντο πύλαι Ἰλ. Β. 809., Θ. 58· οἰχθέντος θαλάμου Πινδ. Ἀποσπ. 45. 13· [[ὅταν]] [[ἅπαξ]] οἰχθῇ [ἡ [[ὑστέρα]]] Ἀριστ. π. τὰ Ζ. Ἱστ. 10. 7, 5.
}}
{{bailly
|btext=<i>f.</i> [[οἴξω]], <i>ao.</i> [[ᾦξα]], <i>pf. inus.</i><br /><i>Pass. ao.</i> [[ᾤχθην]], <i>pf.</i> ἔῳγμαι;<br />ouvrir : [[τι]], qch (une porte, la bouche, <i>etc.</i>) ; <i>abs.</i> οἴγειν τινί IL ouvrir la porte à qqn.<br />'''Étymologie:''' DELG faits obscurs.
}}
{{Slater
|sltr=[[οἴγω]] <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b> [[open]] οἰχθεισᾶν πυλᾶν (“durchs Tor, das sich öffnete” Radt, Mnem., 1966, 150&#774;{1}) (N. 1.41) ]ντας οἴγειν[ (Snell, sed alia possis) Πα. 12. a. 13. φοινικεάνων οἰχθέντος ὡρᾶν θαλάμου fr. 75. 14.
}}
{{grml
|mltxt=[[οἴγω]] και ὀείγω και οἴγνυμι (Α)<br />(<b>ποιητ. τ.</b>)<br /><b>1.</b> [[ανοίγω]] («[[οἴξασα]] κληΐδα θύρας», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br /><b>2.</b> <b>φρ.</b> «[[οἴγω]] [[στόμα]]» — [[ανοίγω]] το [[στόμα]] μου, [[αρχίζω]] να [[μιλώ]] (<b>Αισχύλ.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Αβέβαιης ετυμολ. Η [[μαρτυρία]] στα ομηρικά [[κείμενα]] τών τ. <i>ἀνέῳγον</i> και <i>ὠίγνυντο</i> παρουσιάζει [[πολλά]] προβλήματα. Πολλοί θεωρούν αρχικό τ. το λεσβ. <i>ὀείγω</i> (<span style="color: red;"><</span> <i>ὀ</i>[[F]]<i>είγω</i>), στη μηδενισμένη [[βαθμίδα]] του οποίου ανάγεται το ομηρικό <i>ὠίγννυτο</i> (<span style="color: red;"><</span> <i>ὀ</i>[[F]]<i>ιγνυται</i>, <i>ὠ</i>[[F]]<i>ίγνυτο</i>). Κατά την [[ίδια]] [[άποψη]], οι τ. <i>ἀναοίγεσκον</i>, <i>ἀνέῳγε</i>, <i>ἀνέῳξε</i> [[πρέπει]] να αναχθούν σε αμάρτυρους αρχικούς τ. <i>ἀν</i>-<i>ο</i>-<i>Fείγεσκον</i>, <i>ἀν</i>-<i>όFειγε</i>, <i>ἀν</i>-<i>ό</i>-<i>Fειξε</i> (<b>πρβλ.</b> και [[επείγω]]), όπου το -<i>ο</i>- [[είναι]] [[πρόθεση]] ή [[πρόθημα]] (<b>πρβλ.</b> <i>ὀ</i>-[ΙΙ]). Οι αττ. τ., [[πάντως]], <i>ἀνέῳγε</i>, <i>ἀνέῳξε</i> προϋποθέτουν θ. -<i>Fοιγ</i>- και [[αύξηση]] <i>ἠ</i>- ( <i>ἀν</i>-<i>η</i>-<i>Fοιγ</i>-) και ο [[τελικός]] [[σχηματισμός]] τους σε <i>αν</i>-<i>έ</i>-<i>ῳγ</i>- οφείλεται πιθ. σε αναλογική [[επίδραση]] τύπων όπως <i>ἐᾱγην</i> (<span style="color: red;"><</span> <i>ηFᾰγ</i>-), <i>ἑᾱλων</i> (<span style="color: red;"><</span> <i>ηFᾰλ</i>-), <i>ἐώρων</i> (<span style="color: red;"><</span> <i>ηFορ</i>-), που προέρχονται από αντιμεταχωρηση. Σε [[ρίζα]] <i>Fειγ</i>-, <i>Fιγ</i>- [[εκτός]] από τα ελλ. [[οἴγω]], <i>ὀείγω</i> θα μπορούσαν να αναχθούν τα αρχ. ινδ. <i>vijate</i>, <i>vejate</i> «[[απωθώ]], [[απομακρύνω]]» και <i>vega</i> «βίαιη [[κίνηση]]». Πολλοί [[μάλιστα]] πιστεύουν ότι η αρχική σημ. τών [[οἴγω]] / <i>οἴγνυμι</i> ήταν «ωθώ, [[σπρώχνω]]», από όπου «[[ανοίγω]] την πόρτα». Από τους τ. [[οἴγω]] και <i>οἴγνυμι</i> ο [[θεματικός]] ενεστ. [[οἴγω]] [[είναι]] αρχαιότερος. Το ρ. [[οἴγω]], [[τέλος]], εμφανίζεται συχνότερα συνθ. με την [[πρόθεση]] <i>ἀν</i>(<i>ά</i>). Βλ. και λ. [[ανοίγω]]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''οἴγω:''' [[οἴγνυμι]], σε Ανθ.· μέλ. [[οἴξω]], αόρ. αʹ [[ᾦξα]], επίσης Επικ. [[ὤϊξα]] — Παθ., Επικ. γʹ πληθ. παρατ. <i>ὠΐγνυντο</i>, αόρ. αʹ <i>ὠΐχθην</i>· [[ανοίγω]], [[ὤϊξα]] θύρας, σε Ομήρ. Ιλ.· απόλ., <i>ᾦξε γέροντι</i>, άνοιξε την πόρτα στον ηλικιωμένο άντρα, στο ίδ.· ([[οἶνον]]) [[ὤϊξεν]] [[ταμίη]], άνοιξε το [[κρασί]] διαπερνώντας το [[πώμα]] του, σε Ομήρ. Οδ.· πρὸς φίλους οἴγειν [[στόμα]], σε Αισχύλ.
}}
{{elru
|elrutext='''οἴγω:''' эп. тж. [[οἴγνυμι|οἴγνῡμι]] (impf. ἔῳγον и ἐῴγνῡν, fut. [[οἴξω]]; pass.: aor. [[ᾤχθην]], pf. [[ἔῳγμαι]]; эп. impf. pass. ὠϊγνύμην)<br /><b class="num">1)</b> открывать, отворять (θύρας κληῗδι Hom.; [[στόμα]] πρὸς φίλους Aesch.): [[ὠΐγνυντο]] πύλαι Hom. ворота растворились;<br /><b class="num">2)</b> открывать дверь (τινί Hom.);<br /><b class="num">3)</b> вскрывать, откупоривать ([[οἶνον]] Hom.; πίθον Hes.).
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=<br />to [[open]], ὤιξα θύρας Il.: absol., ὦιξε γέροντι he opened the [[door]] to the old man, Il.; [[οἶνον]] ὤιξεν [[ταμίη]] she broached the [[wine]], Od.; πρὸς φίλους οἴγειν [[στόμα]] Aesch.
}}